WYSZUKIWANIE  SŁÓW: CTRL + F 

A

A - 1. spójnik łączący. 2. spójnik przeciwstawny. 3. partykuła rozpoczynająca wypowiedź. 4. partykuła nawiązująca do poprzedniej wypowiedzi. 5. w wyrażeniach czegoś a czegoś – czegoś jest bardzo dużo.       6. w wypowiedzi o znanych faktach, wyrażenie zastępuje konkretne wydarzenie. 7. w liczebnikach 21-49, 23 – trzi a dwacet, 37 – siedym a trzicet itp.     
ABECEDA – abecadło 
ABLEGER, ABLEGIER – 1. ucięta gałązka rośliny ozdobnej do zasadzenia. 2. korzeń (bulwa) rośliny do zasadzenia. 
ABO – 1. albo, lub. 2. czy (tylko w zdaniu pytającym). 3. może.   
ACHTLICZEK – pieszcz. 1/8 litra – zwykle o alkoholu. 
ACHTLIK – jw.
ADRESA, ATRESA – adres.  
ADWYNTNI – adwentowy. 
ADWYNTÓWKA – w Kościele ewangelickim – pieśń adwentowa.  
ADYJÓNK – młody zarządca we dworze. 
AGRYZ – agrest. 
AJ WAJ – okrzyk bólu. 
AJBISZ – prawoślaz lekarski. Zioło stosowane w kaszlu. 
AJI – nawet. 
AJI BAJ – na przykład.
AJNFACH – po prostu.   
AJNFACHOWY – 1. prosty, nieskomplikowany. 2. zły, byle jaki. 
AJNSZPYNER, AJSZPYNER – wóz jednokonny. 
AJNTRYT – bilet wstępu.
AJZYBANER, AJZYNBANER –pracownik kolei. 
AKURATNY – dokładny. 
ALAMUNIJOWY – aluminiowy. 
ALASZ – likier kminkowy. 
ALE – 1. okrzyk niedowierzania. 2. partykuła wzmacniająca: ale ja – partykuła wyrażająca zgodę, ale każ tam – wzmocnione przeczenie, ależ skąd.  
ALEJA – ścieżka przez las. 
ALWOKAT – adwokat. 
AŁA – okrzyk bólu. 
AMOLET, AMOLETA – naleśnik. 
AMPER – wiadro. 
AMYN – 1. na zawsze. 2. na koniec nabożeństwa. 3. amyn tabaka – koniec, przepadło. 4. ode złego amyn – byle jaki. 
ANCUG – garnitur. 
ANCYJASZ – o chłopcu – niespokojny, niesforny.      
ANCYKRYST – zwykle o dziecku – niespokojny, hałaśliwy. 
ANDREJKI – wróżby młodzieży w dzień Św. Andrzeja. 
ANGLICKO CHOROBA – krzywica. 
ANI – 1. w przeczeniu – nawet. 2. ani w te ani we wte – sytuacja bez wyjścia. 
ANKROWAĆ – o belkach – spinać klamrami. 
ANNIELSKI – lichy, kiepski. 
ANNIOŁ – anioł. 
AŃ-CWAJ – zaraz, szybko. 
APORT – ubikacja. 
APORTOWINA – odchody ludzkie używane, jako nawóz. 
APRYL – 1. kwiecień. 2. posłać z aprylym – w prima aprilis wysłać po coś zmyślonego. 
ARBAJTER – pociąg pracowniczy. 
ARCH – arkusz. 
ARYNDA – gospoda. 
ARYNDATOR – dzierżawca. 
ASEKURACYJ – 1. ubezpieczenie. 2. opłata za ubezpieczenie. 
ASEKUROWAĆ – ubezpieczać. 
ASPÓŃ – przynajmniej. 
ASYNT – pobór do wojska. 
ASYNTYRUNEK – jw. 
ATRAMYNTOWY – o ołówku, kopiowy. 
AUGUST – błazen, klown. 
AUTKO – zwykle o zabawce – samochodzik. 
AŻ – 1. spójnik – niech, żeby. 2. partykuła – aż. 
AŻE- partykuła aż.   

B

BA PRAWIEĆ – omal nie zapomniałem ci powiedzieć. 
BAA – ostrzeżenie dla dziecka, że dana rzecz jest brudna. 
BABA – 1. kobieta. 2. żona. 3. kopa złożona z 12 snopków zboża. 
BABCZANY LISTEK – liść babki.    
BABECZKA – 1. pieszcz. Żona. 2. kobieta, dziewczyna. 
BABICULA – wiejska akuszerka. 
BABINIEC – 1. miejsce, gdzie pracują lub przebywają same dziewczęta lub kobiety. 2. przedsionek kościoła, gdzie siedzą głównie kobiety. 
BABIORZ – kobieciarz. 
BABKA – 1. staruszka. 2. dziewczyna, lub młoda mężatka, którą się darzy względami. 3. słodkie ciasto. 4. kowadełko do klepania kosy. 
BABNIK – przedsionek w kościele. 
BABOK – straszak na dzieci. 
BABOWNIK – kamionkowa forma do pieczenia ciast, babek. 
BABÓWKA – okrągła forma do pieczenia ciasta, dawniej wyłącznie kamionkowa. 2. babka. 
BABRACZKA – 1. ugniecione ziemniaki razem z kapustą. 2. brudna i nieefektowna praca. 
BABRAĆ – 1. brudzić. 2. brzydko pisać. 
BABRAĆ SIE – brudzić się. 2 zadawać się (wycofując się z nierównej walki). 3. guzdrać się. 4. o żmudnej pracy – trudzić się. 
BABROK – 1. brudas. 2. człowiek robiący coś niezdarnie, partacz. 
BABSKI – kobiecy. 
PO BABSKU – w sposób właściwy kobiecie. 
BABSKI COMBER – zabawa kobiet w zapusty. 
BABSKI DRZIST – odpustowy przysmak – miód turecki. 
BABSKI GNIYW – zioło lecznicze – wilżyna ciernista. Babski śmiergust – wtorek po Wielkanocy. 
BABUCIEK – mały prosiaczek. 
BABUĆ – świnia. 
BACA – starszy pasterz owiec w górach. 
BACHNICA – otyła kobieta. 
BACHORA – 1. wnętrzności człowieka lub zwierzęcia. 2. kiszki wieprzowe nadziewane tartymi ziemniakami i skwarkami, upieczone w piekarniku.          
BACHORO – 1. jelito. 2. żołądek wieprzowy. 
BACHÓRZ, BACHORZ – brzuch, zwłaszcza duży. 
BACHROCZ – 1. grubas o wydatnym brzuchu. 2. bogacz. 3. pieszcz. o dziecku. 
BACKA – rączka dziecka. 
BACZA – 1. pasterz owiec w górach. 2. właściciel owcy (owiec), który w wyznaczonym dniu pomaga pasterzowi na sałaszu i zabiera do domu masło, ser i żętycę. 
BACZOWAĆ – o właścicielu owcy (owiec) – w wyznaczonym dniu przynieść jedzenie dla pasterza na sałasz, pomagać mu w pracy, a następnie zabrać produkty mleczne. 
BACZYĆ, BOCZYĆ – pamiętać. 
BADAĆ SIE – orientować się, domyślać się. 
BADŹGAĆ – deptać w grząskim błocie. 
BAGANY – mocne buty robocze z wieprzowej skóry. 
BAGAŃCZE – jw.
BAGIER – spychacz. 
BAGIYNIORKA – łyżka do nabierania zupy. 
BAGLA – o deskach – stos. 
BAGNO – błoto. 
BAGO – 1. tabaka do żucia. 2. osad tytoniu gromadzący się w fajce. 
BAGÓN – rasa świni o krępej budowie ciała. 
BAGÓNEK – zdr. bagón.
BAHRO – drewniany łuk – część obwodu koła wozu. 
BAJ TEŻ TO – ach prawda, rzeczywiście. 
BAJĆ – jw. 
BAJI – na przykład. 
BAJÓNET – bagnet. 
BAJTEL – mały chłopiec. 
BAJTLIK – 1. woreczek z pęcherza wieprzowego na tytoń. 2. mały chłopiec. 
BAJZEL – nieporządek. 
BAJZLOWAĆ – 1. prowadzić do nieporządku. 2. majsterkować. 
BAKANY – do dziecka – brzydki. 
BAL – piłka skórzana. 
BALANDROWAĆ – bawić się wesoło. 
BALÓN – piłka do gry. 
BAŁAMÓNCIĆ – 1. wprowadzać w błąd. 2. bałamucić, kokietować. 3. bredzić w gorączce. 
BAŁAMÓNT – 1. bałamut, wesołek. 2. człowiek nierozgarnięty. 
BAŁUCHA – bałamut. 
BAŁUSZANKA, BAŁUSZONKA – mięta. 
BAŁUSZYĆ – gadać dużo, pleść głupstwa. 
BAŁZY – bokobrody. 
BAMBYLAĆ – 1. chwiać, kołysać. 2. uderzać, zawadzać o coś. 
BAMBYLOK – kołyska z dużego płatu płótna, zawieszonego między gałęziami drzewa. 
BANA – kolej. 
BANC – 1. zakalcowaty chleb. 2. ciężka, gliniasta ziemia. 
BANCWOŁ – człowiek tępy, bęcwał. 
BANDA – duża grupa ludzi. 
BANDLA – wstążka do włosów. 
BANDLICZKA – wstążeczka. 
BANDUR – przezwisko – nieznośne dziecko. 
BANDURKI – światełka nocne na mokradłach. 
BANHOF – dworzec kolejowy. 
BANIA – 1. dynia. 2. gniazdo os, szerszeni. 3. kopuła. 4. większe naczynie na mleko. 5. mocne uderzenie (człowieka). 
BANIOK – większe naczynie na mleko. 
BANKROT – 1. bankructwo. 2. bankrut. 
BANOWAĆ – żałować. 
BANT – zawias. 
BANTOWAĆ – hałasować. 
BAŃKA – 1. naczynie na mleko. 2. ozdoba na choinkę z kolorowego szkła. na bańce – lekko pijany. 
BAŃKORZ – robotnik, niosący w bańce kawę czy herbatę do pracy. 
BARABA – łazik, włóczęga, awanturnik. 
BARABOSZ – rozbójnik, zabijaka. 
(NA) BARANA – o sposobie noszenia – siedząc okrakiem na ramionach. 
BARANICA – męska czapka futrzana. 
BARANINA, OPOWIADAĆ STARE BARANINY – mówić niepotrzebnie, pleść, gadać głupstwa. 
BARBORA – 1. drewniany młot do rozłupywania drzewa. 2. ława do bicia opornych chłopów. 
BARCHET – tkanina – barchan. 
BARDO – część warsztatu tkackiego – dwie listewki połączone nićmi z oczkami, przez które przechodzą nitki osnowy.            
BARDZUCNO – bardzo mocno. 
BARÓN – baran. 
BARUŚ – młody baranek. 
BARŁÓG – miejsce do spania pozostawione w nieładzie. 
BARZINA – mokradło. 
BARZOŁO – jw. 
BARZO – bardzo. 
BAS – kontrabas. 
BASAKIR – zioło – kozłek lekarski.          
BA-SA-MA-LEJKI – okrzyk zniecierpliwienia, gniewu (może być również żart). 
BA-SA-MA TEREM-TE-TE, BA-SA-MA TERUM-TE-TE – jw. 
BA-SA REM-TE-TE, BA-SA-MA RUM-TE-TE – jw.   
BASAMSKI – niegrzeczny (ze zniecierpliwieniem)  
BASOWAĆ – przytakiwać przypochlebnie. 
BASZTA – stos desek. 
BATERKA – latarka elektryczna. 
BATERYJA – jw. 
BAWIĆ SIE – 1. przebywać, zwłaszcza długo. 2. robić coś zbyt długo. 
BAWIDEŁKO – zabawka. 
BAWIDŁO – jw. 
BAWULKAĆ SIE – pieszcz. bawić się. 
BAŻOKI – pnąca fasola. 
BEAMTROWAĆ – 1. obsługiwać w urzędzie. 2. nadskakiwać. 
BEBECHY – 1. wnętrzności. 2. rozrzucona pościel.      
BEBŁAĆ – 1. mówić niewyraźnie. 2. powtarzać jedno i to samo. 
BEBOK – straszak na dzieci. 
BECHEREK – 1. szklane naczynie ok. 2 l w kształcie wazonu, oplecione słomą. 2. naczynie plecione ze słomy w kształcie wazy ok. 20 l. 
BECHNÓĆ – ciężko paść, runąć. 
BECOK – wiązka (słomy lub siana). 
BECOKI – odmiana dużej fasoli lub ziemniaków. 
BECYRK – starostwo (urząd). 
BEE – coś brzydkiego (do dziecka). 
BEK – płacz. 
BEKANY – brzydki (do dziecka). 
BEKAĆ SIE – odbijać się. 
BEKNÓĆ SIE – odbić się (po jedzeniu). 
BELFER – nauczyciel szkoły średniej. 
BELGIJCZOK – królik rasy belgijskiej. 
BELÓNCAĆ SIE – chodzić bez celu. 
BELÓNCKAĆ SIE – ociągać się. 
BEŁKNÓĆ SIE – odbić się. 
BERGLOWAĆ – ozdabiać brzeg materiału ząbkami. 
BESKURCYJA, BESKURYJA – przezwisko, może mieć znaczenie pozytywne. 
BESTYJA – przezwisko lub przekleństwo. 
BESTYJSTWO – jw. 
BESZPERACTWI – niewłaściwe postępowanie. 
BETKA – grzyb gorszego gatunku. 
BEZ SIEBIE – nieprzytomny. 
BEZ UROKU – okrzyk podziwu. 
BEZMALA, BEZMAŁA – podobno. 
BEZTAK – prawdopodobnie. 
BIBZA – mało wartościowa karta. 
BICWÓŃ – człowiek leniwy. 
BICYGIEL, BICYKIEL – rower. 
BICZ – bat. 
BIĆ SIE – o klaczy w okresie rui. 
BIEDRÓNECZKA – pieszcz. biedronka.    
BIEDRÓNKA – 1. owad czerwony w czarne kropki.2. mała ciężarówka. 
BIEDRZINIEC – zioło lecznicze. 
BIEGAĆ SIE – o krowie w okresie rui. 
BIEGUN – część żaren – górny, ruchomy kamień. 
BIELIĆ – 1. malować wapnem na biało. 2. wybielać na słońcu. 3. o obejściach gospodarskich – podpalać. 
BIELIDŁO – warsztat zajmujący się bieleniem utkanego płótna, które zlewało się gorącą wodą i suszyło na słońcu kilka razy w ciągu dnia. 
BIELUĆKO, BIOLUĆKO – bardzo biało, zupełnie biało. 
BIERCO – 1. część uprzęży – orczyk. 2. belka do powieszenia zabitej świni. 
BIERKA, BIYRKA – 1. młoda owca. 2. gatunek owcy.         
BIERLA, BIYRLA – kula do chodzenia. 
BIGLOWAĆ – prasować. 
BIGOWANI – prasowanie. 
BIGUS – bigos. 
BIJOK – 1. część cepa, którą się bije po snopach w czasie młócenia. 2. człowiek skłonny do bójek. 
BIKSA – worek na obrok dla konia. 
BILDOWANY – uczony. 
BIMBAĆ – chwiać się, kołysać się. bimbać se – lekceważyć. 
BINA – podest z desek 1. do tańca. 2. przy wysokich wykopach. 
BINDEL – węzeł
BINDLA – 1. krawat. 2. krawat zawiązany na stałe, zapinany z tyłu na szyi. 
BINKOSZ – 1. gruby warkocz. 2. gruby kij do bicia. 
BIOLUĆKI – bielusieńki. 
BIOŁY – taniec weselny, w którym goście weselni tańczą kolejno z młodą panią. bioły wiyniec – składka pieniężna w dniu wesela dla panny młodej. 
BIÓŁTKO – część jajka – białko. 
BISAGA – leń. 
BISAGOWAĆ – wymigiwać się od pracy. 
BITKA – bijatyka.
BIYDA – 1. bieda. 2. ćma. 3. trudno. biyda reta – bardzo trudno. staro biyda – nic nowego. 
BIYDACZ – ludzie biedni, bezrolni. 
BIYDNIE – 1. ubogo. 2. marnie, licho.           
BIYDNY – 1. ubogi. 2. wątły, nieudany. 3. chory. 4. chorowity. 
BIYRWIONO – gruba belka do budowy. 
BLACHA – płyta kuchenna. 
BLACHOCZ – duży garnek aluminiowy, lub emaliowany. 
BLACZOCZEK – garnuszek metalowy. 
BLAFNÓĆ – powiedzieć cos niedorzecznego, lub zdradzić się niepotrzebnie. 
BLAJSZTYFT – ołówek. 
BLAJWAS – ołówek ciesielski. 
BLAKNÓĆ – 1. wspomnieć, napomknąć. 2. o pojedynczym szczeknięciu psa. 
BLAMBOREK – wąski pojemnik na wodę do zwilżania osełki przy koszeniu. 
BLAMBORY – zlewki. 
BLAMBORZIĆ – 1. pić lub mieszać różne napoje. 2. nieładnie pić. 3. jeść dużo różnych rzeczy. 
BLAKNÓĆ – o pojedynczym spóźnionym uderzeniu dzwonu. 
BLEJCH – miejsce do bielenia płótna. 
BLINDA – osłona na oczy konia. 
BLINDOWAĆ – oślepiać. 
BLOTEK – brzeszczot. 
BLOTNIA – większa płyta. 
BLYNŚĆ – zmyślać. 
BLYNŚĆ SIE – 1. śnić się. 2. mieszać się. 
(W) BLYSK A MIG – bardzo szybko. 
BLYSKAĆ, BLYSKAĆ OCZAMI – strzelać oczami, spoglądać zalotnie. 
BLYSKAWICA – błyskawica. 
BLYSKNÓĆ – zerknąć. 
BLYSKNÓĆ SIE – o błyskawicy. 
BLYSZCZE – oczy. 
BLYSZCZEĆ SIE – lśnić. 
BŁANA – 1. błona. 2. nadmuchany i wysuszony pęcherz świni lub owcy, używany dawniej zamiast szyby. 3. przezwisko kobiety bardzo powolnej i leniwej. 
BŁANKA – błonka. 
BŁECHA – pchła. 
BŁAZNOWAĆ – żartować. 
BŁOZYN – żartowniś. 
BŁOZNA ROBIĆ – z kogoś żartować, złośliwie wystawiać kogoś na pośmiewisko. 
Z BŁOZNA – dla żartu. 
BOBEK – kuleczka nawozu królika, owcy lub kozy. 
BOBKOWE LIŚCI – liście laurowe. 
BOCI – 1. odzież, także grubsza bielizna. 2. o człowieku zmizerowanym. 3. rzeczownik od czasownika boć sie. 
BOCÓŃ – bocian. 
BOCZNIORKA – boczna deska wozu gospodarskiego. 
BOCZYĆ SIE – 1. patrzeć krzywo. 2. mieć żal do kogoś. 
BODEJ – 1. wyraz powątpiewania – chyba nie. 2. wyraz zdumienia – niemożliwe. 
BODLAWY – o zwierzęciu bodący.
BODOK, BODZIOK – nóź rzeźniczy do zabijania zwierząt. 
BOGACTWI – bogactwo. 
BOJAĆ – opowiadać, zmyślać. 
BOJÓNCZKA – o człowieku strachliwym.  
BOJÓNCZKA  Z  KAPUŚNICE – przezwisko używane przez dzieci. 
BOJTKA – piosenka (w odróżnieniu od pieśniczki – pieśni religijnej).        
BOLAWY – bolący. 
BOLIOCZKO – jaskier ostry. 
BOLOK – ropień. 
BOREK – świder. 
BORGOWAĆ – dawać na kredyt. 
BOROCZEK – wyraz współczucia – biedactwo. 
BOROCZKA – w odniesieniu do kobiety – biedactwo. 
BOROCZYSKO – wyraz współczucia – biedactwo. 
BOROK – 1. jw. 2. ubogi. 3. kaleka. 
BOROWNIK – krzaki czarnej jagody. 
BORÓNK – urządzenie wiertnicze. 
BORÓWCZOK – sok z czarnych jagód. 
BORÓWCZOR – człowiek zbierający czarne jagody. 
BORÓWCZORKA – kobieta zbierająca czarne jagody. 
BORTA – obszycie spódnicy, lamówka. 
BOSKE, BOSKYM – boso. 
BOSU – jw. 
BOŚKAĆ – całować. 
BOTY – gorsza, podniszczona odzież na co dzień. 
BOŻATKO – wyraz współczucia, biedactwo. 
BOŻY – w wyrażeniach:  
BOŻE DRZEWKO – bylica 
BOŻO  MYNKA – kapliczka przydrożna. 
CAŁY  BOŻY  DZIYŃ – cały dzień. 
NA  TYM  BOŻYM  ŚWIECIE – na świecie. 
OD  BOŻEGO  RANA – od samego rana. 
BÓG – w pozdrowieniach życzeniach:
BOŻE  CI  (WÓM)  TAM  DEJ  SZCZYJŚCI! – pozdrowienie przy pożegnaniu, na które odpowiada się:  
DEJ  BOŻE! 
BOŻE  OPAR! – niech Bóg broni
BOŻE  PÓMÓŻ – pozdrowienie przy pracy, zwłaszcza w polu, na które odpowiada się: BOŻE  USŁYSZ!, lub DEJ  PANIE  BOŻE! 
BOŻE  ZAPŁAĆ! – podziękowanie, na które odpowiada się: ZDRAWI!  
CHRÓŃ  PANIE  BOŻE – niech Bóg broni. 
DEJ  BOŻE  DOBRY  DZIYŃ – 1. pozdrowienie wypowiadane rano w domu, lub na drodze zwłaszcza wśród ewangelików. 2. pozdrowienie – życzenie wypowiadane maleńkiemu, nowo narodzonemu dziecku przez najbliższych domowników.  
NIE  TO  BOŻE – nie tylko (ktoś ma daleko większe możliwości).  
RACZ  BÓG (BOŻE, PÓMBÓK) ŻEGNAĆ! – życzenie, gdy zastaje się kogoś przy jedzeniu, na które odpowiada się: PÓJ (CIE) KU MNIE (NÓM)!.   
ZA  BOGA – za nic w świecie. 
Z  BOGYM! – pożegnanie, na które odpowiada się: Z  BOGYM, lub Z  PANYM  BOGYM.   
BÓMBKA – o wódce 1/8 l. 
BÓMBOLEK – zielona kuleczka – owoc ziemniaka. 
BÓMBÓN – cukierek. 
BÓNC – chleb z zakalcem. 
BÓNCKA – uderzenie pięścią po plecach. 
BÓNCKAĆ – bić pięścią. 
BÓNCKAĆ SIE – chodzić bez celu.       
BÓNCKAŁA – leń. 
BÓNCLOK – kamionkowy garnek na mleko. 
BÓNCWOŁ – bęcwał. 
BÓNCZEĆ – 1. mruczeć, mówić niewyraźnie. 2. uparcie prosić o coś. 
BÓNCZEK – o wódce 1/8 l.    
BÓNCZYĆ SIĘ - obijać się.     
BÓNDA – grubszy męski płaszcz jesienny.    
BÓNGALIJA – niezdara.          
BÓNK – 1.owad 2.mazgaj 3.więzienie.
BÓNKNOĆ – wspomnieć napomknąć. 
BÓNTA – naczynie kuchenne.  
BÓNTRAM – belka w konstrukcji więźby dachu łącząca dwie płotwie.
BÓŃDZWOLA – 1.człowiek nierozgarnięty 2.człowiek na wszystko obojętny.
BÓRG – kredyt.
BÓT – but.
BÓTEK – 1.sznurowany trzewik damski 2. buciki dziecięce.
BÓTOWAĆ – karcić.
BRAĆ – o emocjach, odczuciach – ogarniać.
BRAĆ NA – 1.zbierać się, zanosić się  2.starać się zwrócić czyjąś uwagę na siebie
BRAĆ ZA SWE – adoptować
BRAĆ SIE – 1.zbierać się 2. wynosić się
BRAMEK – o maści konia kasztan
BRANNY – o maści konia gniady
BRANT – zakażenie
BRATANIEC – 1. syn brata ojca 2.kuzyn
KRATÓWKA – żona brata
BRAUNEK – o maści konia
BREWERYJA – 1. zamieszanie awantura 2. kłopot
BRNIEĆ – 1.naprzykrzac sie żądać 2. mruczeć
BRNIOK – człowiek naprzykrzający się
BROCZ – chętnie biorący
BROCZKA – kobieta wyrywająca len lub odbierająca pokosy zboża
BROKI – śrut myśliwski
BROWEK – wieprzek przeznaczony do tuczenia
BROWNIK – pistolet automatyczny
BRÓMBLA – drut w ryju wieprza
BRÓMBLOWAĆ – 1.prosić natarczywie o coś 2.zrzędzić 3. łajać krzyczeć na kogoś
BRÓNA – narzędzie  do spulchniania ziemi
BRONIĆ – zabraniać
BRÓNIOK – kolec żelazny u brony 
BRÓNY , BRONNY – o maści konia czarny
BRUCH – przepuklina
BRUCLIK, BRUCLEK – część stroju góralskiego
BRUSEK – kamienny walec obracany ręcznie do ostrzenia noży i siekier
BRUSIE – ostrzyć
BRUTFANIOK - ciasto z pszennej mąki pieczone na brytfannie
BRUTFÓŃ, BRUTFAŃ, BRUTFANIA – brytfanna
BRYDŹGA – 1.grząskie błoto 2. coś rzadkiego
BRYFTASZKA – portfel
BRYJA – 1. gęsta zupa owocowa 2. potrawa wigilijna 3. papkowata masa 4.rzadkie błoto 5.kłopot
BRYKO – ściągaczka do egzaminu
BRYLE – okulary
BRYZA – hamulec u wozu gospodarskiego 
BRYN – denaturat
BRYNELKI – damskie buciki z płócienni cholewkami
BRZEZIATY – 1. o krowie –maści czerwonej z jasnym pasem wzdłuż grzbietu 2. o zbożu –  niezupełnie dojrzały
BRZYDACTWO – o jakiejkolwiek rzeczy ze zniecierpliwieniem
BRZIDOK – przezwisko
BRZIM, BRZYM – modrzew
BRZINCZEĆ – nieodmienne - o nagłym rzuceniu czegoś
BRZINKAĆ – wydawać pojedyncze metaliczne  odgłosy
BRZINKNÓĆ – rzucić czymś ze złością
BRZYTEW – brzytwa
BRZOSTEK – żeberka cielęce lub mostek
BRZOSTOK – koń o żółtych i twardych nie ścierających się zębach
BRZUCHATKA – piła do drewna o łukowato wygiętym ostrzu
BRZUCHOCZ – bogacz
BRZUSZEK – 1.brzuch  2. opuszka palca
BRZYMIYŃ – ciężar niesiony w płachcie na plecach
BRZYNCZEĆ – 1. brzęczeć 2. prosić długo naprzykrzać się
BRZYNCZKA – napój lichej jakości np. kawa, herbata
BRZYNKNÓĆ – 1.zabrzęczeć 2. zadzwonić
BUBA – dziecięca wesz
BUBEK – karta małej wartości np. walet ,ósemka
BUBOK – dziecięce straszydło 
BUC – 1. zakalcowaty chleb 2. człowiek  tępy ograniczony 
BUCH – bęc
BUCHAĆ – głośno stukać
BUCHAĆ – bóść się- 
BUCHETKA – podłużna słodka bułka
BUCHLOWAĆ – dobijać się do drzwi
BUCHNÓĆ – 1.uderzyć 2. ukraść
BUCHNÓĆ SIE – wymienić się
BUCHTA – pszenne słodkie ciasto  pieczone w domu
BUCIORY – 1.  zdarte buty 2. drewniane naczynie kuchenne
BUCKAĆ – bóść
BUCNÓĆ – uderzyć rogami
BUCZEĆ – 1. o odgłosie wydawanym przez krowe 2. płakać 3. o odgłosie syreny
BUCZEK – 1.młody buk 2. pręt zwykle leszczynowy używany do bicia dzieci, rózga
BUCZNIK – młody lasek bukowy, zarośla
BUDA – 1.duda dla psa 2. stragan odpustowy 3. kryty wóz cygański  4. mały budynek z desek na pastwisku
SARNIO BUDA – zadaszony karmnik dla zwierzyny leśnej
BUDEL – barak robotniczy
BUDZARKA – kawałek płótna do robienia sera
BUK, BUKA  POSTAWIĆ – fiknąć koziołka
BUKI  STAWIAĆ – fikać koziołki
BUKSZA – żelazna cześć w środku koła, przez którą przechodzi oś
BUKWIA – owoc buka
BUKWICA – owoc buka.
BULA – 1. narośl 2. wypukłość
BULAĆ – 1. burzyć 2. opuszczać dniówki w miejscu pracy
BULATY – niezgrabny, niezaradny
BULCZEĆ – 1. pleść głupstwa mówić nie do rzeczy 2. mówić niewyraźnie
BULCZÓNKA – wodnista zupa  mało okraszona
BULIĆ – płacić większą sumę
BULIK – niezgraba, niezdara
BULIKOWAĆ – kłamać
BULKA – mała narośl wypukłość 1. na ciele 2. na drzewie
BULKAĆ – bulgotać zwłaszcza w czasie fermentacji
BULKNÓĆ- o pojedynczym odgłosie  bulgotania
BULKNYĆ  SE-łyknąć głębszy haust z butelki
BUŁA – 1. człowiek nierozgarnięty 2. opuchlizna po uderzeniu lub ukąszeniu owada
BUNC – ser twaróg z owczego mleka
BURDAK – młynek ręczny do czyszczenia zboża 
BURDAKOWAĆ – czyścić wymłócone zboże z plew
BURDAKOWANI – czyszczenie wymłóconego zboża
BURZYĆ, BURZIĆ – mocno stukać w drzwi lub okno
BUSZLOWAĆ – wypłaszać ryby spod brzegów w czasie łowienia
BUZERANT –homoseksualista
BYCZE OKO – kaczeniec
BYCZOK – wagon do przewożenia bydła
BYCZYĆ SIĘ – leniuchować
BYĆ – być w wyrażeniach:
Liczba pojedyncza, czas teraźniejszy:
JO  ŻECH  JE, JE ŻECH – ja jestem 
TY  ŻEŚ JE, JE ŻEŚ – ty jesteś 
ÓN, ÓNA, ÓNO  JE – on, ona, ono jest
Liczba mnoga czas teraźniejszy:
MY  SÓM – my jesteśmy
WYŚCIE  SÓM, WY  ŻEŚCIE  SÓM– wy jesteście
ÓNI, ÓNE  SÓM – oni, one są
Liczba pojedyncza czas przeszły:
JO  (ŻECH) BYŁ, BYŁECH, BYŁ  ŻECH – byłem, JO  BYŁA, BYŁACH, BYŁA  ŻECH – byłam 
TYŚ  BYŁ, BYŁŻEŚ - byłeś
ÓN  BYŁ – on był
ÓNA  BYŁA – ona była  
ÓNO  BYŁO – ono było
Liczba mnoga, czas przeszły:
MY  BYLI, BYLI  MY – my byliśmy, byliśmy
WYŚCIE  BYLI, WY ŻEŚCIE  BYLI - byliście
ÓNI  BYLI – oni byli
ÓNE  BYŁY – one były
Liczba pojedyncza, czas przyszły:
JO  BYDYM – będę
TY  BYDZIESZ – będziesz 
ÓN, ÓNA, ÓNO  BYDZIE – on, ona, ono będzie
Liczba mnoga, czas przyszły:
MY  BYDYMY - będziemy
WY  BYDZIECIE – będziecie
ÓNI, ÓNE  BYDÓM – oni, one będą
BYĆ CAŁY PRECZ – być wzburzonym
BYĆ ROD – być zadowolonym cieszyć się
BYĆ  WDÓMA – być w domu
BYK -1. samiec krowy hodowlany dla rozpłodu 2. błąd w zadaniu klasowym lub domowym 3. klamra spinająca pnie ściętych drzew przy zwózce po pochyłym stoku 4. połupane na części i spięte łańcuchem drzewo na opał
BYKOWAĆ – ostrożnie kierować wozem wiozącym dłużycę tak, aby tylne koła nie zeszły z drogi
BYLE GDO – ktokolwiek obojętnie kto
BYLE KANY – gdziekolwiek
BYLE KIEDY – kiedykolwiek
BYLE KIERY – ktokolwiek obojętnie kto
BYMBYN – 1. bęben 2. mały chłopiec 3. o ruinie majątkowej
BYNC – 1. zakalcowaty chleb 2.cieżka gliniasta  gleba
BYNCKAĆ – pykać fajkę
BYNCKATY – zakalcowaty
BYNCOK – 1.kasza jęczmienna 2.niewyrośnięte ciasto
BYNCZ –  niesforny chłopak
BYNKART – 1. nieślubne dziecko 2.o nieposłusznym dziecku
BYROCK – dorodne jagnię rzadziej prosię
BYRDZIA – okrzyk przy odpędzaniu owcy
BYRUŚ – młody baranek
BYT – mieszkanie
BYWAĆ – mieszkać
BYWOWAĆ – 1. przebywać poza domem 2. bywać
BZÓWKI – owoce czarnego bzu
BZUCZEĆ- 1. o owadach – brzęczeć 2. płakać
BŹDŹIEĆ – wypuszczać gazy
BŹDZIEĆ (SIE) – o ogniu słabo sie palić
BŹDZINA – 1.gaz z ludzkiej odbytnicy 2. człowiek nazbyt szczupły i słaby 3.drobnostka błaha sprawa 4. ekspresywne nic
BŹDZIOCH – 1. przetarty rozłażący się materiał 2. niska rzadka trawa górska
BŹDZIUCH – drobno porąbane gałązki do palenia chrust

C

CABALATY – niezaradny.
CABANIA – sukienka.
CABOK –  o człowieku lub o koniu- niezgrabnie, ciężko chodzącym.
CACANY – bardzo piękny.
CACKAĆ SIE – 1.  zbyt długo  i dokładnie coś robić 2. odnosić sie kogoś z przesadną delikatnością.
CAJG – materiał lniany.
CAJGIER – wahadło zegara. 
CAJGNIST – świadectwo.
CAJGOCZE – spodnie z materiału lnianego.
CAJTÓNG – gazeta.
CALISTY – w całości.
CALIZNA – nie spulchniony bronami kawałek zaoranego pola.
CANGI – obcęgi.
CANKI – specjalna uzda dla konia trudnego do prowadzenia.
CAP – 1. kozioł 2. przezwisko.
CAPAR, CAPART -  rupiecie ,złom. 
CAPINA – smród kozła w czasie rui.
CACKAĆ – lekko uderzać.
CAPNÓĆ, CAPNYĆ – przyłapać.
CEBRZYK – poprzeczny kij do niesienia wielkiego naczynia drewnianego  z uszami do noszenia wody.
CEBULOWA MOCZKA – sos cebulowy.
CECHA – 1. dług 2. numer na drzewie w lesie przeznaczony do wyrębu.
CECHOWAĆ – oznaczać drzewo do wyrębu.
CEDZIĆ – o ciągłym drobnym deszczu – padać.
CEDZITKO – małe sitko. 
CEDZKA – okrągła  deska z dziurkami i z uchwytem do cedzenia ziemniaków.
CEDZOK – sitko.
CEDZÓNKA – woda odcedzona po ugotowaniu ziemniaków.
CEGLICZKA – dusza od żelazka do prasowania.
CEKLICZKA – tabletka.
CELCIOK –  płaszcz brezentowy.
CELER – uczeń  o najlepszych ocenach.
CELER -  seler.
CELINA – szaro – żółta licha gleba, glina.
CELINDER – szkło do lampy naftowej.
CELT – 1. płótno brezentowe 2. namiot. 
CENT – drobny pieniądz.
CEP – narzędzie do ręcznego młócenia.
CERA – córka.
CERECZKA – córeczka.
CERKA – pieszczotliwie córka.
CERZICZKA – córeczka.
CESTA – droga.
BRAĆ SIE DO CESTY – zbierać sie do odejścia.
CESTECZKA – dróżka.
CESTOCZ – dróżnik.
CESTORZ – dróżnik.
CETLA – tabletka.
CETLICZKA – tabletka.
CHABINKA – cienka świeża gałązka.
CHABOWIEC  -  patyk do bicia.
CHACHAR – łobuz, łajdak.
CHACHARNIA  - złe towarzystwo, środowisko.
CHACHARZIĆ – źle sie prowadzić, rozbijać.
CHACHNÓĆ – przeciąć.
CHACY – na dwór, na dworze.
CHAJA – 1. deszcz lub śnieg z porywami 2.awantura.
CHAJDA – stara nędzna chata.
CHALEBNY – bolący.
CHALKAĆ – głaskać.
CHAŁUPA, CHAŁPA – drewniany domek mieszkalny.
CHODZIĆ  PO  CHAŁUPACH – chodzić od domu do domu.
CHAŁUPNIK – właściciel domu z kawałkiem pola.
CHAMAĆ – ciężko pracować.
CHAPAĆ – rozumieć.
CHAPARDZIOKI – małe dzieci.
CHARBOŁY –stare buty.
CHARCZEĆ – chrapać.
CHARCZEK – człowiek chorowity, niezdolny do pracy.
CHARLOK – o kaszlącym schorowanym człowieku.
CHARMYŃZI – chrust.
CHARWA -  chrypka.
CHARWYNCZEĆ – chrypieć.
CHASA – służba gospodarcza.
CHASZCZKA – wystający korzeń.
CHAŚNIK – parobek , służący.
CHATA – dom letniskowy w lesie lub pod lasem.
CHATERNIEĆ -  stawać się coraz wątlejszym.
CHATERNY – chorowity.
CHCIOCZ – osoba pragnąca czegoś.
CHEBZI –  1. drobne gałązki kawałki drzewa 2. rzeczy gorszego gatunku.
CHECHŁAĆ – ciąć coś tępym narzędziem.
CHECHTAĆ SIE -  śmiać się.
CHICHRAĆ SIE – śmiać się.
CHLACHONIĆ  - ustawicznie  się śmiać.
CHLADAĆ – szukać.
CHLAPACZKA – mokry śnieg na drogach. 
CHLAPAĆ – pić bez umiaru.
CHLAPKAĆ – chlapać, pyrskać.
CHLAPNÓĆ – 1.  lekko uderzyć 2. o małej ilości płynu lub opadu śniegu 3.powiedzieć niepotrzebnie 4. wypić.
CHLASNÓĆ – 1. upaść 2. uderzyć kogoś lub coś.
CHLAST – o alkoholu – picie.
CHLASTA – gęsto przyprawiony napój dla bydła.
CHLASTACZKA – błoto, deszcz ze śniegiem.
CHLASTAĆ – pić ponad miarę.
CHLASZCZEĆ– o deszczu ze śniegiem – padać.
CHLAŚNIÓNY – umysłowo chory.
CHLEBICZEK – pieszczotliwie o chlebie.
CHLEBICZKI – kwiaty ślazu.
CHLEDAĆ – szukać.
CHLUST – małe chude prosię.
CHLYB -  1. chleb 2.praca.
LEKI , LAHKI CHLYB – łatwa praca. 
PROCNY CHLYB – ciężka żmudna praca.
CHLYW – 1. obora 2. nieporządek.
CHLYWEK – pomieszczenie dla świń.
CHLYWIORZ – 1. służący od trzody i bydła 2. brudas.
CHŁAPCZACKO – mały chłopiec.
CHŁAPCZORA – dziewczyna która lubi zadawać sie z chłopakami.
CHŁAPCZYSKO – chłopiec.
CHŁAPIEC – chłopiec.
CHŁOP – 1. mężczyzna 2. mąż.
CHŁOPECZEK – 1 .mężczyzna niskiego wzrostu 2. pieszczotliwie  mąż.
CHŁOPEK -  z życzliwością o mężczyźnie.
CHŁOPIORA – kobieta lubiąca mężczyzn.
CHŁOST – ogon.
CHŁOSTEK – ogonek.
CHŁOSTKOWE – wynagrodzenie od rzeźnika za przyprowadzenie lub przywiezienie cielaka na ubój.
CHŁOSTOL –  1. drobna rybka 2. dziecko 3. kijanka żaby.
CHŁOSTOLKA – rodzaj gruszki rodzącej małe owoce.
CHŁUP – włos.
CHŁUPATY  - z niechlujną fryzurą też zarośnięty.
CHMORA – chmura
CHMULIĆ SIE – 1. o nadciągającym  deszczu 2. o twarzy człowieka któremu zbiera się na płacz
CHOCHLA – głęboka okrągła łyżka do nabierania płynów
CHOCHOŁEK – bukiecik ze sztucznych kwiatów przypinany do ubioru
CHOĆ – chociaż.
CHOĆ GDO – ktokolwiek.
CHOĆ KANY -   gdziekolwiek.
CHOC KIEDY – kiedykolwiek.
CHODNICZEK – wąska ścieżka.
CHODNIK – ścieżka. 
PO CHODNIKU –  po drodze. 
ZA CHODNIK – o napiwku.
CHODY  -  znajomości.
CHODZIĆ 1.chodzić 2. częstotliwie chadzać 3. uczęszczać 4. o pannie i kawalerze – spotykać się 5. o urządzeniach technicznych – działać 6. o ubiorze.
CHODZIĆ ZA CZYMŚ – starać się, ubiegać się. 
CHODZIĆ NIE SAMA – być w ciąży.
CHODZIĆ PO PYTANIU – chodzić  po żebraniu.
CHODZOWAĆ,CHODZYWAĆ – chodzić do kogoś przez dłuży czas.
CHOJI, CHOJE – obcięte gałązki drzew iglastych.
CHOJKA KLASZTORNO – tuja.
CHORACZKA – ciemna gorsza mąka.
CHORKAC – kaszleć i pluć plwociną.
CHORKI – plwociny.
CHORPAĆ SIE – brnąć z wysiłkiem pod górkę lub w śniegu.
CHORY – 1.  o mące i chlebie – czarny razowy 2. gorszego gatunku.
CHORZIZNA –  1. towar w gorszym gatunku 2. mąka żytnia.
CHOWAĆ – kryć, ukrywać 2.grzebać zmarłego 3. hodować utrzymywać.
CHOWANI – 1.pożywienie 2. hodowla. 
CHOWANIEC – przybrany syn. 
CHOWAŃCA – adoptować.
CHOWANKA, CHOWANICA – przybrana córka. 
CHÓDZA – sposób chodzenia.
CHRAMP – człowiek zarozumiały sobek.
CHRAMPY – stare buty. 
CHRAPIEĆ – mieć chrypkę.
CHRAPKA – chęć.
CHRAPLAWY – o głosie – chrapliwy.
CHRAPÓŃ – sknera.
CHRAŚCI, CHROŚCI – krzaki zarośla.
CHRECHOĆ – zamarzła wierzchem ziemia.
CHRECHTAĆ – o głosie.
CHROBACZ – robactwo.
CHROBOCZEK – 1 .  mały robaczek 2. pieszczotliwie małe dziecko.
CHROBOCZY – robaczywy.
CHROBOK – owad np. karaluch  ZALOĆ CHROBOKA – upić się mając kłopoty.
CHROST- zarośla.
CHROSTA – skórna wysypka.
CHRÓMAĆ – kuleć utykać na nogę.
CHRÓMAJDA – człowiek utykający na nogę.
CHRÓMKA – kulawka , choroba- zapalenie kończyn u cieląt i owiec.
CHRÓMY – kulawy.
CHUDERLOCZEK – chude zmizerowane dziecko.
CHUDOBA – 1 .  skromne ubogie gospodarstwo 2. biedota.
CHUDOBNY – biedny niezamożny.
CHUDOCZKA, CHODACZKA – jałowa zupa.
CHUDY -  szczupły.
CHUDO JEWA – woda okraszona słoniną jako zupa.
CHUDO PYCHA – człowiek ubogi a pyszny.
CHUDZINA – 1.  lekki o malej wadze 2. biedny zubożały.
CHUDZIOK , CHUDZIOCZEK – biedactwo, biedaczek.
CHUGLACZKA – zupa z chleba i wody.
CHUMIDŁO – cudaczne ubrana dziewczyna.
CHUMONT – chomąto.
CHUŚCIONKA – onuca. 
CHUTE – prędko. 
CHUTECZKI,  HUTECZKI – bardzo prędko.
CHUTNIUTKO, HUTNIUTKO – prędziutko. 
CHWALBA – pochwała.
CHWANCKAĆ SIE – wlec się ,iść powoli.
CHWANT – łobuz.
CHWANTY – postrzępione resztki materiału, ubioru.
CHWOLEK – chwalca.
CHWOLIDUPA – samochwała.
CHWOLIJÓN – samochwała.
CHWOST, CHŁOST – ogon.
CHWOSTKOWE, CHŁOSTKOWE – wynagrodzenie otrzymane od rzeźnika za przyprowadzenie cielaka  na ubój.
CHYBA – wada.
CHYBAĆ – rzucać.
CHYBIAĆ – brakować.
CHYBIĆ – zabraknąć.
CHYBNY – wadliwy , z usterką. 
CHYBOCZEK – duża kieszeń przywiązana w pasie w czasie  sadzenia  ziemniaków.
CHYCIĆ – 1. chwycić 2.  złapać.
CHYCIĆ SIE – 1.  związać sie z kimś 2.zabrać się do jakieś pracy 3 zapalić 4.oddziałać.
CHYŁKAĆ – szlochać
CHYNÓĆ -  rzucić
CHYRCZEĆ -  1. chorować 2. chrapać
CHYRCZEK – człowiek schorowany
CHYRLAWY – chorowity 
CHYRLOK – człowiek o słabej budowie
CHYRPATY 1. nierówny 2. chropowaty
CHYSKAĆ – stukać
CHYT – wzięcie, powadzenie
CHYTAĆ – łapać, chwytać
CHYTAĆ SIE  - 1. chwytać się 2. zabierać 3. zaczyna się palić 4. ogarniać
CHYTKI – podstęp
CHYTNÓĆ – zabrać sie do czegoś
CHYTROK – 1. spryciarz 2. kombinator
CHYŹNY – chętny
CIACHNÓĆ – uciąć ,przeciąć
CIACIANKA – pięknisia
CHACIANY – pieszczotliwie bardzo ładny kochany, grzeczny.
CIACIU – ładny może też oznaczać głaskanie.
CIAĆKAĆ SIE –  1. cackać się pieścić 2. robić coś z przesadną starannością.
CIAP – o siadaniu.
CIAPAĆ – strząsać np. patykiem owoce z drzewa.
CIAPCIUSZKI – przysmaki.
CIAPKAĆ – 1. mlaskać 2. poklepywać 3. chlapać nogami w wodzie.
CIAPNYĆ – 1. usiąść 2. lekko uderzyć. 
CIAPRACZKA – rozmokły śnieg połączony z błotem.
CIAPUSZYĆ – jeść nieładnie.
CIASNOCHA – damska koszula góralska.
CICHY, CICHYM DUCHYM -  cichaczem.
CICIULKA – pieszczotliwie krowa.
CICZKA – wołanie na cielę.
CIĆKA – 1. cielę 2. młoda krowa 3. niezdara.
CIELACKO –  małe cielę.
CIELICZKA- cielę płci żeńskiej.
CIELIĆ SIE –  1. rodzić cielę 2.ociągać sie z pracą. 
CIELOCZEK –  1. cielę 2. człowiek powolny i płaczliwy.
CIELOK – 1. cielę 2. człowiek powolny i płaczliwy.  
CIELYNTNIK – macica krowy.
CIEPAĆ – 1. rzucać 2. wyrzucać.
CIEPAĆ SIE – złościć się denerwować się.
CIEPLICE – cieple kraje.
CIEPLUĆKO –cieplutko.
CIEPLUĆKI –cieplutki.
CIEPŁO, NA CIEPŁO – zaraz , natychmiast.
CIERLICA – przyrząd do międlenia lnu
CIEŚLICA – siekierka
CIEŚLICZKA – mała siekierka
CIHI -  wołanie na konia aby skręcił w lewo
CIK, ANI CIK – ani słówka nie wolno o czymś nawet wspomnieć
CIKNÓĆ – bąknąć, napomknąć
CIMPER – CAMPER , NA CYMPER – CHAMPER – zniszczyć coś do cna bez reszty
CINKNYĆ – 1.  tknąć , trącić sie kieliszkami przy piciu 2. krótko  coś powiedzieć przypomnieć 
CIOĆKAĆ – maczać
CIOPAĆ – jeść brzydko i chciwie
CIOPLAĆ SIE – taplać sie w wodzie
CIORNYĆ – uderzyć
CIOSAĆ – obrabiać drzewo toporem
CIOSK – 1. drewniany przyrząd do wygarniania obornika
CIOSKA – siekierka do obciosywania  i gładzenia drzewa
CIOTKA  - 1. ciocia 2. kobieta zamężna zwłaszcza starsza od mówiącego
CIÓMPA – nieodpowiednio niechlujnie ubrana kobieta
CIÓNG – idź stąd , zmiataj , wynoś się
CIÓNGNÓĆ – 1. ciągnąć 2. o prądzie powietrza
CIÓNGNÓĆ SIE – dłużyć się
CIÓNTAĆ SIE – chodzić bez celu
CIÓNŻYĆ SIE – nie mieć na nic ochoty być leniwym
CIÓŃĆ, CINAĆ – zaboleć naraz, ukłuć
CIP, CIP – 1. przywołanie kur 2. określenie na drobne pieniądze
CIPKA – 1. kura , kurczę 2. określenie człowieka  o zabarwieniu ujemnym
CISNÓĆ – usunąć się wynieść się
CIŚĆ – pchać
CIUBARYK – przezwisko
CIUĆKA – człowiek nieśmiały ślamazarny
CIUĆKAĆ SIE – 1.  pieścić się cackać się2. robić coś z przesadną dokładnością – 1.  człowiek nierozgarnięty 2. brudas
CIUĆMOK – 1. człowiek nierozgarnięty. 2. brudas.  
CIUK, CIUKNÓĆ – bąknąć , napomknąć
CIUKAĆ – gwizdać melodię
CIUL – 1.  członek męski 2. wulgarne przezwisko mężczyzny
CIULAĆ – oddawać mocz
CIULKA, CIULOK, CIULOCZEK – dziecięcy członek męski
CIUPAĆ – 1 . rąbać gałązki 2. rozdrabniać drzewo na podpałkę
CIURCZEĆ – płynąć bez przerwy słabym strumieniem
CIURCZEK – osoba przymilająca się
CIUREK – źrebak
CIURKAĆ – 1. o głosie ptaków 2. przymilać sie do kogoś
CIURLIKAĆ – o jednostajnym śpiewie ptaka
CIURZYĆ SIE-  wstydzić się  krępować
(PO) CIYMKU – w ciemnościach
CIYŃCZEĆ  - ślęczeć przesiadywać
CIYŃGI – 1. skórzane lub gumowe pasy do ciągnięcia umieszczone po bokach konia 2. kara wymierzona pasem lub kijem
CIYŃGIEM – ciągle
CIYRKI – przyrząd  do międlenia lnu
CIYRNI – rośliny o pędach z kolcami przede wszystkim jeżyny
CIYRNIÓWKA , CIERNIÓWKA – jeżyna
CIYPRPEK – wróbel
CIYRPIÓNCZKA – człowiek cierpiący
CMER – maślanka
(DO) CNA – całkowicie , do końca
CNIĆ SIE – nudzić się
CO – 1 . że 2. ile 
COBY – aby, żeby
COKIEL – cokół
COLSZTOK – składana miara stolarska
COP – gruby warkocz 
COPA – placek ziemniaczany 
COREK – zagrodzenie wewnątrz obory lub piwnicy
COSI, COSIK, COSIKEJ – coś
COSI MAŁO NIEWIELA – coś niecoś
CÓNKA – kobieta niedbała. 
CUDOCZKA – dziwaczka kobieta zachowująca sie troche nienormalnie
CUDOK – człowiek unikający ludzi trochę nienormalny
CUFAĆ – cofać
CUG – 1 . przeciąg 2. ciąg powietrza 3. pociąg
CUKIERKANT – kryształki cukru osadzone na sznurkach  sprzedawane na odpustach
CUKLE – pantofle z drewnianą podeszwą drewniaki
CUKROWAĆ – 1.  słodzić 2. mówić o  kimś w superlatywach
CUKRÓWKA – synogarlica
CUMEL – smoczek 
CUMLAĆ – używać smoczka
CUPAĆ – uderzyć czymś o jakiś przedmiot
CUPKAĆ – 1. tupać 2. o odgłosie spadaniu
CUPNÓĆ – 1. uderzyć , tupnąć 2. siedząc na drzewie  zerwać owoc i rzucić na ziemie 3. o odgłosie przy spadaniu
CUPOCZEK – człowiek nieśmiały małomówny
CUPOK – niedołęga
CWEK – 1. drewniany ćwiek szewski 2. kawałek cegły przy stawianiu pieca kaflowego
CWEKNÓĆ – 1. uciąć kleszczami 2. pstryknąć
CWIKER – 1.  okulary ze sprężynką do nakładania na nos 2. szkło powiększające na jedno oko monokl
CWOKNÓĆ – dziobnąć
CWYRKAĆ – o krowie – dawać mleko w małych z ilościach przerwami podczas dojenia
CYBANT – większe ogniwo na końcu łańcucha
CYCEK – 1. pierś  2. sutek u bydła i trzody MAMIN CYCEK – dziecko szczególnie lubiane
CYCHA – 1. poszwa na pierzynę 2. żołądek 3. przezwisko na ciężką kobietę 
CYCKAĆ – ssać
CYCKAĆ SIE – pieścić się
CYCKOL, CYCOK – prosiak warchlak 
CYCONIĆ SIE – przesadnie się opiekować
CYDZOK – deska z uchwytem , z otworami do cedzenia  ugotowanych ziemniaków , klusek
CYFERBLAT – 1. tarcza zegara 2. duża okrągła twarz
CYGANIĆ – kłamać
CYGAŃSTWO – kłamstwo
CYGARETLA – papieros
CYGORYJA, CYGORKA – cykoria
CYGÓN – 1. cygan 2. kłamca
CYGÓNKA – 1. cyganka 2. kwiat miodunki
CYKAĆ – 1. przekręcać kontakt elektryczny 2. o zegarze 
CYKNÓĆ – 1. włączyć lub wyłączyć  kontakt w urządzeniu elektrycznym 2. dodać odrobine płynu
CYKOCZ – wahadło u zegara
CYKOCZEK –  1. mały zegarek 2. kontakt elektryczny
CYLINDER – szkło do lampy naftowej
CYLKA – celność
CYLNÓĆ – trafić
CYMBOŁ – przezwisko
CYNIÓNKA – łyżka metalowa
CYNK – 1. wiadomość przekazana w nieoficjalny sposób 2. pierś
CYNT, CYNTNOR – 100 kg
CYNTROFUGA – wirówka do mleka
CYP – 1.  członek męski 2. niedołęga
CYPEK – 1. cybuch do fajki 2. dzbanuszek z długą rureczką do pojenia małych dzieci
CYPULIK – 1. znamię , narośl na ciele 2. długa rureczka przy dzbanuszku przez która sie pije płyn
CYRKAĆ – nalewać płyn w małych ilościach
CYRKLOWAĆ – bardzo skąpo odmierzać
CYRKNÓĆ, CYRKNYĆ – nalać małą ilość
CYRKULARKA – elektryczna piła obrotowa do rżnięcia drzewa
CYRKUS – 1.  cyrk 2. awantura
CYRKUŚNIE – śmiesznie
CYRPKAĆ – o płynie otrzymywanym z przerwami w małych ilościach
CYSARSKO – główna droga
CYSZKA – poszewka na poduszkę
CYTRÓNA – cytryna
CYTYROWAĆ – ćwiczyć, musztrować ,besztać
CZABOK – niskie rosochate drzewo
CZACHMARZIĆ – 1. knuć kombinować 2. handlować
CZACHROWAĆ – załatwiać potajemnie, nielegalnie
CZACHRY – kombinacja zmowa
CZAJ – herbata
CZAKACZ – osoba uczestnicząca w zabawie weselnej, nie uczestnicząca w przyjęciu
CZAKACZKA – zabawa weselna w gospodzie
CZAKAĆ – czekać, oczekiwać
CZAKANO – wyczekiwanie
CZANTORYJKA – centuria
CZAPERDZIOK – nieposłuszny chłopiec
CZAPIĆ SIE – o kurze – rozkładać skrzydła przy chwytaniu
CZAPIEĆ – kucać
CZAPLOK – duży gliniany garnek
CZAPNYĆ – usiąść ciężko
CZAROWAĆ – manipulować z czymś
CZAS – 1. czas 2. pogoda.
CZECHMÓN – diabeł.
CHMÓN  WIY – ze zniecierpliwieniem – nie wiadomo.
CZECZYNA – opadłe igliwie z drzew.
CZELADŹ  - służba , osoby w gospodarstwie.
CZELODKA – grupa dzieci.
CZELUŚCI –  przednia cześć pieca piekarskiego..
CZEP – zwinięty na głowie warkocz.
CZEPCZORKA – kobieta, która wyrabia lub sprzedaje czepce.
CZEPIĆ – wkładać czepek i wiązać chustkę w węzeł z tyłu głowy.
CZAPIEC – koronkowy biały czepek noszony przez mężatki pod chustą na głowie.
CZEPINY – oczepiny.
CZEPIYNI – chusta i fartuch z tego samego materiału w stroju ludowym.
CZEPNIK, CZEPNICZEK -  mały kamionkowy garnek  z otworkiem nad dnem do oddzielania śmietany od mleka.
CZEPOWY – baca.
CZEPÓŃ, CZEPAŃ – pogardliwe określenie głowy.
CZEPÓŃ – o braku zdolności.
CZERCINIEC – ziele lecznicze.
CZARCIO ŚLIWKA – tarnina.
CZEREP, CZEREPY – potłuczone garnce, złom.
CZERNIAWA – ciemne chmury przed burzą.
CZERNIDŁO – atrament.
CZERT  - diabeł.
CZESKI – dawna moneta.
CZETYNA – gałązki drzew iglastych.
CZETYNIOK – opadłe gałązki i igliwie z drzew.
CZKAĆ, KOMUŚ SIE CZKO – ktoś ma czkawkę.
CZMEŁCHTAĆ – łaskotać delikatnie.
CZOCHRAĆ SIE – taplać się pluskać płukać.
CZOCHTAĆ – kąpać.
CZOCZKA – potrawa – soczewica.
CZOŁGOT – dzięcioł.
CZOP – warkocz spleciony  z tyłu głowy i zwinięty  w kok.
CZOPCZYSKO – stary wytarty kapelusz.
CZOPEK – korek do zatykania otworu w naczyniu.
CZOPKA – 1. czapka lub kapelusz 2.snopek do nakrycia zboża na kopce.
CZORNY – czarny. 
NA CZORNO – nielegalnie.
CZORNO  KRZIPOTA – koklusz. 
PO  CZORNU – o ubraniu – w żałobie. 
CZORNY TYDZIYŃ – 1. tydzień bezpośrednio przed Wielkim Tygodniem 2. pierwszy tydzień po Nowym Roku.
CZOSAĆ – czesać.
CZOSKULA – zupa czosnkowa.
CZUBA – snopek na szczycie orstewki.
CZUCH – węch.
CZUCHNA – przezwisko – dziewczyna lubiąca towarzystwo chłopców.
CZUCHNÓĆ – śmierdzieć.
CZUCHTA – rodzaj zupy ze zsiadłego mleka zaprawioną zasmażką z masła i mąki.
CZUĆ – 1. słyszeć 2 . odczuwać zapach.
CZUMIEĆ – wyczekiwać do zmęczenia na kogoś.
CZUPEK , CZUPEL – szczyt wierzchołek.
CZUTORA – przezwisko kobiety – jędza.
CZWOCHTAĆ – płukać bieliznę w czystej wodzie.
CZWOŁKI – potrawa z pszennej mąki z dodatkiem jajka ,rozcierana i gotowana na mleku.
CZYCHRAĆ – rozszczepiać w palcach wełnę przygotowywać do gręplowania i przędzenia.
CZYHNÓĆ – czyhać.
CZYKO – niedopałek papierosa.
MIEĆ CZYKO – być pijanym.
CZYKUTAĆ – czekać.
CZYM – jak naj….
CZYM…TYM – wyrażenie porównawcze im…tym.
CZYMPIEĆ – kucać.
CZYMPLOCZEK – mały malowany garnuszek.
CZYMPNÓĆ, CZYMPNYĆ – przykucnąć.
CZYMU – dlaczego.
CZYPEK – 1. cybuszek 2. dzbanuszek  z długą rureczką do pojenia małych dzieci.
CZYRCHLA – rzadki  las brzozowy w górach.
CZYRCHLIĆ – obdzierać drzewo z kory.
CZYRPOK – drewniane naczynie szałaśnicze do nabierania  mleka  lub wody.
CZYRSTWY – 1. starszy 2. o powietrzu – świeże.
CZYRWIÓNO – krew.
CZYRWIÓNY, CZYRWIÓNY – czerwony.
CZYRWIYNIĆ SIE – 1. nabierać czerwonego koloru 2. rumienić się.
CZYSZCZARNIA – zbiornik z przepływającą stale wodą.
CZYTMORZ – czytelnik.
CZYTOK – człowiek intonujący pieśni w orszaku pogrzebowym.
CZYŻYNIEC – rodzaj sieci na ryby sak.

Ć

ĆKAĆ – łapczywie jeść. 
ĆMA – 1. ciemność. 2. ciemno. 
PO  ĆMI – po ciemku. 
ĆMAWY – ciemnawy, ciemny. 
ĆMIĆ – 1. mówić nieprawdę. 2. palić papierosy. 
ĆMIYL – 1. trzmiel 2. człowiek cichy. 
ĆMOK – ciemność, zmrok. 
ĆPAĆ – łapczywie, szybko jeść. 
ĆWIK – z. mężczyzna znęcający się nad żoną. 
ĆWIKIEL – wstawka z materiału. 
ĆWIKLA – buraki pastewne. 
ĆWILICH – grubsze płótno do uroczystego stroju, też na obrusy. 
ĆWIYŃCZEK – 1. ćwiek. 2. człowiek małego wzrostu. 
ĆWIYNKA – przeżuwanie pokarmu. 
ĆWIYNKOWAĆ, ĆWIYNGOWAĆ – przeżuwać.
 
D

DAĆ, DAĆ  GYMBY – pocałować. 
DAĆ POZÓR – uważać.
DAĆ  SE – użyć sobie, dobrze pojeść i wypić. 
DAĆ  SE  DO  RYŁA – pojeść, popić. 
DAĆ  SIE  DO  CZEGOŚ – zacząć coś robić. 
DAĆ SIE DO RZECZY – wdać sie w rozmowę.
DAĆ SE – pozwolić sobie.
DAJNY – szczodry.
DALEKU – z daleka na dystans.
DALKA – odległość.
DAMFOWAĆ – o parze – buchać z garnka.
DAMFULA – maszyna parowa.
DAREK – podarunek.
DARMOŻRÓŃ – darmozjad.
DARMU – na próżno , niepotrzebnie.
DARYBOK – leń
DARYBOKOWAĆ – próżnować.
DARYMNICY – na próżno bez pożytku.
DARYMNIE – na próżno na darmo.
DARYMNINA – 1. rzecz niepotrzebna 2. niepotrzebna praca.
DARYMNY – źle się uczący.
TO JE DARYMNE – to nie ma sensu.
NA DARYMNY ŚWIAT – na próżno
DARZIĆ SIE – udawać sie szczęście powodzić.
DEBOŁ – diabeł.
DECZKA – 1.haftowana makatka na ścianę 2. serwetka  3. kapka na becik do chrztu
DEKA -  1.koc 2. płyta betonowa między kondygnacjami budynku.
DEKIEL – pokrywa.
DEKLE -  książka robotnicza.
DOSTAC DEKLE – zostać zwolnionym z pracy.
DEKLICZEK – okrągła cześć maślnicy.
DEKLIK – drewniana pokrywa.
DEKO – dekagram
DELACYJA – ultimatum , termin czasowy
DELIJ , DELI – dłużej.
DELINA – deska w podłodze
DELINKA – półokrągłą belka w podłodze obory lub chlewu
DELINY – podłoga
DELOWAĆ – układać podłogę z desek.
ZELÓWKA – deski na podłoge.
DELSZY – dłuższy.
DEPO – strażnica straży pożarnej.
DEPTAĆ – zapładniać kury gęśi
DERZYĆ -  uciekać , pędzić
DESZCZOWNIK – zimowit.
DESZCZYĆ – deszczu – padać
DGOKAĆ – gdakać
DIABOŁEK – nazwa tańca.
DIAS, DIASEK, DIOSEK – licho zły duch
DINDEL – spódnica z przodem i tyłem na szerokich ramiączkach pod którą nosiło się bluzkę
DIOBELNIE - okropnie
DIOBELNY -okropny
DIOBLI GRUSZKI – głóg zwyczajny
DIOBLI OBROZKI - karty do gry
DIOBŁOWINA – zgorszenie , robienie bezeceństwa , niegodziwość 
DIOBOŁ - diabeł
DITA – torebka papierowa 
DITKA – torebka papierowa
DLO SMIŁOWANIO KANY – okrzyk – cóż się stało , co się porobiło
DŁAŻKA , DŁOŻKA - podłoga
DŁUGUCNY  -  bardzo długi
DŁÓTKO - dłuto
DŁÓŻYN, DŁÓŻNY – winien mający dług
DŁUBACZKA – drobiazgowa żmudna praca 
DNIÓWKA – 1. praca liczona według przepracowanych dni 2. pierwsza zmiana pracy
DOBA – długi okres  wyczekiwania
DOBRODAJKA – kobieta lekkich obyczajów
DOBRORZECZYĆ – być dla kogoś miłym
DOBROTA – 1.dobroć 2. dobre warunki  życia
DOBRZE NAŁOŻONY -  w dobrym humorze
DOBÓŚĆ - dokuczyć
DOCHLADAĆ SIE – doszukać się
DOCHTÓR - lekarz
DOCIYRNY – natrętny , natarczywy , złośliwy 
DOCZKAĆ – zaczekać  poczekać
DOCZEKAĆ SIE – Doczekać się 
NA DOCZKANIU – natychmiast , zaraz
DODZIUBIOWAĆ  - dokuczać prowokować , zaczepiać 
DODZIYWAĆ -  o psie – ujadać 
DOFIGLOWAĆ SIE – nabroić 
DOIMENTNIE - całkowicie
DOJARZYĆ, DOJARZIĆ – zbroić , uczynić coś , zrobić coś wbrew prawu
DOJÓNĆ – zwykle o pracy lub sytuacji -  dokuczyć
MIEĆ DOJYNTE – być bardzo zmęczonym , u kres sił
DOJYNKANE, MIEĆ DOJYNKANE – o skrajnym wyczerpaniu fizycznym lub psychicznym
DOKAZOWAĆ -  bawić się wesoło robić figle swawolić
DOKAZOWANI - swawolenie
DOKLUDZIĆ – 1. doprowadzić  2. zdobyć
DOKOPAĆ - dokuczyć 
DOKOZAĆ – osiągnąć zamierzony cel
DOKUMYNTNIE - dokładnie szczegółowo
DOKWANCKAĆ SIE, DOCWANCKAĆ SIE – dojść z trudem  dowlec się
DOLAN, DÓLAN – używ. w .l. mn. DOLANIE gospodarze z dolin, w przeciwieństwie do mieszkańców terenów wyżej położonych
DOLIBROWAĆ, DOLIFROWAĆ – postarać sie o coś uzyskać i dostarczyć
DOLOĆ – mocno kogoś zbić
DOLOĆ SE  - upić się
DOLYŹĆ – dokuczyć 
(PO) DOŁACH – tak mówią mieszkańcy gór o terenach nizinnych
DOŁEK – dolna część brzucha , podbrzusze
DOŁOWY – człowiek pracujący w kopalni pod powierzchnią ziemi
DOŁU – nieodmienne 1. na dole 2.w dół
DOMARASIĆ – 1. dobrudzić 2. skomplikować sprawę
DOMIKAT – zupa z bryndzy
DOMÓWY – rozmowa przed weselem
DOPALOWAĆ – naprzykrzać się, dokuczać 
DOPARZYĆ – dorwać sie do czegoś
DOPIS - zawiadomienie
DOPOLIĆ -  dokuczyć
DOPOŁEDNI - przedpołudnie
DOPRAĆ SIE –  1. przejeść sie 2. upić się
DORNIK – ziemia , drań 
POD DORNIKIEM – w grobie
DOROBIAĆ – bawić się wesoło  i hałaśliwie
DORTA - tort
DORZÓNDEK – porozumienie 
DORZÓNDZIĆ SIE – domówić się,  dojść do porozumienia  dogadać się
DOSKUMAĆ SIE – przekonać się 
DOSRAĆ – dokuczyć uprzykrzyć 
DOSROWAĆ – dokuczać martwić 
DOSTAĆ SE – zostać oszukanym
DOSYNDOWAĆ SIE – sprzeczać się 
DOSZKUBKI – zakończenie wspólnego darcia pierza
DOTCHNÓĆ SE - dotknąć
DOTYŻAĆ – o psie – doskakiwać i szczekać
DOWAĆ POZÓR - uważać
DOWIĆ SIE – dławić się
DOWKA – podatek , dawna danina
DOZDREĆ, DOZDRZEĆ  - dojrzeć
DOZDRZYĆ, DOJZDZIĆ  - 1.zauważyć, dojrzeć 2. przypilnować
DOZDRZYWAĆ - dojrzeć
DOŻGAĆ -  1. dobić 2. dokończyć zaczętą pracę
DOŻGOWAĆ – atakować słownie lub czynnie
DOŻRAĆ – dokuczyć
DOŻRANY - mocno zagniewany
DOŻYRA – 1. kłopot 2. natręt
DOŻYRAĆ – dokuczać  ,
DOŹDZIYWAĆ, DOŹDZIEWAĆ – zaczepiać prowokować 
DÓŁ – kopalnia- ta część która znajduje się pod powierzchnią ziemi
DÓMA – w domu 
BYĆ DÓMA – w pełni orientować się w sytuacji
DÓMB – kora świerkowa zdzierana w płatach metrowej długości służące do celów garbarskich
DYMBA, DYMBA ZROBIĆ – zwiać, uciec
DÓMBEK – chryzantema 
DÓMBKI – lasek dębowy
DÓMBROWA - zagajnik
DÓMBRÓWKA – księga kazań ks. Samuela Dambrowskiego  powszechnie używana przez ewangelików
DÓMBRÓWKI – wczesna odmiana ziemniaków
DÓMPKAĆ – 1. o odgłosie dochodzącym z góry 2.tupać
DÓNCNÓĆ – przewrócić się ciężko , upaść z mocnym uderzeniem
DÓNDLAĆ – o niemowlęciu  - pić z butelki
DÓNGA – 1.  deska z beczki 2. tęcza 
DÓNGI  - deski z beczek na których dzieci zjeżdżały w zimie po śniegu
DÓNŻKA - deseczki
DÓNŚĆ, DOJŚĆ – dogonić 
DRAB – stary oprawca na folwarku
DRABINA – 1. drabina 2. część wozu drabiniastego( części  składowe kluka, szinka i szczebel)
JECHAĆ W DRABINACH - jechać wozem drabiniastym
DRABINIOCZEK – mały wóz drabiniasty
DRABINIOK – wóz drabiniasty
DRAJFUS – 1. szewski przyrząd z żelaza w kształcie połączonych prostopadle  dwóch stóp różnej wielkości i okrągłego kowadełka , do naprawy zelówek i obcasów 2. podstawka  pod blachę piekarnika
DRAJFUSEK – 1.  podstawka o trzech nóżkach pod żelazko 2. palnik na trzech nogach
DRAK – 1. latawiec 2. sposób wiązania chustki tzw. szatki spuszczonej , na głowie panny młodej która jeszcze tylko przez trzy niedziele po oczepinach mogła iść do kościoła  w tak zawiązanej chustce
DRAKA - uciecha
DRAŁOWAĆ – 1. iść szybko 2. o jeździe na rowerze  3. pracować z pośpiechem
DRAP  - łap
DRAPNÓĆ, DRAPNYĆ – 1.  porwać , złapać 2. uciec
DRAPYM - szybko
DRATWIA - dratwa
DREKSLOWAĆ -  obrabiać drewno czy żelazo na tokarce
DREL – wiertarka ręczna 
DRELOWAĆ  - wiercić 
DREPSIĆ – 1. dreptać deptać 2. brudzić podłogę
DROBA - podroby
DROBNIOCZEK  - mały ziemniak
DROBNIOK – 1. drobna moneta 2. mały ziemniak
DROBNIUĆKI – bardzo drobny 
DROBNIUĆKO – bardzo drobno
DROGOTA – drożyzna  
DRÓBKA – podroby z drobiu
DRÓCIORZ - druciarz
DRÓT - drut
DRÓTOWAĆ – 1. drutować2. wypytywać , stawiać krzyżowe pytania
DRUKER – zatrzask 
DRUŻNA – kawaler krewny lub przyjaciel pana młodego  uczestniczący w orszaku weselnym 
KOMUŚ ZA DRUŻBYM -  być drużbą na czyimś weselu
DRUŻKA - druhna
DRYNDA – gorsza bryczka do przejażdżki
DRZEWIANNY  - drewniany
DRZEWIOKI – obuwie z drewnianym spodem 
DRZEWIÓNKA – drewniana chałupa
DRZEWNIA – szopka na drzewo drewutnia
DRZIĆ – 1 . ciężko pracować 2. zdzierać  wyzyskiwać 
DRZIK – 1. urwis  2. hycel  3. strug do zdzierania kory z drzewa
DRZINA – ciężka praca 
DRZISNÓĆ – 1. wypuścić gazy  2. uderzyć kogoś 
DRZIST – galaretowaty miękki pokarm
DRZISTACZKA – biegunka 
DRZISTAĆ – 1. mieć biegunkę zwłaszcza o krowie 2. gadać byle co 
DRZISTAĆ SIE – delikatnie sie  kimś obchodzić hołubić
DRZISTOCZEK -  pieszczoszek
DRZISTOK 1. pieszczoch 2. człowiek mówiący dużo bez zastanowienia
DRZISTÓŃ 1. pieszczoch 2. człowiek mówiący dużo bez zastanowienia
DRZISTU – CHLASTU, DRZISTU – PYRTU – CHLASTU – powiedzenie wyrażające, że się uważa wypowiedź na zupełną bzdurę
DRZISTULA – 1.  kobieta, która nie potrafi utrzymać tajemnicy 2. pieszczotliwie o dziecku
DRZISTY – plotki  bajdy niepoważne historie
DRZIZGA – drzazga
DRZÓNZGAĆ – łamać niszczyć
DRZYĆ – 1. zdzierać  zużywać 2. ciężko i szybko pracować  3. o bólu – rwać 4. o szczapach do oświetlenia
DRZYMACZKA – senność
DRZYMOTA - senność
DRZYNIATY, DRZENIATY – zdrewniany
DRZYNŻDŻEĆ -  1. trzeszczeć w zębach 2. mówić bez przerwy 3. chrzęścić pod nogami
DRZYŃ – 1.  rdzeń  2. środek wrzodu zawierający ropę
DRZYWKO – 1. beczka 2. beczka na mięso 
DUCEK – człowiek niskiego wzrostu
DUCHAĆ – 1. dmuchać 2.wiać , dąć
DUDEK - kok
DUDKI – wiązane rzemyki do wymierzania kary chłosty
DUDŁAWY – spróchniały z dziurą w środku
DU DÓM, DU DÓMU – do domu
DUDORZIĆ – mówić półgłosem 
DUDRAĆ  - gderać mruczeć okazywać niezadowolenie , szemrać
DUDROK – mruk, człowiek gderający narzekający. 
DUKLA – komora na urobek węgla w kopalni 
DULE – 1. odmiana gruszek, 2. gatunek dużych ziemniaków. 
DUPA – 1. pośladki, 2. genitalia kobiece, 3. o mężczyźnie niezaradnym. 
DO DUPY – do niczego.         
MIEĆ COŚ (KOGOŚ) W DUPIE – lekceważyć coś (kogoś).
PRZIZBIYROWAĆ DO DUPY – dogadzać. 
DUPCYNGIER – dziwkarz
DUPEK – 1. okrawek z sadzeniaka. 2. przezwisko – człowiek głupi. 3. nazwa karty – walet. 
DURCH – zupełnie. 
DURCKAĆ – trącać. 
DURCNÓĆ – trącić, zawadzić o coś. 
DUSZÓNKI – odmiana drobnych gruszek. 
DUSZYCZKA – 1. dusza zmarłego. 2. człowiek dobroduszny.
DWACATKA – 1. banknot dwudziestozłotowy. 2. dziewczyna dwudziestoletnia. 
DWACET – dwadzieścia. 
DWANOST, DWANOS – dwanaście. 
DWIE A DWACET – dwadzieścia dwa. 
DWIESTA – dwieście. 
DWIYRKA – zob. dźwiyrka. 
DWIYRZE – zob. dźwiyrze. 
DWOICA – odświętna haftowana koszula męska z podszewką z cieńszego płótna – część stroju ludowego. 
DWOIĆ KOMUŚ – mówić do kogoś w 2 os. l. mn.     
(WE) DWOJE – podwójnie. 
DWUSZTWIERTÓWKA – drewniana forma na masło – ½ kg. 
DY – 1. kiedy. 2. ponieważ. 
DYBKA – kradzież. 
DYBY – gdyby. 
DYBZIĆ – spieszyć się.
DYCHA – 1. astma 2. banknot dziesięciozłotowy. 
DYCHAĆ – oddychać. 
DYCHNÓĆ – ukraść. 
DYCKI – zawsze. 
DYĆ – 1. przecież 2. partykuła nawiązująca. 
DYĆ, ŻYSZ – partykuła poprzedzająca prośbę lub polecenie, ależ, przecież. 
(NA) DYKANY – o ubraniu – wyjściowy. 
DYL – ociosana belka. 
DYMBINA – lasek dębowy. 
DYMBOWA KROWA – przen. o beczce z kiszoną kapustą. 
DYMIÓN, DYMIJÓN – duże szklane naczynie do robienia wina. 
DYMNÓĆ – ukraść. 
DYNCZYĆ – 1. męczyć 2. trzymać niezgrabnie. 
DYNKO – drewniana pokrywka. 
DYNST, DUNST – zaduch. 
DYNSTOWAĆ – dusić na ogniu, gotować. 
DYRBAĆ – 1. trząść się (z zimna) 2. pociągnąć za pławik wędki. 
DYRCKAĆ – turkotać. 
DYRDAĆ – 1. trząść się. 2. plotkować. 
DYRDOL – warkocz. 
DYRDY – pogawędki, plotki. 
DYRDYM – powolnym tempem. 
DYRSZCZKI – trzewia, jelita, wnętrzności, kiszki. 
DZIABROK – zaniedbany, niechlujny oberwaniec. 
DZIADOWAĆ – 1. niszczyć. 2. żyć w biedzie. 
DZIADOWSKO ROBOTA – niesolidna praca.  
DZICHETKA – płachta płócienna z taśmami na końcach do noszenia ciężarów na plecach. 
DZICHÓWKA – wielka chusta do noszenia siana.    
DZICHTA – płócienna kwadratowa płachta z taśmami, lub sznurami na końcach do noszenia na plecach siana, zboża i innych ciężarów. 
DZICZYNA – dzikie zwierzęta. 
DZIECHCINIEC – dziegieć, lekarstwo ludowe dla bydła. 
DZIECHCIORZ – oberwaniec. 
DZIECIO – dziecko. 
DZIECKA – l. mn. dzieci.
DZIEDZINA – 1. wieś. 2. centrum wsi. 
DZIEDZINIORA, DZIEDZINIORKA – pogardl. Wieśniaczka, mieszkanka wsi. 
DZIEDZINIORZ – pogard. Wieśniak, mieszkaniec wsi. 
DZIEDZIŃSKI – wiejski. 
DZIEPRO – dopiero. 
DZIERGLE, DZIYRGLE – przyrząd do czesania lnu. 
DZIERGLOWAĆ – posługiwać się przyrządem do czesania lnu. 
DZIERYNZG – nieporządek, kupa rupieci. 
DZIERŻEĆ, DYRŻEĆ – 1. trzymać. 2. utrzymywać. 
DZIERŻEĆ DO BUŁY – trzymać się razem. 
DZIERŻEĆ NA KOGOŚ – dbać, troszczyć się o kogoś, coś. 
DZIERŻEĆ SIE – 1. trzymać się. 2. trzymać się razem, pomagać sobie wzajemnie. 3. postępować według ustalonych zasad.
DZIERŻEĆ Z KIMŚ – sympatyzować z kimś, popierać kogoś. 
DZIERŻOK, DZIYRŻOK – kij, do którego jest przymocowany cep. 
DZIEUCHA, DZIEŁUCHA – dziewczyna. 
DZIEWCZYNCKO – dziewczyna. 
DZIOD – 1. dziad. 2. wysoka żerdź ze starymi podartymi spodniami i kapeluszem na szczycie stawiana przez kawalerów przed domem nie lubianym lub nieobyczajnym dziewczynom.
DZIOŁ – część majątku. 
DZIOŁCHA – dziewczyna. 
DZIOŁSZKA – dziewczyna. 
DZIÓB, DZIUB – żartobliwie lub pogardliwie – usta. 
DZIÓMBAĆ – ciągle robić wymówki. 
DZISIO – dzisiaj. 
DZIŚKA – dzisiaj. 
DZIUBAĆ – 1. dziobać. 2. dotykać, dogadywać, zaczepiać.
DZIUBAĆ PYSKYM – dokuczliwie dogadywać.
DZIURDZIOSZYĆ – przesadnie oszczędzać. 
DZIURDZIUCH – sknera. 
(NA) DZIW – nadzwyczaj. 
TAKI JYNY DZIW – coś niezwykłego, nadzwyczajnego. 
DZIWAĆ SIE – 1. patrzeć, przyglądać się. 2. liczyć na coś. 
DZIWADŁO – przedstawienie teatralne. 
DZIWOCZEĆ – wydziwiać, okazywać zniecierpliwienie. 
DZIWOKI – 1. dziko żyjący. 2. dziwny, cudaczny. 3. niespokojny. 
Z DZIWOKICH WAJEC – dziwaczny. 
DZIWOKO KACZYCA – dzika kaczka. 
DZIWOKO ŚWINIA – dzik. 
DZIWUCNY – dziwaczny, bardzo dziwny. 
DZIWULKI – zabawki różnego rodzaju. 
DZIWY – coś naprawdę dziwnego. 
DZIWY SIE ROBIŁY – była burza. 
DZIYRGAĆ – przeciągać dojrzały, suchy len przez żelazny grzebień dla usunięcia główek nasiennych. 
DZIYRGLE – przyrząd do usuwania główek nasiennych z łodyg lnu. 
DZIYRGLEC – jw. 
DZIYRGNÓĆ – 1. zrywać ziarna ze źdźbła. 2. o mocno padającym deszczu. 
DZIYWA – pannica. 
DZIYWCZACKO – dziewczyna, podlotek. 
DZIYWCZE, DZIYWCZYN – dziewczyna, dziewczynka, córka. 
DZIYWCZÓNTKO – dziewczynka.  
DZIYWCZYĆ SIE – o dziewczynce – dorośleć. 
DZIYWKA – 1. panna. 2. służąca. 
DZIYŻKA, DZIEŻA – naczynie drewniane do zarabiania ciasta. 
DŹWIGNĄĆ, DŹWIGNÓĆ – podnieść, podwyższyć. 
DŹWIYRKA, DWIYRKA – drzwiczki. 
DŹWIYRZE, DWIYRZE – drzwi. 
DŹWIYRZE SIE NIE ZAWIYRAJÓM – dom jest często odwiedzany. 

E

EFOJ – bluszcz. 
EGZECYRKA – musztra wojskowa. 
EGZECYROK – teren do ćwiczeń wojskowych. 
EGZECYROWAĆ – prowadzić musztrę wojskową. 
EKSTRA CYMRA – pokój dla znamienitszych gości w gospodzie. 
EKSTRA WÓRSZT – człowiek z wyższej sfery. 
ELEKTRYKA, ELETRYKA – światło elektryczne. 
ELEKTRYKORZ, ELETRYKORZ – elektryk. 
ERBOWIZNA – spadek. 
ERO – samolot. 
ETERNIK – eternit. 
EUROPLAN – samolot.   

F

FABULA – drobiazg. 
FABULAĆ – igrać z czymś niebezpiecznym. 
FABULNY – łatwo się psujący. 
FACET – mężczyzna. 
FACH – 1. zawód wyuczony. 2. drewniane podłużne pojemniki z przegrodami na towary sypkie np. mąkę, cukier. 3. drewniana skrzynia na zboże. 
FACHCIĆ – pracować.
FACHLA, FACHTLA – pochodnia. 
FACHLOWAĆ – dymić z komina. 
FACHMAN – fachowiec. 
FACHTLIĆ SIE – buchać płomieniem. 
FACHULA – pochodnia. 
FACKA – policzek. 
FACKAĆ – policzkować.
FACLA – pochodnia nasycona tłuszczem. 
FACNÓĆ – uderzyć w twarz. 
FACULIK – grubszy kij do bicia. 
FACZ – 1. opatrunek. 2. powijak dla niemowlęcia. 3. wstążka do obwiązywania becika niemowlęcia. 
FACZOWAĆ – 1. obwiązywać ranę. 2. obwijać dziecko do kąpieli.
FAFLAĆ – zbyt dużo mówić. 
FAFRAĆ – brzydko pisać. 2. głupio mówić. 
FAFUŁA – niezdara. 
FAJCZORZ – niezdara. 
FAJCZYĆ – 1. palić fajkę. 2. palić w piecu. 
FAJCZYSKO – długa, blisko do ziemi sięgająca fajka. 
FAJER – ognisko. 
FAJERCOJG – zapalniczka. 
FAJERDEPO – strażnica. 
FAJERKA – 1. garnek na ogień z otworami na dnie. 2. ognisko. 
FAJERMÓN – 1. strażak. 2. ogienek nocny na mokradłach. 
FAJEROWAĆ –mocno palić w piecu. 
FAJERSZPRYCA – sikawka pożarnicza. 
FAJFA, FALFA – duża szpula do nawijania nici w kołowrotku lub warsztacie tkackim. 
FAJFKA – 1. przyrząd do palenia. 2. przyrząd kowalski do zamykania koniowi warg przy podkuwaniu. 
FAJFLA – szpula do nawijania nici na kołowrotku. 
FAJGOL – tchórzliwy uczeń szkolny, najczęściej. 
FAJKA – przyrząd kowalski do zaciskania koniowi warg w czasie podkuwania, aby nie gryzł.
FAJNIACKO – bardzo dobrze. 
FAJNIDEŁKO – przesadnie delikatna osoba. 
FAJNIE – dobrze. 
FAJNOTKI – smakołyki. 
FAJNULA – elegantka. 
FAJNY -1. dobry. 2. smaczny. 3. w dobrym gatunku. 
FAJRANT, FAJRÓNT – koniec pracy. 
(PO) FAJRÓNCIE – o pracy po dniówce. 
FAJTAĆ – 1. bezmyślnie huśtać nogami. 2. bezmyślnie ciąć materiał.
FAJTUS – ordynans, lokaj. 
FAJZEL – młotek w kształcie wydłużonego graniastosłupa do wybijania otworów w gorącym żelazie. 
FALFKA – fajka. 
FAŁECZNIK – człowiek fałszywy.
FAŁESZNY – o człowieku – obłudny, fałszywy. 
FAMILIJA – bliższa i dalsza rodzina. 
FANA – chorągiew. 
FANDLA – naczynie do nabierania zaprawy murarskiej. 
FANGA – 1. łyżka do nabierania próby wytopu z pieca odlewniczego. 2. policzek. 
FANKA – mała chorągiew. 
FANT – dość dobre, dość dobrze. 
FANTA – zły nawyk, wada.
FANTAZYRKA – gorączkowe majaczenie. 
FANTAZYROWAĆ – 1. majaczyć. 2. snuć marzenia, zmyślać. 
FANTOWAĆ – licytować. 
FANTOWNIK – poborca skarbowy.           
FANZOLIĆ – bujać, pleść głupstwa. 
FARA – 1. plebania. 2. urząd parafialny. 
FARBA – kolor. 
FARBE PUŚCIĆ – przyznać się. 
FARBISTY – kolorowy.
FARFOCLE – 1. strzępy. 2. grudki zaschniętego gnoju na sierści zwierzęcej. 
FARNI – kościelny. 
FARORZ – proboszcz. 
FARORZYCZEK – 1. pieszcz. Proboszcz. 2. wikary. 
FARSKI – kościelny. 
FASKA – nieduże, około 2 – 3 litrów pojemności drewniane naczynie z klepek do przechowywania masła lub bryndzy. 
FASOWAĆ – otrzymać przydział w fabryce odzieży ochronnej i narzędzi, w wojsku odzieży, żywności. 
FASÓNGI – wiklinowa część nadwozia. 
FASÓNGOWY – o bryczce z wiklinowym nadwoziem. 
FASZYRKA – zraz z mięsa mielonego.
FAZAN – bażant. 
FAZOL, FAZOLA – 1. fasola 2. małe dziecko. 
NA FAZOLACH – w więzieniu.
FAZOLÓNKA – 1. wysuszone łodygi fasoli 2. napar z suszonych łodyg fasoli 3. zupa fasolowa. 
FAZOLÓWKA – zupa fasolowa.
FECHT, CHODZIĆ PO FECHCIE – żebrać. 
FEDROWAĆ – 1. uginać się jak sprężyna. 2 pracować, wydobywać węgiel. 
FEDRY – resory. 
FEFERMYNCKI – miętowy.
FEFERMYNCKO – likier o smaku miętowym. 
FELDFEBEL – wyższy stopień podoficerski. 
FELER – 1. błąd 2. skaza w towarze. 
FELERNY – wadliwy. 
FELGA – obręcz koła rowerowego z wgłębieniem. 
FENIKIEL – nyż. 
FERECZYNA – suche igliwie na podściółkę. 
FERSZYBER – przetokowy na kolei. 
FERTIK, FERTYK – gotów, koniec. 
FERULA – dawny sposób przekazywania wiadomości urzędowych na wsi od domu do domu. 
FEST – uroczystość. 
FEST – mocno. 
FESZAK – elegant. 
FESZNY – piękny, elegancki. 
FESZTER – leśniczy. 
FET – smalec, tłuszcz. 
FIC – swędzenie odbytnicy. 
FICEK – kawaler noszący się kuso. 
FICKATO – kuso. 
FICOWAĆ – cerować. 
FIDLUKAĆ – grać wymyślne tremola na instrumencie muzycznym. 
FIDRYGAŁY – różnorodne drobiazgi. 
FIDRYNA – panna ubierająca się wyzywająco. 
FIFIDŁO – dziewczyna przesadnie wystrojona i zwracająca na siebie uwagę. 
FIFKA – szklanka. 
FIFRAĆ – bazgrać w zeszytach, po ścianach. 
FIFROK – partacz w robocie. 
FIGIEL, O MAŁY FIGIEL – o mało co. 
KOGOŚ SIE FIGLE DZIERŻÓM – ktoś lubi żartować. 
FIGLAJZY –wszy.
FIGOŁOSZ – żartowniś, komik. 
FIJAKIER – dorożkarz. 
FIJAKROWAĆ – 1. powozić dorożką 2. często przebywać poza domem. 
FIJOŁ, DOSTAĆ, MIEĆ FIJOŁA – 1. być niespełna rozumu 2. uszczypliwe określenie człowieka z jakąś pasją.
FIKNÓĆ – pobiec. 
FIKS – przekleństwo.
FIKSOWAĆ – kląć. 
FILA – masa do zdobienia tortu. FIRANGA – firanka.
FILOWAĆ – 1. napełniać 2. napełniać fajkę. 
FINANC – celnik. 
FIÓNCZEĆ – o wietrze ze śniegiem. 
FIRANGA – firanka. 
FIRUZEK – kawaler udający eleganta. 
FLAGNÓĆ – uderzyć. 
FLAJSTER – plaster opatrunkowy.
FLAJSZMASZYNKA – maszynka do mielenia mięsa. 
FLAMA – pijak. 
FLAMOWAĆ – pić na umór. 
FLANCKI – rozsada. 
FLEK – 1. plama 2. większy kawałek pola 3. kawałek skóry na zdartej podeszwie 4. łata skóry, ochraniająca pośladki górnika 5. dobra posada. 
NA FLEKU, Z FLEKA – natychmiast. 
FLEKACIĆ – plamić, brudzić. 
FLEKATY – 1. łaciaty 2. pobrudzony.
FLIKOWAĆ – 1. uzupełniać, naprawiać. 
FLINKNÓĆ – 1. kopnąć 2. uderzyć szybko. 
FLOKI – paliki do wymierzania pola. 
FLOSTER – plaster opatrunkowy. 
FLOSTEREK – plasterek. 
FLOT – szybko. 
FLÓNDRA – kobieta, dziewczyna lekkich obyczajów. 
FLUCHCIĆ – wyzywać głośno, psioczyć na coś. 
FLUCHCYNI – przeklinanie. 
FOCH – klaps. 
FOJT – wójt. 
FOJTKA – wójtowa. 
FOKS – kolaborant, Polak współpracujący w czasie II wojny światowej z Niemcami. 
FOLGA – drąg do podnoszenia ciężarów. 
FOLOWACZ – ładowacz. 
FOLOWAĆ – ładować urobkiem węgla. 
FOLUSZ – rodzaj dawnego warsztatu w pobliżu płynącej wody, gdzie dokonywało się spilśnianie tkanin wełnianych na grube sukno poprzez polewanie materiału wodą oraz równoczesne uderzanie drewnianymi młotami – kijankami, napędzanymi mechanicznie przez spadek wody. 
FOLUSZNIK – człowiek kierujący pracą w foluszu. 
FOLWARTER – rządca w folwarku. 
FORA DAĆ – w rywalizacji – dać szansę przeciwnikowi, którego uważa się za słabszego. 
FORARBAJTER – pilnujący innych w czasie pracy – brygadzista. 
FOROT – zapas. 
FOROWAĆ – obdarzać przywilejami. 
FORSKAĆ – 1. prychać 2. parskać śmiechem.
FORSKNÓĆ – parsknąć.
FORSKOT – gatunek kosa o specjalnym głosie.
FORSZPÓN – 1. pomoc zaprzęgiem konnym w sytuacji, gdy inna furmanka ugrzęzła, bądź nie mogła wyjechać pod górę 2. przymusowa furmanka dla wojska. 
FORSZT – gruba deska. 
FORTOGRAFOWAĆ – fotografować.
FORTUCH – gór. pierwotna nazwa ozdoby architektonicznej – półokrągłego daszku z gontów w szczycie dachu chaty. 
FORTUSZNIK – zioło lecznicze – przywrotnik. 
FORY – względy. 
FORYMNIE – 1. dużo 2. mocno, silnie, intensywnie. 
FORYTOWAĆ – zaleca, zachwalać.
FOTER – ojciec (z odcieniem lekceważenia)
FOTROWIE – rodzice. 
FOTROWY – ojca. 
FÓNSOK – postrzał. 
FÓNTY – byle jaka strawa, pożywienie. 
FÓRT – ciągle. 
FRACZKORZ – ktoś źle ubrany. 
FRAJ – czas wolny od pracy, nauki. 
FRAJDA – uciecha.  
FRAJERKA – kochanka. 
FRAKNÓĆ – zrzucić.
FRANCA – 1. choroba weneryczna 2. bardzo negatywne określenie człowieka. 
FRANCEK – placek ziemniaczany smażony na tłuszczu. 
FRECHOWNY – bezczelny. 
FRELKA, FRELICZKA – panna z miasta, lub ubierająca się po miejsku. 
FRÓKNÓĆ – rzucić ze złością. 
FRYGAĆ – jeść ze smakiem. 
FUCHA – praca nadprogramowa na zarobek. 
FUCHTLA – dziewczyna lekkich obyczajów. 
FUCZEĆ – 1. wiać 2. dyszeć 3. sapać (o głosie lokomotywy o napędzie węglowym) 4. dąsać się na kogoś. 
FUGA – 1. rowek w goncie, do którego wchodzi ostra krawędź drugiego gonta 2. szpara. 
FUJAĆ – 1. o zawiei 2. szastać pieniędzmi. 
FUJAWICA – zawieruch śnieżna. 
FUK, JE MI TO FUK – wszystko mi jedno. 
FUKACZ – młynek do oczyszczenia zboża. 
FUKAĆ – dmuchać. 
FUKI – dąsy. 
FUKNÓĆ SIE – o jedzeniu – szybko zniknąć. 
FULAĆ – pleść głupstwa. 
FULANDRYJA – pleciuga. 
FULOK – gaduła, pleciuga. 
FULTAĆ SIE – brudzić się. 
FUŁA – mączna zupa gorszego gatunku. 
FUNGOWAĆ – funkcjonować. 
FURA – 1. wóz, przede wszystkim drabiniasty załadowany sianem, zbożem itp. 2. ilość ładunku, którą można zmieścić na jednym wozie. 
FURKAĆ – latać. 
FURKNÓĆ – szybko przelecieć. 
FURMAN – woźnica. 
FURMANEK – młody woźnica lub pieszcz. woźnica.  
FURMANIĆ – jeździć zaprzęgiem konnym. 
FURMANIYNI – zarobkowanie zaprzęgiem konnym. 
FURTAĆ – 1. mieszać, bełtać 2. grzebać w czyichś rzeczach 3. o pieniądzach – trwonić. 
FURTANKA – zupa z kwaśnego mleka z mąką. 
FUS – wąs. 
FUSATY – człowiek nie ogolony. 
FUSOCZ – człowiek brodaty. 
FUSATE GAŁUSZKI – kluski z tartych ziemniaków kraszone wędzoną słoniną. 
FUSBAL – piłka nożna. 
FUSBALISTA – piłkarz. 
FUSEK – wąsik.
FUSEKLA – skarpetka. 
FUSY – 1. wąsy 2. osad z kawy. 
FUSZKA – praca dodatkowa. 
FUTERBACH – gruba flanela. 
FUTERBASZKA – spódnica flanelowa. 
FUTEROL – futerał. 
FUTER-ZAK – worek na obrok dla konia. 
FUTRA – odrzwia. 
FUTRO – karma dla bydła czy koni. 
FUTROL – 1. wyłożenie wnętrza grobu grubymi deskami, tak aby trumna nie stykała się bezpośrednio z ziemią 2. zabezpieczenie brzegów wykopanego grobu przy pomocy ramy z desek.
FUTROWAĆ – 1. karmić 2. podawać snopki do młocarki. 
FYRLAĆ – ucierać ciasto do pieczenia. 
FYRLOK – miejsce produkcji czy sprzedaży samogonu za pańszczyzny. 
FYRNIOK – 1. żartobliwie – nos 2. twarz. 
FYTRAĆ – rozbełtywać. 
FYRTOK – o osobie szybkiej, energicznej. 
FYRTU-PYRTU, FYRTÓM-PYRTÓM – wyrażenie określające działanie szybkie, bez zastanowienia. 
FYRTULA – mątewka.       

G

GABAĆ – zaczepiać, napastować. 
GABARYJOK – skórzany, dość szeroki pasek przy męskim stroju górali, zwisający z tyłu na wysokości pośladków.
GACIĆ – 1. o drzwiach, oknach itp. – zabezpieczać przed zimnem 2. o brzegu rzeki – zabezpieczać przed podmyciem 3. o zbożu – tamować obrót bębna młocarni. 
GACIĆ SIE – o krze na rzece – gromadzić się i tamować przepływ 2. o młocarni – zatrzymywać się z powodu owijania się słomy wokół bębna. 
GACIE – 1. kalesony 2. spodnie. 
GACIOK – młode drzewko iglaste. 
GACOPIYR – nietoperz. 
GAĆ – tama, próg i wgłębienie na rzece. 
GAĆKI – spodenki. 
GADAĆ – mówić językiem literackim, nie gwarą. 
GADÓWKA – grzyb trujący. 
GADZINA – ptactwo domowe. 
GADZIO GŁÓWKA – ważka. 
GADZIORA – grzyb trujący. 
GAGACZ – 1. szyja gęsi 2. przełyk. 
GAJDOSZ – muzykant grający na gajdach.                    
GAJDOWAĆ – 1. nieporadnie, nieumiejętnie coś robić 2. dokuczać. 
GAJDY – instrument używany w Beskidzie Śląskim, złożony z piszczałki, długiej drewnianej rury i miecha z koziej skóry. 
GAJDZIATY – o ubraniu nierówny, źle skrojony, obwisły. 
GAJDZICA – 1. piszczałka przy gajdach 2. trzon gęsiego pióra. 
GAJDZICZKI – pieszcz. gajdy. 
GAJNO – góralska szopa na słomę. 
GALACISKA – zgrub. spodnie. 
GALAN – kawaler ubiegający się o rękę dziewczyny. 
GALANDRA – poręcz. 
GALANIĆ SIE – zalecać się, chodzić ze sobą. 
GALANKA – dziewczyna, o którą ubiega się kawaler. 
GALATY – męskie spodnie. 
GALOTKI – krótkie spodenki. 
GALÓNKA – jedwabna wstęga szerokości ok. 15 cm koloru niebieskiego, zielonego, lub fioletowego, stanowiąca obszycie dołu sukni śląskiej. 
GAŁCZ – tapczan. 
GAŁGAN – 1. człowiek uchylający się od pracy 2. zabawka zrobiona na poczekaniu z kolorowych szmatek. 
GAŁGÓN – szyja. 
GAŁUSZCZÓNKA – woda, w której gotowano kluski. 
GAŁUSZKA – kluska mączna lub ziemniaczana. 
FUSATE – kluski mączne lub ziemniaczane, kraszone wędzoną słoniną. 
GAŁUSZKI NA PARZE – kluski drożdżowe gotowane na parze. 
GAŁYNZIATY – rozgałęziony. 
GAŁYNZIÓWKA – okazyjny poczęstunek. 
GAMŁAĆ – żuć pokarm w ustach. 
GANA, KOMUŚ NI MA GANY – ktoś jest bez wad. 
GANC – całkowicie, zupełnie. 
GANGŁAĆ – mówić gardłowym głosem. 
HAŃBA, GANIBA – wstyd. 
GAŃBIĆ SIĘ – wstydzić się. 
GAŃBLIWY – wstydliwy. 
GAŃCZARZIĆ – zajmować się garncarstwem. 
GAŃCZORZ – garncarz. 
GARBAĆ – zgarniać, wygarniać. 
GARBUSIĆ – chciwie gromadzić. 
GARCORZ – garncarz. 
GARDAWA – gotowana kasza zmieszana z krwią. 
GARDELNIE – specjalnie. 
GARŁO – gardło. 
GARNIEC – większy garnek. 
GARNITURKA – ubranko dla niemowlęcia. 
GARUS – nieporządek, śmiecie. 
GATŁAĆ – 1. przygotowywać nadzienie do jelit 2. o jedzeniu – mieszać różne składniki. 
GATROWAĆ – 1. jeździć brawurowo nie zważając, że naraża się pojazd na zniszczenie 2. ustawicznie jeździć na terkoczącym rowerze, motocyklu. 
GAZDA – gospodarz. 
GAZDOWIE – gospodarz z żoną. 
GAZDOSZEK – pieszcz. gospodarz. 
GAZDOWAĆ – gospodarować. 
GAZDÓWKA – gospodarstwo. 
GAZMASKA – maska gazowa. 
GAŹDZINKA – 1. pieszcz. gospodyni 2. przodownica do wieńca dożynkowego. 
GAŹDZINO – gospodyni. 
GDO – kto.
GDO WIY – nie wiadomo. 
GDOSI – ktoś. 
GDÓŻ – któż.
GEBYNO – kredyt. 
GELTASZKA – portmonetka. 
GELTOWAĆ, GIELTOWAĆ – mieć ważność. 
GEMBOL – narośl na drzewie lub ciele człowieka. 
GENAŁ – dokładnie. 
GEPEL – kierat konny. 
GEROWAĆ – fermentować. 
GERYCHT – sąd powiatowy. 
GEWICHTA – odważniki. 
GIBAĆ SIE – poruszać się. 
GIBCZOK – zgrabny i chętny do usług chłopak. 
GIBEL – pokoik na poddaszu. 
GIBKI – szybki. 
GIBKO – biegunka. 
GIBKO – prędko. 
GIBNÓĆ SIE – ruszyć się.
GICHAĆ – wylewać (się) dużym strumieniem w pewnych odstępach czasu. 
GICHNÓĆ – 1. chlusnąć 2. o deszczu – lunąć 3. uderzyć na odlew. 
GICHNÓĆ SOBÓM – upaść nagle. 
GICHTA – gorące żelazo. 
GICZOL – (nieco ujemne) noga.
GID – przezwisko – smarkacz, łobuz. 
GIELATA – drewniany cebrzyk na mleko owcze, używany dawniej na sałaszu. 
GIKA – konny powóz dwukołowy. 
GIMNAZYJA – gimnazjum. 
GIMPEL – j.w. 
GIÓNĆ SIE – 1. ruszać się 2. zabrać się do czegoś. 
GISZEĆ – wylewać się ciągle mocnym strumieniem. 
GIYRZINY – żużel. 
GIZD – przezwisko – nieposłuszny chłopak. 
GIZDOK – j.w. 
GIZDULA – nieposłuszna dziewczyna. 
GIŹDZIĆ POD SIEBIE – załatwiać się w ubraniu lub pościeli.
GLACA – żart. łysina. 
GLAJCHA – wyrównana powierzchnia.
GLAJCHOWAĆ – wyrównywać np. tynk na ścianie. 
GLAJZY – l. mn. szyny kolejowe.
GLAMAĆ – 1. drzemać 2. niechętnie jeść. 
GLANC – połysk. 
GLANCOWAĆ – czyścić do połysku. 
GLASPAPIÓR – papier ścierny. 
GLAZYRKI – błyszczące rękawiczki. 
GLEJTA – emalia lub glazura w naczyniach kuchennych. 
GLEJTOWANY – powlekany emalią lub glazurą. 
GLICZOWAĆ – ślizgać się po śniegu lub lodzie. 
GLINIAK – garnek kamionkowy, używany zwykle do przechowywania mleka lub topionego tłuszczu. 
GLISTA – 1. dżdżownica 2. pasożyt przewodu pokarmowego 3. o bardzo szczupłej dziewczynie. 
GLOBIN – pasta do butów. 
GLOBINOWAĆ – o butach – smarować pastą. 
GLÓN – 1. mulisty osad w stawie 2. osad na dnie naczynia. 
GLÓNEK – wewnętrzna, środkowa część buta. 
GLUZA – wodnista lub krwawa torbiel na ciele. 
GŁOBNÓĆ – zabić. 
GŁODNIOK – prosię do tuczenia. 
(NA) GŁODNO – na czczo. 
GŁOGOWINA – gałązki głogu.
GŁOSYM – o płaczu – głośno. 
GŁOWA 1. cześć ciała 2. środek koła wozu, piasta 3. prasowany cukier w kształcie stożka. 
GŁOWA SIE TOCZY – o zawrocie głowy. 
GŁOWE SUSZYĆ – naprzykrzać się.
GŁOWE PRZIPAŚĆ – potknąć się.
GŁOWICA – zapalenie opon mózgowych. 
GŁOWICZKA – pieszcz. głowa. 
GŁOWOCZ – 1. kijanka żaby 2. gatunek ryby żyjący w górskich potokach. 
GŁÓMB – człowiek tępy, niepojętny. 
GŁÓMBICZEK – głąb kapusty. 
GŁÓWKA – kapelusz grzyba. 
GŁÓWSKO – zgr. głowa. 
G(Ł)UPIO KOŚĆ (KOSTKA) – miejsce na łokciu szczególnie wrażliwe na uderzenie. 
GŁUPNÓĆ – tracić rozum. 
GŁYMBOCZYNA – głębsze miejsce w rzece, lub stawie. 
GŁYMBOKUCNY – bardzo głęboki. 
GMEĆ – nieduża wiązka słomy, lub włosów. 
GMINSZCZOK – budynek mieszkalny dla robotników. 
GMUZDAĆ SIE – guzdrać się. 
GMYR – o dużej ilości poruszających małych zwierząt, też dzieci. 
GMYRNO – ruchliwie. 
GMYRZIĆ SIE – o dużej ilości czegoś drobnego – intensywnie się ruszać. 
GNATY – lżejsze sanie do zwózki gałęzi lub siana w górach. 
GNIŁKA – gatunek gruszki wcześnie dojrzewający. 
GNOIĆ – rozrzucać gnój przed zaoraniem pola. 
GNOJNICA – wóz do wywożenia gnoju. 
GNOJORKA – wóz na gnojówkę. 
GNOT – pień do rąbania drewna. 
GNOTEK – 1. mały pieniek do rąbania drewna 2. kawałek pociętego w poprzek pnia. 
GNOTY – kości. 
GNÓJ – 1. nawóz 2. przezwisko – leń. 
GNYP – nóż szewski do krajania skóry. 
GOD – wąż. 
GODEK – motyw w fajce – wężyk. 
GODKA – 1. opowieść 2. plotka. 
GODNIE – dużo. 
GODNY – 1. wiarygodny 2. duży. 
GODOSZ – mówca na zebraniach. 
GODY – Święta Bożego Narodzenia.
GODY – dobre czasy. 
GODZIĆ SIE – nadawać się. 
GODZINKI – zegarek
GODZINY – zegar stojący lub wiszący na ścianie. 
GODZINIORZ – zegarmistrz. 
GOGÓŁKA – opadły, niedojrzały owoc.    
GOICZEK – 1. choinka 2. mała jodełka lub świeczek, ozdobiony wstążkami, z którą dawniej chodziły dziewczynki po domach w okresie Wielkanocy. 
GOICZORKI – trzy dziewczęta chodzące z goiczkiem i śpiewające za oknami w okresie Wielkanocy. 
GOJ – zagajnik. 
GOJKA – 1. choinka 2. zagajnik. 
GOJNY – gajowy. 
GOLACZ – fryzjer. 
GOLIBRODA – j.w. 
GOLICA – odmiana pszenicy bez ości. 
GOLIDŁO – przybory do golenia. 
GOLUĆKO – o ziemi – bez roślinności. 
GOŁODUPIEC – pogard. Ubogi, bez majątku. 
GOŁOMROZI – okres mrozów w okresie bezśnieżnej zimy. 
GOŁY – nagi. 
DO GOŁA – o trawie, włosach, ubraniu – zupełnie. 
GOŁY NIYMIEC – iron. – o człowieku      
GOR – upał. 
GOR – zwłaszcza. 
GORA – góra. 

GORALIJA – okolice górskie, zamieszkałe przez górali. 
GORBIEL – 1. garb 2. narośl na drzewie. 
GORCZEK – kubek. 
GOREĆ, GORZEĆ – palić się. 
GORKI – gorący. 
GORKO – gorąco. 
GOROL – góral. 
GOROLKA – góralka. 
GORÓNC – upał. 
GORÓNCO KÓMPANY – porywczy. 
GORSKI – 1. gorzki o życiu – trudny. 
GORSTKA – mała ilość. 
GORUSZKI – górzyste pole. 
GORZOŁA – wódka. 
GORZOŁCZANO ROBOTA – mało warta praca. 
GORZAŁECZKA – pieszcz. wódka. 
GORZOŁKA – wódka. 
GOSPODA – 1. karczma, restauracja (częściej: karczma) 2. miejsce przeładunku węgla w kopalni. 
GOSPODZKI – właściciel gospody. 
GOŚCINA – przyjęcie z jakiejś okazji. 
GOWIYDŹ – ptactwo domowe. 
GÓN – 1. polowanie 2. długi zagon ziemniaków lub buraków. 
GÓNDELOWAĆ – zastanawiać się, ustalać. 
GÓNDERLOWAĆ – mędrkować, wymądrzać się. 
GÓNEK – ganek. 
GÓNIARSKI PIES – pies myśliwski. 
GÓNIĆ – biegać. 
(KOGOŚ) GÓNI ROBOTA – ktoś ma pilną pracę. 
GÓNIĆ SIE – o psach, kotach, zającach itp. – być w okresie rui. 
GÓNIÓNY – biegły ( w jakiejś sprawie). 
GÓNKA – dziewczyna lekkich obyczajów. 
GÓNSIE – pisklę gęsi. 
GÓNSZCZ – 1. gęstwina leśna 2. osad na dnie naczynia. 
GÓNŻEWKA, GÓJŻEWKA – metalowe kółko. 
GÓNŻEWKI – rzemienie u cepa lub chomąta. 
GÓRA – strych. 
GÓRKA – pokoik na poddaszu. 
GÓRT – cześć uprzęży – pas łączący poboczki. 
GÓWNO – 1. odchody, kał 2. wulg. nic. 
GRABIE – narzędzie drewniane do grabienia siana, zboża, zeschłych liści itp. 
GRABISKO – trzonek grabi. 
GRABKI – grabie. 
GRACE – żelazne grabki do prac ogrodowych. 
GRACKA – małą motyczka o spiczastym zakończeniu do wygrzebywania kawałków węgla z hałdy.
GRAĆ – 1. brać udział w grze 2. igrać 3. mieć do czynienia (tylko w zwrocie) 4. mocno płakać. 
GRAD – najczęściej o alkoholu – procent. 
GRADY – 1. o temperaturze – stopnie 2. termometr. 
GRADEL – płótno pościelowe. 
GRAJFNÓĆ – 1. ukraść 2. sięgnąć po coś. 
GRAMULIĆ SIE – iść z wielkim trudem pod górkę lub w śniegu. 
GRANDA – heca. 
NA GRANDE – dla żartu. 
GRANDZIORZ – wesołek. 
GRANI – muzyka. 
NA GRANI – na naukę gry na instrumencie.
GRANIK – dźwig w hucie do przenoszenia żelaza. 
GRAPA – 1. góra, wzniesienie, szczyt 2. strome zbocze góry. 
GRAJCAR, GREJCAR – 1. drobna moneta austriacka 2. pieniądze. 
GREJCAROWO KUMEDYJA – tanie widowisko. 
GRMIEĆ – 1. o grzmocie 2. o odgłosie przypominającym grzmot. 
GROBIJÓN, GROBIJAN – gbur, człowiek bezwzględny niesympatyczny. 
GROBSKI – nieprzystępny, surowy. 
GROCICA, GROCICZKA – drewniana balia do kąpieli. 
GROF – hrabia. 
GROFKA – hrabina. 
GROSZ – 1. moneta – 1/100 złotego 2. pieniądze. 
GROSZYM  NIE  SMERDZIEĆ – być bez pieniędzy. 
GROTEK – drewniane naczynie do udoju. 
GRÓMADNICA – 1. rodzaj ściany zrobionej z dokładnie ułożonych kamieni wyoranych z ziemi; do środka co roku wsypywało się drobne kamienie zebrane z pola. Gromadnie budowano na granicach pól, należących do różnych gospodarzy oraz na skraju lasu, jeżeli polanę zamieniono na pole uprawne. Stanowiły one w niektórych miejscach rodzaj ogrodzenia. 2. – kopiec kamieni zebranych z pola. 
GRÓMADZISKO – j.w. 
(PO)  GROMADZIE – razem. 
GRÓMNICZKA – świeca – gromnica. 
GRÓMOTRZASK – roślina (gatunek kaktusa) sadzona w płaskim, blaszanym naczyniu na dachu, mająca chronić budynek przed uderzeniem pioruna. 
GRÓNCIORZ – rolnik, właściciel większego gospodarstwa. 
GRÓNICZEK – pieszcz. góra, wzgórze. 
GRÓŃ – góra, wzgórze. 
GRUCH – 1. huk 2. hałas, zamieszanie 3. człowiek kłótliwy, grubianin. 
GRUCHNÓĆ – 1. upaść 2. uderzyć. 
GRUDKA – 1. o ziemi lub innym materiale 2. kawałek sera białego uformowany w kształt kulisty. 
GRUDZA – schowek na ziemniaki pod kuchenną podłogą. 
GRUNT, GRÓNT – 1. wiejskie gospodarstwo 2. osad z kawy. 
GRUNTA – fundamenty. 
GRUSZEĆ – 1. o silnym strumieniu 2. o gradzie, deszczu, owocach itp. – spadać (z hukiem) 3. huczeć. 
GRUSZPÓNEK – 1. brusznica czerwona 2. bukszpan. 
GRYF – 1. zdolność, spryt 2. wypustka metalowa wkuta w podkowę, żeby zwiększyć jej trwałość i przyczepność do ziemi w czasie ciągnięcia pod górę. 
GRYFEL – kamienny ołówek do pisania na łupkowej tabliczce. 
GRYFNY – ładny, zgrabny.
GRYNCAJG – włoszczyzna. 
GRYNCBUŁA – niezdara, człowiek ślamazarny. 
GRYNDA – sutek u maciory. 
GRYSKA – grysik. 
GRYZ, GRYZEK – j.w. 
GRYZOK – żart. usta.
GRZEBIYNIORZ – starzec umizgujący się do młodej dziewczyny. 
GRZEBYCZKI – przyprawa – goździki. 
GRZEBYK – gwóźdź do podkowy. 
GRZEŚ – stary kawaler. 
GRZÓMPIEĆ – chrzęścić. 
GRZÓNDZIEL – 1. główna część konstrukcji pługa 2. stary, gderliwy człowiek. 
GULASZ, GULAJSZ – 1. potrawa z pokrojonych ziemniaków, zasmażonych ze skwarkami 2. zamęt.  
GUMIOK – 1. but gumowy 2. wóz z kołami na oponach. 
GUMNO – miejsce w środkowej części stodoły; klepisko lub podłoga z bardzo grubych desek (czasem też wybetonowane), służące dawniej głównie do młócenia zboża. 
GUNIA – część męskiego stroju góralskiego – rodzaj szerokiego płaszcza z rękawami z brązowego sukna bez zapięcia. 
GUNIOK – gruby, wełniany płaszcz zimowy. 
GUŃKA – pieszcz. gunia 2. kurtka męska z grubszego, wełnianego materiału, noszona w okresie chłodów. 
GUŃKORZ – żart. góral. 
GURGLOWAĆ – płukać usta z charakterystycznym odgłosem. 
GURT – szeroki pasek do płaszcza.
GUSIĆ SIE, GŁUSIĆ SIE – 1. zgłaszać się, dawać znać o swej obecności 2. przyznawać się do kogoś.  
GUWERT – koperta na list. 
GUZO – kuso. 
GWARZIĆ – 1. rozmawiać, zwłaszcza przyjaźnie, poufnie 2. mówić. 
GWER – karabin. 
GWIAZDULA – krowa z białą plamą na czole (też inne krowy). 
GWINCZEĆ – dzwonić (w uszach) 
GWINT – sprawność i skuteczność. 
GWOZDEK – mały gwóźdź.
GWÓLI – z powodu. 
GYMBA – 1. usta 2. twarz. 
(KOMUŚ) JEDZIE GYMBA – ktoś szybko mówi. 
GYMBOWAĆ – pyskować. 
GYMBÓNIATY – o cieście bez smaku.
GYMBÓŃ – huba na drzewie.
GYMBULKA – 1. pieszcz usta 2. twarz. 
GYMZIĆ, GYMLIĆ – o pościeli – gnieść. 
GYNSICZKA – 1. pisklę gęsi 2. stokrotka. 
GYNSINIEC – gęsie odchody. 
GYNSI PÓMPKI – stokrotka. 
GZIĆ SIE – o bydle – uciekać przed kąsającymi owadami. 
GZUĆ – szybko biec. 
GZYCHT – twarz. 
                       
H

HABA, HABUŚ – do dziecka – chleb. 
HABANINA – ochłapy, mięso złej jakości. 
HABAZI – 1. polne kwiaty 2. zużyte rzeczy. 
HABUŹDZI – drobne gałązki, wiórki, papiery. 
HACKA – większa chusta wełniana najczęściej z frędzlami, do okrycia głowy i pleców. 
HADAĆ SIE – 1. kłócić się 2. budzić się, wracać do przytomności 3. opamiętać się. 
HANDRYCZYĆ SIE – spierać się o coś. 
HADZIAJ – 1. przybysz ze wschodu 2. licho ubrany robotnik 3. włóczęga. 
HAFERFLOKI – 1. płatki owsiane. 
HAJBISZ – ziele ślazu. 
HAJCER, HAJCYRZ – palacz w piecach. 
HAJCOWAĆ – palić w piecu. 
HAJDAMASZYĆ – hulać na zabawie. 
HAJDY – precz. 
HAJDAWERY – luźne, szerokie spodnie. 
HAJER – górnik. 
HAKLIWY – wrażliwy, nieodporny. 
HAKOWAĆ – 1. bronować 2. pogard. wymiotować 3. rozgarniać palący się węgiel. 
HALAĆ – głaskać dzieci po twarzy czy głowie. 
HALANGER – pomocnik murarski. 
HALAPACZKI – przyśpiewki na zabawie w gospodzie. 
HALBIJA – drewniane koryto dla bydła. 
HALBIJKA – małe korytko na karmę. 
HALTER – kobieca gumowa podwiązka do pończoch. 
HAŁAPAŁA – 1. człowiek mówiący byle co 2. człowiek nie dbający o siebie. 
HAŁDAMASZ, HOŁDAMASZ – zabawa w gospodzie. 
HAŁDAMASZOWAĆ – hulać, bawić się. 
HAMBOŁKI – rzeczy bezwartościowe. 
HAMERNIA – kuźnia. 
HAMERNIK – robotnik przy młotach w fabryce. 
HAMPUSZ – człowiek gromadzący nadmierne zapasy. 
HAN – tam daleko. 
HANDERLOK – 1. szmaciarz 2. obdartus. 
HANDLYRA – zgrub. handlarka. 
HANDLARKA – handlarka. 
HANDLYRZ – handlarz.
HANDRA – szmata do podłogi. 
HANDROSZ – szmaciarz. 
HANEJ – tam. 
HANICZKA – nostrzyk żółty, zioło lekarskie. 
HANTASZKA – torebka. 
HANYS – Górnoślązak. 
HANYSEK – anyż. 
HAŃ – tam daleko.
HAŃ DOWNI – kiedyś. 
HAŃDOWNY – dawny. 
HARAPUCI, HARABUDZI – rupiecie. 
HARAS – 1. złote lub srebrne nici do wyszywania żywotów cieszyńskich 2. czerwony lub czarny atłas do haftowania kabotków i dwoic. 
HARAŚNY – udany. 
HARATAĆ – niszczyć ze złości. 
HAREST, HARESZT – areszt, więzienie. 
HARESZTANT – więzień.
HARKNÓC, HARNÓĆ – o psie – ugryźć. 
HARMÓNIJA – akordeon. 
HARWAS – szczekanie. 
HARWOSIĆ – ujadać.
HARYNDA – gospoda. 
HARYNEK – śledź. 
HASZLERKI – cukierki miętowe. 
HASZPEL – kołowrót górniczy. 
HASZTABIGA – człowiek bardzo wysoki. 
HASZTYRZIĆ SIE – sprzeczać się.
HAW – do mnie. 
HAW A TAM – tam i z powrotem. 
HAWELOK – gorszy płaszcz jesienny. 
HAWIYRNIA – kopalnia. 
HAWIYRSKI  SŁOWO – przyrzeczenie. 
HAWIYRZ – górnik. 
HAWIYRSZCZOKI – robocze ubranie górnicze. 
HAWIYZO – awizo.
HAZIEL, HAJZIEL – ubikacja. 
HAZUK – dorastając niesforny chłopak. 
HAZUKOWAĆ – dokazywać, zwracać na siebie uwagę poprzez zbyt głośne harce. 
HAŹLOWINA – odchody ludzkie używane jako nawóz. 
HEBAMA – akuszerka. 
HEBZ – bez czarny. 
HECER – prowokator. 
HECOWAĆ – podjudzać.
HECZEĆ – 1. gaworzyć 2. wpatrywać się bezmyślnie w coś. 
HECZEPECZE – owoce dzikiej róży. 
HEFTOWAC – fastrygować.
HE – HE – straszak na nieposłuszne dzieci.
HEKLOWAĆ – szydełkować. 
HEKNODLA, HEKNADLA – szydełko. 
HEKTO – 1. miara pojemności (100 l) 2. miara zboża (20 – 25 kg). 
HELFER – pomocnik w pracy rzemieślniczej. 
HELFNÓĆ – pomóc. 
HELIGÓN – wysoki człowiek. 
HELIGÓNKA – stary typ harmonii, w której klawisze zastępowały okrągłe przyciski. 
HELOKANI – śpiewne nawoływanie się pasterzy owiec w górach. 
HEPA – tęga dziewczyna wiejska. 
HERBOWIZNA – spadek po rodzicach. 
HERLICZKA – turkawka. 
HEROP – kłopot. 
HERSKI – ładny. 
HETA – zawołanie na konia, by szedł w prawo. 
HEWERYNDA – peleryna. 
HEWIROWAĆ – kierować. 
HIB – cios, uderzenie. 
HIP – skok. 
HIPKAĆ – podskakiwać. 
HIPNÓĆ – skoczyć. 
HISZPANKA – grypa w okresie I wojny światowej. 
HLEDAĆ, HLADAĆ – szukać. 
HLEDZIEĆ – patrzeć niechętnie. 
HŁAWITY – (tylko w formie zaprzeczonej) dobry. 
HŁAWNY – 1. nadzwyczajny 2. (tylko w formie zaprzeczonej) dobry. 
HNEDA – wnet. 
HNET – zaraz. 
HOBA – niepotrzebne sprzęty. 
HOBEL – strug stolarski. 
HOBLA DAĆ – zawinąć kogoś w koc i uderzać o podłogę (rodzaj samosądu stosowanego np. w wojsku). 
HOCZEK – 1. pogrzebacz 2. płużek do spulchniania ziemi i między rządkami roślin okopowych. 
MIEĆ NA KOGOŚ HOCZEK – wiedzieć cos niekorzystnego o kimś. 
HOCZKI – 1. złote lub srebrne ozdoby przy sukni cieszyńskiej 2. brony żelazne z zakrzywionymi do przodu zębami. 
HOCZKOWAĆ – plewić ziemniaki lub buraki przy pomocy specjalnego płużka (hoczka). 
HOJRAK – o kimś nadmiernie pewnym siebie. 
HOK – hak lub gwóźdź. 
HOKAĆ – bardzo głośno mówić, wołać. 
HOKI – 1. ciężka brona żelazna 2. trzyramienny hak do wbijania w kloce drzewa przy załadowaniu go. 
HOKNÓĆ – zawołać, krzyknąć. 
HOLCPLAC – skład drzewa. 
HOLEC – podrostek do posługi. 
HOLKA – panna. 
HOLOFIĆ – głośno sobie pokrzykiwać lub śpiewać. 
HOLSZPANT – obroża. 
HOŁDA – 1. kupa kamieni 2. hałda. 
HOŁDY – BOŁDY – nierówności. 
HORE – w górze, do góry. 
HORKAĆ – odchrząkiwać i spluwać głośno. 
HORNIST – trębacz w wojsku.
HORNODLA, HORNADLA – 1. drut uformowany w kształcie litery „U” do spinania włosów w kok 2. rodzaj iglicy do robienia koronek. 
HORUCH, HORUK – wrzawa, poruszenie ogólne. 
HORYZONT – poziom węglowy w kopalni. 
HOWADO – 1. zwierzę, zwłaszcza duże 2. pogardliwie o człowieku. 
HOWIÓNSŁO – garść, pęk.
HOZI – małowartościowe, zniszczone rzeczy, rupiecie. 
HOZYNTERGI, HOSENTRAGI – szelki. 
HÓBA – grzyb niejadalny.    
HÓCZEĆ – 1. mocno szumieć 2. głośno to samo powtarzać 3. pleść, zmyślać. 
HÓCZEĆ SIE – o świni – być w stanie rui. 
HÓDŹBA – pogard. licha zabawa taneczna. 
HÓJDAC SIE – kołysać się. 
HÓKAĆ – łechtać, łaskotać, zwłaszcza pod pachami.
HÓKAĆ SIE – bawić się.  
HÓNKÓĆ – huknąć. 
HÓL – 1. ul 2. o bardzo grubej kobiecie. 
HÓLAĆ – kołysać dziecko w kołysce. 
HÓLAN – ułan. 
HÓLICA – ulica. 
HÓLKA – kołyska. 
HÓM – gruby łańcuch do hamowania przy saniach. 
HÓNCFUT, HÓNCUT – łobuz, nicpoń. 
HÓNDAĆ, HÓŃDAĆ – kołysać.
HÓNUCA – onuca. 
HÓNWED – Węgier. 
HÓNYM, HÓŃE – szybko. 
HÓPNÓĆ – skoczyć. 
HÓRCKAĆ – kaszleć. 
HÓRCZEĆ – 1. burczeć (w brzuchu) 2. o odgłosie wysypywanych kamieni, także np. o odgłosie maszyny 3. turkotać po twardej drodze 4. rugać, strofować. 
HÓRDA – śmietana na owczym mleku. 
HÓRDACZKA – pospolita zabawa taneczna. 
HÓRDAĆ – 1. robić hałas 2. niedbale mleć na żarnach 3. kolebać kołyską.
HÓRKAĆ – o odgłosie gołębi. 
HÓRMÓM – gromadą.
(Z) HÓRTA – o sposobie traktowania – z góry. 
HÓRTOWAĆ – robić niepotrzebnie hałas. 
HÓRTYM – hurtem, razem. 
HÓSIAĆ – huśtać. 
HÓSOWAĆ – podjudzać do kłótni. 
HÓSZKAĆ – głośno odstraszać drób. 
HÓSZPIELINA – galaretka. 
HÓŚLE 1. skrzypce 2. płuca. 
HROZNY – bardzo wielki. 
HROZUCNY – bardzo wielki, ogromny. 
HRÓM – piorun. 
DO  HRÓMA – przekleństwo – do pioruna. 
DO  HRÓMA  JASNEGO – j.w. 
HRÓMICIEL – przezwisko – uporczywy złośnik wyrządzający stale krzywdę. 
HRÓMSKI – 1. przezwisko 2. ekspresywnie – bardzo wielki. 
HRÓMSZCZOK – 1. przezwisko 2. wyraz zdziwienia, podziwu. 
HRUBACZKA – gruby węgiel, kęsy.
HRUBE – banknoty większej wartości. 
HRUBY – gruby. 
HRUZA – 1. groza, strach 2. okrzyk zdziwienia. 
HUBERTUS – zielonkawy płaszcz na niepogodę. 
HUBÓŃ – twarde mięso. 
HURMA – potrawa z kapusty. 
HUSIAĆ – piastować. 
HUŚTACZKA, HÓSZTACZKA – huśtawka. 
HYC – 1 żar 2. upał, gorąco 3. 
HYCZKAĆ SIE – cackać się. 
HYKŚ – okrzyk na świnię.
HYLA – HYLA, HYLA… HÓĆ – zawołanie na gęsi przy przepędzaniu. 
HYŁO – 1. szyja 2. gardło. 
HYŁTACZYĆ – zachłannie, bezwzględnie gromadzić majątek. 
HYŁTAĆ – jeść z wielkim pośpiechem. 
HYŁTUSIĆ – gromadzić przesadnie oszczędzając. 
HYŁTÓŃ – skąpiec, człowiek pragnący się szybko wzbogacić. 
HYŁY – bryły zeschłej ziemi. 
HYMBOŁEK – 1. poprzeczka między krokwiami na strychu, na której wieszano wędzone mięso i wędliny  2. wypukłość, nierówność. 
HYMBOŁKI – niepewna, prowizoryczna platforma. 
HYMBOŁY – j.w. 
HYMZIĆ SIE – uwijać się w pracy. 
HYNEJ – tam. 
HYŃCZYĆ SIE – o dzieciach lub narzeczonych – przekomarzać się.
HYŃSZT – ogier. 
HYRA – duma. 
HYRA, HERA – wyniosłość, zarozumiałość. 
HYRBATY – 1. garbaty 2. nierówny. 
HYRBEL – garb, pagórek na polu. 
HYRCZ – 1. sęk lub narośl na drzewie 2. narośl na ciele, guz 3. wielka ilość pieniędzy. 
HYRCZATY – 1. sękaty 2. o człowieku z guzami na ciele. 
HYRCZYTY – sękaty. 
HYRKAĆ – podskakiwać na nierównościach. 
HYRKNÓĆ, HYRKŁO S NIEGO – zwymiotować.
HYRNY, HERNY – pyszny, dumny. 
HYRTÓŃ – 1. gardło, krtań 2. skąpiec, sknera. 
HYRTUSIĆ – zagarniać tylko dla siebie. 
HYRTUS – skąpiec. 
HYRZIĆ SIE – pysznić się. 
HYZDY – zabawa, rozrywka. 
HYŹNY – chętny, obrotny, przedsiębiorczy.   

I

IBERCYJER – palto męskie. 
IBRYCZNY – zapasowy. 
IKRO – 1. mięsień podudzia 2. udko kurczęcia. 
(DO) IMYNTU – całkowicie. 
INACYL – inaczej. 
INACZ, INACZY – j.w. 
INAKSZY – inny. 
INDZI – indziej. 
INDZYL – gdzie indziej. 
INSZPEKTÓR – inspektor szkolny. 
INSZY – inny. 
INTABULYROWAĆ – zapisywać na hipotekę.
INYNDY – inną drogą. 
INTERES – prywatny sklepik 2. procent. 
IRERE – strach na dzieci. 
ISKAĆ – czyścić głowę z gnid i wszy. 
ISTNY – pewny, niezawodny. 
ISTO – pewnie, prawdopodobnie. 
NA ISTO – na pewno. 
ISTOWAĆ – potwierdzać, zapewniać. 
ISTY – pewny. 
IŚCIE – zapewne. 
IZBA – 1. pomieszczenie mieszkalne, pokój 2. pomieszczenie mieszkalne pełniące również rolę kuchni 3. większy, lepiej umeblowany pokój, w którym przyjmowano tylko zacniejszych gości 4. dom, chałupa. 
DO TEJ IZBY, W TEJ IZBIE, Z TEJ IZBY – o najbliższych sąsiadach (o ile mieszkają tuż przy naszym domu). 
DRUGO IZBA 1. mniejsze pomieszczenie, często pełniące rolę sypialni 2. pomieszczenie w tym samym budynku, gdzie mieszka druga rodzina. 
KURLAWO IZBA – pomieszczenie z paleniskiem bez komina. 
IZBECZKA – izdebka. 

J

JA – 1. partykuła twierdząca – tak 2. z powtórzoną częścią poprzedniej wypowiedzi – oznacza zaprzeczenie; ależ skąd.  
JA JA – na początku zdania – partykuła nawiązująca; tak, tak. 
JABKO – rzepka w kolanie.
JADACZKA – pogardliwie – usta. 
JADLIWY – jadowity. 
JAGODA – poziomka. 
JAGODNIK – liście poziomki. 
JAK – 1. jeżeli 2. kiedy. 
JAK ŻYW – jak żyję. 
JAKISI rodz. m. i nij JAKOSI rodz. żeń. Jakiś, jaka, jakieś. 
JAKISIKEJ – jakiś. 
JAKLA – wierzchnie okrycie kobiety sięgające do bioder, rozpinane przodem.             
JAKO – 1. jak – zaimek pytający 2. zaimek względny 3. jak bardzo. 
JAKOSI – jakoś. 
JAKÓŻ – jak, jakże. 
JAKTÓŻ – partykuła wyrażająca propozycję. 
JAKUBIÓNKI – gatunek gruszek dojrzewający na św. Jakuba (25 VII). 
JANCZARY – zużyte buty robocze. 
JANICZEK, JÓNICZEK – 1. robaczek świętojański 2. słabe światełko. 
JANKURYJA – bezradność, rozpacz. 
JAPÓNKA – kura małej rasy. 
JAPÓŃCZYK – kogut małej rasy. 
JARGAĆ SIE – złościć się, kłócić się. 
JARGANKI – harmonijka ustna. 
JARKA – wiosenne zboże. 
JARMICA – 1. jarzmo, chomąto dla krowy pociągowej 2. część jarzma zob. jarzmo. 
JARUGA – teren grząski, moczary. 
JARZMO – zaprząg dla krów czy wołów. 
JARZÓMBEK – młode drzewko – jarzębina. 
JARZÓMBKOWY – kolor czerwony przypominający jarzębinę.
JASIYNIOWY – jesionowy. 
JASIYŃ – jesion. 
JASNY GWINT – przekleństwo. 
JAŚLE – drabinka na siano nad żłobem. 
CHYNÓĆ  ZA  JAŚLE – żart. wziąć do ust, przegryźć. 
JEDBOW – jedwab. 
JEDBOWNICA – jedwabna chustka na głowę. 
JEDBOWNY – jedwabny. 
JEDLA – jodła. 
JEDLICZKA – jodełka. 
JEDNA – o godzinie – pierwsza. 
JEDNICZKA – 1. jedynka 2. najlepsza ocena na świadectwie. 
JEDYN – pewien. 
JED(Y)N A… - w połączeniu z liczbami 20, 30, 40 itp. np. jedna-dwacet – 21. 
JEDZINIOCZEK – pieszcz. jedynak. 
JEDZINIOCZKA – pieszcz. jedynaczka. 
JEDZINIOK – jedynak. 
JEDZINY – jedyny. 
JEGLICA – drut do robótek dziewiarskich. 
JEGŁA – igła do szycia. 
JEHOWISTA –  Świadek Jehowy. 
JEJI rodz. m. i nij. JEJO rodz. ż. – jej. 
JEJKU KANDY – okrzyk zdziwienia, zachwytu. 
JELCE – gatunek ryb żyjących w górskich potokach. 
JELITA – kaszanka. 
JELITKO – kaszanka. 
JERUZALYMY – gatunek wczesnych ziemniaków. 
JERYNA KANDY – okrzyk zdziwienia, niepokoju, zachwytu. 
JESI – 1. jeżeli 2. czy (tylko w zdaniu podrzędnym. 
JETELINKA – tuja. 
JEWERYNA – okrzyk przestrachu. 
JEZERYJA – okrzyk zdziwienia. 
JEZERYNA – okrzyk przestrachu. 
JEŹDZIĆ (PO KIMŚ) – besztać złośliwie kogoś.
JEŻYĆ SIE – wynosić się nad innych. 
JOCH – miara powierzchni; 56 arów. 
JODŁO – jedzenie. 
JOJCZEĆ, JUJCZEĆ – jęczeć, przeciągle narzekać. 
JOR – wiosna. 
JOSZCZEĆ, JASZCZEĆ – zwykle o dziecku – płakać, marudzić.
JOSZCZEK – często krzyczące dziecko. 
JOWEJ KANY – okrzyk zdziwienia. 
JOWEJCZEC, JUWEJCZEĆ – utyskiwać, narzekać. 
JSCAĆ – oddawać mocz. 
JSCOCHY – mocz. 
JUCH – o pulchnym cieście.
JUDOSZOWE  PINIÓNDZE (TALARY) – odmiana rośliny ozdobnej, używanej do wieńców. 
JUJA, JUJA  KANDY – okrzyk radości dzieci. 
JUPKA – flanelowa kurtka kobieca. 
JURCZEC – narzekać, utyskiwać. 
JURZICZEK – 1. mały ptaszek 2. o dziecku z niechęcią. 
JUTRZNIA – nabożeństwo na Boże Narodzenie, w kościele katolickim wcześnie rano, w katolickim – o północy, pasterka. 
JUWEJCZEĆ – skomleć. 
JUŻINECZKI – okrzyk zdziwienia. 
JYDZOK – człowiek za dużo jedzący. 
JYMNY – wiotki, giętki, zwinny. 
JYNDRYS – MARYNA – okrzyk zdziwienia. 
JYNY – tylko. 
JYNZYCZKI – liście babki lancetowatej. 
JYRZYĆ SIĘ, JERZYĆ SIE – o śmietanie w toku robienia masła – zwiększać objętość.
 
K
      
KABACIĆ – plotkować. 
KABANIA – sukienka. 
KABOT – marynarka, kurtka. 
KABOT ZMIYNIAĆ – zmieniać poglądy. 
KABOTEK – 1. część cieszyńskiego stroju kobiecego, rodzaj białej bluzki noszone przez mniej zamożne kobiety do sukni wałaskiej w nizinnej części Śląska Cieszyńskiego 2. część kobiecego stroju góralskiego  - rodzaj bluzki koloru białego z płótna  (w okresie późniejszym także kretonu), zdobionej haftem krzyżykowym koloru czarnego, czerwonego lub bordowego. 
KACABAJA – grubsza kobieca bluzka. 
KACABAJKA – j.w. 
KACAP – ujemne określenie charakteryzujące człowieka prymitywnego. 
KACHEL rodz. m. KACHLA – rodz. żeń. – kafel.
KACHLOCZ – duży wiejski piec kaflowy. 
KACHLOK – j.w. 
KACHLORZ – zdun. 
KACZKI, PUSZCZAĆ  KACZKI – zabawa dzieci w rzucanie płaskich kamieni tak, aby odbijały się od powierzchni wody. 
KACZYCA – niski, dość szeroki piec żelazny. 
KADUBEK – drewniany domek dla ptaszków na drzewie. 
KADZIA – ognisko ze świeżych gałązek szpilkowych, dające dużo dymu. 
KADZOK – stary garnek lub uwiązana na drucie, z otworami w dnie puszka do przenoszenia ognia przez pasterzy w okresie późnej jesieni. 
KAFABEL – chytrus. 
KAFER – kamfora. 
KAFRAĆ – głupio gadać, paplać. 
KAFRANI – głupie gadanie. 
KAJ – gdzie. 
KAJET – zeszyt szkolny. 
KAJFAS – skrzynia z uchwytami na wapno, lub zaprawę murarską. 
KAJ  JAKI – jakikolwiek. 
KAJSI – gdzieś. 
KAJ  SIE  WEŹ, TO  SIE  WEŹ – ni stąd ni zowąd. 
KANSIK – gdzieś. 
KAJ  JYNY – gdzie tylko. 
KAJZERKA – rodzaj małej bułki ozdobnej. 
KAJŻ – gdzieś.                
KAKAĆ- o dziecku, oddawać kał. 
KALAMORZ – kałamarz. 
KALIĆ – mącić. 
KALIKOWAĆ – pompować powietrze do miecha przy organach. 
KALNIOCZKA – mętna woda. 
KALNY – mętny. 
KALYNICA – szczytowe wiązanie dwuspadowego dachu. 
KAMASZE – skórzana lub filcowa ochrona podudzi, zastępująca cholewy. 
KAMELKI – rumianek. 
KAMIYNIEC – kamieniste pole. 
KAMIYŃ – o kamieniu granicznym rozgraniczającym posesje, majątki itp. 
KAMIZOLA – 1. sukienna kamizelka koloru granatowo – niebieskiego, sięgająca do pasa z dwoma rzędami metalowych guzików koloru srebrnego, stanowi górną część stroju cieszyńskiego. 2. kamizelka. 
KAMLOTKA – plisowana spódnica koloru ciemnego, część kobiecego stroju Jacków jabłonkowskich. 
KAMRACIĆ  SIE – przyjaźnić się. 
KAMRACTWI – koleżeństwo. 
KAMRAT – kolega. 
KAMRATKA – przyjaciółka, koleżanka.
KAMYCZEK – kamienny ołówek do pisania na tabliczce. 
KANA – duży pojemnik na mleko. 
KANCNARYJA – kancelaria, biuro. 
KANCYNOŁ, KANCENOŁ – kancjonał, śpiewnik kościelny.
KANDYŻ – dokąd.
KANIEC – knur. 
KANKA – bańka na mleko. 
KANÓN – armata. 
KANSI, KAŃSI – gdzieś. 
KANSIKEJ – 1. gdzieś tam 2. dokądś. 
KANTYNA – sklep, lub jadłodajnia dla wojska. 
KANY – 1. gdzie 2. dokąd. 
KANY CO – dużo różnych rzeczy. 
KANY GDO – dużo różnych osób. 
KANY KIERY – 1. ktokolwiek, byle kto 2. o większej ilości ludzi.
KANY TANY – obojętnie gdzie, byle gdzie, gdziekolwiek. 
KANYŻ – gdzieś.
KAPAĆ – zdychać.
KAPANKA – lane ciasto. 
KAPECZKA – odrobina. 
KAPECZKE – troszkę.
KAPER – 1. karp 2. przen. cwaniak. 
KAPESKA – kieszonka. 
KAPINECZKE, KAPYNECZKE – troszkę. 
KAPKA – mała ilość. 
KAPKAĆ – kapać. 
KAPKE – trochę, niewiele. 
KAPKI – lekarstwa. 
KAPLA – kaplica. 
KAPLICZKA – 1. mała kapliczka, zwykle przy drodze 2. iron. gospoda.
KAPNÓĆ, COSI  KÓMUŚ  KAPŁO – 1. ktoś coś niecoś otrzymał 2. przyjść na myśl. 
KAPNÓĆ  SIE, KAPNYĆ  SIE – domyślić się, zorientować się. 
KAPOŁKA – 1. lane ciasto 2. serwatka. 
KAPOŁKI – drobne kluski. 
KAPOWAĆ – rozumieć. 
KAPSA – kieszeń. 
KAPUCA – kaptur. 
KAPUŚNICA – 1. woda z kiszonej kapusty 2. zupa z kiszonej kapusty. 
KAPUŚNIÓNKA – woda z kiszonej kapusty.  
KAPUT – niedodm. koniec. 
KAPYNECZKE – zob. KAPINECZKE. 
KAPYNULKE – troszeczkę, bardzo mało. 
KARAKÓNY – ciemne, skłębione chmury. 
KARBIDKA – 1. lampa górnicza 2. lampka karbidowa na rower. 
KARCIORKA – kobieta wróżąca, przepowiadająca przyszłość z kart. 
KARCZMA – gospoda. 
KARCZMICZKA – zdrob. Karczma.
KARCZNIK – łańcuch na szyi krowy, do którego przypinało się łańcuch drugiej pasącej się obok krowy.  
KARK 1.gardło 2. szyja. 
MIEĆ  COŚ  NA  KARKU – mieć coś do zrobienia.    
KARKOSZ – odcięta od pnia gruba gałąź. 
KARKOSZKA – sucha, grubsza gałąź.
KAROWAĆ – wozić na taczkach. 
KARPETNY – grudzisty, kamienisty, nierówny. 
KARPLE – złączone poprzecznie deszczółki w kształcie siatki, okrągłe, przywiązywane do kierpców lub butów, używane do chodzenia po głębokim śniegu. 
KARTACZ – szczotka. 
KARTACZEK – szczoteczka do zębów. 
KARWACZ – rózga, bat pleciony z wierzbowych cienkich prętów.
KARWYNCZEĆ – chorowac i nie móc się wyleczyć. 
KARWYNCZKA – o dziecku, także o człowieku często chorującym, niedomagającym.           
KARY – taczki. 
KASARNIA – koszary wojskowe. 
KASTLICZEK – skrzyneczka na kancjonał w ławce kościelnej. 
KASTLIK – 1. szafka nocna 2. skrzynka na listy. 
KASTROL – rondel. 
KASTROLEK – mały rondelek. 
KASYRNIK – ktoś szybko niszczący ubranie, lub inne rzeczy. 
KASYROWAĆ – niszczyć, marnować. 
KASYROWAĆ SIE – ulegać zniszczeniu. 
KASZOKI – kaszanka. 
KAŚ – gdzie. 
KATAĆ TAM – skądże, gdzie tam. 
KATAĆ  TEŻ  TAM – gdzie tam, nic podobnego. 
KATEZMUS – katechizm. 
KATRUPIĆ – pogard. – zabijać. 
KAWA  ZORKOWO – kawa prawdziwa. 
KAWE  WARZIĆ – o kocie – głośno mruczeć. 
KAWIOCZEK – mały blaszany emaliowany kubek z uchem. 
KAWIOK – większy żelazny garnek do gotowania kawy  
KAZATEL – kaznodzieja
KAZATELNICA – ambona
KAZOWAĆ – polecać, rozkazywać
KAŻ, KAŹ – gdzie (tylko w zdaniach pytających)
KAŻBY – gdzieżby, to niemożliwe, żeby
NA (KAŻDO) – na codzień
KAŻDZIUTKI – każdy z uwydatnieniem uczuciowym mówiącego. 
KAŻ  TAM – skądże. 
KEL – odmiana kapusty – jarmuż. 
KELERUBA – kalarepa. 
KETA – łańcuch do roweru. 
KI, KIŻ – jaki, jakiż – tylko w połączeniach funkcji przekleństwa. 
KIBEL – wiadro blaszane. 
KIBLOWAĆ – ciężko pracować. 
KICHACZKA – kichanie. 
KICHAĆ NA COŚ – lekceważąco – rezygnowac z czegoś. 
KICZKA – 1. drewniany kołek, zatemperowany z obu stron, uderzany i podbijany przy grze w kiczkę 2. chłopięca zabawa w podbijanie kija. 
KICZKERLE – zabawa dziecięca
KIDAĆ – przerzucać łopatą lub widłami – najczęściej o gnoju lub śniegu. 
KIE – gdy, jeśli. 
KIEBY – gdyby. 
KIEBZIĆ SIE – 1. psuć się, zmieniać się 2. plątać się, gmatwać się. 
KIECKA – 1. spódnica suto marszczona 2. przenośnie o dziewczynie.
KIEJ – 1. kiedy 2. gdy, jeśli. 
KIEJSI – kiedyś. 
KIEJSIK – kiedyś
KIEJSIKA, KIYJSIKA – kiedyś. 
KIEJSIKEJ – kiedyś. 
KIEL – 1. kiedy 2. ponieważ 
KIELA – 1. ile 2. wiele
KIELA – po ile 
KIELANOŚCIE – kilkanaście 
KIELASI – ileś tam
KIELI – jak duży 
KIELSKI – śliski 
KIELSKO – ślisko 
KIELUSZEK – kieliszek 
KIELZAĆ – ślizgać się 
KIELZOWKA – ślizgawka
KIELŻEĆ – ślizgać się 
KIEŁTAĆ – kołatać
KIEŁTOWAĆ SIE – tarzać się po pościeli 
KIEP, KIEPA ROBIĆ – żartować z kogoś, kpić 
KIERCHÓW – cmentarz 
(NA) KIERKUSY – sposób noszenia dziecka na plecach. 
KIERY 1. który 2. kto 
KIERYNDY – którędy 
KIERYSI – ktoś 
KIERYSIKA – ktoś 
KIERYSIKEJ – ktoś 
KIEŻ – kiedyż
KIJÓNKA – 1. drewniana płaska łopatka służąca do prania bielizny na kamieniu w rzece 2. nieduży kloc twardego drzewa z trzonkiem do wbijania palików 
KIJÓN – kloc drzewa, z osadzonym długim lub samorosłym trzonkiem, służący do pobijania przedmiotów metalowych. 
KIM – zanim
KINOL – nos
KIPNÓĆ – zginąć, zdechnąć
KISIYNKA – mała skrzynka
KISTECZKA – kokardka
KISTKA – 1. kokarda 2. kiść, grono zwisających owoców np. czereśni, winogron, porzeczek 
KISZKA – kwaśne, zsiadłe mleko 
KIŚŃ – 1. duża kokarda 2. duża ilość owoców na końcu gałęzi. 
KIŚNIA – dość duż skrzynia z niecheblowanych desek
KIŚNICZKA – skrzyneczka 
KITA – 1. noga powyżej kolana u człowieka lub zwierzęcia 2. pogardliwie uda 
KITKA – 1. nóżka z drobiu 2. mała ilość nałożonej potrawy np. marmolady 
KITLA – bluza robocza 
KITNYĆ – 1. nałożyć małą ilość potrawy o ciągliwej konsystencji 2. wyzionąć ducha, zdechnąć
KIWAĆ – ręcznie pompować 
KIWNÓĆ (KOGOŚ) – wyprowadzić w pole, okłamać
KIWTAĆ SIE – mylić się 
KIYJŻ – kiedy 
KLABINIEC – kopa siana bez ostrewki 
KLABNIOK – jw. 
KLACHAĆ – plotkować 
KLACHULA – plotkara 
KLAGAĆ – mieszać mleko rozpuszczając w nim klog – podpuszczkę 
KLAJDY – plotki
KLAMAĆ – drzemać 
KLAMNÓĆ – zdrzemnąć się 
KLAMERKA – agrafka
KLAMORY, KLAMOTY – przedmioty, rzeczy zbędne, często zepsute
KLAPACZKA – usta 
KLAPAĆ – paplać, gadać – pleść głupstwa 
KLAPKA – packa na muchy 
KLAPKI – ochraniacze na uszy przed zimnem 
KLAPNÓĆ – 1. usiąść, przysiąść 2. zmęczyć się 3. uderzyć, zabić 4. umrzeć 5. o cieście, które wyrosło, a potem opadło. 
KLAPOCZ – gatunek ryby w górskich potokach o kształcie mocno zwężającym się w kierunku ogona. 
KLAWIYR – fortepian. 
KLEBETNICA – plotkarka. 
KLEBETOWAĆ – obmawiać kogoś, plotkować. 
KLEBETY – plotki. 
KLEJZAĆ – ślizgać się. 
KLEKOTAĆ – 1. o odgłosie wydawanym przez bociana 2. mówić bez przerwy, obgadywać. 
KLEKOTKI – kołatki. 
KLEPAĆ – 1. uderzać młotkiem 2. trzepać 3. stukać 2. przen. o ciągłym mówieniu
KLEPCE – nogi. 
KLEPETA – nogi 
KLEPISKO – miejsce w stodole – ubita ziemia, gdzie młócono zboże lub rośliny strączkowe. 
KLEPNÓĆ – stuknąć młotkiem. 
KLEPOCZ – młotek. 
NA  KLEPOCZ – sposób wiązania chustki na głowie (zob. Czepiyni). 
KLEŚNIĆ – 1. trzebić, karczować 2. obrąbywać dokładnie gałęzie z drzewa. 
KLIN – 1. podołek 2. przedmiot z twardego drzewa lub żelaza do rozszczepiania grubego drzewa 3. rodzaj drewnianego sworznia, używanego do łączenia belek tworzących ściany domu 4. kołek wbijany w ziemię, o który zaczepia się łańcuch pasącej się krowy czy owcy. 
KLINEK – 1. drewniany gwóźdź 2. drewniany szewski gwóźdź 3. część kosy, drewniany klin wbijany w pierścień pomiędzy piętkę kosy a kosisko 4. drewniany kołek służący do wieszania. 
MIEĆ  KOGOŚ  NA  KLINKU – mieć do kogoś pretensje. 
KLOCEK – kawałek drzewa do palenia w piecu. 
KLOG – podpuszczka – dawniej uzyskiwana z cielęcego żołądka, obecnie otrzymywana farmaceutycznie. 
KLOSZTORNO  CHOJKA – tuja. 
KLÓNKORY – żart. o nogach. 
KLUCZKA – 1. drewniany kołek umocowany równolegle do ostrza kosy, mający zapobiec mierzwieniu się zboża podczas koszenia 2. drewniany przyrząd w kształcie cyfry 1 pomocny przy obieraniu owoców. 
KLUCZKI – małe pędy ziemniaków przebijające się przez ziemię. 
KLUCZYCZKI – pierwiosnki. 
KLUCZYKI – pierwiosnki. 
KLUDZIĆ – 1. prowadzić 2. zwozić, lub znosić z pola do stodoły. 
KLUK – pogardliwie – o małym chłopcu. 
KLUKA – drąg zakończony hakiem służący do wyciągania wody ze studni. 
KLUKI – 1. nogi 2. nosidła do noszenia wody. 
KLUKI HOKI – brzydkie niewyrobione pismo. 
KLUPACZKA – trzepaczka. 
KLUPAĆ – 1. stukać 2. pukać w drzwi lub okno 3. trzepać. 
KLUPATY – 1. o nosie wydatnie zakrzywionym 2. przenośnie – opadnięty, zwisający. 
KLUPKAĆ (ZAKLUPKAĆ) – pukać w drzwi lub w okno. 
KLUPNÓĆ – zasnąć. 
KLUZAREK – specjalne ogniwko w łańcuchu zapobiegające skręceniu się łańcucha. 
KLYMPA – o krowie starej nie dającej mleka. 
KLYMPIYRZ – blacharz. 
KLYNCZARY, KLYNCZORKI – 1. duże sanie złożonez przednich i tylnych krótkich sań powiązanych łańcuchami 2. przednia część dużych sań. 
KLYNKANI – Anioł Pański. 
KLYNKNÓĆ – 1. uklęknąć 2. przen. – zawalić się. 
KLYSZCZE – obcęgi. 
KLYTY – babskie plotki. 
KŁADZIWKO – młotek. 
KŁADZIWO – duży młotek. 
KŁAPATY – zniszczony. 
KŁAPOCZ – duża niezgrabna czapka. 
KŁAPOCZE – duże ziemniaki. 
KŁOBUCZEK – metalowa przysłona w kształcie kopuły na knot w lampie naftowej. 
KŁOBUK – 1. kapelusz 2. okrągła bryła cukru. 
KŁOBUKORZ – rzemieślnik wyrabiający z filcu kapelusze. 
KŁODKA – kłódka. 
KŁOPCIE – l. mn. – drewniane chodaki do chlewa, stajni. 
KŁOPEĆ – większy kawałek np. słoniny, chleba, masła. 
KŁOPETEK, KŁOPIETEK – mały klocek, kawałek drewna. 
KŁOPIEĆ – 1. grubsze, nierozrąbane drewno opałowe 2. większy kawał czegoś. 
KŁOPOCIĆ SIE – trudzić się. 
KŁÓCIĆ  MASŁO – robić masło. 
KŁÓĆ – bóść. 
KŁÓĆ  SIE – bóść się. 
KŁÓCKA – kleik z żarnówki. 
KŁÓNCZE – 1. pozostałość z obdartego pierza 2. uschła nać ziemniaczana. 
KŁÓNCZEK – szypułka z pióra po zdarciu miękkiej części, stosina. 
KŁÓNCZI – szypułki z pierza. 
KŁÓNCZOK – poduszka wypełniona stosinami piór. 
KŁÓNICA – część wozu – kłonica. 
KŁÓSKO – kłos. 
KŁÓTA – strawa gotowana dla świń z mąki jęczmiennej lub też owsianej. 
KŁÓTKA – rodzaj zasmażki. 
KŁYMBO – biodro, staw biodrowy. 
KMINIĆ – okłamywać, oszukiwać. 
KMINKULA – 1. rodzaj zupy z kminkiem 2. wódka kminkowa. 
KNAP – w sam raz – niemal ciasne. 
KNEBEL – 1. grubszy patyk 2. krótki, mocny drążek ostro zakończony, stosowany przy wiązaniu słomy w powrósła.
KNEDLE – l. mn. – kluski gotowane na parze. 
KNEFEL – guzik. 
KNEFLICZEK – mały guzik. 
KNEFLORY – sznurowane trzewiki kobiece. 
KNEFLÓWKA – stary typ harmonii, w której okrągłe przyciski zastępowały klawisze. 
KNOTEK – jedna część z dłuższego łańcucha kiełbasy. 
KNUT – knot w świeczce lub w lampie naftowej. 
KOBARSZCZYĆ – marszczyć. 
KOBIELA – torba, sakwa. 
KOBYLINIEC – l. mn. KOBYLIŃCA – końskie łajno. 
KOBYLÓNKA – także KOBYLORKA – mało szlachetna odmiana śliwki. 
KOBYŁCZACKO – pieszczotliwie o klaczy. 
KOBYŁKA – część haftki, której druga część nazywa się koniczek. 
KOBZOLE – ziemniaki. 
KOCEK – gruba husta z frędzlami, noszona przez kobiety na głowie lub ramionach. 
KOCIANKI – zob. kucianki. 
KOCIBA – czeremcha. 
KOCI  CHWOSTY – skrzyp. 
KOCIO  WIARA – pogardliwie o sektach. 
KOCUR – kot. 
KOCURY – l. mn. Skrzyp polny. 
KOCYNDER – żartowniś, błazen. 
KOCZE GŁOWY – odmiana kwaskowatych jabłek wyhodowanych przez Ks. Kotschego. 
KOCZKA – kot (używane też bez względu na płeć). 
KOCZKOWAĆ  SIE – pieścić się. 
KOCZOREK – 1. przenośne ogrodzenie dla młodego ptactwa domowego 2. okucie końcówki dyszla z kołkiem metalowym.
KOFLIK, KOFLICZEK – małe naczynie, dawniej przeważnie blaszane, obecnie z tworzywa sztucznego. 
KOHÓT – 1. kogut 2. przenośnie mężczyzna uganiający się za kobietami. 
KOHÓTEK – 1. małe kurczę płci męskiej 2. 1/8 litra wódki 3. pokrojony głąb w kiszonej kapuście. 
KOKIETYRKA – ozdobna chusteczka wkładana do kieszonki marynarki. 
KOKOCIĆ  SIE – o kogucie – przejawiać popęd płciowy. 
KOKORNAK – roślina wieloletnia, kokornak powojnikowy. 
KOKSIOK – przenośny piec do ogrzewania koksem. 
KOLAJA – koleina, głębszy wyrobiony ślad kołami wozu w polnej drodze. 
KOLANO – zakole. 
KOLASA – kareta, powóz resorowany z możliwością nakrycia. 
KOLARNIA – szopa na wozy i narzędzia rolnicze. 
KOLCA – przednia część pługa drewnianego. 
KOLCNÓĆ – zatańczyć. 
KOLCO – koło. 
KOLE – 1. około – w odniesieniu do ilości i czasu 2. obok 3. wokół 4. przy, nad. 
KOLEŚNICE – l. mn. Drewniany drążek łączący przednią część pługa tzw. Kolca z zasadniczą częścią pługa za pośrednictwem żelaznej wici umocowanej na grządzielu. 
KOLEWRÓT, KOŁOWRÓT – przyrząd do przędzenia wełny lub lnu. 
KOLITY – 1. o nogach – pałąkowaty 2. obły, zaokrąglony.    
KOLNIA – szopa na wozy i sprzęt gospodarski, a także na drzewo i na ściółkę. 
KOLNIOK – drewniany lub blaszany pojemnik na węgiel, z uchwytem, z przodu ukośny. 
KOLORZ – kołodziej. 
KOLOSKA – wózek dziecięcy. 
KOLÓNIJA – osiedle jednakowych w kształcie budynków mieszkalnych, będących własnością zakładu pracy – kopalni, fabryki. 
KOLTACZKA – błoto. 
KOLTAĆ SIĘ – 1. tarzać się w błocie 2. brodzićw brudnej mętnej wodzie. 
KOLTÓWKA – brudna, mętna woda. 
KOLYBA – 1. szopa pasterskana sałaszu 2. wózek żelazny do przewożenia węgla w kopalni lub cegły przy budowie. 
KOLYBAĆ – kołysać. 
KOLYBAĆ SIĘ – kołysać się, chwiać się. 
KOLYBECZKA – zdrobniale – kołyska. 
KOLYBKA – 1. kołyska zawieszona na sznurach pod stropem 2. kołyska na biegunach. 
KOLYBOK – krzesło na biegunach. 
KOLYNCZEĆ – 1. cierpnąć 2. twardnieć. 
KOLYNCZKI – choroba nóg u cieląt. 
KOLYNDA – 1. podarunek dawany kolędnikom 2. dodatkowe wynagrodzenie służby przed odejściem po rocznej pracy u gazdów na tzw. poławki.
KOLYNDNIK – chłopak chodzący w gronie kolegów po domach w swojej wsi w okresie 26.XII do 6.I. Kolędnicy chodzą jako pastuszkowie (Istebna), jako Trzej Królowie (Istebna, Jaworzynka, Koniaków), oraz na terenie Brennej chodzi sięz Betlymkym. Kolyndnicy składają życzenia, oraz śpiewają kolędy i pastorałki, za co otrzymują kolynde – dar w postaci kołacza lub pieniędzy. 
KOLYNDOWAĆ – mówić w kółko, powtarzać. 
KOŁCHOŹNIK – głośnik radiowy. 
KOŁEK, KOŁKI – część kołowrotu, dwa kołki poziome w górnej części kołowrotu, na których spoczywa oś szpuli. 
KOŁKI – zapałki. 
KOŁO – rower. 
KOŁOCZ – kołacz, placek drożdżowy z owocami, makiem lub serem. 
KOŁOCZOWO DZIURKA – tchawica. 
KOŁOCZYCZEK – mały okrągły (wielkości dłoni) placek drożdżowy. 
KOŁOMAŹ – smar do wozów. 
KOŁORZ – kołodziej. 
KOŁOWROTEK – przyrząd do przędzenia wełny. 
KOŁTÓŃ – 1. krętacz, kłamca 2. kołtun. 
KONWISYJ – specjalna komisja. 
KOPACZKA – motyka. 
KOPACZKI, KOPOCZKI – 1. wspólne kopanie ziemniaków 2. okres, czas kopania ziemniaków. 
KOPACZYCZKA – mała motyka z krótkim trzonkiem do sadzenia flanc. 
KOPANKA – ściółka z igliwia. 
KOPIDOŁ – grabarz. 
KOPIEC – 1. wzgórze, mała góra 2. rządek zasadzonych ziemniaków. 
DO KOPCA – pod górę. Z KOPCA – w dół. 
KOPIECZEK – mały pagórek. 
KOPKA – 1. siano ułożone na orstwi do suszenia 2. miejsce na polu zabezpieczone słomą i ziemią do przechowywania ziemiopłodów. 
KOPLINA – 1. miejsce, z którego stopniał śnieg 2. żart. o łysinie na głowie w postaci zakola. 
KOPLINKA – miejsce bez śniegu. 
KOPNIA – górna część drewnianej obudowy w kopalni podtrzymującej strop. 
KOPNO – o miejscu, gdzie wytopniał śnieg. 
KOPOCZ – narzędzie rolnicze z żelaznym dwuzębem do rozrywania zleżałego obornika. 
KOPOCZKA – kobieta kopiąca. 
KOPRÓWKA – zupa koperkowa. 
KOPRULA – jw. 
KOPYCO – góralska skarpeta męska uszyta z sukna 2. skarpetka z bardzo grubej wełny. 
KOPYRDUS – przewrotka, przekoziołkowanie. koziołkować. 
KOPYRTNÓĆ SIE – przewrócić się. 
KOPYŚĆ – drewniana duża łyżka lub łopatka do mieszania w dużym garncu, także do zaczynania ciasta na chleb. 
KOPYTKO – skarpetka zrobiona z owczej wełny na drutach. 
KORBACZ – bat.
KOPYRTAĆ  SIE – przewracać się 
KORBANEK – drewniana skrzynka na węgiel z uchwytem, z przodu ukośna. 
KORBLIK, KYRBLIK – podłużne zwykle drewniane lub blaszane naczynie na osełkę do ostrzenia kosy. 
KORCZ – skurcz mięśni. 
KORCZYĆ – doskwierać, męczyć. 
KORDYBANIK – garbarz lepszych gatunków skór. 
KURDYBANOWY – zrobiony z kurdybanu. 
KURDYBANY – wysokie buty z miękkimi cholewami Jacków Jabłonkowskich. 
KORMEDA – gęsta zupa mączna. 
KORMIĆ – tuczyć. 
KORMIK – 1. tucznik 2. karmnik dla ptaków. 
KORMÓNCIĆ – wywoływać niezgodę. 
KORNUTA – owca z rogami. 
KOROWODY – ceregiele. 
KORÓNA – 1. jednostka monetarna równa stu halerzom (od reformy monetarnej w 1900 roku w Austrii) 2. ozdobny szeroki wzór na tkaninach na firanki i suknie. 
KORÓNKA – 1. koronka wykonana ręcznie lub maszynowo przy koszułce i przedniej części czepca, tzw. naczółku 2. serwetka lub koronka przeznaczona do dekoracji np. kredensu, półek, poduszek, jaśków itp. 
KORUNA – gór. Ozdoba architektoniczna – półokrągły daszek z gontów w szczycie dachu chaty. 
KORYTO – duże podłużne drewniane naczynie. 
(DO) KORZÓNT – o drzwiach – otwartych na oścież. 
KORZYNI – przyprawy. 
KOSA – narzędzie do koszenia. 
URWAĆ KOSE – zepsuć kosę. 
KOSIEC – kosiarz. 
KOSISKO – trzonek kosy. 
KOSMAĆ – o butach – wykrzywiać przy chodzeniu. 
KOSMAĆ SIE – utykać, wlec się, brnąć. 
KOSMOK – człowiek o niezgrabnym chodzie, wykrzywiający buty. 
KOSOK – sierp. 
KOSTKA – pestka. 
KOSZENA – otyłą kobieta. 
KOSZENY – zob. koszyny.
KOSZOR – miejsce ogrodzone pod gołym niebem dla owiec lub gęsi.
KOSZTYFOŁ – żywokost. 
KOSZULA ZE STÓNKYM – dawna damska koszula odcinana w pasie, na jednym ramiączku. 
KOSZUŁKA – rodzaj białej bluzki bogato haftowanej biała nicią, część kobiecego stroju cieszyńskiego; najbogacej zdobiony element to przedniczka zakrywająca piersi; szyję otaczał haftowany obójek, krótkie rękawy – mocno bufiaste, splisowane, wszyte do lemieszka łącznie z odstającymi koronkami; koszułki nosiły najbardziej zamożne kobiety lub kobiety uzdolnione artystycznie, które potrafiły same wyhaftować koszułkę.
KOSZUT – obraźliwe wyzwisko. 
KOSZYCZEK – ozdoba architektoniczna – półokrągły daszek z gontów w szczycie dachu chaty. 
KOSZYCZKORZ – domokrążny handlarz z zabawkami w koszyku. 
KOSZYNY, KOSZENY – górna część wozu lub sań do przewożenia ludzi. 
KOŚCIELICZEK – kościółek. 
KOŚKAĆ – klaskać rączkami dziecka. 
KOŚNIK – kosiarz. 
KOTLICZEK – kropielniczka przy wejściu do kościoła lub izby w domu. 
KOTULA – rodzaj gwoździa z główkami po obu końcach, będący częścią łańcucha, dzięki czemu łańcuch nie ulega skręceniu. 
KOTYCZY – 1. suche łodygi z ziemniaków 2. chrust leśny znoszony na opał. 
KOWIOREK – mały stawek. 
KOWIÓR – mały staw, sadzawka, nieduży wykop zalany wodą dla gęsi lub kaczek. 
KOZA – 1. nieczystości w nosie 2. zwietrzałe, niedobre piwo bez piany. 
KOZAĆ – nakazać, polecić. 
KOZAĆ SE – zamówić. 
KOZANI – 1. kazanie 2. reprymenda. 
KOZIEŁ – stojak. 
KOZIDŁO – 1. podwyższone miejsce do siedzenia z prawej strony w lepszym pojeździe konnym 2. biegun u kołyski. 
KOZIBRÓDKA – rodzaj potrawy, zupa z kapusty. 
KOZIORZ – pasterz kóz. 
KOZOK – grzyb, koźlarz grabowy. 
KOZUB – stara krowa. 
KOZUBEK – ozdoba architektoniczna – półokrągły daszek z gontów w szczycie domu chaty. 
KOŻUCH Z WYŁÓŻKAMI – wierzchnie okrycie w okresie zimy z owczych skór, sięgające poniżej pasa z pięknymi ozdobami z przodu przy zapięciach. 
KÓLICZEK – drewniany, średniej grubości szpiczasto ociosany drąg, przeznaczony do wbicia do ziemi. 
KÓLIK – zaciosany palik do wbicia w ziemię. 
KÓŁ – ostro zakończony drąg żelazny lub drewniany okuty na końcu. 
KÓŁKO – część kolewrotu – koło zamachowe. 
KÓMIŚNIOK – czarny, wojskowy chleb. 
KÓMIŚNY – wojskowy. 
KÓMPIELKA – łazienka, miejscedo mycia się. 
KÓMPIELORZ – wczasowicz. 
KÓNAJÓNCZEK – mały dzwon oznajmiający o zgonie parafianina. 
KÓNAJÓNCZKA – dzwonienie informujące o zgonie parafianina. 
KÓNDAWITA – zażyte znajomości, posiadanie względów. 
KÓNDROTEK – bluszcz. 
KÓNDZIEL – przędza lniana. 
KÓNEW – konewka
KÓNICZEK – częśc haftki , ktorej druga część nazywa się kobyłka
KÓNICZEK POLNY – pasikonik
ĆWIYRKAJÓM – o dzwonieniu w uszach, według przekonań ludu objaw sklerozy
KÓNIEC, NIJAKIM KÓŃCYM – w żaden sposób
KÓNINA – 1. mięso z konia 2. niedorzeczność, głupstwa. 
KÓNIROWAĆ – ćwiczyć
KÓNKORDYJA – wóz pogrzebowy razem z obslugą
KÓNORZ – konar
KÓNSECZEK – kawałeczek
KÓNSEK – 1. kawałek 2. mała powierzchnia pola 3. jeden taniec w czasie zabawy 4. niedaleko
KÓNSZAFT – klient
KÓNSZAFTY, KÓNSZACHTY – wspólne interesy, stosunki
KÓNSZCZULINEK – bardzo mało, maleńko
KÓNSZT – sztuka, umiejętność
KÓNTEK – 1. pęknięcie w kąciku ust 2. miejsce między ścianą a plytą kuchenną 
KÓNWIŚNIOK – chleb razowy w wojsku 
KÓŃ – 1. zwierzę pociągowe JAKBY KOGO NA ZŁOTEGO KÓNIA POSADZIŁ – o kimś ucieszonym KÓŃ NORYNCZNI – w zaprzęgu koń z prawej strony dyszla KÓŃ SIODŁOWY – w zaprzęgu koń z lewej strony 2. belka w konstrukcji więźby w szczycie dachu 
KÓŃCITY – ostro zakończony 
KÓNCZYNA, KÓŃCZENA – koniczyna
KÓŃCZYNISKO – ugór po koniczynie 
KÓNSKI ZÓMB – odmiana kukurydzy 
KÓŃSZCZYCZEK – kawaleczek, kawalątko
KÓŃSZCZEK – mały kawałek, część czegoś 2. mała powierzchnia pola
KRAGIEL – kołnierz 
KRAJ – brzeg, obrzeże
KRAJCAR – drobna moneta austriacka używana od XVIII wieku, 60 krajcarów to 1 gulden reński; od 1857 roku 1 gulden stanowił 100 krajcarów
KRAJICZEK – 1. piętka z chleba GODNI KRAJICZEK – piętka chleba z wigilijnego stołu 2. bok, sam kraj
KRAM – bałagan, nieporządek, nieład
KRAMARZIĆ – z odcieniem niechęci – zajmować się czymś
KRAMOWAĆ – robić bałagan, nieporządek, także rozkładać coś, robić coś
KRAMPOCZ, KRÓMPOCZ, KRYMPOCZ – kilof
KRAMPUS – bułka w kształcie diabła pieczona w piekarniach w okresie Św. Mikołaja
KRAMY – miesiączka
KRANIEC – ostatnia belka pod dachem biegnąca wzdłuż całego domu w budynku drewnianym
KRAUZA – falbanka
KRAWAL – awantura, hałaśliwa klótnia, harmider 
KREJCZY, KRAJCZY – krawiec 
KREJCZYRSKI – krawiecki
KREJDA – kreda
KREPIROWAĆ – niedomagać, chorować
KREPLIK – pączek
KREPTESZYNA – odmiana jedwabnego materiału 
KRETOWINA – kupka ziemi wyryta przez kreta 
KREWIĆ – wycofywać się z zakładu 
KROCAN – indyk
KROCZAĆ – 1. iść powoli 2. mierzyć krokami odległość 
KROCZEK – prosta miara odległości jednego metra zrobiona z trzech listew, do mierzenia długości pola
KROĆ – kroić
KROK PO KROKU – powoli
KROK, W KROKU – o spodniach, miejsce połączenia obu nogawic
KROKATY – uparty
KROKWIA – krokiew, belka w więźbie dachu
KROSA – uroda, piękność 
KROSNA – warsztat tkacki do wyrobu płótna 
KROWICZKA – zdrobniale lub pieszczotliwie – krowa
KROWINIEC – krowie łajno
KRÓJ – metalowa część pługa ustawiona pionowo przed lemieszem do odkrawania skiby. 
KRÓL – samiec królika 
KRÓLICZOK – pomieszczenie na króliki
KRÓLIĆ – o odgłosie wydawanym przez niespokojną lub głodną świnię
KRÓM – nieporządek, bałagan
KRÓM – prócz, oprócz
KRÓMFLEK – obcas
KRÓNŻAĆ – kroić brukiew, rzepę dla bydła, oraz szatkować kapustę 
KRÓNŻOK – urządzenie do krojenia buraków i brukwi dla bydła w postaci poziomo umocowanego ostrza z trzonkiem do przenośnej dość wysokiej ławki; także samo ostrze
KRÓWKA – chrabąszcz majowy 
KRUCA NAMOL – rodzaj przekleństwa typu – do cholery
KRUCHKI – kruchy
KRUCHTA – zakrystia
KRUCY TYRK – rodziaj przekleństwa
KRUPECZKA – pojedyncze ziarenko kaszy
KRUPICA – grubo zmielona mąka pszenna 
KRUPICZNIOK – pieczywo z grubo 
KRUPICZNY – dziwny w zachowaniu 
KRUPNIOK – kaszanka, kiszka napełniona odpowiednio przyrządzoną kaszą
KRUPY – 1. grad 2. kasza
KRUSZKA – cielęce żołądki i jelita. 
KRYGIEL – kufel
KRYJÓWKI – dziecięca gra w chowanego
KRYJŻEL – kołek o długości 30 – 40 cm nakładany na przęślicę przy przędzeniu cienkiej kądzieli
KRYKA – laska, patyk, kij obronny ŻYĆ NA KRYKE – żyć bez ślubu
KRYMBIEĆ – gnić
KRYMPLE – rodzaj dwóch obłych drucianych szczotek z uchwytem do rozczesywania wełny 
KRYMPLOWAĆ – rozczesywać wełnę przygotowując ją do przędzenia
KRYMSKI – duży, okazały
KRYPEL – o człowieku zniszczonym, wynędzniałym, kalece
KRYSKA – kredyt w sklepie prywatnym lub w karczmie
KRYZA – bieda, kryzys
KRYZBAŁM, KRYZBAN – choinka świąteczna
KRZAPNÓĆ – pęknąć, zlamać się 
KRZCIĆ – chrzcić
KRZEPKI – łamliwy
KRZICA – jare żyto
KRZIĆ SIE – krzewić się, rozrastać, rozkrzewiać się 
KRZIPAĆ – kaszleć
KRZIPOTA – kaszel
KRZIWACZKA – część wozu łącząca kłonicę z osią tylnego koła 
KRZIWOK - sękata i niezbyt prosta laska 
KRZIŻ – utrapienie, zmartwienie, udręka
KRZIŻ, KRZIŻE – połączenie kręgów lędźwiowych z miednicą
KRZIŻOK – beleczka metalowa na końcu łańcucha dla krowy, cielęcia itp. służąca do zaczepiania o skobel przy źłobie lub do przyczepiania długiego łańcucha. 
KRZIŻÓWKA – poduszka dla niemowląt z przyszytymi dwoma tasiemkami. 
KRZIŻYCZEK – 1. krzyżyk 2. beleczka metalowa na końcu łańcucha dla krowy, cielęcia itp. służąca do zaczepiania o skobel przy źłobie lub do przyczepiania długiego łańcucha. 
KRZOSAĆ – ociosywać z gałęzi, kory 
KRZÓMPEK – chrząstka
KRZOMPIEĆ – chrzęścić
KRZÓN – chrzan
KRZYPIEĆ – trzeszczeć
KRZYPOPA – row przydrożny
KRZYSIĆ – cucić, przyprowadzać do przytomności 
KRZYŹBIEĆ – trzeźwieć
KRZYŹBY – trzeźwy
KRZYŻOWACZKA – skrzyżowanie dróg 
KSIÓNŻYNCO – wódka z gorzelni arcyksiążęcej
KSIYNDZKA – żona księdza pastora 
KSZEFT – handel, interes, okazja dobrego zarobku
KSZTOŁCIĆ – zdobić
KU – do 
KUBA – rodzaj świecznika z wypalonej gliny z otworami, do których wkładało się szczapy 
KUBA – biodra
KUBATY – niedomyślny
KUBIK – miara objętości – metr sześcienny 
KUBUŚ – potrawa z tartych ziemniaków, pieczona w piecu na brytfannie. 
KUC – 1. darń 2. kępka trawy 
KUCHARYJA – kucharka
KUCHCIĆ – gotować posiłek 
KUCHYŃ, KUCHEŃ – kuchnia
(NA) KUCIALEJKI – na kredyt 
KUCIANKI, KOCIANKI – bazie
KUCKAĆ – kaszleć
KUCKANI – kaszel 
KUCZA – 1. mała, drewniana, stara chata 2. pogardliwie o zniszczonym domku. 
KUCZER – woźnica, stangret dworski
KUĆKA – pomponik, wisiorek z nici, ozdoba
KUDLIĆ – ciagnąć za włosy 
KUDŁATY – 1. długowłosy 2. owłosiony 3. nieogolony
KUDŁO, KUDŁY – pogardliwie – włos, włosy
KUDŁOCZ – 1. o meżczyźnie o długich nieestetycznych włosach 2. pieszczotliwie o dziecku, chłopcu mającym dluższe włosy 
KUFER – walizka
KUFEREK – drewniana skrzynka – walizka, z którą rekrut szedl do wojska. 
KUJÓN – uczesanie kobiety – włosy zwiniete z tyłu głowy 
KUKLA – podłużne pieczywo z jasnej pszennej mąki 
KUKUCZKA – kukułka 
KUKURZICA – kukurydza 
KULAĆ – toczyć się po ziemi 
KULAĆ SIE – bawić się na ziemi tocząc się 
KULASY – nogi 
KULATY – okrągły, kulisty
KULHÓNCKAĆ – kuśtykać 
KULHUTAĆ – kuleć, utykać na nogę 
KULIFANT – przynęta na ryby 
KULKI – jądra 
KULOK – 1. drewniany wałek do ciasta 2. drewniany wałek służący za magiel 3. kawałek niegrubego, okrągłego drzewa
KU MAŁU – 1. niewiele brakuje 2. powoli, ostrożnie
KUMEDYJA – 1. klopot 2. – komedia – śmieszne, zabawne przedstawienie 
KUMEDYJANT – komediant 
KUMIN – komin
KUMOR – komar 
KUMORA – 1. pokój naprzeciw kuchni w domu dwuizbowym 2. mieszkanie lokatora 
KUMORA CIESZYŃSKO -  zarząd administracyjny majątkami rodu Habsburgów po 1654 roku na obszarze Księstwa Cieszyńskiego z siedzibą na zamku w Cieszynie 
KUMORNIK, KUMORNICA – człowiek mieszkający u gospodarza na wsi za odrabianie w polu i w gospodarstwie, lokator.   
KUMORNIK, KUMORNICA – człowiek mieszkający u gospodarza na wsi za odrabianie w polu i w gospodarstwie, lokator. 
KUMOROWAĆ – zamieszkiwać nie w swoim mieszkaniu, za które trzeba było świadczyć usługi w postaci pracy. 
KUMOTER – ojciec chrzestny. 
KUMÓRKA 1. mały pokoik przylegający do większej izby 2. maleńkie zamykane pomieszczenie
KUMYNDANT – komendant
KUMYNDYROWAĆ – zarządzać, kierować 
KUNDA – suka, ladacznica
KUNIYROWAĆ SIE – leczyć się 
KUP – umowa, kontrakt kupna, dokument kupna
KUPA – sterta
DZIERŻEĆ SIE KUPY – 1. mieć sens 2. trzymać się razem
KUPA – dużo
DO KUPY – razem
KUPCZYCZKA – kobieta sprzedająca w sklepie 
KUPCZYK – pomocnik sklepowy, ekspedient
KUPE – dużo 
KUPIA – zakupy
KUPKAĆ – pukać 
KUPLOWAĆ – łączyć 
KUPNY – zakupiony w sklepie, sklepowy
KURAŻ – odwaga
KURDUPEL – o osobniku malego wzrostu, także o złym chłopcu podrastającym
KURBLA – korba, rączka 
KURCZACKO – kurczę 
KURDYBANEK – bluszczyk
KUREK – przyrząd w pługu drewnianym regulujący grubość skiby
KURDZIEL – kogut nie przejawiający popędu seksualnego 
KURKA, BUKOWO KURKA – grzyb jadalny
KURLAWY – kurny, dymny
KURLOK – 1. piec bez komina w kurnej izbie 2. stara drewniana chata bez komina 
KURNIAWA – zadymka, zamieć
KUROWODY – problemy, kłopoty, trudności 
KURYJOŻNY – śmieszny, dziwny, niespotykany 
KURYROWAĆ – leczyć 
KURZ – wykrzyknik wyrażający różne stany uczuciowe 
KURZAWA – zamieć 
KURZAWICA – zadymka, zamieć 
KURZICZKA – czlowiek przesadnie grzeczny, niewiniątko
KURZIĆ – 1. palić tytoń, papierosy 2. zawiewać śniegiem 
KURZINA – mięso z kury 
KURZINIEC – odchody kury
KURZISKO – złośliwe określenie kury 
KURZIWO – tytoń, coś do palenia 
KURZO WOJNA – wiązka drobnych ziemniaków pod łodygą 
KURZOK – 1. palący fajkę lub papierosy – palacz 2. KURCZAK
KURZOWKA – brodawka 
KURZÓNTKO – kurczątko 
KURZYNI – palenie papierosów
KURZYNTA – kurczęta 
KUST – wyżywienie, pożywienie
KUSTOWAĆ SIE – żywić się, stołować się 
KUSTOWNIK – osoba stołująca się 
KUSZTYKAŁA – utykający na nogi 
KUŚCIORZ – stołownik
KUŚNIK – j.w.
KUTAĆ – 1. brnąć w grubej warstwie śniegu 2. grzebać
KUTAĆ SIE – tarzac się w pościeli, w slomie, ściółce, śniegu 
KUTLIMYNTA – krętactwa, niegodziwości 
KUTY, KUTY NA SZTYRY NOGI – chytrus, przebiegły
KUWERT – koperta
KUWIK – puszczyk
KUWIKAĆ – 1. o odgłosie puszczyka 2. ubolewać, narzekać 
KUZDRAĆ SIE – wolno czesać włosy
KWACLE – frędzle
KWACULIK – grubszy kij do podpierania się 
KWADER – duży kęs, kawał czegoś 
KWAK – 1. brukiew, karpiel 2. mężczyzna niskiego wzrostu 
KWANCKAĆ SIE – iść niezgrabnie, ociężale 
KWAP – puch
KWARETKA – szklanka wódki o pojemności ¼ l
KWARGLE – ser topiony z przyprawami o ostrym smaku
KWARTYR – 1. wolny pokój w domu do wynajęcia 2. mieszkanie
KWARTYRNIK – wynajmujący płatnie mieszkanie, lokator 
KWAŚNICA – woda z kiszonej kapusty 
KWAŚNIÓNKA – kapuśniak z kiszonej kapusty
KWIAŃCZEĆ – popłakiwać, marudzić 
KWIAŃCZEK – płaczliwe, marudne dziecko 
KWICI – kwiaty na drzewach 
KWICISKO – wódka 
KWICZEĆ – 1.kwiczeć 2. piszczeć 3. cierpieć
KWIOTEK – 1. kwiat 2. okrągły motyw koronkarski
KWIOTKO – kwiat
KWIŚ – kwitnąć
KWIT – 1. wódka 2. pokwitowanie, zaświadczenie 
KWITPÓMPA – nalogowiec, alkoholik
KWIYŃCZEĆ – kwękać, płakać
KWORTA – garnuszek blaszany do nabierania wody 
KWOSEK – zakwas do ciasta, zaczyn chlebowy 
NA KWOSEK – o sposobie wiązania chustki w stroju ludowym z tyłu głowy w ten sposób, żeby każdy koniec sterczał na bok  
KWOSKATE – kwaśniejące
KWUCZEĆ, KWÓCZEĆ – 1. kwokać 2. narzekać, marudzić 
KWUKA, KWÓKA – 1. kwoka 2. kobieta niezadowolona, marudząca, kaprysząca 
KYŁCZY – sucha latorośl, zeschłe sztywne łodygi 
KYMPKA – niewielki pagórek 
KYNS – duży kawałek, dużo  
TAKI KYNS, TELI KYNS – tak daleko
KYNSÓWKI – przednia część dużych sań tzw. klynczarów
KYNTNAR – drewniany podkład pod podłogą 
KYRCZEK – mały przykrzywiony do ziemi człowiek 
KYRCZYĆ – zgniatać, miąć 
KYRCZYĆ SIE – 1. kulić się 2. łamać się wewnętrznie, mieć skrupuły 
KYRDEL – stado owiec 
KYRPIĆ – zbierać się na płacz
KYRPIEC – rodzaj obuwia u górali z jednego kawałka skóry 
KYRPIECZEK – pieszczotliwie kierpiec 
KYRPCZYSKO – stary, schodzony kierpiec 

L

LABA – 1. uczniowskie – czas wolny 2. pijatyka
LABET – kłopot
LABIEDZIĆ – narzekać
LABOWAĆ – 1. uczniowskie – próźnować 2. hulać, używać sobie 
LACEK – rozporek 
LACHKI – lekki
LACHKO, LAHKO – lekko, łatwo.
PO LACHKU – łatwo 
LADA – przyrząd do ładowania ściętych bali drzewnych na wozy
LADOWAĆ – ładować
LAGRAMYNT – łobuz, nicpoń
LAGRAMYNTNIK – łobuz, nicpoń 
LAHUCZKI – leciutki 
LEHUĆKO, LAHUTKO – leciutko
LAJBIK – biustonosz
LAJDA, LAJDY – zabawa dzieci w berka
LAJER – katarynka
LAJERKASTLIK – katarynka
LAJERMÓN – katarynkarz 
LAJEROWAĆ – mówic w kółko to samo 
LAJSTEK – mankiet
LAJŚNIA – listwa 
LAJŚNICZKA – listewka 
LAKSYRKA – biegunka 
LALEC – jakaś ryba
LALICZKA – 1. źrenica w oku 2. zdrobniale lalka
LALKA – źrenica w oku
LAŁBA – 1. weranda ogrodowa 2. podcienie
LAŁBZEGA – piłeczka do wycinania ozdobnych ramek
LAŁFER – zwykle o dziecku – zywy 2. goniec 
LAŁFROWAĆ – biegać 
LAŁFRYKA – 1. gruba deska na rusztowaniach budowlanych 2. tasma do przesuwania ciężkich materiałów 
LAMPARTYJA – festyn 
LANDAUER – dworski oszklony powóz 
LAŃCUCH – ŁAŃCUCH
LARMO – hałas, krzyk
LARWA – maska
LASZTÓWECZKA – jaskółeczka
LASZTÓWKA – jaskółka
LATARNIA – latawica, ujemne określenie dziewczyny
LATOJSI – tegoroczny 
LATOPIYRZ – nietoperz 
LATOSI – tegoroczny 
LATOŚ – w roku bieżącym 
LATOWY – letni 
LAWOR, LAWÓR – miednica 
LAZARET – szpital wojskowy 
LEBERKA – wątrobianka
LEBIODA – 1. słaby chorobliwy człowiek 2. wątła roślina
LEBO – albo 
LECHKI – lekki
LECHKO, LEHKO – lekko
LECY CO – byle co (o wypowiedzi) coś, co może być nieprawdą 
LECY JAK – byle jak 
LECY JAKI – byle jaki 
LECYJAN – człowiek obcy, niegodny zaufania 
LECY KAJ – byle gdzie 
LECY KANY, LECY KANDY – gdzieniegdzie 
LECY KIEDY – 1. kiedykolwiek 2. od czasu do czasu 
LECY KIERY – byle kto 
LEDA CO – byle co 
LEDA KANSI – byle gdzie 
LEDA KIEDY – kiedykolwiek 
LEDA KTO – byle kto 
LEGIER – miejsce do odpoczynku, do spania
LEGNÓĆ – położyć się 
LEJA – 1. osoba, która nie potrafi zachować tejemnicy 2. ulewa
LEJANA – osoba, która nie potrafi zachować tajemnicy 
LELUJA – 1. o wysokim wzroście 2. niedorajda
LEPIOK – brudas 
LEPSZY – 1. stopień wyższy od dobry 2. o chorym, którego stan zdrowia się poprawił 
NA LEPSZÓM – 1. w podarunku jako dodatkowa zapłata 2. o ubraniu odświętnym
LESZ – miał węglowy 
LETNIK – wczasowicz 
LETNIKI – cienka sukienka
LETNIKORZ – wczasowicz
LEWAJDKA – człowiek leworęczny
LEŻMO – na leżąco
LIBEŹNY  - miły
LICHOTA – słaby człowiek 
LICHOTARZ – człowiek w nędzy 
LICHUCNY – w bardzo złym stanie 
LICO – 1. policzek 2. prawa strona materiału 
LIFERANT – dostawca 
LIFROWAĆ – dostarczać 
LINIJA – 1. długa prosta przecinka w lesie 2. długa prosta miedza lub brózda 
LINTORZ – ołtarz 
LIPOWINA, LIPINA – kwiat lipy 
LISKNÓĆ – uderzyć po twarzy 
LISTEK – 1. liść 2. bilet 
LISZKA – 1. samica lisa 2. przesadnie chytry człowiek 
LIŚCI – 1. listowie 2. ściółka z listowia
LITANIJA, OPOWIADAĆ LITANIJE – powtarzać ciągle te same historie, nudzić kogoś opowiadaniem
LITER – litr 
LITKUP – poczęstunek przy sprzedaży 
LIWA – 1. gęś 2. powtarzane wołanie na gęsi 
LIZNÓĆ – 1. popić 2. skosztować 3. spoliczkować 4. upaść
LIZOK – wskaźnik dyżurnego ruchu do odjazdu pociągu 
LIZÓŃ – lizus, pochlebca 
LOBOGA – okrzyk niepokoju 
LOBOŚCI KANDY – okrzyk niepokoju 
LOCINA – lane żelazo
LOĆ SIE, LEJE SIE – (z kogoś) ktoś mówi coś niepotrzebnie 
LODA – drewniany przyrząd do podnoszenie klocków drzewa na wóz
LOF – lufa 
LOGA – gruba laska 
LOGIER – łożysko kulkowe 
LO KRYSTA BOGA! LO KRYSTA PANA! LOKRYJANA – okrzyk przerażenia 
LOSKA – laska 
LOSZCZURKA – jaszczurka 
LOTO, LOTKO – skrzydełko 
LÓMP – 1. leń 2. utracjusz 3. człowiek nie dbający o siebie pod względem wyglądu i postępowania
LÓMPOWAĆ – łajdaczyć się 
LÓNCZKI – spróchniałe belki ze starej budowy 
LÓNGNÓĆ SIE – legnąć się 
LÓNTRAS – złośnik
LÓNTY – odzież
LÓNZOF, LÓNZOK – gruźlica
LÓNZOWITY – gruźliczy 
LUCERKA – koniczyna lucerna 
LUCHNÓĆ – 1. lunąć 2. wylać
LÓCHNÓĆ SE – wypić 
LUCINA – żelazo lane
LUDECZKOWIE – 1. wykrzyknik oznaczający zdziwienie 2. w zwrocie na początku opowiadania 3. ludzie
LUDKOWIE ZŁOCI – wykrzyknik oznaczający zdziwienie lub podziw 
LUFCIORZ – wczasowicz 
LUFT – powietrze 
LUFTINSZPEKTÓR – leń, człowiek udający jakby żył z powietrza 
LUTKOLBA – lutownica
LUTLAMPA – przyrząd do podgrzewania lutownicy, lampa karbidowa do podgrzewania 
LUTNIA - rura wentylacyjna w przodku kopalni
LUTO – żal
LUTOWAĆ – żałować
LUTOWAĆ SIĘ NAD KIMŚ – współczuć komuś
LUTRYJA – loteria
LYGAĆ – kłaść się (do spania)
LYK – lekarstwo
LYMIEC – 1. obszycie koszuli okolo szyi 2. pasek stanowiący obwód pasa, do którego wszywa się marszczoną spódnicę
LYMIECZEK – haftowany mankiet na rękawie bluzki w stroju bluzki w stroju ludowym 
LYMIÓNCZKO – szelka, ramiączko koszuli lub halki
LYMKA – szeroka taśma przyszyta na dole sukni śląskiej 
LYNDER – szybki śląski taniec ludowy w lewo 
LYNIĆ SIE – 1. o włosach – wypadać 2. być leniwym 
LYNIJORZ – 1. linijka 2. pług konny na robienie rowków do sadzenia ziemniaków 
LYPAĆ SIE – wdrapywać się, wylazić na coś 
LYSKA – leszczyna 
LYSKOWE ORZECHY – orzechy laskowe 
LYSKOWIEC – gatunek kosa 
LZA – 1. lza 2. można
LZYNKA – łezka

Ł

ŁACH – próźniak, leń 
ŁACHOWAĆ – próźnować
ŁACNO – tanio 
ŁACNY – tani 
ŁACZNY – chciwy 
ŁAKÓMIEC – sknera 
ŁAKÓMY – chciwy, skąpy 
ŁAPCZYWY – chciwy 
ŁAPIDUCH – 1. sanitariusz 2. karawaniarz 
ŁASZKOWAĆ – przeszukiwać 
ŁASZTÓWKA – jaskółka 
ŁATA – 1. kawałek materialu przyszytego do ubrania 2. długa wąska deska 3. listwa, do której się przybija gonty lub uklada dachówkę 4. żerdź łącząca słupki w płocie na któe przybija się sztachety 5. leń
ŁATKA – 1. mały kawalek materialu przyszyty do ubrania 2. kawałek materiału na sukienkę 3. określenie czyjejś wady 
PRZYPIÓNĆ ŁATKE – przypisać wadę 
ŁAWA – 1. sprzęt do siedzenia 2. kładka 
ŁAWKA – 1. mała ława 2. szafka do przechowywania naczyń kuchennych 3. kładka
ŁECHCIWY – 1. chciwy 2. leniwy 3. łaskotliwy 
ŁECHTAĆ – łaskotać 
ŁECHTY – wrażliwość na łaskotanie 
ŁGAĆ – kłamać 
ŁOKIEĆ – 1. łokieć 2. miara przędzy – 20 pasem po 24 nitki 
ŁOKTUSZA, ŁOCHTUSZA – 1. biała duża chusta noszona dawniej w stroju góralskim 2. prześcieradło
ŁOMON – roślina – dziewięćsił
ŁOSZCZOK – zrzynek 
ŁOTAĆ – 1. cerować 2. łatać 3. mocno bić 
ŁOTKA – 1. doniczka 2. gliniany garnek do mleka 3. mała kopaczka 
ŁOTNÓĆ, ŁOTNYĆ – uderzyć 
ŁOTNÓĆ SOBÓM – upaść
ŁOZUBIEC, ŁOZYMBIEC – szczebel do orstwi 
ŁOŻNICA – łóżko
ŁOŻYĆ SIE – zakładać się 
ŁÓM – 1. kamieniołom 2. trzask 
ŁÓNCZYĆ SIE – żegnać się 
ŁÓNKÓĆ – część obwodu drewnianego koła 
ŁÓNI – 1. w zeszłym roku 2. dawno 
ŁÓNŻEK – płaski kawałek pola nad rzeką otoczony stromymi zboczami 
ŁÓŃSKI – zeszłoroczny 
ŁÓŻNICA – boczna deska w łóżku 
ŁUB – kora odłupana z drzewa 
ŁUBKI – cieńsza kora z drzew iglastych 
ŁUPA – ladacznica 
ŁUPAĆ - . rąbać, rozrąbywać 2. o bólu 
ŁUPNÓĆ – uderzyć 
ŁUPOK – duża siekiera do łupania drzewa 
ŁUPY – skorupy
ŁUSKACZKA – zbiorowe łuskanie fasoli
ŁYCZNY – włóknisty 
ŁYGAĆ – o sporadycznych ukłuciach w różnych częściach ciała 
ŁYGÓŃ – chciwiec 
ŁYKOWATY – wada konska polegająca potrzebie oparcia zębami o coś twardego i łyknięcie co pewien czas zębami 
ŁYNG – miejsce z dobrą ziemią blisko wody 
ŁYNKÓĆ – część obwodu drewnianego koła wozu konnego 
ŁYSÓŃ – łysy 
ŁYŻNIK – deseczka z otworami na łyżki 

M

MACEK – niezdara, człowiek niezaradny 
MACHABEJSKI – słabowity, niezdolny do pracy 
MACHER – dobry robotnik, rzemieślnik 
MACICZKA – mateczka 
MACIERZ – matka 
MACIURA, MACIORKA – maciora 
MACKAĆ SIE – wałęsać się 
MACOSZKI – kwiatki – bratki 
MACZOK – kołacz z makiem 
MACZYZNA – główny pęd rośliny 
MAĆ – matka 
MADRAC – materac 
MADZIAR – Węgier 
MAGA – przyprawa do zup
MAGACYN – sklep 
MAGIERKA – mała czapka, okrągła i szeroka 
MAHUŁY – odpady przy obróbce lnu 
MAJDOK – człowiek leworęczny 
MAJDULA – dziewczyna leworęczna, mańkut 
MAJLAND – w przekleństwie 
O MAJLAND – o mało co, niewiele brakowało 
MAJTKOWY KAWALER – kobieciarz 
MAJYNTNY – bogaty 
MAJZLIK – przecinak 
MAKLABUS – niezdara 
MAKUCHA – otręby pszenne 
MALCOK – cukierek 
MALIK – mały, niedorosły 
MALTA – zaprawa murarska 
MALUCZKI – maleńki 
MALUPERNY, MALUSIPERNY – malusieńki 
MALURNY – malutki 
MAŁO – o mało
(O) MAŁOWIELA – niewiele brakowało
MAMAŁYGA – 1. potrawa z mąki kukurydzianej 2. o człowieku ślamazarnym
MAMELUK – niezdara 
MAMER – więzienie 
MAMIN – należący do matki 
MAMLAS – mazgaj, niedojda, człowiek nieinteligentny 
MAMŁAĆ – mięsić pokarm długo w ustach 
MAMÓNA – pieniądze 
MAMRAĆ – 1. gderać, zrzędzić, narzekać 2. mówić niewyraźnie, mamrotać
MAMARANI – narzekanie 
MAMROK – człowiek, który ciągle gdera, zrzęda 
MAMULIĆ – owijac, zabezpieczać (człowieka) przed zimnem 
MAMULKA – mateczka
MANC – zakalcowane ciasto 
MANDLE – 1, migdały (owoce) 2. migdały (u człowieka)
MANDORA – kobieta nie umiejąca się odpowiednio ubrać 
MANEBRY – 1. manewry, ćwiczenia wojskowe 2. złe przyzwyczajenie 
MANELE – ujemne określenie na czyjeś rzeczy 
MANIELNEK – niedorajda 
MANKULIJA – zgryzota, smutek 
MANTEL – płaszcz 
MANTLICZEK – płaszczyk 
MANTYCZKA – ciemna kurtka w stroju Jacków Jabłonkowskich 
MANŻETY – mankiety 
MAŃDOK – mańkut
MARAS – 1. błoto 2. nieporządek 
MARASIĆ – brudzić 
MAREKWIA – marchewka 
MARGIRANT – symulant 
MARGIYROWAĆ – udawać, symulować 
MARKA – 1. opinia 2. zmaczek pocztowy 
MARMULADA – marmolada 
MARNIĆ – trwonić 
MARNINA – człowiek wątły, blady 
MARODA, MARÓD – o człowieku – chory 
MARODOWAĆ, MARODZIĆ – chorować 
MAROWNIA – kostnica na cmentarzu 
MARÓDKA, MARODKA – zwolnienie lekarskie 
MARSZINA – przezwisko 
MARUTAĆ – żałować 
MARY – katafalk 
MARYJÓNEK – majeranek (lekarstwo, lub przyprawa) 
MASARKA, CHODZIĆ PO  MASARCE, MASARZYĆ – wykonywać pracę rzeźnika po domach na prośbę gospodarza 
MASKLATY – kleisty, zakalcowaty 
MASKLOCZKI – kluski gotowane z surowych ziemniaków tartych 
MASNY – tłusty 
MASORKA – 1. żona masarza 2. mucha składająca jajka na mięsie 
MASYROWAĆ - nacierać 
MASZCZOKI – 1. ziemniaki pieczone w popiele 2. ugniecione ziemniaki 
MASZKA – 1. muszka do koszuli 2. wstążka, kokardka 
MASZKIECIĆ – grymasić 
MASZKIETKI – przysmaki 
MASZKIETNY – grymaśny 
MASZTAL, MASZTOL – stajnia na konie 
MASZYNA – 1. pociąg 2. żartobliwie o tęgiej kobiecie 
MASZYNGWER – karabin maszynowy
MASZYNKI, MASZENKI – zapałki
MAŚCICZKORZ – wędrowny znachor ze Śłowacji 
MAŚCIĆ – okraszać 
MAŚCIK – lekarz 
MAŚCIORZ – 1. lekarz 2. aptekarz 
MAŚĆ, WSZYCKIMI MAŚCIAMI MAZANY – o człowieku przebieglym, bez skrupułów, szukającym zawsze własnej korzyści 
MAŚLACZYĆ SIE – popłakiwać, marudzić 
MAŚLOK – 1.rodzaj grzyba 2. o czlowieku niepoprawnym
MAŚNICA – o tęgiej kobiecie 
MAŚNICZKA – wysokie drewniane naczynie do robienia masła (części: spodek, wyrchniczek, toporka i piesek)
MATERYJA – wykrzyknik – o rety!
MATKA – babcia 
MAZAĆ – 1. smarować 2. odejdź natychmiast 
MAZAĆ SIE – płakać 
MAZNÓĆ – uderzyć 
MAZNYĆ SOBÓM – upaść, przewrócić się 
MAZULA – o brudnej kobiecie 
MEDALICZEK – medalik na szyję 
MEDYTOWAĆ – rozmyślać 
MEDYTYROWAĆ – zastanawiać się 
MELSZOWAĆ – bić 
MERTA, MIERTA – mirt
MESZTY – pantofle na nogi bez obcasów 
METER – 1. metr 2. 100 kg
METER BABA – surowa kobieta 
METROK – centnar 
MGLEĆ – mdleć 
MIAŁCZEĆ – jęczeć
MIAŁCZEK – 1. stale miałczący kot 2. często płaczące dziecko 
MIANO – 1. imię 2. imieniny
MIANOWAĆ – nazywać
MIARA – miara długości = około 60 cm 
MIARCORZ – człowiek żyjący bez ślubu kościelnego 
MIARCZYĆ – żyć bez ślubu kościelnego 
MIARKA – naczynie drewniane o pojemności około 10 litrów do nasypywania zboża 
(NA) MIARKI – żyć bez ślubu kościelnego 
MIARKOWAĆ SIE – 1. zabierać się 2. być powściągliwym, ostrożnym 
MIASTO – zamiast
MICHAŁY – 1. klęby dymu z fajki lub papierosa 2. gatunek ziemniaków 
MICHECHER – strach na dzieci, diabeł
MIECH - 1. worek 2. rozbójnik 
SZAŚNIONY – niespełna rozumu 
MIEĆ, MIEĆ KIEDY – mieć czas 
NI MIEĆ KIEDY – nie mieć czasu 
MIEĆ NEJRADSZY – najbardziej lubieć 
MIEĆ POD MYCKÓM, POD CZOPKÓM, W KULI, W CZUBIE – być pijanym 
MIEĆ PRZERZÓNDZÓNE – mieć ulatwioną sytuację przez czyjąś uprzednią rekomendację 
MIEĆ ROD – kochać, lubić 
MIEĆ SIE – powodzić się, żyć
MIYJ SIE, MIYJCIE SIE – do widzenia
MIEĆ SIE KU SOBIE – podkochiwać się 
MIEĆ SKOPCA – złościć się 
MIEJSZCZOKI – miejskie ubranie
MIENIAĆ SIE – robić zamianę między sobą 
MIERLOK – jagnię 
MIERSKO – przykro, wstyd 
MIERWIĆ SIE – 1. mierzwić się 2. o szybkich ruchać 3. mrowić się 
MIERYNDA – człowiek niezgrabny, nieudolny 
MIERZICA – miara na zboże objętości około 48 litrów 
MIERZIÓNCZKA – zmartwienie
MIERZUTA – człowiek przykry, zakwękany
MIERŻEĆ – 1. odczuwać przykrość 2. wstydzić się 
MIESIÓNC, MIESIÓNCZEK – księżyc 
MIESIONCZKOSZ – lunatyk
MIETLICZKA – 1. miotełka 2. rodzaj trawy 
MIETLORZ – 1. człowiek robiący miotły 2. rodzaj zabawy, taniec śląski w którym osoba nie mająca pary tanczy z miotłą 
MIETŁA – miotła 
MIGAĆ – śpieszyć się idąc
MIGLANC – spryciarz 
MIGNÓĆ – 1. pojawić ię na chwilę 2. pobiec dokąś po coś 3. uderzyć kogoś szybko i zgrabnie
MIGOL – spryciarz, cwaniak 
MIKOŁAJE – grupa przebierańców chodząca po wsi w okresie św. Mikołaja 
MIKOŁAJKA – bułka upieczona w formi człowieka dawana dzieciom w dniu. św. MIkołaja. 
MILACZEK – ulubieniec
MILIJÓNTNIK – zwykle o dziecku - zwinny, ruchliwy 
MILIJÓŃSKO – bardzo 
MILYRZ – stos drzewa z obudową do wypalania węgla drzewnego 
MIODULA – mieszanka miodu ze spirytusem 
MISZKORZ, MIŚKORZ – człowiek zajmujacy się kastrowaniem zwierząt 
MISZKOWAĆ, MISZYĆ, MIŚKOWAĆ – kastrować
MITRYNŻYĆ – o czasie – marnować 
MIYDZKA – wąska miedza, przejście między polami 
MIYJSCO – miejsce 
MIYLOK – kij do obracania kamienia żaren 
MIYLYRZ, MILYRZ – stos drzewa z obudową do wypalania wegla drzewnego 
MIYNDLICA – przyrząd do łamania lnu
MIYNDLIĆ – o lnie – kruszyć, łamać 
MIYNI, MIYNIJ – mniej 
MIYNSOPUST – karnawał 
MIYŃĆ, MIYJŚĆ – o zawiei 
MIYŃSIORKA, MIYJSIORKA – mucha składająca jajka na mięsie 
MIYŃSZY – 1. mniejszy 2. niższy 
MIYRNIOK – jagnię 
MIYRWA – resztki zboża zgrabione po wiązaniu snopów na polu 
MIYRWIĆ – 1. mylić 2. gmatwać 
MIYRWIÓNKA – pomieszana, zgnieciona słoma
MIYSZANKI – ziemniaki gotowane ugniecione tłuczkiem 
MIYSZECZEK – woreczek 
MIYSZEK 1. mały worek 2. aksamitna sakiewka z frędzlami na drążku do zbierania ofiary w kościele
MIYSZÓNK - zmieszany źwir z cementem do wykonywania betonu 
MIYSZÓNKI - potrawa, gniecione ziemniaki z kapustą 
MIZERNIE – źle
MIZERNY – 1. wątły, kiepski 2. w zniecierpliwienia – niegrzeczny
MLASKATY – zakalcowaty 
MLASZCZEK – niejadek 
MLEĆ – mówić szybko, bez namysłu (w zwrocie) 
MLISZKORZ – człowiek kastrujący bydło 
MLISZYĆ – kastrować 
MLYCZICZKO – mleczko
MLYCZOK – 1. młokos, chłopak młody bez doświadczenia 2. pierwszy ząb 
MLYCZORZ – pracownik zawożący z poszczególnych gospodarstw mleko do mleczarni
MLYKO, MLYKO CIECZE KÓMUSIKEJ PO BRODZIE – ktoś jest jeszcze dzieckiem  
MŁADZIOK – jagnię 
MŁAKA – bagno, moczary 
MŁODNIOK – młody las 
MŁODUCHA – 1. panna młoda 2. koniec koszenia 
MŁODZIK – młody gołąb 
MŁÓTO – ugotowane i rozdrobnione ziarno żyta czy jęczmienia, zmieszane i rozgniecione tłuczkiem służące za pokarm świni
MŁYNÓWKA – sztuczny potok dostarczający wody do młyna i do innego przemysłu 
MOC – dużo 
MOC, MOCKA – za dużo 
MOCZANINA – kawałki kołacza maczane w topionym maśle 
MOCZARZISKO – mokradło, trzęsawisko 
MOCZKA – 1. sos 2. pijak 
MODERNI – modny, nowoczesny 
MODRE – farbka do bielizny 
MODRY – 1. granatowy 2. niebieski 
MODRZICZKA – farbka do bielizny 
MODRZINIEC – materiał w kolorze granatowym, szarym itp. 
MODRZOKI – ubranie robocze, przeważnie granatowe 
MOJ – 1. maj 2. długa żerdź z choinką ozdobioną kolorowymi wstążkami, stawiana pannom na dzień 1 maja 
MOJICZEK – mniszek 
MOKRZAWINA – mokradło 
MOLIĆ SIE – ubywać 
MONDEL – kopa zboża ustawiona na stojaku 
MONDELOWY – MODELOWY ciepłym wietrze w okresie żniw
MORA – 1. ćma 2. zmora, zły demon
MORDOWAĆ – zmagać się z czymś, męczyć się
MORDOWISKO – męczarnia 
MORES – poczucie przyzwoitości, grzeczności 
MOROWY – 1. bardzo duży 2. zbyt pewny siebie 
MORUS – ważniak, chojrak, zawadiaka 
MORUSAĆ – brudzić 
MORY (KOGOŚ) BIERÓM – coś się komuś sprzykrzyło 
MORZIĆ – odczuwać dolegliwości po zjedzeniu czegoś
MORZISKO – silny ból brzucha, zapalenie wyrostka robaczkowego 
MOŚCIANKA – pani
MOTAĆ – nawijać przędzę na motowidło 
MOTORKA 1. motocykl 2. tramwaj
MOTOWIDŁO – przyrząd do zwijania przędzy w pasma 
MOZGOL – karaluch 
MOŻEBNY – możliwy 
MOŻNE – możliwe że 
MÓC, MOŻESZ WIEDZIEĆ - oczywiście  
MÓŁKA – mąka 
MÓNCIOCH – człowiek nieporadny, ociężały umysłowo 
MÓNCZÓNKA – zupa mleczna, mleko zakłócone mąką 
MÓNDROK, MYNDROK – mądrala 
MÓNDROWAĆ – mędrkować 
MÓNDRY, JE MÓNDRY – ktoś rozumie
MÓWKA – tyłek 
MÓWNY – rozmowny 
MRAŹNICA – zagroda dla bydła zrobiona z całych młodych świerków lub nieociosanych gałęzi 
MROCZYĆ SIE – chmurzyć się
MROWICZKA, MROWIECZKA – małą mrówka 
MROWIEC – mrówka 
MROWIECZNIK – mrowisko 
MRUŻKAĆ – w zabawie w chowanego czekać z zamkniętymi oczami aż inni się ukryją 
MRYNGATY – pstry, prążkowany, z falistymi pasami 
MRYSAĆ – brudzić 
MUCHNYĆ – uderzyć 
MUCKAĆ – cedzić pokarm przez zęby
MUCNÓĆ – mocno pocałować 
MUFEK – mufka 
MUKNÓĆ – bąknąć 
MULAĆ – ssać pierś
MULARKA – murarstwo 
MULDA – nierówność terenu 
MULDAĆ – ssać pierś
MULKA – owcze mleko 
MULORZ, MULOR – murarz 
MURCEK – brudas
MURCZEĆ – mruczeć 
MURGA – mruk
MURZIN – zapieczone w cieście mięso lub wędliny (na Wielkanoc) 
MUSKI – mężczyzna 
MUSKLE – muskuły 
MUSTER – wzór do haftowania 
MUSZEC – ptasi rdest 
MUSZELIN – odmiana gorszego płótna 
MUSZELINOWY – zrobiony z muszelinu 
MUSZORKA – 1. muchomor 2. chudy, słabowity mężczyzna 
MUSZTIK – ustnik 
MUSZTRIK – musztarda 
MUZYKA – 1. zabawa taneczna 2. orkiestra 
MYCEK – 1. zając 2. królik 
MYCKA – czapka futrzana 
MYDLIĆ – biec, uciekać 
MYJKA – ścierka do mycia garnków 
MYKNYĆ – posuwać w grze w karty 
MYLOKAĆ – smakować
MYNCYRZ – waga wisząca 
MYNDA – 1. wesz łonowa 2. człowiek niedobry 
MYNDRY – mędrkowanie 
MYNTEL – 1. motyl 2. muszka przy koszuli 
MYNTELEK – motylek 
MYNTELICA – motylica (choroba owiec)
MYRCHA – przezwisko 
MYRDAĆ – merdać 
MYRDEK - warkoczyk 
MYRKAĆ – zerkać zalotnie, kokietować 
MYRSKNÓĆ – rzucić byle gdzie

N

NA – 1. partykuła na początku wypowiedzi w dialogu 2. masz 
NABABRAĆ – 1. brzydko napisać lub narysować, nabazgrać 2. nabrudzić 
NABECHTAĆ – podjudzić, namówić 
NABIEROCZEK – garnuszek do czerpania wody 
NABÓNCKAĆ SIE – pogardliwie – najeść się do syta
NABRNIEĆ – spuchnąć, obrzęknąć 
NABRUSIĆ – naostrzyć 
NABUCHANO – brzemienna 
NABURZIĆ – narobić do spodni
NABZŁY – lekko skwaśniały 
NACAPIĆ – 1. złapać znienacka 2. spotkać 
NACECHOWAĆ – naznaczyć
NAMACHAĆ SIĘ – ciężko się napracować
NACHKASTLIK NAKASTLIK – nocna szafka 
NACHLAPAĆ SIE – napić się, upić się 
NACHLASTAĆ SIE – upić się bardzo mocno 
NACHYŁTASIĆ – nagromadzić, nagrabić niezbyt uczciwie dużo dóbr materialnych 
NACHYTAĆ – 1. nałapać 2. dostać lanie
NACHYTANE – zawinić 
NACIAPAĆ – potrącać drążkiem owoce z drzewa 
NACIEPAĆ – narzucić 
NACINKANY – zupełnie pijany 
NACIÓNGAĆ – zbierać się na wymioty 
NACIÓNGNIÓNY – z przepukliną 
NACIÓNGNÓĆ – 1. sprowokować do poczęstowania 2. o zwichniętej kończynie – nastawić 
NACIÓNKA – nać ziemniaków, okrojone liście buraków, rzepy 
NACIUPAĆ – narąbać 
NACIYRNY – natrętny 
NACYRPKAĆ – uzyskać lub nalać małe ilości płynu 
NACZAPIYRZIĆ SIE – najeżyć się
NAĆKAĆ SIE – najeść się do syta 
NAĆPAĆ – napchać 
NADAĆ – zwymyślać kogoś, wyzwać 
NADAJDANY – naciągnięty 
NADBYTNI – niepotrzebny, dodatkowy 
NADDAĆ SIE – o zwierzętach – udać się 
NADEGNAĆ – 1. zawrócić 2. nadrobić 
NADESPAĆ – odespać 
NADESPOWAĆ – odsypiać 
NADKRYMBIANY – nadpsuty 
NADOBNY – ładny, urodziwy 
NADOWAĆ – wymyślać, przezywać 
NADOWKA – wyzwisko 
NADRZIĆ SIE – napracować się 
NADRZITY – 1. mocno pijany 2. o uczniach – bardzo dobrze przygotowany do lekcji 
NADYMAĆ SIE – uważać sięga kogoś ważniejszego 
NADYNNIK – wyrobnik, pomocnik 
NADZIENNIK, NODZIENNIK – pracujący na dniówkę 
NADZIYRAĆ – wkuwać 
NAFASOWAĆ – dostać, otrzymać 
NAFILOWAĆ – napełnić 
NAFINEZÓNY – przesadnie wystrojony 
NAFLAGAĆ – 1. zrobić czegoś dużo 2. zbić, spoliczkować 
NAFOCHROWAĆ – mocno zbić 
NAFOROCIĆ – nagromadzić 
NAFUCZANY – nadąsany 
NAFUJAĆ – o śniegu – nawiać 
NAFULAĆ – naopowiadać nieprawdziwych rzeczy 
NAGAJDANY – o materiale lub ubraniu – naciągnięty 
NAGANIAĆ – zmuszać 
NAGANIO – ktoś się śpieszy 
NAGATŁAĆ – 1. namieszać 2. nabrudzić, zrobić bałagan 
NAGICHAĆ – nalać, nachlapać 
NAGROWAĆ – dokuczać, niewłaściwie się z kimś obchodzić
NAHAROWAĆ SIE – bardzo się napracować 
NAHECOWAĆ – namówić, nakłonić 
NAKAPNÓĆ – przyjść na myśl 
NAKIDAĆ – o gnoju – narzucać 
NAKLUPKANY, NAKLUPNIÓNY – o skorupie jajka – pęknięty 
NAKULAĆ – rozwałkować 
NAKULOWAĆ – ręcznie przy pomocy drągów wtaczać (kloce) na wóz lub sanie 
NALADOWAĆ – naładować 
NALE – partykuła na początku wypowiedzi wyrażająca zdziwienie, zniecierpliwienie
NAŁOTAĆ, NAŁOTAĆ NA GALATY – zbić kijem lub paskiem
NAMASYROWAĆ – nasmarować ciało 
NAMASZCZÓNY – natłuszczony 
NAMAZAĆ – posmarować 
NAMAZANY – pijany 
NAMOGANI – wytężanie się 
NAMOLNY – natrętny 
NAMOWY – zaloty
NAMÓWIĆ SE – pozyskać dziewczynę, poderwać 
NAMUDUSZU – formuła wzmacniająca zapewnienie, słowo honoru 
NANIKAĆ – naprzykrzać się, dokuczać 
NAOZAJST – wyraźne potwierdzenie czegoś – na pewno naprawdę 
NAPACIEPIĆ – narzucać 
NAPADNÓĆ (DO GŁOWY) – przyjść na myśl
NAPAJTANY – pijany 
NAPALOWAĆ – naprzykrzać się, zawracać głowę
NAPAŚĆ OCZY – nasycić się widokiem
NAPLÓNGNÓĆ SIE – rozplenić się
NAPOCHAĆ – 1. zamącić, spowodować nieporozumienie między ludźmi 2. dokonać, pokazać co się potrafi 
NAPOLIĆ – rozgniewać 
NAPORYNCZYĆ – polecić, przykazać 
NAPORZÓNDZIĆ – nakazać, polecić 
NAPOSTRZÓD, NA POSTRZODKU – na środku 
NAPOWAĆ – poić 
NAPOZDEL – na odległość 
NAPRAĆ SIE – 1. najeść się do syta 2. upić się 
NAPRANY – 1. przepełniony 2. naprany 
NAPRAŃCZOWAĆ – nachlapać 
NAPRAWIACZKA – kobieta składająca złamane kości 
NAPRAWIAĆ – nastawiać złamaną lub zwichnięta rękę, lub nogę  
NAPRAWIĆ – 1. założyć, zainstalować 2. nastawić złamaną lub zwichniętą rękę lub nogę 3. nastawiać pułapkę na zwierzęta 
NAPROCIW – naprzeciw
PAPRYKOWAĆ – napchać 
NAPYRSKAĆ – napryskać 
NAPYTAĆ – 1. zamówić 2. zaprosić 3. namówić 
NARCYZLE – narcyzy
NAROSYPAĆ – rozsypać większej przestrzeni 
NARUKOWAĆ – pójść do wojska 
NARYCHTOWAĆ – 1. przygotować 2. nastawić 
NARYMNIE – usilnie 
NARWANY – 1. porywczy, nerwowy 2. mający przepuklinę 
NARZAZAĆ – narznąć 
NASCHRUB – na grubość 
NASCHWOL, NASWOL – 1. umyślnie 2. na niby, dla żartu 
NASIYNIORKA – koniczyna pozostawiona na nasienie 
NASKLUDZAĆ – sprowadzić dużo różnych rzeczy
NASMOLAĆ – być natrętnym 
NASMOLIĆ – rozgniewać, zirytować 
NASMYKAĆ – o dużej ilości czegoś – przywlec, naznosić 
NASPORZYĆ – wynagrodzić 
NASRAĆ – 1. oddać kał 2. rozgniewać 
NASRANY – bardzo rozgniewany 
NASROWAĆ, NASYRAĆ – dokuczać, denerwować, prowokować 
NASTOWAĆ – napastować 
NASTÓMPIĆ, NASTÓMPIĆ SIE – o bydle – posunąć się
NASTYKNÓĆ – podążyć 
NASUĆ – nasypać 
NASZASTAĆ – pokroić owoce, chleb, czy mięso w grubsze kawałki 
NASZCZYPAĆ – narobić szczap z drewna 
NASZCZYWIĆ – odwiedzić 
NASZKROBAĆ – naobierać z łupiny
NASZKRÓBIĆ – nakrochmalić 
NASZPOROWAĆ – zebrać przez oszczędzanie 
NASZTYFTOWAĆ – nastawić kogoś 
NASZTYMOWAĆ – 1. nastroić 2. zaplanować 
PO NASZYMU – mówić naszą gwarą 
NAŚCISKAĆ – zaoszczędzić 
NATREFIĆ – 1. natrafić 2. spotkać  
NATROPIĆ SIE – namęczyć się 
NATUKAĆ – przykazać, wytłumaczyć głośno i dokładnie 
NAUBLIŻAĆ – naurągać 
NAWALIĆ – 1. zwyzywać kogoś 2. nie dotrzymać słowa 3. zbić kogoś 4. zrzucić na jedno miejsce 5. oddać kał 
NAWALÓNY – straszliwie pijany 
NAWARZIĆ – 1. ugotować 2. narobić kłopotu 
NAWRÓT – powrót 
NAWSZCZYWA – odwiedziny 
NAWSZCZYWIĆ – odwiedzić 
NAWYRZÓNDZAĆ – naopowiadać 
NAZAD – z powrotem 
NAZDAĆ, NAZDOWAĆ SIE – domyślić się, spodziewać się 
NAZDEL – na długość 
NAZGANIAĆ – zajść w ciążę na skutek rozwiązłego życia 
NAZGŁÓMB – na głębokości 
NAZOD, NAZÓDŹ – z powrotem 
NAZSZYR – na szerokość 
NAZUĆ – włożyć do obuwia ciepłą wkładkę  
NAZWYŻ – pod względem wysokości, jeśli chodzi o wysokość. 
NAŹDZIORBAĆ – najeść się różnych potraw, nazbierać 
NAŻGANY – pijany 
NAŻRAĆ SIE – 1. o zwierzętach – najeść się 2. upić się 
NECNADLA – długa (ok. 20 cm) iglica z obu stron rozwidlona do nawijania wzdłuż nici, przyrząd do robienia saczków do czepców. 
NEJMILEJSZY – najdroższy, ukochany 
NEJPRYNDZY – 1. najpierw 2. najprędzej 
NEJPRZÓD – najpierw 
NEJRACZY, NEJRACZYJ – najchętniej 
NEJRADSZY – najbardziej rad, najchętniej 
NEJROZTOMILEJSZY – najdroższy, najukochańszy 
NEJRYCHLI – najprędzej 
NEJSNADNIJ – najłatwiej, najprędzej 
NEJWARTCIEJSZY – najszybszy 
NIADRA – piersi 
NICPOTA – nicpoń 
NICPOTOK – niegodziwiec 
NIEBOGA – nieboszczka (występuje tylko w rodzaju żeńskim) 
NIEBOŻÓNTKO – nieboraczek 
NIECHAĆ – zostawić 
NIECHAĆ SE – 1. zostawić 2. pozwolić sobie
NIECHCYNCY – niechcący 
NIECKI – naczynie wyżłobione z pnia drzewa 
NIEDOGRYZKI – kawałki kromek chleba, pieczywa 
NIEDOJODKI – niezjedzone resztki posiłku 
NIEDOSZKWIOŁEK – słabe dziecko 
NIEDOSZKWIOŁKI – niedojrzałe owoce 
NIEDOWARZÓNY – 1. niedogotowany 2. nie wiedzący czego chce 
NIEDZIWNIE – dosyć marnie
NIEDZIWNY – 1. nieładny 2. nienadzwyczajny, dość lichy
PRZICHODZI DO NIEDZIWNEJ – ktoś jest bliski obłędu 
NIE DZIWOTA – nic dziwnego 
NIEGRAMOTNY – 1. niezgrabny 2. niepiśmienny 
NIEHARAŚNY – 1. nieładny 2. niesmaczny 
NIEHERSKI – 1. niezbyt dobry 
NIEHERSKO – niezbyt dobrze 
NIEISTY – niepewny 
NIEJODEK – dziecko nie lubiące jeść
NIEMOREŚNICA – źle wychowana 
NIEMOREŚNY – nietaktowny, niewychowany 
NIEMOŻNY, NIEMOŻEBNY – niemożliwy 
NIEMRAWY – niechętny, ślamazarny, ospały 
NIENASYTNY – nienasycony 
Z NIENAZDANIO – znienacka
NIENAZADNY – niespodziewany 
NIENAŻRANIEC – sknera, skąpiec 
NIENAŻRANY – nie najedzony 
NIEOBRÓMBANY – niewychowany, prostacki, ordynarny 
NIEODZIOTY, NIEODZIOTU – bez wierzchniego okrycia 
NIEPEĆ – nie żarty 
NIEPODARA – człowiek niedorozwinięty, kaleka
NIEPORZÓNDNY – człowiek o niskim poziomie moralnym 
NIEPYTANY – nieproszony 
NIEROD – niechętnie 
NIERYCHLIWY – nie spieszący się 
NIESKORO – późno, za późno 
NIESKORZI – później 
NIESZCZASNY – nieszczęśliwy 
NIESZTÓWKA – bolesne zakażenie palca w ręce 
NIESZYKOWNY – niezgrabny 
NIE TU STELA – nietutejszy 
NIEURODA – osoba nieurodziwa 
NIEURZECZNO – wykrzyknik wyrażający zdziwienie 
NIEWIASTA – synowa 
NIEWIEDA – człowiek niewiedzący 
NIEWŁOŚNY – przybrany 
NIEWSZYMAWY – nieuważny 
NIEWYMORESZÓNY – niewychowany 
NIEWYMORESZÓNE PYSZCZYSKO – wulgarny język 
NIEWYPARZÓNY PYSK – ordynarny sposób mówienia 
NIEZDRZAŁY – niedojrzały 
NIGDO – niejeden, ktoś 
NIKA, NIKAJ – nigdzie 
NIKANY, NIKANDY – gdzie niegdzie 
NIKIEDY – czasem 
NIKIERY – niektóry, ktoś 
NI MA MOŻNE – niemożliwe 
NI MA RZECZY – nie ma mowy 
NIE MIEĆ WSZYCKICH DÓMA – być niespełna rozumu 
NIMOC – choroba 
NIMOCNY – chory 
NIÓSKA – kura niosąca regularnie jajka 
NISZCZYŻ – o dziecku lub dorosłym niszczącym zabawki, ubranie, przedmioty 
NIURAĆ – ryć (nosem, ryjem)
NIWERA – ruina 
NIŻ – zanim 
NIŻNI – dolny 
NOCHOL – wydatny nos 
NOCIASTA, NOCIASTKA – zaczyn do ciasta 
NOCKA – nocna zmiana w pracy 
NOCLEGORZ – człowiek, który będzie nocował 
NOCZNICA – 1. wg wierzeń – zły duch włóczący się nocą, sprowadzający na manowce 2. o kimś, kto chodzi późno spać 
NOCZNIOK – nocnik 
NODKONCI, NODKOŃCZY – sznurek długości ok. 3 metrów owijany ciasno wokół nogi powyżej kostki
PO NOGACH – piechotą 
NOGAWICA – nogawka spodni 
NOGAWICE – sukienne spodnie góralskie 
NOGAWICZKA – długa pończocha damska, układana na nodze w fałdki 
NOGLIWY – porywczy 
NOGŁY – szybki, porywczy 
NOGOWKI – pończochy bez stóp
NOHAJA – gruby kij, tęga laska do bicia ludzi i zwierząt 
NOHAJKA – kijek do bicia dzieci 
NOJEM – czynsz 
NÓJŚĆ – znaleźć 
NOLEP – część pieca kurnego między paleniskiem a ścianą 
NOLEPA – 1. piec góralski bez komina 2. zapiecek w starych chatach do suszenia 
NOLEŹNE – datek za znalezienie i oddanie zagubionej cenniejszej rzeczy 
NOPOWKA – napój przygotowany dla bydła i trzody (woda z dodatkiem obierzyn, kaszy, serwatki itp.)
NORT – część stopy między palcami a kostką 
NORYCHTA – narzędzia 
NORYMNIE – dużo 
NORYMNY – mocny 
NORYNCZNY – podręczny
NORYNCZNY KÓŃ – tylko w parze – koń po lewej stronie 
NORZYCZKA – lament, narzekanie 
NOSIDŁA – dwa kije do noszenia siana i zboża 
NOSIYWAĆ – częstotliwie od nosić 
NOSPA – ubity chodnik pod strzechą wzdłuż ściany domu 
NOSZACZ – mężczyzna niosący trumnę na pogrzebie 
NOSZACZKA – 1. kobieta niosąca dziecko do chrztu do kościoła 2. rodzaj szerokiego szala do noszenia niemowlęcia 
NOSZYJEK – pasek na szyi psa, kozy i innych zwierząt 
NOTAR – notariusz 
NOTÓNEK – skład pociętego drewna do rąbania 
NOTURA – charakter 
BYĆ POD NOTURÓM – być w złym humorze 
NOWIEDZINY – odwiedziny 
NOWINA – ugór 
NOWISKO – świeżo wyrobiona z nieużytków po uprawę ziemia 
NOWIYDZKA – podarunek dla młodej matki od odwiedzających 
NOWIYDZKI – odwiedziny położnicy przej jej przyjaciółki i sąsiadki 
NOWŁOKI – wełniane sznury do wiązania kierpców 
NOWOCYJAN – nowicjusz 
NOŻE NA KRÓNŻANI KAPUSTY – szatkownica 
NÓŻKA – 1. noga 2. trzonek grzyba 
NÓ – partykuła 1. rozpoczynająca wypowiedź nó, tóż wiycie…2. wzmacniająca rozkaz: nó idź uż! 3. wzmacniająca zdziwienie, oburzenie, potwierdzenie, zaprzeczenie: nó, dziwejcie sie jaki móndry, jo móm za niego robić! 
NÓ JA – niestety 
NÓ NÓ – 1. ach prawda! 2. nie szkodzi 
NÓ TOĆ – tak, oczywiście 
NÓ TÓŻ – a więc
NÓMERO – numer 
NÓNŚ – znaleźć 
NUCHCIĆ – szperać, węszyć, myszkować 
NUCHTA – człowiek szukający czegoś, węszący 
NUGLA – makaron 
NUGLE Z POLYWKÓM – rosół z makaronem 
NUGLOK – sitko na makaron 
NULKA – najlepsza mąka pszenna 
NULO – zero 
NUŚKA – przywołanie świni 
NUTA – melodia 
MIEĆ NUTE – potrafić śpiewać 
NATREFIĆ NA CZYJÓMŚ NUTE – dopasować głos 
NYNAĆ – spać, leżeć (dotyczy tylko dzieci)

O

OBA, OBO – obaj 
OBABIĆ SIĘ – ożenić się  
OBABULIĆ – dobrze zabezpieczyć dziecko przed zimnem 
OBALIĆ – przewrócić 
OBANIOWAĆ – lekko pobić 
OBARTEL – część wozu, ruchoma belka pod osią przednich kół poruszająca się wokół sworznia
OBCHÓD – sklep 
OBCZAKOWAĆ – czekać 
OBDZIERŻEĆ – dostać lanie 
OBEGNAĆ – 1. obejść szybko 2. oborać dla wyrównania zorane pole 
OBERESIĆ – zwymyślać 
OBERSZTAJGER – nadsztygar 
OBERWAĆ – zostać skarconym lub zbitym 
OBERWANY – 1. obdarty 2. człowiek z przepukliną 
OBERWIE – brwi 
OBEZDRZIĆ – obejrzeć 
OBEZDRZIĆ SIE – obejrzeć się
OBEŻRAĆ SIE – objeść się 
OBGÓNKA – skiba wyrównująca końce zagonów
OBHRUBNY – trochęza gruby 
OBIADWAĆ – jeść obiad 
OBIBOK – leń 
OBIECKI – obiecanki, obietnice 
OBIESIĆ SIE – powiesić się
OBIEŚ – urwis 
OBIEŻEĆ – spłynąć, obeschnąć 
OBIEŻYTY – pochyły, spadzisty 
OBIJOK – leń 
OBILI – zboże 
OBIYRAĆ – 1. wybierać 2. o owocach – zrywaćz drzewa 3. czyścić 
OBJEDNAĆ – zamówić 
OBJEDNANY – zamówiony 
OBJIMAĆ – 1. obejmować 2. przejmować 
OBKŁODAĆ – bić kijem, batem
OBLECIEĆ, OBLECI – można zaakceptować 
OBLECZY, OBLECZYNI – rzeczy do ubrania 
OBLIZAĆ – skorzystać z okazji, spożyć posiłek przy jakiejś okazji 
OBLIZEK – resztka 
OBLYC – ubrać 
OBLYKAĆ – ubierać 
OBLYCZKA – ubiór 
OBŁAPIAĆ – obejmować 
OBŁOCHAĆ – oswoić 
OBŁÓNCZEK – część kosy, pałąk umocowany na kosisku prostopadle do ostrza kosy używany tylko do kosznia zboża 
OBŁÓNK – jw. 
OBŁY – krzywy, łukowaty 
OBMIATEK – kobieciarz 
OBMÓWISKO – obgadywanie 
OBO – oba 
OBOCZYĆ – zobaczyć 
OBÓNKA – drewniane w kształcie płaskiego bębna okrągłe, zamknięte naczynie łączone obręczam, z otworem i drewnianym korkiem  
OBRACAĆ – przeinaczać 
OBRACAĆ SIE – odwracać się
OBROBIAĆ – obmawiać kogoś 
OBRYCHTOWAĆ – odpowiednio ubrać, przygotować 
OBRYNCZ – obojczyk 
OBRZYNDLISKO – obgadywanie 
OBSIECZKI – gałęzie odcięte z drzewa, używane na opał 
OBSIYKAĆ – okosić np. pole 
OBSKAKOWAĆ – zabiegać o czyjeś względy 
OBSKARŻYĆ – oskarżyć 
OBSKOKAĆ – ponieść konsekwencje 
OBSROWAĆ SIE, OBSRYWAĆ SIE – ociągać się 
OBSTAREŹNY – 1. starszy wiekiem 2. za stary 
OBSTOĆ – 1. przetrwać, przeżyć, utrzymać się 2. wytrzymać 
OBSTOĆ SIE – uchować się 
OBSYPOK – mały płużek metalowy do obsypywania ziemią ziemniaków i buraków 
OBSYPOWAĆ – obsypywać ziemią, okopywać 
OBSZCZEKAĆ – naopowiadać o kimś 
OBSZTELOWAĆ – 1. zamówić 2. wezwać 
OBSZTORCOWAĆ – zwymyślać 
OBSZTUCOWAĆ – przyciąć 
OBTARGANY – obdarty 
OBUCI – obuwie 
OBUJEK – 1. obroża na szyję zwierzęcia 2. stójka haftowana przy bluzce góralskiej haftem dziurkowanym lub krzyżykowym, lub przy koszuli męskiej haftem krzyżykowym 3. wąski pas z materiału, którym obwiązywała się kobieta przy pracy w polu w celu podniesienia sukni i podwiązania brzucha 
OBULIKOWAĆ – okłamać, nabrać
OBUSZEK – 1. siekierka góralska na długim trzonku 2. pojemnik u fajki na tytoń do palenia 
OBYCZAJNIE – o ubraniu na co dzień – zwyczajnie 
OBYCZAJNY – zwyczajny 
OBYDWO – obydwaj 
OBYŃŚCI – gospodarstwo łącznie z inwentarzem, zabudowaniami gospodarczymi, sprzętem 
OBYRTNY – obrotny 
OBZAJTOWAĆ – 1. być stale do posługi 2. stale za kimślub czymś biegać
OBZDELNY – trochę za długi
OBZIYRAĆ SIE – oglądać się za siebie
OBZOLAĆ – obsypać lub zanurzyć w czymś sypkim
OCAS – ogon 
OCASEK – ogonek 
OCEL – stal 
OCELOWNIA – stalownia 
OCHLAJ – pijatyka 
OCHLASTA – pijak 
OCHLIĆ SIĘ – ocierać się o coś 
OCHMOLIĆ – uderzyć 
OCHRZCZÓNY – o płynach – rozwodniony 
OCHTYNIAĆ SIE – ociągać się
OCHYMLÓNY – wydarty 
OCHYNDOŻIĆ SIE – czysto się ubrać 
OCIEC – ojciec 
OCIEPIEĆ, OCIPIEĆ – do cna skołowacieć, stracić orientację, otumanieć 
OCIPA – duża wiązka siana, słomy 
OCIYPKA – mała wiązka siana lub słomy 
OCNÓĆ SIE – ocknąć się 
OCOWIE, OJCOWIE – rodzice 
OCYGANIĆ – okłamać 
OCYLKA – długa osełka do ostrzenia noży 
OCZERNIEĆ – pociemnieć 
ODBIYRACZKA – kobieta odbierająca pokosy w czasie koszenia i kładąca je na powrósła. 
ODBIYRAĆ – 1. iść za żeńcem odbierać pokos 2. ropieć 
ODBIYROK – ropniak, wrzód
ODBYĆ – o zwierzętach domowych – nakarmić 
ODBYRKNÓĆ – odburknąć 
ODBYRKNÓĆ SIE – odbić się z żołądka po posiłku 
ODBYWAĆ – karmić zwierzęta domowe 
ODCHODNE – odejście ze służby 
ODCHYBAĆ – odrzucać 
ODCHYBOWAĆ – często odrzucać 
ODCHYNÓĆ – odrzucić 
ODCHYNÓĆ SIE – o zwierzętach, odejść, opuścić swoje młode 
ODDOWKA – pobór 
ODEBRAĆ SIE – odejść 
ODELGNÓĆ – ulżyć
ODEPRZIĆ – otworzyć drzwi zamknięte zaporą 
ODEWRZIĆ – otworzyć 
ODFLAGNÓĆ – odrobić, odwalić kawał roboty 
ODGANIAĆ – odpędzać 
ODGRZINÓĆ – odgarnąć 
ODGYRCNÓĆ – odbić się po jedzeniu 
ODKIYL – odkąd 
ODKLUDZAĆ – odprowadzać 
ODKLUDZIĆ – odprowadzić 
ODKOZAĆ – 1. przekazać przez kogoś odmowę jakiejś usługi lub rzeczy 2. przekazać wiadomość 
ODKRAGLOWAĆ – 1. zabić 2. odrzucić 
ODKRZIPAĆ – odkaszlnąć 
ODKRZIPOWAĆ – odkaszliwać 
ODKULAĆ – odtoczyć 
ODLAPIĆ – zapomnieć, pozostawić 
ODLECIEĆ – odejść na chwilę 
ODŁUBOWAĆ, ODUBOWAĆ – oddzielać, zdrapywać 
ODMARYJA, ODMARYJ – 1. kredens 2. szafa 
ODMARYJKA – 1. mała szafka na nabiał 2. mała szafka na ubrania 
ODÓŃĆ – wzdąć 
ODPALYROWAĆ – 1. arogancko odeprzeć zarzuty 2. o kawałku drewna – odskoczyć przy odrąbaniu 
ODPIOĆ – skonać, umrzeć 
ODPOLIĆ – odrzucić, odmówić 
ODPYTAĆ – przeprosić 
ODPYTOWAĆ – 1. przeprosić 2. prosić o błogosławieństwo 
ODPYTUNEK – podziękowanie pana młodego lub panny młodej rodzicom przed wyjściem do kościoła do ślubu 
ODRZITNI JELITO – jelito grube świni używane do robienia kaszanki, kiełbasy, salcesonu 
ODSIONEK – przedłużenie sieni w poprzek 
ODSKOCZYĆ – szybko odejść na chwilę 
ODSMYCZYĆ – odciągnąć i gdzieś zostawić 
ODSTURKNÓĆ – odepchnąć 
ODSYPKA – dawniej część płodów rolnych jaką otrzymywał wyrobnik u gospodarza za robociznę 
ODSZEROWAĆ – zdjąć uprząż 
ODSZKRABOWAĆ – wygarniać nawóz spod krów i koni 
ODŚPIYWAĆ – skonać, umrzeć 
ODUBOWAĆ – zob. odłubować 
ODULAĆ SIE – mieć pretensje, grymas niezadowolenia 
ODULONY – naburmuszony, nadąsany 
ODWACH – wartownia 
ODWALNICA – lemiesz 
ODWAŻNIOK – odważny 
ODWDZIYNKA – wdzięczność 
ODYMAĆ – mieć wzdęcia 
ODYMKA – wysuszony tatarak i trawy ze stawu 
ODYŃŚCI, NI MIEĆ ODYŃŚCIO – nie móc wyjść 
ODZIOĆ – (ze zniecierpliwieniem) zbić 
ODZIOĆ SIE – ubrać się 
ODZIOTU – w wierzchnim ubraniu 
OD-ZIYMEK – najniższa część pnia 2. krępy mężczyzna małego wzrostu 
ODZIYWAĆ SIE – wkłądać wierzchnie ubranie 
ODŻYNÓĆ – odpędzić 
OFIKAĆ – oszukać 
OGANIAĆ – opędzać się 
OGAREK – 1. resztki świecy, lub niedopałek drewna 2. o chudym, wyniszczonym człowieku 
OGAWIĆ SIE – zajmować się, troszczyć się 
OGIBAĆ – zginać, naginać 
OGIÓŃĆ – zgiąć 
OGIYŃ – 1. ognisko 2. pożar
OGŁOSZKI – zapowiedzi 
OGŁÓWKA – uzda do prowadzenia, przywiązania bydła 
OGNIYŚĆ – zrobićsobie odcisk 
OGORZANY – 1. opalony od słońca 2. opalony od słońca
OGRABCZOK – duży kosz na plewy, siano 
OGRABKI – resztki pozostałe z wymłóconej i wygrabionej słomy 
OGRABULA – kobieta pracująca przy odbiorze węgla na nadszybiu kopalni
OGRÓMMUCNY – ogromny 
OGRYZEK – 1. odpadek od odgryzionego owocu 2. grdyka 
OGWARZIĆ – omówić 
OGWARZOWAĆ – obmawiać 
OJE OJKO – dyszel 
(W) OKAMIGU – bardzo szybko, zaraz 
(W) OKAMŻENIU – w okamgnieniu 
OKANTOWAĆ – zbesztać 
(NA) OKLEP – na bosą nogę 
OKLEPANY – obznajomiony 
OKLEŚNIĆ – obrąbać z gałęzi 
OKLUDZAĆ – 1. oprowadzić 2. myć i zmieniać bieliznę
OKLUDZIĆ KOGOSIKEJ – umyć i zmienić bieliznę po czynnościach fizjologicznych 
OKŁOCEK – snopek 
OKMINIĆ – okłamać, oszukać 
OKO – pułapka na zwierzynę, ryby wykonana z drutu 
OKOCÓNIAĆ SIE – zwlekać, ociągać się 
(NA) OKOŁKI – uczesanie, warkocz upleciony wokół głowy 
OKOPOWAĆ – okopywać i plewić ziemniaki, lub warzywa 
OKORACYJA – zachody w jakiejś sprawie ceregiele 
OKORANY – smutny, nie w humorze 
OKOREK – krańcowa wypukła z jednej strony deska z samego brzegu pnia 
OKOROWAĆ – 1. obrzymać deski wzdłuż 2. dokuczać słowami 
OKRAISKO – narożnik pola 
OKRAJEK – brzeg kołacza 
OKRASIĆ – stać się piękniejszym 
OKROPA – okropność, kłopot 
OKROWEK – 1. reszta z okrojonego ziemniaka, nie nadająca się do sadzenia 2. okrojony brzeg ciasta 
OKROWOCZEK – mały nóż do oddzielania części ziemniaka przeznaczonej do sadzenia . 
OKRÓM – oprócz 
OKRÓNGLÓNKA – odmiana drobnych okrągłych śliwek, zielonego koloru 
OKRZYSIĆ – ocucić 
OKRZYSIĆ SIE – orzeźwić się 
OKURZ – odkurzacz do pszczół
OKWAPIĆ SIE – złakomić się
OLSZA – olcha 
OŁOCHAĆ – uspokoić 
OŁOCHAĆ SIE – oswoić się 
OMELSZOWAĆ – zrugać 
OMIER-ZNÓĆ – uprzykrzyć, sprzykrzyć się 
OMIGAĆ – sprytnie okraść 
OMIYLAĆ – 1. lekko omleć ziarno 2. powtarzać 
ONEGDA – przedwczoraj 
ONIMOCNIEĆ – zachorować 
OPA – zawołanie, by podnieść na ręce dziecko 
OPACZNIE – odwrotnie, na odwrót 
OPADOŁKI – opadnięte niedojrzałe owoce 
OPAJTAĆ – niezgrabnie obciąć 
OPAKOWAĆ – obmawiać 
OPAKOWAĆ SE – pamiętać 
OPAMIYNTAĆ SIE – 1. wrócić do przytomności 2. spostrzec się 
OPANKI – lekkie srzewiki 
OPAS – łańcuch opasujący kłod, w czasie przewożenia furmanką 
OPASEK – pasek 
OPAŚĆ – korzyść 
OPATERNIE – ostrożnie 
OPATERNY – bardzo ostrożnie 
OPATROWAĆ – 1. pielęgnować 2. opiekować się 
OPATRZEĆ – uchronić  
OPERYJASZ – żywe psotne dziecko 
OPICA – 1. małpa 2. przezwisko 
OPICZYĆ SIE – bezkrytycznie naśladować kogoś 
OPIĆ SIE – upić się 
OPIEPRZYĆ – skrzyczeć, zwymyślać kogoś 
OPINKOLIĆ – zrugać, zwymyślać 
OPIYNTEK – obcas buta 
OPIYRAĆ SIE – sprzeciwiać się, wzbraniać się 
OPORZÓNDZIĆ – wykonać niezbędne zabiegi higieniczne (umyć, zmienić bieliznę)
OPOWOGA – odwaga
OPOWOŻYĆ SIE – mieć odwagę 
OPRATA, OPRATY – lejce 
OPRAWIĆ, OPRAWIAĆ – zdjąć, zdejmować skórę ze zwierzęcia 
OPRAWIOCZEK – nóż do zdejmowania skóry ze zwierzęcia 
OPRESYJ – kłopot 
OPROTKA – sznur, powrózek 
OPROWKA – dodatek do pokarmu dla bydła np. ziemniaki, zmielone ziarno
OPRYSZEK – urwis, wesołek 
OPUCOWAĆ – oczyścić 
OPUCZORZ – człowiek zbierający węgiel na hałdzie 
OPUKA – 1. uzbierany na hałdzie węgiel 2. gorszy, skamieniały węgiel 
OPYRSKAĆ – ochlapać 
ORACZKA – zorane pole 
ORACZYNA – jw.
ORDEKA – strop sufitu betonowego na podkładzie desek 
ORLAP – urlop
OROZ – natychmiast 
ORPANT – srebrny naszyjnik do kobiecego stroju wałaskiego 
ORSTEW, ORSTEWKA – żerdź do 2,5 m z poprzecznymi szczeblami do suszenia siana lub zboża 
ORYCHTOWAĆ – doprowadzić do porządku 
ORYNCZ – obręcz wykonana z korzenia drzewa 
ORYNGLE – kolczyki
OR-ZNÓĆ – okłamać 
OSA – dziewczyna o uszczypliwym języku 
OSEŁKA – 1. kamień do ostrzenia kosy 2. początek przepukliny 3. masło uformowane w podłużny kształt 
OSIWNÓĆ – posiwieć 
OSIYMNOST – osiemnaście 
OSIYWAĆ – przesiewać mąkę lub zboże przez sito 
OSIYWAĆ SIE – wzruszać ramionami 
OSKIBKA – mała kromka chleba 
OSMOLIĆ – zrezygnować, zlekceważyć, przestać się interesować 
OSNOŻYĆ – oczyścić 
OSÓG – pożytek 
OSRAĆ – zostawić 
OSTATEK – reszta, końcówka 
NA OSTATKU – w końcu, ostatecznie 
O STO SZEŚ – okrzyk podziwu 
OSTREWKA – 1. żerdź ze szczeblami do do suszenia zboża lub siana 2. miara siana lub owsa
OSTROGI – narośl na tylnej części stopy 
OSTROPIEC – żerdź ze szczeblami do suszenia siana 
OSTRZIGAĆ – obciąć 
OSTRZIŻEK – skrawek materiału 
OSTRZIŻONKI – jeżyny 
OSTRZÓDKA – miękisz chleba 
OSTRZYŹLICE, OSTRZYJŹLICE, OSTRZYJŻNICE - jeżyny, ostrzężyny 
OSTUDA – 1. wstyd 2. kłopot 
OSTUDNY – wstydliwy 
OSWE – osobno 
OSYNKA – długa tyczka 
OSYPKA – zboże grubo mielone dla tucznika 
OSYSAĆ – narzekać z powodu bólu 
OSZCZAP – kawał odszczepionego drzewa lub deski 
OSZCZAPEK – maleńki kawałek odszczepionej deski, kloca 
OSZECIANY – siwy od mrozu 
OSZECIĆ – oszronić 
OSZEĆ – szron zamarznięty 
OSZEROWAĆ – nałożyć uprząż na konie 
OSZKAPIĆ – zranić, okaleczyć 
OSZKLIWIE – obrzydliwie 
OSZKLIWIEC – człowiek wstrętny, niesympatyczny 
OSZKLIWY – obrzydliwy
OSZKRABEK – 1. zdarta miotła 2. laska, kij 
OSZKRABINA – obierka z ziemniaków 
OSZKROBAĆ – obrać z łupiny 
OSZKUBEK – 1. lichy warkocz 2. lichy snopek 
OSZKWARY – żużel 
OSZLUCHAĆ SIE – obmyćsię niezbyt starannie 
OSZMEŁCHTANY – wydarty 
OSZPICA – mały wrzód, wyrzut na skórze 
OSZTYCHAĆ SIE – wstydzić się za kogoś, czuć wstręt do kogoś 
OSZURGANY – obdarty 
OSZYDNY – zwodniczy, fałszywy 
OSZYDZIĆ – oszukać 
OSZYMIETNY – krętacz 
OSZYWAĆ SIE – udawać niezdecydowanego, bronić się 
OŚKA – oś koła zamachowego u kołowrotu 
OŚWINIĆ – oczernić 
OTARGANY – obdarty 
OTAWA – 1. koniczyna lub trawa wyrosła po skoszeniu pierwszego pokosu 2. trawa
OTŁÓC – obić 
OTŁÓCZEK – obite dziecko 
OTOP – opał
OTOPULAĆ – o wargach – wydąć w grymasie niezadowolenia. 
OTOPULIĆ SIE – przyjąć coś z grymasem, z niezadowoleniem 
OTOPULÓNY – ponury 
OTROK – człowiek ciężko pracujący, wykorzystywany 
OTRYNTNO – ponuro, smutno
OTRZEPAĆ – otrząść 
OTYMPNIE, OTYMPNO – ponuro, posępnie, smutno 
OTYRHŁY – grybiański, nieuprzejmy 
OWCZOK – gruby sweter z owczej wełny 
OWCZOR – pasterz 
OWIEŚNY – owsiany 
OWIJACZE – sukienna taśma zielonego koloru (ok. 10 cm szer.) do owijania łydek 
OWIYNZI – wołowy 
OWIYNZINA – wołowina 
OWIYNZIOK – najstarszy, oryginalny, typowy taniec górali śląskich. Składa się z trzech części: przyśpiewki, zachodzonego i zwyrtanego. 
OWSISKO – ściernisko po owsie
OZAIST, NA OZAIST – naprawdę, na pewno 
OZGRZEBIĆ SIE – oźrebić się 
OZIÓMBAĆ – odczuwać zimno  
OZNAMOWAĆ – ogłaszać z ambony 
OZNÓMIĆ – ogłosić 
OŻEBRACZYĆ – okaleczyć 
OŻEGA – nieznośny człowiek 
OŻMYTEK – resztka, kawałeczek 
OŻRALEC – pijak
OŻRALICA – pijaczka
OŻRAŁY – pijany 
OŻYNA – ciernie, zarośla 
OŻYNIORKA – jeżyna 
OŻYROK – pijak 
ÓFNOL – gwóźdź do przybijania podkowy 
ÓNAKI – dość dobry 

P

PAC – bęc 
PACHARZINA – pęcherz 
PACHOŁEK – 1. kawaler 2. część kołowrotu, drewniany pręt łączący pedał z kołem zamachowym 
PACIEP – kawałek gruntu za lasem lub w dole, nienasłoneczniony 
PACIEPI – nieporządek, zbiór bezużytecznych drobiazgów, rzeczy 
PACIORKI – korale 
PACKA – 1. kawałek sztywnego materiału na kiju (do zabijania much) 2. dłoń 
PACNÓĆ – uderzyć 
PACOWAĆ – psuć 
PACZEK – 1. paczka 2. torebka papierowa lub foliowa 
PACZEŚNY, KÓNDZIEL PACZEŚNO – grubsza przędza lniana 
PAĆKAĆ – nieładnie jeść 
PAD – zdarzenie, wypadek 
PADAĆ – mówić 
PADNÓĆ – zginąć, zdechnąć 
PADÓŁ – wąska dolina, zagłębienie w terenie 
PAJDA – kromka chleba 
PAJDKA – jw. 
PAJSZLE, PAJŚLE – 1. rodzaj potrawy z podrobów przyrządzonych na kwaśno 2. pejsy 
PAJTA – rozpadająca się chałpa, rudera 
PAJTAĆ – 1. niezgrabnie krajać, ciąć nożem 2. lekceważąco – o operacji hirurgicznej
PAJTOK, PAŃTOK – tępy nóż 
(ZA) PAKATEL – bardzo tanio, za drobnostkę, za niską cenę 
PAKAŻ – 1. określenie kogoś, kogo należy podziwiać 2. określenie ujemne 
PAKAŻINIEC – przezwisko – łobuz 
PAKOŚNIK – narośl na języku u krowy z gorącego jadła 
PAKOWAĆ – uciekać, wynosić się 
PALARNIA – gorzelnia 
PALENKA – gorzałka (czeska) 
PALICA – 1. głowa w znaczeniu dodatnim i ujemnym 2. laska do podpierania 
PAŁA – 1. dobra głowa, pamięć 2. dwója, ocena niedostateczna 
PAMPÓŃ – człowiek bogaty, zachłanny, bezwzględny 
PANDROK – 1. larwa chrabąszcza majowego 2. oczko w ziemniaku 3. wągier podskórny u bydła 
PANI MAMULKA – żona pastora
PANICZKA – pani, pani z miasta 
PANICZURA – pogardliwie – pani 
PANIYNKA – 1. źrenica 2. kopa snopków z wiązaniem na szczycie  
PANNA – 1. kopa snopków z charakterystycznym wiązaniem na szczycie 2. zakonnica 
PANOCZEK – pan, męźczyzna z miasta
PANOK – kopa z 8 – 12 snopków 
PANTOWAĆ – tylko w rozkaźniku – wynosić się 
PAŃSKI WSZY – uczep trójlistny 
PAŃSZCZORA – kobieta pracująca ns pańskim we dworze 
PAŃSZCZORZ – chłop pańszczyźniany 
PAŃTOK – zob. pajtok 
PAPAĆ – do dziecka – jeść 
PAPAGAJ – 1. papuga 2. wyzwisko 
PAPENDEKIEL, PAPINDEKIEL, PAPYNDEKIEL – tektura 
PAPINEK – potrawa z masła i mąki dla niemowląt 
PAPIÓR – papier 
PAPIÓRY – dokumenty 
PAPRZYCA – metalowa poprzeczka w kamieniu żaren, regulująca odległośćmiędzy kamieniami 
PAPULA – 1. pogardliwie – okrągła duża twarz 2. usta 
PAR – tryb rozkazujący od patrzeć, pilnować
PARADAJKI – pomidory   
PARADAJSKI JABKA – pomidory 
PARADRZYSTA – pyszałek 
PARADZIĆ SIE – najczęściej o ubiorze – obnosić się z czymś
PARAZOL – 1. parasol 2. roślina o bardzo dużych liściach spotykana głównie nad potokami 
PARCIANY – ze zgrzebnego płótna 
PARKOTY – włosy 
PAROJEK – mały rój pszczół
PAROZINA – łodyga 
PARSZYWO ŻABA – ropucha 
PARTA – zmiana 
PARTYJA – partia, towarzystwo 
PARZITKA, PAZITKA – szczypiorek 
PARZOK – kocioł do gotowanie karmy dla bydła 
PARZÓNKA – słoma, plewy i makuch zalewane gorącą wodą jako karma dla bydła zimą 
PAS – paszport 
PAS – część stroju noszona tylko przez bogatsze kobiety, służy do przepasywania sukni śląskiej w pasie; wykonany zawsze ze srebra i wzbogacony ozdobami ze złota; najstarsze egzemplarze z końca XVIII wieku wykonane techniką odlewu filigranowego, później wykonywane ręcznie; w obu typach pasów dominowały roślinne i zwierzęce motywy zdobnicze; najnowsze typy pasów śląskich składały się z 3 zdobionych blaszek w części tylnej połączonych srebrnymi łańcuszkami z czwartą, będącą zapięciem z ozdobnym guzem. 
PAS OWCZARSKI – część stroju górala śląskiego, dawniej wyróżniał głównie bacę lub sałasznika stanowiąc wykładnik zamożności; wykonany ze skóry podwójnie złożonej, szytej ręcznie rzemykiem, zapinany na 3 lub 4 klamry, z przodu ozdobna kapsa, powierzchnia pasa zdobiona motywem geometrycznym techniką wybijania; chronił także jamę brzuszną przed urazami w walce z wilkiem czy niedźwiedziem. 
NA PASBLIND – 1. byle jak 2. bez dokładnego rozeznania, na ślepo 
PASIECZOK – drzewo rosnące pojedynczo na polu 
PASIECZOR – świerk lub jodła rosnąca samotnie na polu 
PASIEKA, PASIEKI – pastwisko 
PASIÓNEK – pastwisko 
PASIYRBEK – pasierb 
PASKOWAĆ SIE – mocować się 
PASKUDA, ROBIĆ NA PASKUDE – robić na złość, robić przykrość 
PASKUDNIK – człowiek złośliwy 
PASMO – miara przędzy, 24 nitki namotane na motowidle połączone pętelką 
PASOWAĆ – 1. być odpowiednim 2. wypadać 
PASOWAĆ SIE – mocować się            
PASTUSZEK – kolędnik, chłopiec chodzący po domach i śpiewający w święta Bożego Narodzenia. 
CHODZIĆ PO PASTUSZKACH – kolędować 
PASTYRKA – pliszka
PASZCZEKA – szerokie usta 
PAŚĆ – pułapka na myszy 
PAŚĆ, COŚ NIE PADŁO – o potrawie lub napoju – zaszkodzić 
PAŚMIÓNKA – nić, którą przewiązuje się pasma przy motaniu przędzy 
PATEREK – u katolików – wikary 
PATNOST – piętnaście 
PATNOSTY – piętnasty 
PATOROCZNY – niezgrabny 
PATRONTASZA – pas na naboje 
PATRÓNA – 1. nabój do strzelby myśliwskiej 2. łuska po naboju do karabinu 
PATRZEĆ, PATRZIĆ – pilnować, zajmować się czymś 
PATRZIĆ DO, PATRZEĆ DO – należeć do 
PATRZI SIE, PATRZY SIE – należy się 
PATYKI – suche gałęzie, chrust, drzewo na opał 
PAUZ – drążek nieco dłuższy od długości wozu drabiniastego służący do przytrzymywania siana lub zboża w czasie zwózki 
PAWŁACZ – chór w kościele 
PAWŁACZKA – drewniana weranda zadaszona przed głównym wejściem do domu 
PAWŁATKA – balkon z desek wzdłuż zewnętrznej ściany domu prowadzący do drzwi wejściowych 
PAZITKA – zob. parzitka 
PAZUCHA – pacha
PAZUR – paznokieć 
PAŹDZIERZI – stwardniałe kawałki łodygi odpadające przy międleniu 
PAŻA – pacha 
PCHAĆ – kłuć 
PCHOK – cierń, kolec 
PECKA – kamień węgielny 
PECYNA, PECYŃ – zeschnięta gruda ziemi 
PECYNEK – bochenek chleba 
PEDAJLA – pedał w rowerze 
PEKAĆ – palić fajkę 
PEKNÓĆ – strzelić z lekkiej strzelby 
PELÓNTAĆ SIE – plątać się
PELZYM – 1. ciągle 2. płązem, tak łatwo 
PENCATY – gruby, tłusty 
PEPIK – Czech 
PERFEKTA – lornetka 
PERSÓNKA – pociąg osobowy 
PETA – niedopałek papierosa 
PETRYOL, PETROL – nafta 
PETRYOLKA – lampa naftowa 
PIASKOWITY – o glebie – piaszczysty 
PIASTOWACZKA – szeroki pas tkaniny owijany wokół ciała do noszenia małych dzieci 
PIASTOWAĆ – nosić (dziecko) na rękach 
PICHAĆ – 1. odczuwać ból 2. kłuć – o zastrzyku 
PICHŁAĆ – nieumiejętnie szyć 
PICHNÓĆ SIE – ukłuć się 
PIDLA – mała rybka 
PIDŁO – 1. regulator do spuszczania wody w stawie 2. specjalnie związana chusta na głowie (do stroju śląskiego) 
PIECEK – dawniej wnęka w kamiennym piecu kuchennym do przechowywania potraw, żeby były gorące 
PIECHTY – pieszo 
PIECZKA – 1. ususzony plasterek jabłka 2. o mizernie wyglądającej kobiecie lub dziewczynie 
PIECZKI – 1. suszone owoce 2. osobiste rzeczy  
ZEŻRAĆ PIECZKI – doznać przykrości 
PIECZOK – 1. ziemniak ugotowany a następnie przypieczonyu na płycie kuchenne  2. ziemniak upieczony w popiele
PIECZÓNKA – pieczeń 
PIEKARCZOK – część pieca do wypieku ciast 
PIEKARSZCZOK – domowy piec piekarski 
PIEKNIE – ładnie, pięknie 
PIEKNY – 1. piękny 2. o roślinach uprawnych i zwierzętach hodowlanych  - dorodny udany 
PIEKOCZ – rondel do pieczenia mięsa 
PIEKURNY – przepiękny 
PIELESZ 1. gniazdo myszy 2. żartobliwie łóżko
IŚĆ DO PIELESZA – kłaść się spać
PIEŁÓN – piołun 
PIEPRZYĆ – 1. głupstwa gadać 2. porzucić, pozostawić 
PIEPRZYĆ SIE – 1. guzdrać się 2. mieć stosunek seksualny 
PIERDA – słaby człowiek 
PIERDEL – więzienie 
PIERDOŁA – 1. o mężczyźnie słabym 2. o nudziarzu 
PIERDOŁY – głupstwa, plotki 
PIERDNÓĆ – głośno wypuścić gazy 
PIERDZIEĆ – głośno wypuszczać gazy 
PIERNIK – łobuz, spryciarz 
PIERNIKA KANY – okrzyk zdziwienia 
PIERNIKORZ – 1. sprzedawca pierników na odpuście 2. łobuz, spryciarz 
PIERÓN – 1. piorun 2. dzielny, silny człowiek, morus 3. przekleństwo 
PIERÓNOBICI – 1. burza z piorunami 2. awantura 
PIERÓNOWACIE – ekspresywne – bardzo 
PIERÓNOWAĆ – kląć 
PIERÓNYM – bardzo szybko 
PIERÓŃSKI – ekspresywne – nieznośny 
PIERÓŃSZCZOK – przezwisko używane jako wyraz podziwu 
PIERSI – płuca 
CHOROWAĆ NA PIERSI – być chorym na gruźlicę 
PIERŚCIYŃ – część kosy, żelazny pierścień kwadratowy służący do połączenia kosy z kosiskiem 
PIERZINKA – 1. poduszka, do której zawijano niemowlę 2. podkładka pod chomąto
PIESEK – część maselnicy, małe kółko na nóżkach zapobiegające rozpryskiwaniu się śmietany w czasie robienia masła 
PO PIESKU – na czworakach 
PIESZKI – piechotą, pieszo 
PIEŚNICZKA – 1. piosenka pieśń religijna 
PIETRUZIELI – pietruszka 
PIJOK – gardziel, gardło 
PIK, MIEĆ PIKA – mieć uprzedzenie do kogoś 
PIKA – bagnet 
PILA, PILA – wołanie na gęsi 
PILE – 1. gęsi 2. młode gąsięta 
PILIĆ – ponaglać 
PILOBA – pośpiech, pilna robota 
PILOBNY – pracowity 
PILORZ – właściciel tartaku 
PILYRZ – boczny murowany słup stodoły 
PIŁA – tartak 
PINDYRYNDA – kokietka, strojnisia 
PINIÓNDZ – gotówka 
PIEKNY PINIÓNDZ – sporo pieniędzy 
PIYNIYNŻYTY – bogaty 
PINKAĆ – grać, brzękać na strunach 
PINKELTREGER – bagażowy 
PINKEL – duży węzełz pożywieniem, odzieżą 
PINKIELEK – węzełek z odzieżą, żywnością 
PINKLICZEK – jw. 
PIOŁÓNKA – piołun 
PIÓRA – resory 
PIÓRO – 1. piórko ptaka 2. mała dziewczynka w białej sukience towarzysząca pannie młodej i druchnie w czasie obrzędów weselnych 3. stalówka 
PIÓRO – 1. skrzydło wiatraka 2. część kołowrotu – wąska blaszka z otworkami dla równomiernego nawijania przędzy na szpulkę 
PIPA – kurek, pompa, aparat do pompowania piwa z beczki 
PISAĆ SIE – nazywać się 
PISANO – pierzyna 
PISANY – pasiasty 
PISEMKO – zadanie, klasówka 
PISKA – kreska 
PISKAĆ – gwizdać, świstać 
PISKNÓĆ – pisnąć 
PISMECZKO – liścik
PISMO – list 
PISORZ – urzędnik 
PISORZOWA – żona pisarza, urzędnika 
PISÓWKI – gatunek jabłek 
PISZCZEK -1. gwizdek 2. dziecko głośno zachowujące się 
PITFAĆ – kroić tępym nożem 
PITFOK – tępy nóż 
PITKA – wulgarnie – genitalia kobiety 
PITOLIĆ – grać nieumiejętnie na instrumencie np. na skrzypcach 
PITÓMOWATY – przygłupi 
PITÓMY – 1. apatyczny, osowiały 2. niemądry 
PITUCH – pogardliwie o człowieku głupim i niezaradnym. 
PITWAS – człowiek bez jakiejkolwiek inicjatywy 
PIWNICZKA – kamienna piwnica do przechowywania produktów spożywczych umieszczona poza domem mieszkalnym 
PIWÓNKA – piwonia 
PIYNTKA – tylna szersza część kosy 
PIYNTRO – pozioma przegroda z desek pod dachem 
PIYŃCIOK – 1. 10 halerzy, austiacka moneta 2. drobny pieniądz 
PIYRACO MASZYNA – pralka w formie karbowanej blachy cynkowej w drewnianej oprawie 
PIYRWEJ – najpierw 
PIZDA – dziewczyna nie ciesząca się dobrą opinią 
PIZNÓĆ, PIZNÓNĆ – uderzyć 
PIZNÓĆ DO GŁOWY – 1. przypominać sobie 2. zachorować umysłowo 
PLAC – 1. podwórze 2. kilka domów skupionych wokół jednego placu 3. miejsce
PLACEK – 1. placek z tartych ziemniaków pieczonych na blasze 2. nakaz płatniczy 
PLACKOCZ – płaski kamień 
PLACKORZ – 1. przyrząd do przewracania pieczonych na blasze placków 2. duży ziemniak 
PLANETOWAĆ – wróżyć 
PLANETY – wróżby 
PLASKI – płaski 
PLASKOCZ – 1. płaski kamień 2. płaska butelka – piersiówka 
PLAZIOK – płaski kamień 
PLECH – 1. blacha 2. blacha do pieczenia ciasta
PLECHOCZ – naczynie blaszane 
PLECHOWY – blaszany 
PLECIÓNKORZ – rzemieślnik trudniący się wyplataniem ze słomy czy wikliny 
PLECO – ramię 
PLEKAĆ – ssać 
PLEWIOŁ – wyrwane chwasty 
PLEWIOTO – jw. 
PLEZMERA – przezwisko 
PLISTWA – pliszka 
PLISZ – plusz 
PLISZOWY – pluszowy 
PLOCEK – miejsce pod wodą do prania bielizny 
PLOSO – 1. głębina w rzece 2. miejsce do kąpania zrobione przez ułożenie kamieni w poprzek rzeki 
PLÓNGNÓĆ SIE – o szkodnikach, robactwie – masowo się rodzić 
PLUCA – płuca 
PLUGASTWO – brzydactwo, robactwo 
PLUTA – deszcz ze śniegiem 
PLYĆ – plewić 
NA PLYMIE – przeznaczone do chowu 
PLYMNY – płodny 
PLYNKA – pielucha 
PLYNSKIYRZ – odcisk na rękach lub nogach 
PLYNTA – długa spódnica kobieca 
PLYNŚĆ SIE, PLYJŚĆ SIE – wałęsać się 
PLYŚ, PLYŚĆ – 1. wyplatać 2. o uczesaniu 3. mówić głupstwa 
PŁACHTA – prześcieradło 
PŁACIĆ – mieć ważność  
PŁACZKI – łzy 
PŁAT – pensja, zapłata 
PŁATNY – ważny, mający wartość 
PŁEĆ – łódka do wywożenia karmy dla ryb 
PŁOCHY – 1. wstydliwy 2. o koniu – płochliwy 
PŁOCIYNEK, POCIYNEK – 1. altanka 2. miejsce przed wejściem do domu kryte przedłużeniem dachu 
PŁOSZCZYCA – pluskwa 
POLNO PŁOSZCZYCA – pluskwa leśna 
PŁOT – 1. płot z wąskich deseczek i poziomych źerdzi 2. bok zagrody dla owiec na sałaszu 
PŁOTEK – 1. mały kawałek tkaniny, skrawek 2. łata na sierści 
PŁOTWIA – 1. ostatnia górna belka ściany w chacie drewnianej 2. belka w konstrukcji więźby dachu podtrzymująca krokwie w środku ich długości 
PŁOWY – wypłowiały 
PŁÓCZKA – sortownia węgla 
PŁÓNKA – 1. owoc z drzewa niezaszczepionego 2. owoc niedojrzały 3. owoc dzikiej gruszy 
PŁÓNY – 1. mało tłusty 2. bez smaku, nie przyprawiony 
PŁÓŻYĆ – mieć dogodne warunki 
PŁUCNIK – miodunka plamista 
PŁUG, PUG – narzędzie do orania 
PŁUŻEK – pług do oborywania ziemniakó 
PNIORKA – siekiera do kopania pni 
POBABA – wspólna praca, sąsiedzka bezpłatna pomoc 
POBIYDZAĆ – zachęcać 
NA POBIYŻKI – 1. o ubraniu na co dzień 2. iść szybko i blisko 
POBOCZEK – część uprzęży – skórzany lub gumowy pas połączony z jednej strony z chomontem, z drugiej strony z biercem 
POBOCZKA – jw. 
POBOLOWAĆ – boleć od czasu do czasu 
POBÓNCZEĆ – pogderać 
POBRÓNEK – część brony – belka w której tkwią zęby
POCAPKAĆ – poklepać 
POCAPKOWAĆ – poklepywać 
POCHALKAĆ – pogłaskać 
POCHYBIEĆ – o plonach – nie udać się 
POCHYBOWAĆ – porzucać, rzucać byle gdzie 
POCHYNÓĆ – porzucić, zostawić 
POCIAPKAĆ – wyrównać 
POCIEPOWAĆ – rzucać coś, rzucać czymś 
POCIESZYNI – pocieszenie 
POCISKAĆ – popychać 
POCIŚĆ, POCISNÓŃĆ – popchnąć 
POCIUPAĆ – porąbać 
POCIYNGIEL – pasek rzemienny służący szewcowi do przytrzymywania buta podczas roboty 
POCIYNI – miejsce przy domu kryte przedłużeniem dachu 
POCYŃĆ – 1. naczynie szklane i porcelanowe, naczynia i przybory kuchenne 2. drewno świerkowe do wyrobu klepek i całych naczyń
POCZKAĆ – poczekać 
NA POCZKANIU – na poczekaniu 
POCZTORZ – listonosz 
POCZUĆ – usłyszeć 
POCZUWAĆ – słuchać 
POCZYNAĆ SE (Z KIMŚ) – 1. postępować 2. panoszyć się 
POCZYNSNO – poczęstunek 
POCZYNSTOWANY – podchmielony 
PODAĆ SIE ZA KOGOŚ – wdać się w kogoś 
PODANY – podobny 
PODARZIĆ SIE – 1. dobrze się powieść 2. udać się 3. o uprawie lub hodowli – udać się 
PODCHLYBIAĆ SIE – starać się przypodobać komuś 
PODCHYBOWAĆ – podrzucać 
PODCHYNÓĆ – dorzucić 
PODCHYTEK – osoba podchwytująca swego rozmówcę 
PODCHYTOWAĆ – stawiać podchwytliwe pytania, uwagi 
PODCIEP – podrzutek, też przezwisko 
PODCIEPNÓĆ – podrzucić 
PODEJMA, PODYJMA – część wozu – poprzeczna belka łącząca śnice
PODFUTROWAĆ – podkarmić 
PODFUTROWANY – o ubraniu – podszyty 
PODGARLINA – 1. podgardle wieprzowe 2. poczęstunek przy zabijaniu wieprza 
PODGAŹDZI – osoba uważająca się za gospodynię, chociaż nią nie jest
PODKŁADEK, PODKŁODKA – jajko zostawione w gnieździe, żeby kury tam znosiły jajka 
PODKŁODKA – podszycie u dołu pod suknię wałaską 
PODLA – według, na wzór 
PODLE – 1. według, podług 2. zgodnie z przekonaniami 
PODLECIEĆ – o czymś niedobrym  - przydarzyć się, stać się 
PODLIZEK – lizus 
PODŁOGA – podłużna ciemna chmura nad samym horyzontem 
PODŁÓGOWATY – podłużny 
PODNOSKI – pozostałości na talerzu po jedzeniu, niedojedzony pokarm 
PODNOŚNY – o głosie – nieco obraźliwy, podkreślający swą ważność
PODNÓŻKI – część warsztatu tkackiego – deseczki do podnoszenia barda 
NA PODOBE – według podanego wzoru, podobnie 
PODOBIODEK – drugie śniadanie 
PODORAĆ – płytko zaorać 
PODOROWAĆ – płytko orać 
PODORÓWKA – pole po raz pierwszy zorane 
PODPINKA – rzemień przy uprzęży pod brzuchem konia 
PODPŁOMYK, PODPŁÓMYK – placek pieczony w piecu na próbęprzed pieczeniem chleba 
PODPOŁKA – papier, słoma lub drzewo do rozpalania ognia 
PODPORA – pomoc pieniężna lub w naturze 
PODPOROWAĆ – udzielać pomocy
PODRZÓNZGAĆ – połamać 
PODRZYŹNIAĆ – naśladować czyiś głos, ruchy 
PODSIEDNÓĆ – zająć komuś miejsce 
PODSOSINA – część wozu, drewniany drążek łączący sięz osią tylnego koła 
PODSTÓL, PODSTOLI  - szuflada w stole 
PODSTÓLEK – szuflada w małym stoliku, lub lub w maszynie do szycia 
PODSTRZELÓNY – zraniony od strzału 
PODSTYRCZYĆ – podsunąć, podłożyć celowo
PODSTYRKOWAĆ – dogadzać 
PODSZYWKA – człowiek przebiegły, oszust 
PODUCHAĆ – podmuchać 
PODWALINA – pierwsza belka nad ziemią w budynku drewnianym 
PODWLYC – ubrać np. sweter pod wierzchnie ubranie 
PODWLYCZKA – część garderoby noszona pod inną 
PODYRBAĆ – potrząsnąć 
PODZIWAĆ SIE – popatrzyć, spojrzeć 
PODZUWKI – kalesony 
PODZIYRŻEĆ, PODZIERŻEĆ – potrzymać 
POFLIKOWAĆ – pocerować, połatać 
POFLOKOWAĆ – oznaczyć flokami, kołkami wymierzone pole 
POFULAĆ – poplotkować 
POFULAJKA – pogawędka 
POFYRTANY – roztrzepany, nieuważny 
POGANIAĆ – popędzać 
POGANKA – gatunek kaszy – kasza tatarczana 
POGNOIĆ – rozrzucić nawóz, użyźnić ziemię nawozem
POGODKA – opowiadanie, historia 
POGORB – ziarno po wymłuceniu, nie oczyszczone z plew 
POGÓNICZ – parobek, pomocnik parobka 
POGRABACZ – dróżnik 
POGRZEBNIK – uczestnik pogrzebu 
POHANDLOWAĆ – wymienić jedną rzecz na inną 
POHARATAĆ – 1. mocno zranić 2. poniszczyć, połamać 
POJCZAĆ – pożyczyć 
POJCZKA – pożyczka 
POJCZKI – często pożyczać 
POJOSZCZYĆ SIE – pokłócić się
POJÓŃĆ – zabrać kogoś ze sobą 
POJSCAĆ – posiusiać
POJUTRU – pojutrze 
POJYSTNY – mający dobry apetyt
POJYŻDŻAĆ – podjeżdżać po kawałku koniem, traktorem np. od kopki do kopki siana 
POKAPAĆ – poginąć 
POKIĆKAĆ SIE – pomieszać się
POKIDANY – pobrudzony np. resztkami jedzenia 
POKIDAĆ SIE – pobrudzić się jedzeniem 
POKIEL, POKIYL – 1. dopóki 2. dokąd do jakiego miejsca  
POKIELA – dopóki
POKŁODAĆ – wróżyć 
POKŁAŚĆ KARTY – wróżyć 
POKOPKI – szukanie na wykopanym polu ziemniaków 
POKORA – żałoba 
POKOS – pas skoszonego zboża czy koniczyny 
NA POKOS – sposób koszenia zboża  - kosa oddziela zboże skoszone od nie skoszonego 
POKÓJ, DAĆ KOMUŚ, CZEMUŚ POKÓJ – zostawić kogoś, coś w spokoju
MIEĆ Z CZYMŚ POKÓJ – nie zajmować się czymś 
ZA POKOJYM – spojnie, nie przejmując się 
POKRAKA – niezdara 
POKROCZYĆ – iść prędzej, nieco przyspieszyć 
POKRÓNŻAĆ – poszatkować 
POKULAĆ – wymaglować ręcznym drewnianym maglem
POKULAĆ SIE – wytarzać się 
POKUTA – kara 
POKYRCZÓNY – 1. pomarszczony, zmięty 2. skurczony 
POKYRCZYĆ – pognieść 
POLE – 1. rola, ziemia uprawna 2. obszar poza obrębem mieszkania, budynku
POLEŚNI, POLEŚNY – pilnujący lasu, leśnicy 
POLEŚNIK – 1. placek pszenny pieczony na listku kapusty, smarowany masłem 2. placek ziemniaczany pieczony na listku 3. placek ziemniaczany pieczony na płycie kuchennej 
POLICAJ – policjant 
POLIĆ – 1. odczuwać zgagę 2. odczuwać wyrzuty sumienia 
POLIĆ, POL, POLISZ TY – odejdź (rozkazująco)
POLKA – 1. polka 2. mieszkanka sąsiedniej Małopolski 
POLOCI – sparzona sieczka dla bydła 
POLODOWAĆ – gołoledź 
POLODOWICA, POLODÓWKA – cienki lód na drogach 
POLOK – 1. polak 2. mieszkaniec sąsiedniej Małopolski 3. grzyb – koźlarz czerwony POLOWAĆ – wagarować 
POLUTOWAĆ – wyrazić współczucie
POLUTOWAĆ SIE – użalić się
POLYGOWAĆ – polegiwać 
POLYNA – dawniej lekceważąco o mieszkance sąsiedniej Małopolski 
POLYŃ – dwie żerdki wiszące nad paleniskiem w kuchni do suszenia np. odzieży 
POLYP – mieszanina gliny, wapna i trocin, nakładana na belki tworzące sufit
POLYWACZKA – konewka 
POLYWCZORZ – człowiek usiłujący robić wrażenie kogoś ważnego, plotkarz 
POLYWKA – 1. rosół 2. jakakolwiek zupa 
POLYWOK – naczynie do polewania 
POŁAWKI – dawniej urlop noworoczny służby folwarcznej   
POŁAZY – 1. drugi dzień świąt Bożego Narodzenia 2. chodzenie dzieci po domach i składanie życzeń w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia 3. prezent, też pieniądze, otrzymywane przez dziecko za życzenia w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia 
POŁAŹNICZKA – gałązka z jodły lub świerka ozdobiona cukierkami lub kwiatami z bibuły, zostawiana w domu, który połaźnik odwiedził 
POŁAŹNIK – mały chłopiec chodzący po domach rano w drugi dzień Bożego Narodzenia 
POŁEDNIE – południe 
POŁOWNK – żyto z pszenicą lub owies z jęczmieniem
POŁÓNCZYĆ SIE – pożegnać się 
POŁY, W POŁY – część ciała w okolicach krzyża 
POMACOWAĆ – dotykać 
POMAŁU – powoli 
POMARASIĆ -1. pobrudzić 2. zniszczyć, podeptać 
POMASZKIECIĆ – posmakować 
POMAZAĆ – 1. posmarować np. chleb 2. zbrudzić 
POMIETŁO – rodzaj miotły 2. popychadło 3. miotełka do czyszczenia blachy 
POMOWA – posądzenie 
POMYKAĆ SIE – przesuwać się 
PONCLOK, PÓNCLOK – gliniany garnek 
PONIEWIEROK – bezdomny włóczęga 
PONIKANDY, PONIKANY – gdzie niegdzie 
PONIKIEDY – czasami 
PONIKIERY – niektóry 
PONO – podobno 
PONOWA – nów księżyca 
PONUKNÓĆ – wpaść do głowy 
POPANIÓNY – upodobniony do pana, lepiej ubrany 
POPIELORZ – popielnik 
POPIELUSZKA – jeżyna 
POPLEZYROWANY – o skórze – poprzecinay 
POPOŁEDNI – popołudnie 
POPRASKAĆ – popękać 
POPRAWA – podwyżka wynagrodzenia 
POPRAWCZOK – zakłąd wychowawczy 
POPRAWIĆ – podnieść zarobek 
POPŚNIĆ SIE – popsuć się 
POPUCZÓNY – pognieciony, pomięty 
POPUSZCZAĆ – o odwilży 
POPYDLIĆ – pobiec 
POPYRCZANY – szybko bez namysłu mówiący, roztrzepany 
POPYRSKAĆ – pokropić 
POPYRSKOWAĆ – o deszczu – kropić 
POPYRTANY – roztrzepany 
POPYRTOK – człowiek nie zdający sobie sprawy z tego co mówi 
PORACHOWAĆ – policzyć 
PORACHOWAĆ SIE Z KIMŚ – doprowadzić do stanowczej rozmowy, postawić sprawę serio 
PORACZKA – drobna praca pochłaniająca dużo czasu 
PORAĆ SIE – zajmować się   
PORADZIĆ – 1. udzielić rady 2. potrafić 3. być silniejszym, przemóc kogoś  
PORE, PORA – kilka 
PORENOŚCIE – kilkanaście 
PORKA – o mniejszych zwierzętach – samiec i samica 
PORLAWY – uciążliwy, źmudny, zabierający dużo czasu 
POROBIĆ SIE – oddać kał mimo woli 
POROWAĆ SIE – spółkować 
POROWIOK – wóz, do którego zaprzęga się parę koni 
POROZ – zaraz 
PORTYR – portier 
PORWAĆ, KOGOSI PORWAŁO – ktoś nagle wyszedł 
PORWAĆ SIE – 1. szybko, zdecydowanie wstać 2. wybuchnąć gniewem 
PORWANY – o człowieku – szybki w ruchach, nerwowy, wybuchowy 
PORWISKO – wzięcie, powodzenie 
PORWITORBA – człowiek popędliwy 
PORWÓSŁO – powróz słomiany do wiązania snopów 
PORWÓSZCZOK – 1. dorastający prosiak 2. podrostek 
PORWÓŚNIOK – większe prosię 
PORWÓZ – powróz 
PORWÓZEK – sznurek 
PORYCHTOWAĆ – posprzątać 
PORYNCZYĆ – 1. zapisać w testamencie – przeznaczyć 2. powierzyć komuś 
PORYNCZYNI – testament 
PORYNCZYŃSTWI – testament 
PORZAD – natychmiast, zaraz 
PORZAZAĆ, PORZEZAĆ – pociąć 
PORZAZAĆ SIE, PORZEZAĆ SIE – skaleczyć 
PORZECZYSKO – obmawianie 
PORZÓNDEK, NIE WIYM JAKI TYMU PORZÓNDEK – trudno mi się w tym zorientować 
PORZÓNDZIĆ – porozmawiać 
PORZYKAĆ – pomodlić się 
PORZYS – ośnik 
POSCHRANIAĆ – posprzątać 
POSCHYBOWAĆ – pozrzucać 
POSIADAĆ – o skórze na rękach – popękać 
POSIÓNEK – pastwisko do wypasu bydła 
POSKLUDZAĆ – 1. posprzątać 2. zwieźć zboże z pola 
POSŁAĆ – pościelić 
POSŁÓCHAĆ – być posłusznym 
POSŁÓCHNÓĆ – zrobić coś według czyjegoś rozkazu, prośby 
POSPOŁU – razem
POSTARCZYĆ – nadążyć 
POSTAWIĆ – wybudować 
POSTAWIĆ SIE – 1. wybudować się 2. sprzeciwić się 
POSTRANEK – część uprzęży – kawałek powrósła służąca do połączenia poboczki z biercem
POSTRZEBAĆ, POSTRZYBAĆ – o pokarmach płynnych – pokosztować 
POSTRZIKAĆ – skropić 
POSTRZODEK – 1. środek 2. brzuch, wnętrzności 
POSTUKOWAĆ – postukiwać 
POSTURKOWAĆ – 1. pomiatać, poniewierać kimś 2. trącać 
POSUĆ – posypać 
POSWACZYĆ – 1. zjeść podwieczorek 2. przegryźć coś 
POSWIJAĆ – zwinąć 
POSYPKA – kruszonka 
POSZENYĆ – doznać lekkiego paraliżu 
POSZKLYBKI – drwiny 
POSZKROBAĆ – podrapać 
POSZKROBIĆ, POSZKRÓBIĆ – nakrochmalić 
POSZKRÓBEk – najmłodsze dziecko 
POSZKRÓBKA – najmłodsze dziecko 
POSZNUPAĆ – 1. zażyć tytoniu 2. poszukać 
POSZÓNEK – pastwisko 
POSZTÓRNÓĆ – pomóc w pracy okazyjnie 
POSZTÓRNOĆ – trochę posprzątać 
POŚCIEPIYNIEĆ – zmizernieć 
POŚLOD – liche zboże, odpady zbożowe 
POŚNIODAĆ – zjeść śniadanie 
POTARGAĆ – podrzeć 
POTEK – ojciec chrzestny 
POTELA – dotąd, do tego miejsca 
POTKA – matka chrzestna 
POTRAT – poronienie 
POTRZASK – pędziwiatr, człowiek nie zwracający uwagi na to, co się wokół niego dzieje 
POTRZESZCZONY, POTRZESZCZANY – nierozważny, działający bez namysłu 
POTRZESZCZYLAS – człowiek niezrównoważony 
POTULNY – o zwierzęciu domowym – łagodny, niepłochliwy 
POTUPLOWAĆ – potwierdzić 
POTWORA – przezwisko 
POTYL – 1. do tego miejsca 2. dopóty 
POTYRAĆ – poniewierać 
POUKLUDZAĆ – posprzątać 
POWADZIĆ SIE – posprzeczać się 
POWALINA – półokrągła belka drewniana w suficie; powierzchnie płaskie tworzyły sufit, powierzchnie półokrągłe podłogę strychu – na którą czasem nakładano polep 
POWIADACZKA – porzekadło 
POWIARKI – wierzenia 
POWICHER – 1. wichura, trąba powietrzna 2. człowiek bardzo energiczny w ruchach 
POWIDŁOK – kołacz z powidłami 
POWIETERNIOK – wietrzny młyn 
POWIETRZNIOK – wiatrak 
POWOŁ – sufit 
POWOŁEK – prowizoryczne przykrycie chlewika dla świń w celu ocieplenia 
POWIYL, POWIEL – dopóki
POWOLIĆ – pozwolić 
POWRZYSŁO – powrosło 
POWÓNIAĆ – powąchać 
POWÓNIK – powijaki 
POWÓNZKA – Kawałek płótna do cedzenia mleka 
POWZIÓNĆ – podjąć 
POZADEK – najgorsze zboże oddzielone podczas wiania 
POZAJUTRZI – za trzy dni 
POZDRZYĆ, POZDRZIĆ – spojrzeć 
POZGANIAĆ – 1. zebrac razem 2. pobudzić ze snu 
POZGRZYBACIĆ – pomarszczyć, np. o skórze twarzy 
POZNANI, O POZNANI – cokolwiek, trochę 
POZODBYWAĆ – nakarmić wszystkie zwierzęta domowe 
NA POZORYNDZIU – pod ręką 
POZOTWIYRAĆ – otworzyć wszystkie drzwi i okna 
POZÓR, DAĆ (DOWAĆ) POZÓR NA KOGOŚ, COŚ – 1. pilnować kogoś, coś, uważać na kogoś, coś 2. słuchać uważnie 
POZROBIAĆ – zrobić kilka rzeczy 
POZUMIYRAĆ – o wielu ludziach – umrzeć 
POZWAĆ – zaprosić 
POŹDZIYRGAĆ – 1. sfastrygować 2. byle jak zeszyć 3. pomarszczyć 
POŻDORAĆ – 1. pogrzebać np. w piecu 2. pogrzebać zmarłego 
POŻEGNAĆ – pobłogosławić 
POŻEGNANI – błogosłwieństwo 
POŻGAĆ – poruszać, pogrzebać 
POŻRAĆ SIE – pokłócić się 
POŻYTEK – przyjemność 
POŻYWAĆ – żyć 
PÓŁDRUGO – półtora 
PÓŁKA – kieliszek wódki 
PÓŁKWARETKA – większy kieliszek z grubego szkła 
PÓŁTYDNIÓWKA – środa 
PÓMAŁU – dochodzi do tego że…
PÓMKNÓĆ SIE, PÓNKNÓĆ SIE – posunąć się 
PÓMPKI – rodzaj męskich spodni – pumpy 
PÓNBÓCZEK, PÓMBÓCZEK – Pan Bóg 
PÓNCLOCZEK – mały mały garnek kamionkowy 
PÓNCLOK – duży garnek kamionkowy 
PÓNCZKA – pączek 
PÓNCZKA W MAŚLE – komuśsię dobrze powodzi 
PÓNCZKI – potrawa – kluski z prażonej mąki zalanej wrzątkiem 
PÓNEWKA – nieduże naczynie żeliwne z trójnogiem, używane w kurnych izbach na otwartym ogniu, który palił się najlepiej na nolepie; służyła do topienia słoniny i robienia zasmażki 
PÓN TATULEK, PAN TATULEK – ksiądz ewangelicki 
PÓNĆ – pielgrzymka 
PÓŃŚĆ, PÓŃĆ – 1. odejść 2. przyjść 
PRACZKA – bijatyka 
PRAĆ -1. rzucać, uderzać 2. o intensywnych opadach śniegu, lub gradu 3. porzucić 
PRAĆ DO SIEBIE – jeść bez umiaru 
PRAĆ OD SIEBIE – odpędzać 
PRAĆ SIE – 1. bić się 2. wchodzić nieproszony 
PRAJZOCY – Prusacy 
PRAM – 1. właśnie 2. w sam raz 3. lada chwila, wkrótce 4. co dopiero 
PRAŃCZOWAĆ – 1. niefachowo gotować 2. o wodzie – rozlewać 
PRASK – ścisk, tłok
PRASKAĆ – pękać 
PRASKNÓĆ – pęknąć 
PRASNÓĆ – nagle upaść 
PRAWIĆ – mówić 
PRAWIE – 1. akurat, dokładnie 2. właśnie 
PRAWOCZEK – grzyb prawdziwy, borowik 
PRAWOK – jw.
PRAWUĆZKO – dokładnie w tym czasie 
PRAŻONKA – mała osoba, malutkie zwierzę 
PRAŻÓNKI, PRAŻUCHY – potrawa prażona z mielonej pszenicy lub żyta 
PRECLIK – obwarzanek 
PRECZ, BYĆ PRECZ – 1. znajdować się poza domem 2. stracić przytomność  
PRESEK – 1. część kołowrotu – drewniana śruba w górnej części służąca do naprężania sznurka 2. część lampy naftowej  - kapturek blaszany z wycięciem na płomień 
PRESÓWKA – prasowany tytoń do fajki 
PRESWÓRSZT – salcesón 
PROCA – 1. wysiłek, praca wykonywana z trudem 2. wynik pracy, wysiłku
PROCIW – przeciw, przeciwko 
PROCNIE – z trudem, mozolnie 
PROCNY – pracochłonny, żmudny 
PRODŁO – bielizna przeznaczona do prania, lub już wyprana 
PROSIACKO – prosię 
PROSIE, PROSIYN – prosiak 
PROSTULA – 1. suknia śląska na co dzień 2. piła do cięcia drzewa 
PROWDA, MIEĆ PROWDE – mieć rację 
PROWIE – właśnie
PRÓCHNO – huba do krzesania ognia 
PRÓGOWAĆ, PRUGOWAĆ – próbować 
PRÓNTEK – rózga, pręt 
PRÓZNO – pusto 
PO PRÓZNU, PO PRÓŻNU – 1. nie załadowany 2. daremnie 
PRÓZNY – pusty 
PO PRÓŻNICY – nadaremnie 
PRÓŻNIOK – o dziecku – leń 
PRUĆ – szybko biec, uciekać 
PRYFÓNG – egzamin 
PRYKOWAĆ – 1. o ubraniu – uwierać 2. upychać, dopychać 
PRYNDZYJ – wcześniej 
PRZAĆ KÓMUŚ – lubić kogoś, kochać 
PRZEBIYRAĆ – przelewać się – o wodzie 
PRZEBIYRNY – grymaśny 
PRZEBOCZYĆ – w zwrocie grzecznościowym – wybaczyć 
RZEBODNÓĆ – przebić, zranić nożem 
PRZECA – przecież 
PRZECIEPAĆ – przerzucić 
PRZECIWNY – niegrzeczny 
PRZECZORBAĆ SIE – z trudem przejść 
PRZECHLASTAĆ – wydać wszystkie pieniądze na wódkę, przepić 
PRZECHŁÓDNÓĆ – przeziębić się 
PRZECHÓWEK – miejsce do przechowywania, schronienia 
PRZECHYBAĆ – przerzucić 
PRZECHYNÓĆ – przerzucić 
PRZEDAĆ – sprzedać 
PRZEDBIYC – wyprzedzić 
NA PRZEDBIYŻKI – jeden przed drugim, na wyścigi 
PRZEDCIEPOWAĆ – robić wymówki, wypominać 
PRZEDEJŚĆ, PRZEDEŃŚ – wyjść naprzeciw 
PRZEDGÓRZY – wejście na strych, kawałek strychu przed wejściem do niego 
PREDLATOWAĆ – o przeczuwanym nieszczęściu 
PRZEDLECIEĆ – wyprzedzić 
PRZEDNICZKA – koronkowa wstawka dopinana do kabotka 
PRZEDNIOK – pierworodny syn 
NA PRZEDOJ – na sprzedaż 
PRZEDOWAĆ – sprzedawać 
PRZEDROBIAĆ – przebierać nogami, dreptać, lub ruszać kolejno palcami 
PRZEDZIERŻEĆ – wytrzymać, przetrzymać 
PRZEFUJAĆ – o pieniądzach – przepuścić 
PRZEGAŁGANIĆ – roztrwonić 
PRZEGRZESZÓNY – rodzaj przekleństwa – nieszczęsny 
PRZEHETKANY – dobrze zorientowany
NA PRZEJMO – na przełaj, wprost 
PRZEKABACIĆ – zmienić przekonanie, przeciągnąć na swoją stronę 
PRZEKLUDZAĆ SIE – przeprowadzać się 
PRZEKLUDZIĆ – przeprowadzić 
PRZEKLUDZIĆ SIE – przeprowadzić się 
PRZEKOSZOROWAĆ – użyźnić ziemię przez robienie zagrody coraz to w nowym miejscu
PRZEKRASNY – przepiękny 
PRZEŁOŻEK – ławka do przejścia przez ogrodzenie pastwiska 
PRZEMIERZŁY – nieznośny 
PRZEMYKAĆ – od. przymknóć – przemieszczać zwierzęta na pastwisku. 
PRZENIEDZIWNIE – bardzo licho, źle 
PRZENIEDZIWNY – bardzo mizerny, lichy
PRZENORYMNIE – bardzo dużo 
PRZEPADOWAĆ – zapadać się w śniegu 
PRZEPAŚĆ – 1. potknąć się o coś 2. stracić – o majątku 
PRZEPATNOŚCIĆ – zagubić, zawieruszyć 
PRZEPIJŁATA – pijak i gałgan 
PRZEPIÓRKA – przyozdobiona kwiatami wiązka kwiatów pozostawiona w polu na znak, że żniwa zostały zakończone 
PRZEPOSKA – szeroka wstążka do sukni śląskiej wiązana w kokardęz przodu 
PRZEPOSŁÓCHAĆ – słuchać do uprzykrzenia 
PRZEPÓMNIEĆ – zapomnieć 
PRZEPRZYNGNÓĆ – zaprząc jednego konia na miejsce drugiego 
PRZEPYTOWAĆ SIE – wywiadywać się 
PRZEROBIÓNY – przepracowany 
PRZERZÓNDZIĆ – 1. odezwać się 2. wstawić się za kimś 3. przemówić 
PRZERZYKOWAĆ – pomstować, złorzeczyć z racji doznanej krzywdy, niesprawiedliwości 
PRZESILISKO – praca ponad siły 
PRZESKOCZEK, PRZESKOCZKA – człowiek zmieniający przekonania, poglądy 
PRZESKUMAĆ SIE – przekonać się
PRZESMARGŁY – wybredny 
PRZESTÓMPIĆ – zmienić wyznanie
PRZESTRÓJKA – o kobiecie, która porzuciła strój wiejski i zaczęła nosić strój miejski 
PRZESTRÓNO – dużo miejsca 
PRZESTRÓNY – luźny, obszerny 
PRZESZCZYKANI – skasowanie np. biletu 
PRZESZCZYKNÓĆ – o bilecie – skasować 
PRZESZKROBAĆ – zawinić 
PRZESZPACYROWAĆ SIE – przespacerować się, przejść się 
PRZESZTELOWAĆ – o wódce – dolać za dużo wody 
PRZESZWARCOWAĆ, PRZESZWERCOWAĆ – przemycić 
PRZETACZEK – małe sitko 
PRZETAK – duże sito 
PRZETYRMANIĆ – przehulać 
PRZEWALISKO – dużo pracy 
PRZEWLYC – zmienić pościel
PRZEWLYC SIE – przebrać się – zmienićbieliznę, lub ubranie 
PRZEWODZIĆ – o dzieciach – porabiać 
PRZEZ UROKU – okrzyk zdziwienia lub przestrachu 
PRZEZDRADZIĆ – zdradzić tajemnicę 
PRZEZDRZIĆ – przejrzeć 
PRZEZDRZIĆ SIE – przejrzeć się 
PRZEZIYRAĆ SIE – przeglądać się 
PRZEZIÓMBNÓĆ – przeziembić się 
NA PRZEZTYDZIYŃ – na co dzień 
PRZIBIĆ – zaczepić łańcuch np. krowy o kołek wbity w ziemię 
NA PRZIBOŚ – w butach na gołych nogach 
PRZIBRAĆ – zabrać ze sobą jadąc furmanką lub samochodem 
PRZIBRAĆ SIE – zabrać się z kimś kto jedzie 
PRZIBUŚ – przybysz 
PRZIBUŹNY – daleki krewny 
PRZICHLASTOWAĆ – pochlebiać, potakiwać 
PRZICHWANCKAĆ SIE – przywlec się 
PRZICHWOLIĆ – zaaprobować i pochwalić 
PRZICHYCIĆ SIE – przywrzeć np. do dna naczynia 
PRZICIEŚ – pierwsza belka zrębu drewnianego domu 
PRZICIŚĆ, PRZICIŚ – przycisnąć, nacisnąć 
PRZICMUCHANY – przybrudzony 
PRZICMUCHTANY – jw. 
PRZICUPNÓĆ – przymknąć, zaaresztować, złapać na gorącym uczynku 
PRZICZYMPNÓĆ – zrobić przysiad, kucnąć 
PRZICZYNIĆ – dodać 
PRZIDARZIĆ SIE – trafić się 
NA PRZIDAWEK – na dodatek 
PRZIDÓMEK – przezwisko, nazwa dodana do imienia lub nazwiska 
PRZIDRZISTKOWAĆ, PRZIDRZISTOWAĆ – pochlebiać 
PRZIGIBAĆ – przyginać 
PRZIGIBAĆ SIE – schylać się 
PRZIGORŚĆ – garstka 
PRZIGÓN – 1. droga dla bydła między polami 2. wąwóz 
PRZIGUPI – przygłupi, głupkowaty 
PRZIHŁAWEK – częśc wozu belka nad osią koła, połączona z nią trojenkami, przytrzymująca śnice 
PRZIJEŚĆ SIE – sprzykrzyć się np. odnośnie jedzenia 
PRZIJÓNĆ ZA SWE – adoptować 
PRZIKLUDZIĆ – przyprowadzić 
PRZIKOPA – rów 
PRZIKÓPKA – o różnicy wyznań jako przeszkodzie do małżeństwa 
PRZIKRY – stromy 
PRZIKRYWKA – pokrywka 
PRZIKRZYMPNÓĆ – o lekkim mrozie 
PRZIKWANCKAĆ SIE – przywlec się, przyjść z trudem ze względu na wiek i siły 
PRZILEŻYTOŚĆ – okazja 
PRZILYPEK – 1. jednoosobowe miejsce we wnękach obydwu stron drzwi wejściowych dawnego domu murowanego 2. podmurówka wzdłuż zewnętrznej ściany domu do wysokości podłogi 
PRZIŁÓG – 1. pole na którym uprawia się kończynę 2. ugór 
PRZIŁÓŻEK – przejście, ławeczka 
PRZIMIYN – świeży ropień koło starej rany 
PRZINIYŚĆ – 1.przynieść 2. o krowie – urodzić 
PRZIOBLYCZKA – ubiór
PRZIPAŚĆ – potknąć się 
PRZIPIŚNIK – młodszy syn gospodarski otrzymujący częśc pola i mieszkanie w dożywocie 
PRZIPLICHCIĆ SIE – przyłączyć się, przyczepić się 
PRZIPLICHTA – o dziecku pieszczoch 
PRZIPOCHLEBIAĆ SIE – schlebiać, pochlebiać 
PRZIPOJCZAĆ – pożyczać pewną brakującą ilość 
PRZIPÓMINKA – u ewangelików nabożeństwo na zakończenie żałoby po zmarłym 
PRZIPÓNA – długi drąg do podtrzymywania siana czy zboża na furze 
PRZIPUCZYĆ – przygnieść 
PRZIPUŚCIĆ – o krowie – dać mleko dużym strumieniem umożliwiającym szybkie wydojenie 
PRZIPYTUNEK – przemówienie – prośba panny młodej (rzadko pana młodego) skierowana do teściów po wejściu do domu męża. 
PRZIRYCHTOWAĆ – przygotować 
PRZIRYCHTOWAĆ SIE – przygotować się 
PRZIRZNÓĆ KÓMÓŚ – zbić – najczęściej dziecko 
PRZISADA – rozsada – najczęściej kapusty 
PRZISKRZINEK – szuflada w skrzyni „tróchle” na ubrania 
PRZISKRZIĆ – przypalić w garnku 
PRZISKWARZIĆ – przypiec, przypalić 
PRZISMÓDNÓĆ, PRZISMUDNIEĆ – o mleku – lekko przypalić się 
PRZISMUDZIĆ SIE – jw. 
PRZISMYCZYĆ – przywlec, przyciągnąć, też z trudem przynieść coś ciężkiego 
PRZISTAWKI – dodatkowe deski boczne na wozie gospodarskim 
PRZISUĆ – 1. dosypać 2. zasypać 
PRZISZCZYPEK – skórzana łatka na bucie 
PRZISTRZESZY – mały daszek , srzecha z boku domu 
PRZIŚĆ, PRZIŚ – przyjść 
PRZIŚĆ O COSIKEJ – stracić coś 
PRZIŚĆ O ROZUM – zwariować 
PRZITŁOCZYĆ – nadepnąć 
PRZITREFIĆ SIE – zdarzyć się, mieć okazję sposobność  
PRZITYRCKAĆ – przybiec, przyjsć truchcikiem 
PRZIWADROWAĆ – przyjść z daleka 
PRZIWADROWALEC – przybysz 
PRZIWITAĆ – powitać, ukłonić się 
PRZIWRZIĆ, PRZIWRZYĆ – lekko przymknąć 
PRZIZBA – miejsce pod ścianą do układania drzewa 
PRZIZDRZIĆ SIE – przyjrzeć się 
PRZIZIYRAĆ SIE – przyglądać się 
PRZIŻYNIĆ SIE – osiąść po ślubie na gospodarstwie żony 
PRZOCIEL – krewny 
PRZODEK – 1. przód 2. przednia część wozu 3. przednia część np. swetra 4. najlepsze ziarno oddzielone w czasie wiania 5. czoło chodnika (w kopalni) 
PRZODY DUPÓM CHODZIĆ – iść plecami do przodu 
PRZÓDZY – bardziej z przodu 
PRÓDŹ, PRZÓD – najpierw 
PRZÓŃŚĆ, PRZÓJŚĆ – prząść 
NIE PRZÓŃŚĆ DOBRYCH NICI – zajmować się podejrzanymi sprawami 
PRZIGORŚĆ – garstka 
PRZIJŚĆ NA COŚ – przypomnieć sobie 
PRZYJŚLICA – stojak do wieszania kądzieli lub wełny do przędzenia 
PRZYMKNÓĆ – przesunąć kołek, na którym zaczepiony jest łańcuch krowy, żeby nie zdeptała trawy 
PRZYNDZIOŁ – jw. 
PRZYNDZIÓNKO – przędza namotana na motowidle 
PSIACKO – piesek 
PSINA – ostra trawa rosnąca na wyższych partiach gór 
PSINCO, PSINIEC – 1. psie łajno 2. figa z makiem  
PSIOK – zły grzyb nie nadający się do jedzenia 
PSIORKA – niedojrzałe jabłko, niedojrzały owoc 
PSUJ – narowisty koń 
PSY – rodzaj ozdoby architektonicznej stanowiącej jednocześnie część symetrycznej konstrukcji łuków w odrzwiach drzwi wejściowych do chaty drewnianej 
PSYKA, PSIKA – okrzyk na odpędzenie kota 
PSZYNICZÓNKA – słoma z pszenicy 
PUC – tynk 
PUCFLEK – pucybut 
PUCKA – duży młotek tępo zakończony z obu stron 
PUCLATY – o pełnej twarzy 
PUCOK – wycieraczka 
PUCOWAĆ – czyścić 
PUCÓWKA – 1. tynk 2. awantura 
PUCZACZKA – rzecz czasochłonna 
PUCZEK – tłuczek do ziemniaków 
PUCZKA – 1. miękka piłka 2. chorowite dziecko 
PUCZOK – 1. szmatka do wyciskania tartych ziemniaków 2. o kimś pracującym zbyt wolno 2. o kimś robiącym coś niedbale i nieumiejętnie 
PUCZOKI – ugotowane i pogniecione ziemniaki 
PUCZYĆ – 1. odczuwać ból w brzuchu na skutek wiatrów 2. gnieść ziemniaki PUCZYĆ SIE – 1. o braku miejsca, ściskać się w małym pomieszczeniu 2. bardzo wolno coś robić, guzdrać się 3. tulić się, ściskać 
PUDLA – lada sklepowa 
PUFY – bufiaste wydęcia na rękawach kobiecych 
PUKACZKA – zatrzask 
PUKAĆ – 1. pękać 2. strzelać 
PUKIEL – garb 
PUKIETA – bukiet 
PUKIETKA – bukiecik 
PUKLATY – GARBATY 
PUKNÓĆ – pęknąć 
PUKOCZ – duży zatrzask metalowy przy odzieży 
PUKOCZEK – zatrzask 
PUKOWKA – 1. rodzaj zabawki z przełyku zabitej świni do nadmuchiwania i strzelania 2. pogardliwie strzelba 
PULTACZKA – błoto z wodą i śniegiem 
PULYR – pijak 
PULYROWAĆ – popijać wódkę, dużo pić 
PUMAŁU, PÓMAŁU – 1. powoli 2. omal nie 
PUMYJE – pomyje 
PURKNÓĆ – głośno wypuścić gazy 
PURKANI – jednostajne burczenie np. motoru 
PUSA, PUSKA – 1. pocałunek, całus 2. twarz, buzia 
PUŚCIĆ COŚ KÓMUŚ – zrzec się na rzecz kogoś 
PUTNIA – drewniane spłaszczone naczynie z jenym uchem do noszenia wody 
PUTYKA – karczma 
PUTYRA – naczynie na mleko lub żętycę stosowane w gospodarce na sałaszu u pasterzy beskidzkich 
PUCZYNIEC – coś malutkiego 
PYDLIĆ – biec, pędzić jednym tchem 
PYLAĆ, KÓMUŚ PYLO – ktoś jest w niebezpieczeństwie 
PYNDEL – wahadło z zegara 
PYNDLÓWKI – zegar z wiszącymi na łańcuszkach ciężarkami 
PYNDZIAŁEK – poniedziałek 
PYNDZISTA, PYNDZYJISTA – emeryt 
PYNDZYJ, PYNZYJ – emerytura 
PYNDZYJKA – niska emerytura 
PYNOL – drewniany piórnik 
PYNOLEK – małe dziecko 
PYNTLICZKA – pętelka 
PYPEĆ, PYPIEĆ – narość na języku kury 
PYPCIA – miećna coś ochotę
PYPŁAĆ – 1. gmerać 2. mieszać ze sobą np. różne trunki 3. kroić tępym nożem, lub niełądnie kroić chleb
PYPŁOK – 1. zły fachowiec 2. tępy nóż 
PYRCOK – robotnik w Zagłębiu Ostrawskim pochodzący z Galicji 
PYRCZEĆ – 1. terkotać 2. szybko i niemądrze mówić 
PYRCZEK – 1. zbyt terkoczący motocykl 2. człowiek niemądrze mówiący 
PYRDELNIK – torba robotnicza, chlebak 
PYRDELÓNKA – wywar z gotowanych kaszanek i salcesonów 
PYRKAĆ – bulgotać 
PYRKNÓĆ – o pojedynczym odgłosie bulgotania 
PYRSKAĆ – pryskać 
PYRSKNÓĆ – 1. –pobiec 2. parsknąć 3. prysnąć 
PYRTEK – małe dziecko 
PYRTNÓĆ – 1. trącić, tknąć kogoś 2. strzepnąć odrobinę 
PYSZCZYĆ – pyskować, niegrzecznie, obraźliwie się odnosić do kogoś     
PYTAĆ – 1. zapraszać 2. prosić 
PYTANI, PO PYTANIU CHODZIĆ – żebrać 
PYTEL – worek 
PYTLACZKA – kłusownictwo 
PYTLIK – węzełek, towar zawiązany w chustce 
PYTLOWAĆ – 1. potrząsać 2. trząść się z zimna 3. mówić bez zastanowienia, byle co 4. biec 5. prosić 
PYTLÓWKA – gorszy gatunek mąki na chleb 
PYTOK – interesant 
PYTY, PYTY – wyrażenie usilnej prośby 

R

RACHETLA – zimny ogień na choinkę 
RACHOWAĆ – liczyć 
RACHOWAĆ NA KOGOŚ – liczyć na kogoś 
RACKA – rybitwa 
RACZYĆ – zechcieć 
RAĆ – 1. kopyto zwierzęcia dwukopytnego 2. duża stopa 
RADIÓNKA – beret 
RAF, RAFA – obręcz metalowa na kole 
RAFIOK – wóz na drewnianych kołach z metalowymi obręczami 
RAJA – rząd 
RAJBACH – kłótnia 
RAJBETKA – deseczka z uchwytem do wygładzania powierzchni w czasie tynkowania 
RAJBOWAĆ – nacierać, mocno trzeć 
RAJCOWAĆ – namawiać zachęcać 
RAJCZULA – 1. ogrodzone pastwisko 2. duży pokój 3. błotnista droga 
RAJFAJZYNKA – kasa pożyczkowa 
RAJSNEDLA – pluskiewka 
RAJTKI – spodnie do wysokich butów 
RAJTOWAĆ – jeździć na koniu, ujeżdżać konia 
RAJWACH  - hałas 
RAJZA – podróż 
RAJZOWAĆ – podróżować 
RAJZYNDER – będący w podróży 
RAKUSZANIE – Austriacy 
RAMUS – nieporządek 
RANI – poranek 
RANNE, RANNI – poranne nabożeństwo 
RAPATY – 1. szorstki 2. rażący – o kolorach 
RAPS – rzepak 
RAPTYM – prędko 
RAST – przerwa, odpoczynek 
RASZTÓWKA – zbiór kazań ks. Raschkego 
RATKA – 1. kopytko np. świni, owcy, sarny 2. część nogi łącznie z racicą 
RAUBCZYK – kłusownik 
RAUCHERKI – parówki 
RAZINKU – 1. w ogóle 2. w tej chwili 
RAZITKO – aparat do golenia 
RAZYJER – fryzjer 
REBELIJA – spisek, rozruch 
REBELOWAĆ SIE – buntować się 
RECEPIS – 1. recepta 2. przepis 3. dowód nadania przesyłki poleconej 
RECHLA – wieszak 
RECHT, MOSZ RECHT – masz rację 
RECHTORCZYK – młody nauczyciel 
RECHTÓR – nauczyciel 
REGIROWAĆ – kierować, rządzić 
REGRACYJA – kłopot 
REKOMANDO – list polecony 
REKREACYJA – wczasy 
REKURS – odwołanie od wyroku, decyzji 
REPECIĆ – plotkować, dużo mówić 
RESKIROWAĆ – ryzykować 
RESZPEKT – szacunek 
ZA RESZPEKTYM – za pozwoleniem 
RETURKA – bilet powrotny 
REWERYNDA – wierzchnie szerokie okrycie, peleryna 
REWMA – reumatyzm 
REŻ – żyto 
REŻI – bilet kolejowy 
REŻNO – żytnia wódka 
ROBIĆ – 1. pracować zawodowo 2. wykonywać określoną robotę 
ROBOTA – 1. praca 2. praca zawodowa 
ROBOTNIK – 1. rolnik wykonujący swoimi końmi usługi rolne 2. pracownik leśny 
ROBOTNY – pracowity 
ROCZNIOK – jednoroczna świnia 
ROD, RADA, RADE – lubi, kocha 
ROD NIEROD – chcąc, niechcąc 
RODNY LIST – metryka urodzenia 
ROGULA – mątewka 
ROGULKA – jw. 
ROK, DO ROKA – w ciągu roku 
KAŻDY ROK – co roku 
MIEĆ SWOJI ROKI – być pełnoletnim 
NA ROK – w przyszłym roku 
ŁÓŃSKIGO ROKU – w zeszłym roku 
ROKI, CAŁE ROKI – długi okres czasu 
ROKÓW PRZIKUPIĆ – załatwić drogą sądową prawo wstąpienia w związek małżeński osobie nieletniej 
ROLKA – 1. rulon 2. uczesanie małej dziewczynki – włosy zwinięte w rulonik nad czołem 
ROSOLIĆ – o mięsie – zasolić, by zabezpieczyć przed zepsuciem, następnie pozostawić w naczyniu, polewając wytworzonym płynem zwanym rosołem 
ROSÓŁ – ciecz powstała w wyniku rosolenia mięsa 
ROSUĆ – 1. rozsypać 2. udaremnić coś postanowionego 
ROSYPOŁY – szerokie chłopięce spodnie 
ROTUZ – ratusz 
ROWIEŚNIOK – rówieśnik 
ROWNIOK – rówieśnik 
ROWNO – prosto 
ROZ – pewnego razu 
ROZ TAKI – dwa razy większy 
ROZ TELA – dwa razy więcej 
ROZ TELI – dwa razy większy, dłuższy 
ROZBAŃBUSZYĆ – utuczyć, rozepchać 
ROZBECZANY – zapłakany 
ROZBREJDOWAĆ – rozklepać 
ROZBULAĆ – zburzyć 
ROZCEŚCI – rozdroże 
ROZCHODNY DZIYŃ – dzień odejścia na, lub ze służby, przypada na 2 stycznia, w tym dniu gazdowie wynajmowali nową służbę lub przedłużali umowę 
ROZCIAPAĆ – pognieść na miazgę 
ROZCIEPAĆ – rozrzucić 
ROZCZAPIERZIĆ SIE – o kurze – przysiąść z rozwiniętymi skrzydłami 
ROZDZIYRAĆ SIE – krzyczeć mocno 
ROZEGNAĆ – rozpędzić 
ROZEGNAĆ SIE – rozpędzić się 
ROZESKRZANY – stale popłakujący 
ROZEŻRAĆ SIE – rozgniewać sięna kogoś na dłuższy czas 
ROZFUKAĆ, ROZFURKAĆ – roztrwonić 
ROZFURTAĆ – rozmieszać mątwą 
ROZFYRTAĆ – rozmieszać 
ROZGANIAĆ – 1. rozpędzać 2. o ciele ludzkim – puchnąć, rozkładać się po śmierci 
ROZGÓN – 1. miejsce na rozpęd 2. rozmach interesu 
ROZGUZDRANY – nieubrany, nieuczesany 
ROZHÓRDAĆ – o maszynie – poluzować, przez co nie jest już całkiem sprawna
ROZJARGAĆ SIE – rozgniewać się bardzo (połączone z krzykiem) 
ROZJEŚĆ SIE – rozgniewać się 
ROZKIEŁTAĆ – rozkołatać 
ROZKOPYRTAĆ – rozrzucić 
ROZKROCZKI – skrzyżowane paiki w kształcie litery X 
ROZKULAĆ – rozwałkować 
ROZKURZIĆ – rozpędzić 
ROZŁÓNCZYĆ SIE – pożegnać się 
ROZMARASZÓNY – rozdeptany, rozgnieciony 
ROZMARSZCZÓNY – o złym samopoczuciu 
ROZMARYJÓN – rozmaryn 
ROZMIŁY – przemiły 
ROZMÓWIĆ – wyperswadować, odwieść od zamiaru, przekonać 
ROZNIMÓC SIE – rozchorować się 
ROZOLKA – wódka gatunkowa 
ROZPAJEDZIĆ SIE – rozgniewać się 
ROZPAJEŻYĆ SIE – jw. 
ROZPOLIĆ SIE – zaczerwienić, zarumienić się 
ROZPOLÓNY – o człowieku chorym, z wysoką gorączką 
ROZPOŚCIYRKA – rozwiązane snopki rozłożone na klepisku do ponownego młócenia cepami 
ROZPÓR – rozporek 
ROZPUCZYĆ – rozgnieść 
NA ROZPUSZCZKE – paść bydło luźno, na wolnej przestrzeni 
ROZPYRDŹGAĆ – rozdrobnić 
ROZPRYSKNÓĆ SIE - 1. rozprysnąć się 2. rozbiec się 
ROZSUĆ SIE - o porodzie, urodzić 
ROZSZCZYRZIĆ SIE - o kwiatkach - rozwinąć się 
ROZTOMAITY - rozmaity, różny, różnorodny 
ROZTOMIŁY - przemiły, drogi, kochany 
ROZTOPARCZÓNY - nastroszony 
ROZTOPARCZYĆ SIE - rozłożyć się, zająć dużo miejsca dla siebie 
ROZTOPIYRZAĆ SIE - czynić się ważnym, wynosić się 
ROZTOPYRCZAĆ SIE - rozkładać się, zajmować dużo miejsca 
ROZTRZEPAĆ - rozbić
ROZTYRMANIĆ - roztrwonić, rozpuścić 
ROZUM, MOSZ ROZUM - ależ skąd, skądże 
MOSZ TEŻ TY ROZUM - 1. jw. 2. po co dlaczego (w ogóle nie należy) 
ROZWALOWAĆ - 1. burzyć 2. rozrzucać
ROZWALOWAĆ SIE - o sposobie siedzenia - zajmować dużo miejsca 
ROZWIERTAĆ - o robactwie - zniszczyć 
ROZWORA - długi, długi drąg, łączący przednią część wozu z tylną 
ROZWOŻAĆ - zastanawiać się, przemyślać 
ROZWOŻYĆ SE - zastanowić się 
ROZYNKI - rodzynki 
ROŻEK - rogalik
ROŻGNÓĆ, ROŻNÓĆ - zapalić (światło)
ROŻYGAĆ - zapalać (światło) 
RÓG - 1. róg zwierzęcia 2. instrument muzyczny 3. drewniany bok chomąta 
RÓM - 1. metalowa część pieca kuchennego, na której wspierają się płyty nad paleniskiem 2. rama obramowanie 
RÓMBNÓĆ - 1. upaść, zwalić się 2. uderzyć czymś z rozmachem 
RÓNCZ - ledwo co 
RÓNCZKA - 1. pióro z obsadką 2. trzonek kosy 
RÓNTOWAĆ - 1. trzaskać, uderzać, tłuc 2. hałasować 
RÓNTYM - ciągle, wciąż 
RÓWNAKI - równy 
RUBZAK, RUGZAK, RUKSAK - plecak 
RUFIJOK - łobuz, rozrabiacz 
RUKNÓĆ - o ciężarze - przesunąć 
RUKOWAĆ - iść do wojska 
RUŁA - rura 
RUŁKA - rurka 
RUŁKOWAĆ - drenować 
RUMIYGAĆ - o krowie, owcy - przeżuwać
RUPIEĆ - mieć lęk, obawę, strach przed odpowiedzialnością
RUSY - śledzie marynowane 
RUSY - karaluchy 
RUSZAĆ - wzruszać ziemię, przekopywać 
RUSZAĆ SIĘ - o cieście zaczynionym drożdżami, lub kwasem chlebowym - rosnąć 
RUŻA - 1. róża 2. większa serwetka koronkowa robiona szydełkiem 
RUŻICZKA - koronkowa, zwykle okrągła serwetka robiona szydełkiem 
RUŻOKI - gatunek wczesnych ziemniaków koloru różowego 
RUŻÓWKI - jw. 
RWOT - nicpoń, lekkoduch, awanturnik 
RWOTY - stara, mocno podniszczona odzież 
RYBIORKA - rybitwa 
RYBIORZ - rybak łowiący ryby 
RYBIŹLA, RYBIZLA - porzeczka 
RYCHLIK - pociąg pośpieszny 
RYCHLIKI - wczesne ziemniaki 
RYCHLIWY - skory do czegoś, porywczy 
RYCHŁO - 1. prędko 2. wcześnie 
RYCHTIG, RYCHTYK - naprawdę 
GDOSI NI MA RYCHTIG - ktoś jest niecałkiem zdrowy na umyśle 
RYCHTOWAĆ - 1. przygotowywać 2. stroić 
RYCZKA - niska krótka ławeczka 
RYFIK, RYWIK - odpowiednio przechowywana w okresie wczesnej wiosny gałązka do szczepienia drzew owocowych 
RYGOŁ - rzecz bezwartościowa, przeszkadzająca 
RYJOCZKA - sztychówka 
RYJÓWKA - łopata do rycia 
RYL - ryj 
RYŁEK - ryjek 
RYŁO - 1. ryj świni 2. pogardliwie gardło 
DAĆ SE DO RYŁA - upić się 
RYMA - katar 
RYMBANISKO - teren po wykarczowanym lesie 
NA RYMBY - odwrócona strona materiału, ubrania 
RYMKOCIĆ - o odgłosie hałasujące maszyny, lub jadącego po wybojach wozu
RYMPOŁ - drewniany wał z łańcuchem do wyciągania wody ze studni 
RYNCKA - podpuszczka z wysuszonych żołądków cielęcych 
RYNGISZPIL - karuzela 
RYNGLOTA - renkloda - owoc i drzewo 
RYNIK - naczynie żeliwne na trzech nogach używane w kurnej chacie 
RYNIÓNKA - drewniana rynienka odprowadzająca wodę ze źródła lub rzeki 
RYŃSKI - 1. dawna moneta austriacka odpowiadająca 2 koronom 
RYŃSZCZOK - moneta, reński 
RYŃSZTOK - odpływ na gnojówkę w chlewie 
RYPAĆ - wygrzebywać z ziemi np. ziemniaki
RYPNÓĆ - uderzyć 
RYPSNÓĆ - upaść 
RYSIK - dawny przyrząd do pisania na tabliczce łupkowej 
RYSZAWY - rudy, rudawy 
RYŻOK - szczotka do szorowania 
RZA - rdza 
RZAĆ - 1. rżeć 2. o pasikonikach - grać 3. zaśmiewać się 
RZANI - 1. rżenie 2. granie pasikoników 
RZNÓĆ, RZNYĆ - 1. uderzyć 2. porzucić 
RZOWIEĆ - rdzewieć 
RZOWKA - woda zawierająca żelazo, koloru brązowego 
RZAZAĆ - 1. ciąć 2. bić, zwłaszcza po tyłku 
RZAZANI - cięcie drzewa 
RZAZIOK - piecyk z blachy, w którym pali się trocinami 
RZAZNÓĆ - 1. uderzyć 2. rzucić ze złości czymś o coś 
RZEC, RZYC, NIE DAĆ SE RZYC - nie dać się przekonać 
RZECIÓNDZ - rodzaj zamknięcia do budynku gospodarczego - zasuwa 
RZECY - 1. niby, rzekono 2. więc, więc myślę (tylko w 1 osobie) 
RZECZ - 1. mowa, mówienie 2. rozmowa 3. sposób mówienia 4. język 
RZEGOTAĆ - 1. określenie ujemne na mówić
RZEKNÓĆ - powiedzieć 
RZESZÓTKO, RZESIÓTKO - nieduże sitko do przesiewania mąki 
RZETOZKA - łańcuch żelazny 
RZETOŻ - gruby łańcuch żelazny 
RZIĆ, RZYĆ - tyłek 
RZIGAĆ - wymiotować
RZITOWI - dolna cześć źdźbła, także dolna część snopka 
RZOZ - trociny 
RZOZIOK - piec z blachy na trociny 
RZÓNDEK - 1. werset, wiersz w książce 2. rośliny posadzone w jednej linii 
RZÓNDZIĆ - 1. mówić, rozmawiać 2. o chłopaku i dziewczynie - spotykać się, chodzić ze sobą 
RZÓNDNY - rozmowny 
RZYKAĆ - modlić się 
RZYKANI - modlitwa 
RZYMIYCZEK - rzemyk 
RZYMIYNIORZ - rymarz
RZYMIYŃ - pas skórzany 
RZYMKOCIĆ - plotkować, mleć językiem 
RZYMPKOCIĆ - chrupać 2. zgrzytać
RZYMPOLIĆ - nieumiejętnie grać na instrumencie, głównie na skrzypcach 
RZYŃŚNO - o sukni - mocno sfałdowana 
RZYŹ - 1. ostrze 2. ostrość 
RŻNIÓNTKA - bicie, kara 
RŻNÓĆ - uderzyć     

S

S, SY - z, ze 
SABACIORA - członkini sekty świętującej sobotę 
SABACIORZ - członek sekty świętującej sobotę 
SABATORA - torba na pasku dla listonosza 
SACZEK - częsć czepca, siateczka przyszyta do ozdobnego naczółka 
SADZELE - jajeczka muchy na jedzeniu 
SADZOKI - niewielkie ziemniaki do sadzenia 
SAFRAPORCKI - przemierzły 
SAGI - nagi 
SAGÓŃ - o chłopcu - nagi 
SAGULA - o dziewczynce - naga 
SAKÓM - PAKÓM - razem z wszystkimi innymi rzeczami. 
SAKÓM - PIKÓM - jw. 
SAKRAKANY - okrzyk gniewu 
SAKRAMYNCKI, SAFRAMYNCKI - 1. nieszczęsny, przeklęty 2. ekspresywnie - wielki 
SAKRAMYNTNIK - przezwisko, przeważnie o nieposłusznym dziecku 
W SAKRY - pójsć, ulotnić się, pójść nie wiadomo dokąd
SAKULANDY KANY - okrzyk zdziwiena, podziwu - popatrzcie!
SAKULYNCKI - 1. okrzyk oburzenia 
SAŁACIOKI - podłużny gatunek ziemniaków do sporządzania z nich sałatek 
SAŁASZ - miejsce spólnego wypasu owiec na halach 2. szopa górska dla owiec 
SAŁASZNIK - właściciel, lub współwłaściciel sałaszu
SAŁAŚNIOKI - gatunek ziemniaków otrzymywanych przez chłopów za zabrane sałasze 
SAŁOT - sałata 
SAMOCIÓNŻ - ciągnąć samemu, zamiast konia 
SAMOGÓN, SAMOGÓNA - bimber, wódka wytwarzana domowym sposobem 
SAMOPAS, NA SAMOPAS - bez opieki 
SAMOROSŁY - co sam wyrósł 
SANATORKA - sanatorium 
SANETRA - saletra 
SANETRORZE - wytwórcy saletry 
SANICA - 1. sanna 2. płoza od sań gospodarskich 
SANIÓWKA - sanna 
SAPIERÓN - Górnoślązak                                                             
SAPRAPORCKI - wyzwisko - niepoprawny
SARNIOK - samiec sarny 
SCAPIEĆ - zaniedbać się 
SCHACHARZIĆ SIE - zejść na manowce 
SCHODZIĆ - wschodzić, wypuszczać kiełki 
SCHODZIĆ PSU NA BÓTKI - podupadać 
SCHOPNY - zdatny
SCHRAMPAĆ PYSK - zbić po twarzy 
SCHRANIAĆ - sprzątać, porządkować 
SCHRÓNA - miejsce przechowania 
SCHWALNIE - naumyślnie 
SCHYBKI - tańsze resztki mięsa, wędlin 
SCHYBOWAĆ - zrzucać 
SCHYNÓĆ - zrzucić 
SCYGANIĆ - skłamać 
SCYPNÓĆ - umrzeć, skonać, zdechnąć 
SEBIE, SE - sobie 
SEBLYC - rozebrać, zdjąć ubranie 
SEKIEROWAĆ, SEKIROWAĆ - dokuczać, prześladować 
SEKUTNICA - zła dokuczliwa kobieta 
SEMETRYKA - zła kobieta 
SEN - syn
SENEK - synek
SERCÓWKA - motyka w kształcie serca 
SERDUSZKO - czule do kochanej osoby 
SERKOCZ, SYRKOCZ - pracownik serowni
SERWET - obrus na stół 
SETNIE - bardzo 
SEWLYC - zdjąć 
SEZUĆ - zdjąć obuwie 
SFARAĆ - zjeżdżać windą do kopalni 
SFIFRAĆ - zabrudzić, zabazgrać 
SFOLOWAĆ - załadować 
SFOŁY - mięśnie
SFORA - płat skóry na dzierżaku cepa 
SFORSZCZEĆ - prychnąć 
SFRYGAĆ - zjeść ze smakiem 
SFUCHNÓĆ - zdmuchnąć 
SFUKNÓĆ - szybko zjeść 
SHAMPLOWAĆ - o ubraniu - zniszczyć 
SIADAĆ - wsiadać, wchodzić do pociągu 
SIADAĆ SIE - kwasić się 2. pękać pod wpływem mrozu 
SIADŁY - przysadzisty 
SIARA - mleko po ocieleniu krowy 
SIARKI - zapałki 
SIDLISZCZE - osiedle 
SIECZI, SIECZY - skraj młodego lasu porośniętego trawą 
SIEDLACZY - należący do bogatego gospodarza 
SIEDLOK - bogaty rolnik 
SIEDNÓĆ - 1. usiąść 2. zdobyć majątek (dom, gospodarstwo) 3. o jedzeniu - dogodzić 
SIEDZYNI - tyłek 
SIEKANI - sieczka 
SIEKNÓĆ - 1. ciąć 2. o nagłym bólu 
SIELSKI - wiejski
SIGLANY - podmokłe łąki 
SIGŁA - mokradło 
SIGOĆ - wg wierzeń głębina, gdzie siedzą utopcy 
SIKSA - o dziewczynie, raczej pogardliwie 
SIKSTA - chuda, żywa dziewczyna 
SIŁA - prąd elektryczny o większej mocy 
SIŁÓM - MOCÓM - wszelkimi siłami 
SINIOK - gatunek grzyba jadalnego 
SINOL - grzyb jadalny 
SINY - 1. siwy, szary, popielaty 2. siny 3. 
SIOCI - sianie 
SIODŁAĆ - zapładniać - o gęsi 
SIORBAĆ - jeść przez zęby 
SIORKAĆ - pociągać nosem 
SIOSTRZICZKA - pielęgniarka 
SIOSTRZYNICA - kuzynka 
SIÓDMO - u Katolików - Msza św. w niedzielę o 7:00 rano 
SIÓNG - stos drzewa do sprzedaży w lesie o objętości 1 m3 
SIÓMPIEĆ, SIYMPIEĆ - mżyć 
SIÓNGA - miara do mierzenia płótna długości na rozciągłość ramion 
SIPIEĆ - mżyć 
SITORZ - człowiek wyrabiający sprzęty z sitowia, służące do łowienia ryb 
SITWOLICZYĆ - pospolitować się 
SIUPAĆ - siedzieć (tylko do dzieci) 
SIÓPNÓĆ - usiąść (tylko do dzieci) 
SIWNÓĆ - siwieć 
SIWUCHA - coś najtańszego, ale złej jakości 
SIWULA - serwatka 
SIYC - 1. kosić 2. o deszczu z wiatrem 
SIYMIYNIEC - siemię lniane 
SIYMPIEĆ - padać, o drobnym deszczu 
SIYNKA - mała sień przy budynku gospodarczym 
SIYROTKI - bratki 
SJIMAĆ - zdejmować 
SJÓŃĆ - zdjąć 
SKALIĆ - zanieczyścić 
SKAMRACIĆ SIE - zaprzyjaźnić się 
SKANTRZIĆ - zabić, zamordować, zlikwidować 
SKAPAĆ, SKAPNÓĆ - zginąć, umrzeć 
SKAZOWAĆ - zawiadamiać 
SKIBECZKA - kromeczka 
SKIBKA - kromka chleba 
SKIĆKAĆ - popsuć 
SKIEBZIĆ - zepsuć niechcąco 
SKIELZNÓĆ - ześlizgnąć się 
SKIELZNÓĆ SIE - ujść płazem 
SKIJE - narty 
SKIJORZ - narciarz 
SKIJOWAĆ - jeździć na nartach 
SKIPIEĆ - kipieć 
SKISA - narta 
SKISNÓĆ - 1. sfermentować 2. skwasić się 
SKISZCZYĆ SIE - o mleku - skwasić się 
SKIYL - skąd 
SKIYLSI - skąd 
SKLAGAĆ SIE - 1. zlepić się, utworzyć bryłę 2. o mleko - skwaśnieć 
SKLAPIEĆ - zmarnieć, stracić ochotę do pracy, do życia 
SKLEPIKORKA - sprzedawczyni 
SKLEPIKORZ - sprzedawca w sklepie 
SKLINAĆ - przeklinać, kląć 
SKLÓNKORZIĆ SIE - zejść z trudem, powoli po schodach lub po nierównej drodze na słabych bolących nogach 
SKLUDZAĆ - 1. o plonach, zwozić z pola 2. sprowadzać kogoś do domu 3. gromadzić 
SKLUDZIĆ - o plonach - zwieźć z pola 
SKLUPIĆ - skłonić, opuścić (głowę) 
SKLUPIĆ SIE - schylić się 
SKŁADNIE - dobrze 
SKŁOD - częśc zaoranego pola oddzielona bruzdami 
SKŁODANY - układny, ułożony, zgodny 
SKOBARSZCZYĆ, SKOWARSZCZYĆ SIE - skrzywić, zmarszczyć się 
SKOCZKA - pchła 
SKOLCZEĆ - stwardnąć 
SKOLI - kamienie, skały 
SKOLISKO - kupa kamieni 
SKOLYNCZEĆ - zesztywnieć, zdrętwieć 
SKOŁCZEĆ - stwardnąć 
SKOPCA SIE DZIWAĆ, MIEĆ - krzywo patrzeć 
SKORO - 1. kiedy 2. prędko (w krótkim czasie) 3. omal 
SKORUSZYNA - jarzębina 
SKOSKI - końcówki pola ornego, z których pozostały skośne zagony 
SKOZ - zawiadomienie 
SKOZAĆ - 1.zawiadomić 2. wskazać
SKOZIAŁY - skwaśniały, stary 
SKÓNANI - zgon
BYĆ NA SKÓNANIU - być umierającym 
SKÓNANY - zmęczony
SKÓNTSI - skądś
SKÓRA - sknera 
SKROWAĆ SIE - zbierać się (na płacz) 
SKROWEK - 1. piętka chleba 2. ukrojony ziemniak do sadzenia 
SKRÓMA - z powodu 
SKRYCZKA, NA SKRYCZKE - dziecięca zabawa w chowanego 
SKRYMBIANY - zepsuty w środku, zwykle o bulwie ziemniaka, buraka itp. 
SKRYMBIOK - zbutwiały ziemniak 
SKRYNT - 1. zakręt 2. ręcznie robiony papieros 
SKRYNTKA - 1. garść świeżo skoszonego zboża skręcona do wiązania małych snopków 2. wątły człowiek
SKRYTKI, SKRYWKI - dziecięca gra w chowanego 
SKRZICA - chude chwastowane żyto 
SKRZIDŁO - 1. skrzydło 2. ucięta końcowa część skrzydła zabitej gęsi wraz z piórami używana do omiatania pajęczyny, czyszczenia rur 
w piecu itp. 
SKRZOT, SKRZOTEK - 1. małe jeszcze dziecko 2. młody niedorozwinięty ptak 
SKRZUPKA - złość 
SKUĆKAĆ - zepsuć 
SKUKAĆ - ukryć, schować (tylko do dzieci)
SKULAĆ - stoczyć z góry 
SKURA - kożuch na mleku 
SKURCZEĆ - odgłosie z brzucha 
SKURZICA - cynamon 
SKURZIĆ - ukraść 
SKUSIĆ - 1. spróbować 2. przekonać się 
SKUTAĆ - o pościeli - zburzyć 
SKUTNÓĆ - zgarnąć na jedno miejsce 
SKYRCZYĆ - zmiąść, zgnieść 
SKYRCZYĆ SIE - skurczyć się 
SKWARZIĆ - smażyć 
SKYRS - z powodu 
SLATOWAĆ - 1. spadać 2. odpadać 
SLAZOWAĆ - schodzić 
SLAZOWANI - zejście 
SLEGNÓĆ - położyć się przed porodem 
SLOĆ - zlać
SLYWAĆ - zlewać 
SLYWKI - resztki piwa, wódki 
SLYŹ - zejść 
SŁABIZNA - pachwina 
SŁABOTA - osłabienie, niemoc 
SŁABUĆKI - słabiutki 
SŁODKI STRUP - odmiana choroby skórnej 
SŁOWIOK - Słowak 
SŁOWIYNA - rozczochrana dziewczyna 
SŁOŻYĆ - 1. zrobić ogień 2. poskładać 
SŁOŻYĆ SIE - złożyć się, zrobić składkę 
SŁÓGOWAĆ - służyć, przebywać na służbie
SŁÓMIOCZKI - nieśmiertelniki 
SŁÓMIOK - kapelusz słomiany 
SŁÓMIÓNKA - forma ze słomy do ciasta chlebowego 
SŁÓŃCO - słońce 
SŁÓSZNY - 1. poważny - o wyrazie twarzy 2. rozsądny, wiarygodny 3. duży 
SŁÓŻKA - służąca 
SŁÓŻYĆ - być na służbie 
SŁYCH - wieść 
SŁYCHU DYCHU NI MA - nic nie słychać o kimś, o czymś 
SMARK - 1. wydzielina z nosa 2. podrostek, smarkacz, młokos 
SMARKAĆ - czyścić nos 
SMERDZIEĆ - śmierdzieć 
SMERDZIROBÓTKA - leń, próźniak, lubiący dobrze zjeść 
SMEREK - świerk 
SMIATAĆ - zmiatać 
SMIŁOWAC SIE - zlitować się 
SMIŁOWANI - zmiłowanie 
DLO SMIŁOWANIO - okrzyk - zlituj się. 
Jo je mały krzónść, nimóg jo tu dóńść, 
widzym na stole miód, jo bych Wóm go smiót 
SMLADY - 1. wyblakły 2. niewyraźny 
SMOLIĆ - 1. z irytacją: porzucić, lub zlekceważyć 2. nie zwracać uwagi 3. denerwować 4. palić papierosy 5. smołować 
SMOLIĆ SIE - cackać się 
SMOWY - spotkanie w celu omówienia ożenku 
SMÓND - swąd, śmierdzące powietrze ze spalin 
SMRECZEK - młodziutki świerk 
SMRECZYNA - 1. zagajnik świerkowy 2. gałęzie świerkowe 
SMREK - świerk 
SMRODLAWY - śmierdzący, o nieprzyjemnym zapachu 
SMRODLAWO ZUZKA - pelargonia 
SMRODYNIA - czeremcha 
SMRODZIĆ SIĘ - lenić się 
SMYCZYĆ - 1. ciągnąć coś za sobą 2. nieść coś ciężkiego 3. prowadzić, ciągnąć 
SMYCZYĆ SIE - 1. pełzać 2. z niechęcią - przychodzić 
SMYK - 1. włóczęga, latawiec 2. trzykrotka 
SMYKAĆ - wlec 
SMYKAĆ SIE - 1. włóczyć się 2. chodzić z kimś, chodzić ze sobą 
NA SMYKI - z niechęcią lub żartobliwie o odwiedzinach, zwłaszcza zalotach 
SMYKUŁA - ladacznica 
SMYNDZIĆ SIE - 1. dymić 2. palić się z trudem 
SNADNIE - łatwo 
SNADNY - łatwy 
SNANNO - łatwo 
SNANY - łagodny 
SNOCI - podobno 
SNOPEL - 1. sopel lodu 2. wydzielina z nosa 3. zwęglone kawałki z łuczywa 4. wyrostek, chłystek 
SNORZ - sennik 
SNOTWIĆ - wprowadzać coś nowego 
SNOZA - 1. wąwóz 2. połączenie pośladków z tyłu 
SNOŻYĆ SIE - wydalać łożysko rodne (o krowie, po wydaniu na świat potomstwa) 
SNYMBY - spotkanie przed weselem w celu omówienia spraw majątkowych
SOCHÓR - 1. drąg do robienia otworów w ziemi na ostrewki 2. kij samorosły z uchwytem do podpierania 3. kawałek źerdzi do wtaczania drzewa 
SOPÓŃ - człowiek nieprzystępny, małomówny, zarozumiały 
SOPUCH - człowiek nieprzystępny 
SORKAĆ - pociągać stale nosem 
SORNIK - samiec sarny 
SOSIYNKA, POD SOSIYNKI - na cmentarz 
SOTÓNA - wg wierzeń mara nocna, dusza, która przychodzi w nocy i we śnie znęca się nad człowiekiem, dusi go itp. 
SOTÓR - plecak tekturowy na książki dla dzieci szkolnych 
SÓL, PRZIŚĆ SOLI POJCZAĆ - przyjść do kogoś na bardzo krótko 
SÓMSIECZNICA - przegroda oddzielająca sąsiek od gumna w stodole 
SÓMSIEK - odgrodzone miejsce na siano lub słonę w stodole 
SÓNDEK - drewniane naczynie z pokrywą do przechowywania mięsa, słoniny 
SÓNDZICIEL - sędzia 
SPADKI - z powrotem 
SPADNÓĆ - upaść, spaść, zlecieć 
SPADOWAĆ - opadać 
SPAMIYNTAĆ SE - zapamiętać 
SPAMIYNTAĆ SIE - odzyskać przytomność 
SPANI - 1. sen 2. skroń 
SPARZIĆ SIE - 1. mocno się opalić 2. zawieść się na kimś 3. spocić się 
SPIKNÓĆ SIE - zmówić się z kimś (zwykle przeciw komuś) 2.   
SPLATECZKA - wstążeczka
SPLATKA - wstążka do włosów 
SPLYNSKIYRZIĆ - zrobić na dłoniach odciski z bąblami 
SPŁAWIĆ - o kurze - znieść jajko bez twardej skorupki 
SPŁOWI - liście, patyki nagromadzone przez wodę 
SPŁOWIEĆ - wyblaknąć, stracić kolor
SPOBOGNÓĆ - 1. przyzwyczaić 2. zauważyć 
SPOBOGNÓĆ SE - przyzwyczaić się 
SPOBOGNÓĆ SIE - przyjść do głowy 
SPODEK - 1. spód, dół 2. spódnica 3. dolna część 
SPODKI - część domu od fundamentu po parter 
SPODNI - dolny 
SPODNICA - halka 
SPODNIOKI - kalesony 
SPODNIORKA - dolna szeroka deska w chłopskim wozie 
SPOKOPIĆ - zrozumieć 
SPOLEGLIWY - taki, na którym można polegać, rzetelny godzien zaufania 
SPOLYGAĆ - polegać 
SPOŁE, SPOŁU - razem 
SPOŁYM - razem, wspólnie
SPOMIATAĆ, SPOMIETAĆ - o zwierzętach - poronić 
SPÓMINAĆ - wspominać 
SPOMÓDZ - wesprzeć 
SPONA - przytulia czepna 
SPORO - o pracy - szybko, sprawnie 
SPORY - 1. duży 2. wydajny 
SPORZÓNDZIĆ - posprzątać 
SPORZÓNDZIĆ SIE - rozliczyć się 
SPOWAĆ - częstotliwie spać, sypiać 
SPOWIADACZKA - awantura 
SPOWIEDELNICA - konfesjonał 
SPOWIEDNICA - jw. 
SPOZDAĆ SIE - zorientować się 
SPOZDOWAĆ SIE - 1. oczekiwać 2. spodziewać się 
SPOZDRZIĆ - zaglądnąć 
SPOZOROWAĆ - zauważyć 
SPÓMINAĆ - wspominać 
SPÓMNIEĆ - wspomnieć 
SPÓMNIEĆ SE - przypomnieć sobie 
SPÓMOGAĆ - wspomagać 
SPÓRA, SPÓRY - upór, dąsy  
SPÓRKI - dąsy, nieporozumienia 
SPÓRNIK - zwykle o dziecku - niegrzeczny, złośnik 
SPÓRNY - niegrzeczny 
SPÓROK - złośnik, niegrzecznik 
SPÓROWAĆ - być niegrzecznym, robić na przekór 
SPRAĆ - zbić, ukarać cieleśnie 
SPRASKANY - popękany 
SPRAWIĆ - naprawić 
SPRAWNY - prawdziwy 
SPRAWOWAĆ - naprawiać 
SPROSTY - 1. zwykły 2. bez wykształcenia 3. wulgarny 
SPROŚCIOK - wulgarny człowiek 
SPROWCA - zarządca 
SPRUGOWAĆ - spróbować (o czynności lub o jedzeniu) 
NA SPRZEDOJ - do sprzedania 
SPRZÓNGAĆ SIE - o właścicielach koni - łączyć swoje konie w jedną parę 
SPRZÓNGNÓĆ SIE - razem żyć, razem coś robić 
SPRZYCZKA - 1. kłótnia 2. poprzeczka 
SPUCOWAĆ - zjeść 
SPULYROWANY - przepity 
SPUSOBIĆ SIE - przygotować się 
SPUSOBNY - grzeczny, porządny 
SPUSÓB - 1. sposób 2. okazja, dogodne warunki 
SPUSZCZAĆ - roztapiać 
SPUSZCZAĆ SIE - 1. zjeżdżać na nartach lub sankach 2. polegać na kimś 
SPUŚCIĆ - 1. o słoninie - zesmażyć, lub maśle - roztopić 2. obniżyć cenę towaru 
SPUŚCIĆ SIE - umknąć uwadze kogoś 
SPYND - 1. skup żywca 2. ironiczni - o zgromadzeniu ludzi na zebraniu 
SPYRKNÓĆ SIE - o pannie - mieć dziecko bez ślubu 
SPYTAĆ - poprosić 
SPYTAĆ SIE - zapytać 
NA SPYTKI - dowiadywać się 
SRACZKA - biegunka 
SRAĆ - oddawać kał 
SRAĆ NA COŚ - być czymś oburzonym, mieś czegoś dość 
SRAĆ SIE - wahać się, mieć skrupuły, zastanawiać się 
SRAKA - 1. wulgarnie - tyłek 2. podlotek 
SRANDA - 1. sensacja 2. żart 
SRANDOWAĆ - żartować 
SRANDZISTA - człowiek lubiący żartować 
SRÓMB - ściany budowanego domu bez dachu 
SRÓMBEK - sanie sanie konne do przewożenia ludzi 
SRÓMOTNIE - okropnie 
STAMTELA - stamtąd 
STARAĆ SIE - troszczyć się 
STARANI - zmartwienie 
STARGAĆ - 1. zedrzeć 2. zerwać 
STARGANY - zerwany, zdarty 
STARKA, STARECZKA - 1. babcia 2. stara kobieta 
STARNÓĆ - starzeć 
STARO - żona 
STARO DZIYWKA - stara panna 
STAROŚĆ - 1. zmartwienie 2. troska 
STAROWNY - troskliwy 
STARUCNY - bardzo stary 
STARY - 1. mąż 2. dorosły 
STARY PIERDA - człowiek zgryźliwy 
STARY PRYK - niechętnie - o starym mężczyźnie 
STARZAĆ SIE - martwić się 
STARZICZEK - dziadek 
STARZIK - jw. 
STATECZNY - poważny, solidny 
STATEK - 1. inwentarz żywy w gospodarstwie 2. dom mieszkalny z budynkami gospodarczymi z bydłem, trzodą 
STATKI - naczynia kuchenne 
STATKOWAĆ SIE - 1.być poważnym, spoważnieć 2. prezentować się 
STAWIACZ - zdun 
STAWIAĆ - o sianie - układać w kopki 
STAWIAĆ SIE - 1. budować dom dla siebie 2. sprzeciwiać się 
STAWIYNI - budynek 
STEJIZBIOCY - sąsiedzi mieszkający w pobliżu 
STEJNA - i tak 
STELA - stąd 
STŁÓSNÓĆ - przytyć 
STOĆ - o śniegu - stajać 
STOĆ - o cenie - kosztować 
GDOSI DOBRZE STOJI - komuś się dobrze powodzi 
STOĆ O KOGOŚ - zależeć na kimś 
STOĆ ZA TO - mieć odpowiednią wartość, opłacać się 
STODIOBELNIK - przezwisko - pochodzący od stu diabłów 
STODIOBELNY - jw. 
STODIOSI - okrzyk wyrażający podziw, zdumienie 
STO DIOSKÓW - cóż u lich, do stu diabłów 
STODOLNIOKI - grabie o rzadko wstawionych zębach - do wygrabywania siana w stodole w czasie młócenia zboża 
STOJMO - w pozycji stojącej
STOLICA - długa szeroka ława 
STOŁECZEK - niski stołek 
STOŁEK - krzesło 
STOMILIJÓN - o mężczyźnie dowcipnym, z fantazją 
STOMILIJÓŃSKI - dowcipne, dodatnie lub ujemne określenie kogoś 
STOWAĆ - wstawać 
STOWKA - asent, pobór do wojska 
STÓNEK - górna część koszuli damskiej 
STÓNKA - mały samochód ciężarowy 
STÓWKA - setka 
STRACIĆ - zgubić 
STRACIĆ SIE - 1. zniknąć 2. wyjść niepostrzeżenie 
STRASZNIE - bardzo 
STRASZOK - strach (na wróble) 
STRAWA - pożywienie dla bydła 
STROKA - dwukołowy wózek do przewożenia towarów 
STROKATY - wielokolorowy, łaciaty 
STRÓM - drzewo nieowocowe 
STRÓMEK - 1. małe drzewo 2. choinka 
STRÓNA, NA STRÓNE - do ubikacji 
NA MAŁÓM STRÓNE - oddać mocz 
NA WIELKÓM STRÓNE - oddać kał 
STRUGACO STOLICA - ława z przyrządem do przytrzymywania drzewa w czasie jego obróbki 
STRUGAĆ - 1. rzeźbić 2. temperować 3. udawać kogoś 
STRUGNÓĆ - uderzyć kogoś mocno 
STRUPIĆ SIE - wywyższać się 
STRUŻOK - sennik 
STRYCH - drewniana skrzynia na ziarno 
STRYCZEK - 1. placek ziemniaczany 2. ciasto z tartych ziemniaków sparzonych gorącym mlekiem upieczone w piecu 
STRYK - stryj
STRYSZEK - 1. kawałek 2. małe poddasze 
STRZAPATY - 1. rozczochrany, nieuczesany 2. ze zbyt długimi włosami 
STRZAPOCZ, STRZAPOK - 1. kudłacz, nieuczesany, zwykle o dziecku 2. przezwisko dziecka nerwowego 
STRZAPOCZEK - firletka poszarpana 
STRZASKAĆ - stłuc 
STRZEBAĆ - siorbać 
STRZEBLA - mała rybka 
STRZEBNÓĆ - o zupie - skosztować 
STRZECHOCZ - letni kapelusz o szerokim rondzie 
STRZEDNI - średni 
STRZELIĆ DWIYRZAMI - trzasnąć drzwiami i wyjść gwałtownie 
STRZELIPŁACHTA - człowiek niepewny, lekki, niestały, nerwowy 
STRZELÓNY - porywczy, gwałtowny 
STRZEŃ, STRZYŃ - zmarznięty po wierzchu śnieg 
STRZEPAĆ - strząsnąć, otrzepać 2. wstrząsnąć 
STRZESZCZANY - chrupiący, dobrze wypieczony 
STRZEWA - wnętrzności, jelita 
STRZEWIKI - półbuty 
STRZEWO - jelito 
DOBIĆ SE STRZEWO - najeść się do syta 
STRZIC - o deszczu z silnym wiatrem 
STRZIGA - latawica 
STRZIKACZKA - 1. strzykawka 2. sikawka 
STRZIKAĆ - 1. sikać 2. wstrzykiwać 3. o bólu 
STRZODA - środa 
STRZUTYDNIA - w dniu powszednim 
STRZYBEŁKO - sreberko 
STRZYBERNIK, STRZYBNIK - srebrnik (kwiat polny) 
STRZYBŁO - srebro 
ŻYWE STRZYBŁO - 1. rtęć 2. ruchliwe dziecko 
STRZYBNIOCZEK - mały srebrny pieniążek 
STRZYBNIOK - srebrna moneta austriacka 
STRZYBNY - srebrny 
STRZYGÓŃ - wg wierzeń zły duch strzygący ubranie na człowieku 
STRZYLAĆ PÓNBÓCZKOWI DO NIEBA - strzelać niecelnie 
STRZYMPECZEK - kawałeczek nitki 
STUDOWANY - wykształcony 
STURKAĆ - trącać 
STURKO KIMŚ - ktoś zatacza się lekko pijn 
STURZAĆ - trącać 
STURZIĆ - popchnąć 
STUS - stos 
STUSEK - stosik 
STWIERDNÓĆ - stwardnąć 
STWORA - przyjęty u niektórych ludzi sposób odzywania się do kobiet. 
STWORZYŃ - część wozu - gwóźdź łączący obartel z przyhławkiem 
STYBLAĆ - śpieszyć, biec truchtem 
STYKNÓĆ - starczyć, wystarczyć 
STYL, STELA - stąd 
STYMPA - 1. drewniane naczynie w kształcie kielicha do tłuczenia jęczmienia na kaszę 2. gruba kobieta 
STYRCZYĆ - włożyć 
STYRCZYĆ TRZI GROSZE - wtrącać się 
STYRKAĆ - wkładać 
STYRKAĆ SIE - wtrącać się 
STYSKAĆ - narzekać, lamentować 
O SUCHYM PYSKU - bez jedzenia 
SUĆ - 1. sypać 2. o dobrym urodzaju zboża 3. puszczać wiatry 
SUDEK - beczułka 
SUKA - przezwisko - kobieta uganiająca się za mężczyznami 
SUKAĆ - zakasywać 
SUKNIA - spódnica 
SUKNIA, SUKNIA ŚLÓNSKO, SUKNIA WAŁASKO - część żeńskiego stroju ludowego  - haftowany, atłasowy serdaczek - żywotek, zszyty razem z suto marszczoną 
spódnicą, obszytą szeroką taśmą - galonką 
SUMAR - 1. przezwisko 2. mruk
SUMERYJA - 1. zawieja, gwałtowna burza 2. awantura 
SURÓŃ - człowiek bardzo surowy, niedostępny 
SUSZKA - suche drzewo stojące w lesie 
SUSZYĆ, KOGOŚ SUSZY - ktoś ma pragnienie 
SUSZYĆ KÓMUŚ GŁOWE - zawracać komuś głowę 
SUSZYĆ ZYMBY - śmiać się do każdego 
SUŻYNI - kłopot 
SWACZYĆ - jeść śniadanie 
SWACZYNA, SWACINA - drugie śniadanie lub podwieczorek 
SWADŹBA - kłótnia 
SWALIĆ - 1. zwalić 2. przerzucić 
SWALIĆ SIE - przewrócić się 
SWIJAĆ - zwijać 
SWIJAĆ SIE - zwijać się z bólu 
SWINÓĆ - zwinąć 
SWOBODA, ZA SWOBODY - za kawalerskich czasów, także za panieńskich czasów 
SWOBODNO - panna 
SWOBODNY - kawaler 
SWORZYŃ - miejce w przedniej części wozu, gdzie przypina się wagę 
SWÓJ, ZA SWE WZIÓŃĆ - adoptować, wziąć na wychowanie 
SYM - TAM - 1. od czasu do czasu 2. tam i z powrotem 3. to tu to tam 
SYNCZYSKO - chłopiec, urwis 
SYNEK - chłopak 
SYP - wsypa 
SYPANI - 1. miejsce na strychu, gdzie wysypywało się zboże 2. spichlerz, magazyn na zboże 
SYPEK - wsypa na pierze do poduszki 
SYPKA - podatek kościelny w zbożu 
SYPOWINA - tkanina na wsypy 
SYRWOTKA - serwatka 
SYRZOK - kołacz z serem 

SZ

SZACHERKA - nielegalna transakcja 
SZACHTA - 1. kopalnia 2. szyb 
SZACHTLA - pudełko tekturowe 
SZACIĆ - przodziewać, ubierać 
SZACIÓNKA - onuca 
SZACTWI - ubiór 
SZAFAR - zarządca w dworach książęcych 
SZAFEL - duże niskie naczynie drewniane z klepek z uchwytami 
SZAFLA - łopata do nabierania węgla 
SZAFLICZEK - małe niskie naczynie drewniane z jednym uchem 
SZAFLIK - duże naczynie drewniane z klepek z uchwytami
NA SZAGO - na ukos 
SZAGÓWKA - bruzda odwadniająca 
SZAJBA, KÓMUSIKEJ ODBIŁĄ SZAJBA - ktoś zwariował 
SZAJBKA - podkładka pod nakrętkę 
SZAJN, NI MOSZ SZAJNU - nie masz pojęcia 
SZAJT - 1. ćwiartka z pociętego na opał drewna metrowej długości 2. dłuższy kawałek drzewa do palenia 
SZAJTOWINA - 1. mało wartościowy towar 2. drzewo opałowe (z połupanego pnia, bądź grubych konarów) 3. wódka z drzewa 
SZAK - przecież 
SZAMSTER - ładny kawaler 
SZANDER, SZANTAR - żandarm, policjant 
SZANOBLIWY - oszczędny 
SZAŃTAĆ - chodzić koślawo 
SZARGÓN, SZARGAN - nicpoń 
SZARLACH - szkarlatyna 
SZAROK - śmieszek 
SZARÓWKI - odmiana gruszek 
SZARPACZKA - wiejska zabawa 
SZARULA - licha wódka 
SZARZIĆ SIE - przejaśniać się przed świtem 
SZASNÓĆ - 1. uderzyć 2. rzucić 
SZASNÓĆ SEBÓM - upaść 
SZAŚNIÓNY - nieco pomylony 
SZAŚNIÓNY MIECHYM - z dezaprobatą o czyimś zachowaniu 
SZAS - PRAS - byle jak 
SZASTAĆ - 1. trwonić 2. krajać duże kawały 
SZASZEK - człowiek niepoważny 
SZATKA - chustka na głowę 
SZATKA NA KWOSEK - kolorowa chustka ułożona w trójkąt i wiązana z tyłu głowy za dwa sąsiednie końce, noszona tylko
przez mężatki 
SZATKA NA SPUSZCZ - haftowana biała chustka wiązana na głowie za dwa sąsiednie końce (pozostałe spuszczone na plecy) 
używana przez młodsze mężatki na uroczyste okazje 
SZATY - 1. ubranie, odzież 2. sukienka 
SZAUFLA - łopata
SZCZAŃBA - 1. szczęka 2. szczelina w drzewie 
SZCZEBEL - 1. poprzeczka w drabinie 2. drążek poziomy ostrewki 
SZCZEĆ - deska z nabitymi gęsto gwoździami do czesania lnu 
SZCZEKACZKA - pogradliwie - usta 
SZCZEKUŁA - osoba wygadana, obmawiająca każdego 
SZCZEPEK, SZCZYPEK - młode drzewko do przesadzania 
SZCZIPEK - gałązka do szczepienia drzewa owocowego 
SZCZOTEK - mała choinka 
SZCZUKA - szczupak 
SZCZUREK - strużka wody ze stromego zbocza 
SZCZWIERCINA, SZTWIERĆ - 1. jedna czwarta 2. kwadrans 
SZCZWIERTKA, SZTWIERTKA - 1. ćwierć litra wódki 2. 1/4 kg masła 3. drewniana forma na masło o pojemności 1/4 kg 
4. 25 litrów piwa 5. drewniane naczynie do mierzenia zboża (ok. 25 kg) 
SZTWIERTKOWAĆ - o maśle - formować w kostki 1/4 kg. 
SZCZWIORAKI - czworaki 
SZCZWIOROK - taniec ludowy tańczony w kółkach po cztery osoby (2 dziewczyny, 2 chłopców) 
SZCZWORTEK, SZTWORTEK - czwartek 
SZCZWORTY, SZTWORTY - czwarty 
SZCZYBRAĆ - skubać, rwać - przede wszystkim trawę, liście 
SZCZYKAĆ - dzielić na kawałki przy pomocy ostrego narzędzia 
SZCZYNDZIĆ - oszczędzać 
SZCZYPA - 1. długa szczapa bukowa, służąca do oświetlenia izby 2. drzazga, szczapa 
SZCZYPAĆ - 1. rozrąbywać drzewo w drobne kawałki 2. kłuć 3. szczypać 
SZCZYPEK - kawałek żerdzi bukowej ściętej na końcu klinowato, służący do wtaczania dłużycy na sanie, lub wóz 
SZCZYPIÓNY, SZCZYPIÓNY NIYMIEC - o Polakach, którzy wyparli się polskości
SZCZYPKA - szczypawka 
SZCZYPLAWY - w smaku piekący, szczypiący 
SZCZYPOK - siekiera do łupania drzewa 
SZCZYRBATY - 1. wyszczerbiony 2. mający braki w uzębieniu 
SZCZYRBOCZEK - stary wyszzczerbiony nóż 
SZCZYRBEK - bieluń, trujące zioło 
SZCZYRK - żwirowa ziemia 
SZCZYRKAĆ - 1. grzechotać 2. szczękać zębami z zimna lub strachu 
SZCZYRKNÓĆ - brzęknąć 
SZCZYRKOWECZKA - bardzo miłe i dużo mówiące dziecko 
SZCZYRKOWKA - 1. grzechotka 2. szczebiotka 
SZEPLENIĆ - o czosnku - psuć, wysychać 
SZERKA - pas parciany służący do ciągnięcia lub podtrzymywania taczki 
SZEROWAĆ - nakładać chomonto na zwierzęta pociągowe 
SZERY - 1. uprząż dla koni 2. lejce
SZESNOSTKA - szesnastolatka, podkreślenie młodego, korzystnego wyglądu dot. kobiet 
SZETRZIĆ - szpiegować 
SZEWCOWAĆ - naprawiać buty, pracować jako szewc 
SZEWCZOK - stołek szewski 
SZEWIEC - szewc 
SZEWSKO, SZEWIECKO - złość, szewska pasja 
SZKAMRAĆ - narzekać 
SZKARBOŁY - stare papiery, broszury, gazety 
SZKAREDNY - bardzo brzydki 
SZKARPA - skarpa
SZKARTKA - kartka 
SZKARTOWAĆ - przewracać kartkami książki 
SZKATÓŁKA - pudełko, skrzyneczka na błyskotki, pieniądze 
SZKLABAĆ - plotkować, pleść głupstwa 
SZKLIĆ - kłamać, blagować 
SZKLÓNKA - 1. butelka 2. szklanka 
SZKLYBIĆ SIE - obraźliwie - płakać, popłakiwać 
SZKŁÓDA - zwykle o dziecku - myszkujący, szperający złodziejaszek 
SZKŁÓDZIĆ - przeszukiwać, myszkować, ruszać nie swoje rzeczy 
SZKOBEL - drewniana zasuwa u drzwi wejściowych 
SZKOBLIĆ - zdrapywać szczecinę z zabitego wieprza 
SZKOLNICZKA - uczennica 
SZKOLNIK - uczeń szkoły 
SZKOŁE DOSTAĆ - nauczyć się porządku 
SZKOŁY - wykształcenie 
SZKOPIEC - naczynie do udoju, skopek 
SZKOPINA - baranina 
SZKOPYRTAĆ - koziołkować 
SZKOPYRTOK - człowiek zmieniający przekonania, renegat 
SZKORUPA, SZKORZUPA - 1. skorupa 2. części rozbitych naczyń 
SZKORUPA, SZKORZUPKA - skorupka 
SZKOWROŹNY - wesoły, rozśpiewany 
SZKOWRÓNEK - skowronek 
SZKÓŁKA - przedszkole 
SZKREĆ - 1. drzeć się, śpiewać ostrym nieprzyjemnym głosem 2. płakać bez powodu, marudzić 
SZKROBACZKA - 1. narzędzie do obierania ziemniaków 2. zużyta miotła 
SZKROBAĆ 1. - obierać z łupiny ziemniaki, jarzyny 2. brzydko pisać 
SZKROBAĆ SIE - 1. drapać się po ciele 2. wspinać się 
SZKROBLICA - narzędzie do czyszczenia zabitej świni 
SZKROBOK - 1. nóż do obierania ziemniaków 2. pogardliwie - pisarczyk, urzędnik 
SZKROFLE - skrofuły 
SZKRÓB - 1. krochmal 2. sknera 
SZKRÓBIĆ - krochmalić 
SZKRYBIĆ SIE - smucić się, popłakiwać 
SZKRYBOK - drewniany przyrząd do mierzenia odległości w gospodarstwach chłopskich 
SZKRYFAĆ - brzydko pisać 
SZKUBACZKA - zbiorowe darcie pierza 
SZKUBACZKA Z POTAŃCÓWKÓM, Z MUZYKÓM - zbiorowe darcie pierza z tańcami i muzyką 
ŚLEBO SZKUBACZKA - zbiorowe darcie pierza bez tańców 
SZKUBACZKA WYBLYSZCZÓNO - zbiorowe darcie pierza z tańcami 
SZKUBACZORKA - kobieta drąca pierze, zwykle z innymi 
SZKUBAĆ - skubać, drzeć 
SZKUBAĆ SIE - denerwować się, kłócić się 
SZKUBANIEC - człowiek nerwowy 
SZKUCIATY - owłosiony 
SZKUCINA - szczecina 
SZKUCIOK - 1. prosiak z długą szczeciną 2. przezwisko dziecka 
SZKUMLAĆ - skomleć 
SZKURCZEĆ - burczeć 
SZKUT - 1. włos 2. przezwisko dziecka
SZKUTA - szczecina świni 
SZKUTOWAĆ - ciągnąć za włosy 
SZKWARZIĆ - smażyć 
SZKWET - smarkacz, przezwisko dziecka 
SZKWIT - mocno poplątane włosy 
SZKWIYRCZEĆ - skrzypieć 
SZKWÓR - owad, kleszcz
SZKYRKAĆ - trzeć, pocierać (zapałką) o pudełko 
SZKYRKNÓĆ - otrzeć o coś 
SZLABIKORZ - elementarz 
SZLABIKOWAĆ - uczyć się sylabizowania 
SZLACHTA - rzeźnia, miejsce uboju 
SZLACHTOWAĆ - dokonywać uboju 
SZLACZEK - tasiemka, lub długi wąski kawałek materiału 
SZLAG TREFIŁ - ktoś dostał zawału serca 
SZLAJDRA - proca 
SZLAJER - 1. welon 2. woalka 
SZLAJFA - część wozu - łańcuch służący do hamowania 
SZLAJFIYRZ - szlifierz 
SZLAJFKA - krawat 
SZLAJFOWAĆ - 1. hamować 2. ostrzyć 
SZLAUCH - wąż gumowy 
SZLEPER - taczkarz na kopalni 
SZLICHTA - wygładzenie surowego betonu lub tynku 
SZLICZUCHY - łyżwy 
SZLOG - łan, kawał pola 
SZLOGA - 1. rampa 2. rampa z ustawionej na słupkach żerdzi dla zatrzymywania orszaku weselnego 
SZLOCHNÓĆ - ukraść 
SZLÓMPAĆ - brodzić w wodzie 
SZLÓMPAĆ SIE - jw. 
SZLÓMPETA - niegustownie ubierająca się dziewczyna 
SZLÓNDRA - kobieta niedbała 
SZLÓNDRAĆ - 1. o praniu - płukać w wodzie 2. taplać się w wodzie 
SZLUCHNÓĆ - o kieliszku wódki - szybko wypić 
SZLUK - łyk 
SZŁAPA - 1. stopa 2. ślad stopy 
SZŁAPAĆ - boso i wolno chodzić 
SZŁAPKA - 1. pedał kołowrotka 2. część wozu - metalowa stopka z bolcem i dziurką przytrzymująca koło na końcu osi 
3. packa na muchy 
SZŁAPYM - CUGYM - piechotą 
SZŁOPIEC - pułapka na szczury 
SZŁUPA, SZUPA - skórka, skorupa 
SZŁUPKA - ukrojony wierzch ziemniaka z zawiązkami kiełków, przeznaczony do sadzenia 
SZMACIORZ - 1. zbierający stare ubrania 2. ujemne określenie biedaka 
SZMACIPANI - kobieta ubierająca się pretensjonalnie, bez gustu 
SZMAJA - ulicznica 
SZMAJCHLOWAĆ SIE- umizgiwać się, przymilać się 
SZMAJCHLYRZ - zalatnik
SZMAK - apetyt
SZMAKOWAĆ - smakować 
SZMAŃDURA - ulicznica 
SZMAROWAĆ - 1. smarować, nacierać 2. wynosić się 3. iść bardzo szybko 
SZMARÓWKA - ladacznica 
SZMATŁAĆ - deptać 
SZMATŁAĆ SIE - plątać się 
SZMATŁAWIEC - 1. wyzwisko 2. okupacyjna gazeta rządowa 
SZMATŁAWY - chodzący niezgrabnie 
SZMATŁOK - człowiek o niezgrabnym chodzie 
SZMELCER, SZMELCYRZ - przetapiacz rudy w hucie 
SZMELINIORZ - przemytnik 
SZMEŁCHTAĆ - łaskotać 
SZMOLEC - smalec 
SZMUGLOWAĆ - przemycać 
SZMUGLYRZ - przemytnik 
SZMULIĆ SIE - być naburmuszonym 
SZMUTYCHLA - chustka do nosa 
SZMYR - smar 
SZMYRAĆ - pocierać, przesuwać 
SZMYRGIEL - papier ścierny 
SZMYRNÓĆ - lekko posmarować 
SZNAJDER, SZNAJDRA - proca 
SZNAJDROWAĆ - zbaczać 
SZNELPOLKA - szybka polka 
SZNICA - 1. przednia część wozu, do której jest przymocowany dyszel 2. długie nogi 
SZNIURA - część kołowrotka - sznurek łączący koło ze szpulą 
SZNIURKA - wstążeczka lub tasiemka 
SZNOBLOCH - nos 
SZNÓRA - sznur do bielizny  
SZNUP - brzdąc 
SZNUPACZKA - sproszkowany tytoń do wąchania 
SZNUPAĆ - myszkować, szukać czegoś w niepożądanym miejscu 
SZNUPNYĆ - zażyć tabaki
SZNUPOK - ciekawski 
SZNUPTYCHLA - chustka do nosa 
SZNURKA - sznurek, tasiemka 
SZNURKI - sznurowadła 
SZNYCLÓWKA - mięso wieprzowe na kotlety 
SZNYTLOCH, SZNYTLOK - szczypiorek 
SZOKAĆ - częstotliwie od SZOKNÓĆ 
SZOKNÓĆ - krzyknąć żeby przepędzić kury 
SZOL - winda w kopalni
SZOLIĆ - szaleć 
SZOLKA - 1. menażka 2. szalka na wagę 3. miseczka dla psa, kota 
SZOLÓNTAĆ SIE - zataczać się, słaniać się 
SZOŁDRA - zapieczone w cieście mięso, wędliny 
SZOŁTYSKA - szybki taniec ludowy 
SZOPKA - pomieszczenie na opał, narzędzia 
SZOR - pas 
SZORY - pasy na plecy do noszenia ciężarów 
SZÓNKA - szynka 
SZÓSTKA - dwadzieścia halerzy austrackich 
SZÓSTOWO - u katolików Msza św. w niedzielę o godz. szóstej rano 
SZPAC, SZPAS - żart 
SZPACOWAĆ, SZPASOWAĆ - żartować 
SZPACYR - spacer 
SZPACYROK - ładna laska spacerowa 
SZPACYROWAĆ - spacerować 
SZPACYRPOLKA - polka w wolnym tempie 
SZPAJCHLA - szprycha rowerowa 
SZPAJSKA - 1. szafka w kuchni 2. spiżarka 
SZPAJZEZODA, SZPAJZODA - soda oczyszczona 
SZPALOWAĆ - skarżyć (o dzieciach) 
SZPALOWNICA - skarżypyta 
SZPANGA - 1. spinacz do spodni do jazdy na rowerze 2. spinka do włosów 
SZPANGI - kajdany 
SZPANOWAĆ - naciągać 
SZPAROK - drut do przepychania fajki 
SZPATNIE, SZPETNIE - brzydko 
SZPATNY, SZPETNY - 1. brzydki 2. zły 
SZPEKULANT - spekulant 
SZPEKULYROWAĆ - kombinować 
SZPERA - zagłębienie w korycie rzeki lub potoku pod drewnianym progiem 
SZPERHOK - 1. wytrych 2. pogrzebacz 
SZPERKETA - dwa łańcuchy około półmetrowej długości zwisające przy przednich kłonicach i służące do spinania wozu 
SZPEROK - piec kuchenny z kamienia cegły lub kafli 
SZPICA - szprycha koła od wozu 
SZPICA - l. mn. ozdobna koronka przy bieliźnie damskiej 
SZPIK - 1. zagłębienie w ziemniaku, z którego może wyrosnąć kiełek 2. zaschła wydzielina z nosa 3. obraźliwie o małych chłopcu 
SZPILOWAĆ - szpiegować 
SZPIN, SZPIŃ - sprzączka metalowa przy pasku 
SZPINA - brud 
SZPINAWY - brudny 
SZPINTAĆ - 1. ciąć tępym nożem 2. prowokować kogoś słowami 
SZPITERLACZYĆ - bardzo oszczędzać, wiązać koniec z końcem 
SZPITOLINA - zapach typowy dla szpitala 
SZPLINTEK - zawleczka 
SZPLUCHAĆ - 1. pluskać 2. potrząsać płynem 
SZPORKASA - kasa oszczędnościowa 
SZPOROBLIWY - oszczędny 
SZPOROWAĆ - oszczędzać 
SZPOTAWY - kulawy 
SZPÓNA - roślina, chwast mocno przyczepiona do zboża 
SZPÓNTÓWKA, SZPUNTÓWKA - blaszany pistolet do strzelania z korków 
SZPRAJCOWAĆ - stawiać podpory, stemple 
SZPRAJCOWAĆ SIE - opierać się, buntować się 
SZPRYCA - sikawka 
SZPULAĆ - nawijać 
SZPULTAĆ - chlapać w wodzie 
SZPUNT - 1. korek 2. mały chłopczyk 
SZPUNTEK - mały korek 
SZPUNTOWAĆ KOGOŚ - nastawiać kogoś przeciw 
SZPYNCER, SZPYNCEREK - krótki żakiet, dopasowany w pasie z bufiastymi rękawami, wykonany z grubszego materiału 
SZYNDLICZEK - szpilka 
SZPYNDLIK - 1. szpilka 2. ozdobna broszka 
SZPYRA - kawałek uszkodzonej żywej skóry 
SZPYRCZOK - skrzynia do dłuższego przechowywania wysolonego mięsa i słoniny 
SZPYRKA - słonina 
SZPYRKI - 1. skwarki z mięsa i słoniny 2. przyjęcie z okazji świniobicia 
SZPYRNIK - mała szafka na słoninę, miejsce na słoninę na strychu 
SZPYRTNÓĆ - fiknąć 
SZPYRY - strzępy 
SZRAJTOFEL, SZRAJTOFLA - portmonetka, portfel 
SZRAMÓWKA - ostry kilof do łupania węgla w kopalni 
SZRANK - 1. komoda, bieliźniarka 2. kąt symetrycznego wygięcia piły 
SZRANKOWAĆ - rozszerzać zęby w pile 
SZRAUBSZTOK - imadło 
SZREGYM - ukośnie, z ukosa 
SZRÓCIOK - 1. młynek do śrutowania 2. świnia do tuczenia 
SZRÓCISKA - zaniedbane stare ubrania 
SZRÓT - grubo zmielone zboże 
SZRÓTEK - mniejszy kawałek materiału 
SZRÓTOWAĆ - mleć na śrut 
SZRÓTY - przyodziewek 
SZRUB - śruba 
SZRUBEK - śrubka 
SZRUBNÓĆ SE - popić, wypić parę kieliszków wódki
SZTACHETA - kieliszek wódki 
SZTACHNÓĆ SE - zaciągnąć się dymem
SZTACYJÓN - stacja kolejowa 
SZTAFIROWAĆ SIE - stroić się 
SZTAJEROK - ciężki koń 
SZTAFAJNY - sztywny 
SZTAJGIER - sztygar 
SZTAJGOWAĆ - zwansować 
SZTAMA - SPÓŁKA 
SZTAMBILIJA - ułożony stos drzewa przeznaczony do wywozu z lasu 
SZTAMPERLA - mały kieliszek 
SZTAMPERLIK - mały kieliszek z grubego szkła 
SZTAMPOWAĆ - napełniać i ubijać 
SZTANGLA - drąg żelazny do podnoszenia i przesuwania ciężaru 
SZTANGLA WÓRSZTU - cały kawałek kiełbasy w prostym grubym jelicie 
SZTAPLOWAĆ - układać (deski) w stos 
SZTAUCHNIÓNY - nadwyrężony 
SZTEBEL - stebel do orstewki na siano 
SZTECLA - część wozu - żelazna rurka z dziurkami nakładana na koniec osi 
SZTEKIER - gniazdko elektryczne 
SZTELOWAĆ - 1. zamawiać 2. mieszać (płyny)
SZTELÓWKA - rozcieńczona wódka albo woda z sokiem 
SZTELUNEK - urzędowe wezwanie 
SZTELUNKI - okopy wojenne na froncie 
SZTEPSLIK - korek do butelki 
SZTERNADEL - trznadel 
SZTERNOST - czternaście 
SZTEROWAĆ - przeszkadzać 
SZTOF - tkanina wełniana w dobrym gatunku 
SZTOK - piętro 
SZTOKERLA - krzesełko kuchenne bez oparcia 
SZTOKOWIEC - dom wielopiętrowy 
SZTOL - 1. bratnal 2. rynna na zboczu górskim do spuszczania kłód drzewa w dół
SZTOLEC - część wozu - belka do której przymocowana jest oś kół 
SZTOLWERK, SZTOLWEREK - cukierek z melasy o kształcie i wielkości kostki cukru 
SZTOPOWAĆ - 1. ubijać, ugniatać 2. cerować 3. zatrzymywać 
SZTORACZKA - robota wokół domu 
SZTORCYM SIE POSTAWIĆ - przeciwstawić się 
SZTORNÓĆ, POSZTORNÓĆ - trochę posprzątać 
SZTOS - uderzenie 
SZTRAJBOK - wóz konny w formie platformy używany głównie w miastach do rozwożenia węgla i towarów 
SZTRAJCHOWAĆ - malować 
SZTRAMACKI - elegancki 
SZTRAMOK - elegant, strojniś 
SZTREJK - strajk 
SZTREKA - tor kolejowy 
SZTREKORZ - robotnik zatrudniony przy remoncie torów kolejowych 
SZTREKOWAĆ SIE - starać się podobać, dobrze się zachowywać
SZTROF - kara pieniężna 
SZTROFOWAĆ - łajać 
SZTRÓMBANDLA - podwiązka 
SZTRUCLA - bułka podłużna zawijana ze słodkiego ciasta 
SZTRUDLA - strucla 
SZTRYCH - drewniana skrzynia do przechowywania ziarna 
SZTRYCHCIĆ SIE - stroić się 
SZTRYCHULEC - ołówek 
SZTRYKOWAĆ - robić na drutach 
SZTRYSZEK - cienka kromka (chleba, kołacza) 
SZTUCHACZKI - gniecione ziemniaki 
SZTUCHAĆ - 1. trącać 2. o gotowanych ziemniakach - gnieść 3. przygotowywać karmę dla świń 
SZTUCHANKI - gotowane, gniecione ziemniaki 
SZTUCHNÓĆ - pchnąć, trącić 
SZTUCOWAĆ - przycinać (wąsy) 
SZTUDYNT - student
SZTUDYROWAĆ - studiować 
SZTUMEL - niedopałek papierosa 
SZTURACZKA - ciągłe drobne roboty domowe, w gospodarstwie 
SZTURCHACZKA - licha zabawa 
SZTWIERTKA - zob. SZCZWIERTKA, ŚĆWIERTKA
SZTWIERTKOWAĆ - o maśle - formować w kostki o pojemności ćwierć kilograma 
SZTWIERTNIA - 28 arów 
SZTWIÓROK - czterorodzinny dom dla robotników 
SZTYBLAĆ - iść szybko drobnym krokiem 
SZTYBLETY - półwysokie buty niesznurowane, dawniej z gumą na bokach 
SZTYCH - szew 
SZTYCHAĆ - prowokować, dokuczać, obrażać 
SZTYCKI - wełniane ochraniacze na nadgarstki 
SZTYCLE - jw. 
SZTYFTOWAĆ - nastawiać, namawiać 
SZTYL - trzonek 
SZTYMOWAĆ - 1. stroić instrument 2. wybijać otwór w murze 
SZTYMPEL - 1. pieczątka 2. opłata, znaczek skarbowy 3. słup podpierający strop 
SZTYRAĆ SIE, SZCZYRAĆ SIE - o koniu - ocierać kopytem o kopyto 
SZTYRKAĆ - o odgłosie grzechotki lub brzękadła 
SZTYRKOWKA - 1. grzechotka 2. brzękadło dla konia, krowy lub owcy 
SZTYRNADEL - trznadel 
SZTYRY - cztery 
SZTYRY A PIYNDZIESIÓNT - pięćdziesiąt cztery 
SZTYRYCATKA - czterdziestka 
SZTYRZO - czterej 
SZUBRYKOWAĆ - bałaganić 
SZUDERA - nawałnica, burza 
SZUFECA - onuca 
SZUFILCE - kłaki 
SZUFKA - stożkowaty czerpak na długim drążku do nabierania wody lub gnojówki 
SZUFLA - łyżka do nabierania rosołu 
SZUFÓNEK - duża łyżka do nabierania płynu 
SZUHAJ - parobek, młodzieniec 
SZULA - zacierka na mleku 
SZULAĆ - wałkować w dłoniach 
SZULAĆ SIE - poruszać się drobnym kroczkiem 
SZULANKA - ręcznie przygotowana porcja ugotowanych ziemniaków ugniecionych w uformowane kule 
SZULKA - cienko rozwałkowane ciasto na miodzie zwinięte w rulonik, bardzo krótko przypieczone na patelni. 
Potrawę tę przygotowywano w parafii i roznoszono po domach przed wigilią razem z opłatkiem - u ewangelików. 
SZULOCZEK - 1. wałek uformowany przez toczenie 2. rolka dropsów 
SZUMAJZ - zanieczyszczenia w wymłóconym zbożu 
SZUMNIE - bardzo ładnie 
SZUMNOTA - piękno, piękne otoczenie 
SZUMNY - piękny, okazały 
SZUPA - łupina 
SZUPARNIA - małe przejściowe więzienie do dyspozycji policji 
SZUPASYM - siłą, pod eskortą 
SZUPIEĆ - być w niebezpieczeństwie 
SZUPINY - obierki z ziemniaków i jarzyn 
SZUPOK - w czasie okupacji niemiecki policjant 
SZUPOKI - ziemniaki ugotowane w łupinie 
SZUP TAM SZUP TU - raz tam raz tu 
SZURGOŁY - starsze ubrania 
SZURNIÓNY - 1. stuknięty, niespełna rozumu 
SZURY - 1. krzywy, nierówny 2. zezowaty 
SZURZIĆ SIE - krzywić się 
SZUS - o dziewczynie - nerwowa, postrzelona 
SZUSNÓĆ - 1. lekko przetrzeć 2. przelotnie - o deszczu 
SZUSNÓĆ SE - o mężczyźnie - odbyć stosunek seksualny z kobietą 
SZUSPYTEL - niepoważny, nagły, porywczy 
SZUSTAĆ - ślizgać sie na lodzie 
SZUSZKAĆ - szeptać, domawiać się cichaczem 
SZUŚCIEĆ - szeleścić 
SZUTKA - góralska spódnica 
SZUTO KOMUŚ - komuś jest wstyd 
SZUTROWAĆ - rzucać w kogoś kamieniami 
SZUTY - 1. bez rogów 2. niedobrze leżący 
SZWADLYNA - krawcowa 
SZWAGIER - rzep, też łopian 
SZWAGRÓWKA - szwagierka 
SZWAJSY - nieumyte stopy 
SZWANDROSIĆ - mówić niezrozumiale, innym językiem 
SZWARC - handel pokątny, przemyt 
SZWARGOLIĆ - mówić niewyraźnie, niezrozumiale, zwłaszcza po niemiecku 
SZWARNIE - sporo, dosyć dużo 
SZWARNY - 1. urodziwy, ładny 2. dosyć duży 
SZWEL - podkład kolejowy 
SZWERCOWAĆ - przenosić nielegalnie przez granicę 
SZWICOWAĆ - pracować mocno, w pocie 
SZWIEC - szewc 
SZWIGRA - szwagierka 
SZWINDLYRZ - szachraj 
SZWOB - 1. czarny karaluch 2. pogardliwie - Niemiec 
SZWOCZKA - krawcowa 
SZWOŁKI - 1. grudki w cieście 2. zacierka na mleku 3. zgrubienie tłuszczowe na brzuchu 
SZWOREK - wąski pasek tkaniny (do wiązania) 
SZWORY - pogardliwie o ubraniu (częściej o kobiecym) 
SZWYNCKA - wagary 
SZYBER - przednia i tylna zasuwa w wozie gospodarskim 
SZYBNÓĆ - przesunąć 
SZYBOWAĆ - przesuwać 
SZYBRZIKOWAĆ - myszkować w ubraniach, szufladach 
SZYCHTA - zmiana, dniówka 
SZYCHTOWE MYDŁO - szare mydło 
SZYĆ, SZYĆ DO KUPY - wzajemnie się popierać, kombinować 
SZYDZIĆ - okłamywać 
SZYF - statek, okręt 
SZYFER - łupek dachówkowy 
SZYFOWAĆ - pływać po krze lodowej przez popychanie jej kijem opierającym się o dno 
SZYFÓNER - szafa 
SZYFÓNKA - łyżka do nalewania zupy 
SZYFULEC - 1. grudka kału na sierści zwierząt 2. kołtun 
SZYKOWNY - 1. o człowieku - grzeczny, zgrabny 2. o zwierzęciu - łagodny 3. o przedmiocie - zgrabny 
SZYMEL - koń białej maści 
SZYMYNCKI - nieswój 
SZYNDZIOŁ - gont 
SZYNKA - deseczka stanowiąca szczebel na końcu drabiny 
SZYNKWAS - bufet, wyszynk 
SZYP - owoc dzikiej róży 
SZYPŁACZKA - drobna, żmudna wymagająca precyzji robota 
SZYPŁAĆ - 1. szukać po kieszeniach 2. zrobić coś drobnego, misternego 
SZYROKUCNY - bardzo szeroki 
SZYRZINA, SZERZINA - miara na szerokość materiału 
SZYSZTOF - strzelnica 
SZYTCHAĆ - dokuczać, obrażać 
SZYWANICA - duża igła krawiecka, szewska 

Ś

NA ŚCIANYM - sposób koszenia zboża, kosa porusza się w kierunku      
ŚCIAPAĆ - o owocu - strącić z drzewa 
ŚCIAPNÓĆ - 1. skosić mały obszar, jakąś resztkę 2. zrobić niewielką ilość      
ŚCIBOREK - biedaczek 
ŚCIEBŁO - źdżbło 
SCIEBOLIĆ - brzydko szyć 
ŚCIEPAĆ - zrzucić 
ŚCIERNI, ŚCIYRNI - ściernisko 
ŚCIYRNIÓWKA - młoda koniczyna wyrosła po skoszeniu zboża 
ŚCIGAĆ SIE - 1. cierpieć 2. być w trudnej sytuacji 
ŚCIGNÓĆ - 1. przyłapać 2. zdążyć zrobić 
ŚCIGÓNCO WIEC - trudna sprawa 
ŚCIPNÓĆ - umrzeć, zginąć, zdechnąć 
ŚCISKAĆ - 1. gnieść 2. oszczędzać 
ŚCIUREK - woda płynąca ciurkiem 
ŚCIURKYM - ciurkiem 
ŚCIYL, ŚCIEL - ściółka, suche liście na ściółkę 
ŚCIYRKI - zupa mleczna z lanym ciastem 
ŚĆMIYWAĆ SIE - zmierzchać 
NA ŚCIMIYWKU - o zapadającym zmierzchu 
ŚĆWIERĆ - jedna czwarta 
ŚĆWIERTANKA - 1. miara objętości zboża, około 12 litrów 2. drewniane naczynie w kształcie walca z uchwytem o 
pojemności około 12 litrów 
ŚĆWIERTKA, SZTWIERTKA - 1. ćwiartka 2. kawałek masła o wadze 1/4 kg uformowany w drewnianej foremce 3. forma do masła 
4. 1/4 litra alkoholu 5. miara objętości zboża 6. 25 l piwa 
ŚKWIT - zaplątane włosy 
ŚLABIKORZ - elementarz 
ŚLABIKOWAĆ - sylabizować 
ŚLAMAJDA - człowiek ślamazarny, niezręczny 
ŚLEPER - chłopiec odwożący w kopalni węgiel na taczkach 
ŚLEPE STRZEWO - wyrostek robaczkowy 
ŚLEPIEC - owad kłujący bydło i ludzi 
ŚLIMTAĆ SIE, ŚLINTAĆ SIE - 1. ślinić się 2. popłakiwać 
ŚLIMTOK - człowiek zbrudzony od pokarmu lub kataru 
ŚLIN - ciężka, gliniasta ziemia 
ŚLINTOCZEK - mały śliniak, śliniaczek 
ŚLINTOK - śliniak 
ŚLINTÓWKA - pryszczyca 
ŚLIWCZOK - kołacz ze śliwkami 
ŚLIWKA - 1. drzewo i owoc 2. zwitek tytoniu do żucia 
ZAŁOŻYĆ NA ŚLIWKE - włożyć do ust i żuć tytoń 
ŚLIŻCZÓNKA - woda ze śliwek 
ŚLIŻKI - kluski z serem okraszone masłem 
ŚLÓMPACZKA - niepogoda, błoto 
ŚLÓMPAĆ - niepotrzebnie, niezdarnie coś płukać, myć w wodzie 
ŚLOSARKA - ślusarstwo 
ŚLOSORZ - ślusarz 
ŚLÓNCZEĆ SIE - o beczce - przeciekać 
ŚLÓNDRAĆ SIE - taplać się 
ŚLUBIĆ - obiecać 
ŚLYMPIEĆ - 1. mżyć 2. czekać 
ŚMIATOCZEK - miotełka 
ŚMIATOK - miotła z włosiem 
ŚMIEĆ - tylko w przeczeniu - nie wolno 
ŚMIERGUST, ŚMIERGUSTY - śmigus dyngus 
ŚMIERGUSTNIK - chodzący po śmigusie 
ŚMIETNIK - garnek kamionkowy na śmietanę 
ŚMIETÓNKA - śmietana 
ŚMIEWY - uśmiechnięty, śmiejący się 
ŚMIGAĆ - biec, iść prędko 
ŚMIGIEL - drążek do hamowania 
ŚMIGOL - 1. wysokie drzewo 2. zwinny, wysoki chłopak 
ŚMIŹLA - krochmalona wstawka na przodzie koszuli 
ŚNIAD - gruby pień 
ŚNICA - część wozu lub sań, jeden z dwu drążków łączących dyszel z osią przednich kół lub przednich sań 
ŚNIEGULOK - bałwan ze śniegu 
ŚNIORZ - sennik 
ŚPICZKA - lufka do palenia papierosów 
ŚPIYCHAĆ SIE - śpieszyć się 
ŚPIYWOK - śpiewak prowadzący śpiew na pogrzebach, pielgrzymkach itp. 
ŚWIACZNY - przystojny 
ŚWIAT - odległość, bardzo daleko 
WIDZIOŁ TO ŚWIAT - to niesłychane 
ŚWIAT NIE WIDZIOŁ - jw. 
ŚWIDRATY - zezowaty 
ŚWIDRZIĆ - zezować 
ŚWIEDER - świder 
ŚWIETNICA - najpiękniejszy pokój w domu, na obszarze nizinnej części Śląska Cieszyńskiego; świetlica 
ŚWINKORZ - handlarz świniami 
ŚWINSKO TROWA - ptasi rdest, chwast 
ŚWITAĆ - fikać, kopać nogami 
ŚWITNÓĆ - kopnąć 
ŚWIYCZKA - 1. świeca 2. polędwica 3. mielone mięo z dodatkiem polędwicy, pieczone w kształcie podłużnego i spłaszczonego bochenka. 
4. wydzielina kataru 
ŚWIYNTOJAŃSKI CHLYB - owoc południowego drzewa chlebowego 
ŚWIYNTOJAŃKI ZIELE - dziurawiec 
ŚWIYRBIEĆ, ŚWIYRZBIEĆ - swędzić 
KOGOSI PIYNTY ŚWIYRZBIÓM - ktoś ma ochotę tańczyć 
ŚWIYRBIÓNCZKA - świerzb
ŚWIYRCZEK - wynędzniały człowiek, chudzina 
ŚWIYRGOLIĆ - o ptakach - śpiewać 
ŚWIYRK - modrzew 

T

TABAK, TABAKA - tytoń 
TABLICZKA - tabliczka łupkowa do pisania w szkole 
TABULA - tablica szkolna 
TABULKA - o czekoladzie 
TACI, TACIU, TAĆ - rodzaj zwrotu do maleńkiego dziecka, które jest w okresie gaworzenia 
TACIK - 1. ojciec 2. dziadek 
TACINEK - 1. ojciec 2. dziadek 
TAJLOWAĆ - przydzielać robotników do pracy 
TAJNY - tajniak 
TAJOJKI - Lwowiacy 
TAKOWNY - taki 
TAKUTKI, TAKUĆKI - dokładnie taki sam 
TALIJAN - Włoch 
TAMSTELA - stamtąd 
TAMSTYL - jw. 
TANIECZNICA - tancerka 
TANIECZNIK - tancerz 
TAŃCOWACZKA - zabawa taneczna
TAŃCOWAĆ - tańczyć 
TAŃCOWAĆ KOLE KOGO - wykonywać służalczo wszystkie polecenia 
TARASIĆ - brudzić 2. deptać, niszczyć 
TARGAĆ - 1. szarpać, drzeć, niszczyć 2. wyrywać 3. z odcieniem pejoratywnym - iść 
TARGAĆ SIE - 1. wyrywać obie, bić się o coś, lub kogoś 2. obraźliwie - krzyczeć, płakać 
TARGANIEC - lichy materiał 
TARLUSZKO - mała tarka 
TARŁO - tarka 
TARŻYĆ - zarabiać na sprzedaży 
TASKAĆ - nosić 
TASZKA - 1. torebka 2. torba na zakupy 
TATA Z MAMÓM - mieszanka spirytusu z wodą lub sokiem 
TATARCZOK - tatarak 
TATARCZÓWKA - rodzaj wódki wyrabianej z dodatkiem tataraku 
TATEK - ojciec 
TATOWIE - rodzice 
TATULEK - 1. zdrobniale: ojciec 2. ksiądz ewangelicki 
TATULKOWIE - rodzice  
TEJ - herbata 
TEKLA, TEKLA KLEBETNICA - plotkarka 
TELA, TELO - tyle 
PO TELA - po tyle 
TELI - tak duży 
TELKI - taki, tak duży 
TELKI CZAS - tak długo 
TELKOWNY - bardzo duży 
TELKOWNY CZAS - tak długo 
TELKUCNY - tak wielki, tak liczny 
TELOWECZNY - jw. 
TELOWNY - o dużej ilości 
TEPICH - dywan chodnik 
TER - lepik 
TERAZISKO - 1. natychmiast 2. przed chwilą 
TERAŹNIEJSZY - obecny 
TERCYJAN - woźny w szkole 
TERORZ - robotnik smarujący lepikiem dachy 
TEROWAĆ - smarować lepikiem 
TEROZKI - teraz, obecnie 
TERPECIN - terpentyna 
TERYNDY - tędy 
TESARSKI - ciesielski 
TESKNICA, TESCHNICA - tęsknota 
TESKNO, TESCHNO - tęskno
TESORZ, TESOR - cieśla 
TEŻ, TEŻ TAM - partykuła wzmacniająca 
TKAĆ (NOS) - wścibiać, wtykać 
TLEĆ - 1. żarzyć się 2. o zębie - psuć się 
TLOŁKA - próchniałe drewno 
TŁOCZYĆ - deptać 
TŁÓC - mocno bić 
TŁÓCZEK - drewniana pałka do ziemniaków 
TŁÓK - 1. człowiek otępiały 2. przezwisko - zwykle o niegrzecznym dziecku 
TŁÓSTY - gruby, otyły 
TO TAM - okrzyk wyrażający zdumienie dużą ilością 
TO TU - okrzyk wyrażający zdumienie wielkością lub ilością (czasem ironicznie) 
TOCZACZKA - kobieta wiążąca snopki 
TOCZAĆ - wiązać snopki 
TOCZAĆ SIE- zataczać się 
TOCZKA - snopek zboża 
TOCZKI - taczka 
TOCZNO - opłata kościelna w zbożu 
TOCZYĆ - grabić krótkie zboże skoszone na pokos, przeważnie jęczmień, celem związania w powrósło 
TOCZYĆ SIE - o zawrotach głowy 
TOĆ - topnieć 
TOĆ - 1. potwierdzenie 2. przecież 3. oczywiście 
TOHŁO - staromodny przedmiot 
TOK - 1. prąd wody 2. bystry prąd wody 
TOPIĆ - palić w piecu 
TOPLAĆ SIE - brodzić w wodzie 
TOPORKA - część maselnicy, drążek do robienia masła 
TOPORZISKO - trzonek 
TOPÓL - topola 
TORBA - 1. tornister szkolny 2. wulgarnie - o kobiecie 
TORKA - cierń z tarniny 
TORKI - ciernite krzaki 
TOWARYSZ - czeladnik 
TÓMPKORZIĆ - tupać, stąpać - o odgłosach dochodzących z góry 
TÓŻ - 1. więc 2. partykuła nawiązująca - tóż to było tak posłuchej. 
TÓŻ TOĆ - oczywiście 
TRACIĆ - gubić 
TRACIĆ SIE - 1. marnieć 2. upadać na zdrowiu 
TRAFIKA - sklep tytoniowy 
TRAGACZ, TRAKACZ - rodzaj taczek bez skrzyni 
TRAGACZOWAĆ - plotkować 
TRAGARZ - gruba belka poprzeczna do desek sufitu 
TRANGIEL - napiwek 
TREFIĆ - trafić 
TREFIĆ NA NUTE - trafić na dobry humor 
TREFIĆ SIE - przydarzyć się 
TREFIYNI - znalezienie drogi 
TRETNIK - kawałek skóry przybity o podeszwy buta 
TRETUAR - trotuar 
TROCZKI - wspólne międlenie lnu 
TROJENKA - część wozu - okuciebelki, do której jest przymocowana oś 
TROKER - nóż do przebijania boku odętej krowy 
TROKI - duże korytko do parzenia świni po zabiciu     
TROPIĆ - boleć 
TROPIĆ SIE - 1. męczyć się 2. martwić się 
TROWECZKA, TROWICZKA - trawka 
TRÓHLICA - duża skrzynia do robienia zaprawy murarskiej 
TRÓHŁA, TRÓCHŁA, TRÓWŁA - 1. trumna 2. malowana skrzynia na ubrania 
TRÓM - kłoda 
TRÓMBA - 1. piekarnik 2. człowiek niedomyślny, mało bystry 
TRÓMBITA - pasterski instrument muzyczny 
TRÓMF - karta wiodąca w grze 
TRÓMFNÓĆ KÓMUŚ - odciąć się, zbić niesłuszną argumentację 
TRÓMFOWAĆ - 1. odpowiadać na zarzuty 2. odpowiadać zaczepnie 
TRÓMPETA - 1. instrument dęty 2. człowiek niezdarny 
TRÓN - żartobliwie, deska w ubikacji 
TRUC, NA TRUC - 1. na przekór 2. mimo wszystko 
TRUCINA - trucizna 
TRUFAĆ - 1. przypuszczać 2. pamiętać
NIE TRUFAĆ SIE NA SILE - nie czuć się na siłach 
TRÓWŁA - zob. tróhła 
TRULA - niezdarny 
TRULAJDA - niezdara 
TRUSIA - człowiek lękliwy, wstydliwy 
TRUSIOK - indyk 
TRYCZKO - trykot 
TRYFIAĆ SIE - trafiać się 
TRYJER - większy młynek do dokładnego czyszczenia zboża 
TRYK - podstęp 
TRYLOWAĆ - tokować 
TRYNKOWAĆ - tynkować 
TRYŹNIĆ - znęcać się, tyranizować 
TRZA, TRZEJA - trzeba 
TRZEPAĆ - 1. trząść 2. rozbijać 3. ubijać 
TRZEŚNIA - czereśnia
TRZICET - trzydzieści 
TRZICIELINA, TRZYCIELINA - starte ziemniaki 
TRZIĆ, TRZYĆ - trzeć 
TRZINIOK - przetak do przesiewania zboża po wymłóceniu 
TRZINOST, TRZINOS - trzynaście 
TRZINY - kawałki słomy zmieszane ze zbożem w czasie młócenia 
TRZOSKA - cienki wiórek drewna powstały przy heblowaniu 
TRZYCZKA - pasza dla bydła, zmielone żyto 
TRZYNSÓWKA - moczary, trzęsawisko 
TUBERKUŁA - grużlica 
TUKAĆ - 1. mówić głośno i wyraźnie do kogoś głuchawego 2. mówić z naciskiem, powtarzać wiele razy, 3. przykazywać, wbijać do głowy 
TUKEJ - tutaj 
TULIPAJDKA - korbka - w języku dziecka 
TULOJKA - oprawka w kształcie rurki 
TUMLOWAĆ SIE - śpieszyć się 
TUPLOK - podwójny kufel 
TUPLOWAĆ - potwierdzać 
TUPLOWANY - podwójny 
TUPLÓWKA - dubeltówka, strzelba o dwóch lufach 
TURLIKAĆ - o ptakach - gwizdać, śpiewać 
TUSTELA - stąd 
TUSTYL - stąd 
TUTAĆ - pić - w języku dziecka 
TWIERDNÓĆ, TWIERNÓĆ - twardnieć, sztywnieć 
TWORUSZKI - ser topiony z kminkiem z przyprawami o ostrym smaku 
TYJATER - teatr 
TYLEC - tylna, płaska część siekiery 
TYMPEL - bożnica 
TYM TUPLYM - 1. tym bardziej 2. prędko, szybko 
TYNGI - 1. gruby, otyły 2. o ostrym smaku 3. czerstwy 
TYNINA - deszczułka pionowo stojąca, wpleciona w płot
TYNÓĆ, TYNYĆ - tonąć 
TYRCKAĆ, TYRTKAĆ - wolno biec 
TYRCKYM - wolnym biegiem 
TYRCZEĆ - 1. sterczeć 2. stać bezczynnie 3. trzymać się, żyć 4. terkotać 
TYRKNÓĆ - trącić, dotknąć, zawadzić 
TYTA - torebka z papieru 
TYTKA - mała torebka papierowa 

U

UBLIŻYĆ - skrzywdzić np. posądzeniem 
UBLIŻYĆ SE - zaszkodzić sobie na zdrowiu 
UBRAĆ - zabrać część, zmniejszyć ilość 
UBURDAĆ SE - ubzdurać sobie, umyślić sobie 
UCHLAPAĆ - zabłocić 
UCHLAPNÓĆ - o placku - upiec 
UCHLASNÓĆ - przewrócić się na czymś śliskim 
UCHO, MIEĆ SWOJI ZA USZAMI - nie być niewiniątkiem 
UCHOCZ - garnek na śmietanę z dwoma uchwytami 
UCHRANIAĆ - sprzątać, usuwać coś 
UCHRÓNIĆ - sprzątnąć, usunąć 
UCHYBAĆ - odrzucić 
UCHYLIĆ - usunąć 
UCHYLIĆ SIE - usunąć się na bok, zrobić przejście 
UCIAPAĆ - 1. ubić, wyrównać powierzchnię 2. o owocu - strącić z drzewa np. kijem 
UCIAPKAĆ - 1. wygładzić, wyrównać ręką, lub łyżką 2. o maśle - zrobić 
UCIYRAĆ - wycierać scierką lub ręcznikiem 
UCIYROK - ręcznik 
UCISKAĆ - o obuwiu - gnieść 
UCISKAĆ SIE - 1. ściskać się, gnieść się 2. żyć bardzo oszczędnie 
UCISNÓĆ SIE - skupić się, usiąść lub stanąć bliżej siebie 
UCIŚĆ, UCISNÓĆ - 1. schować, ukryć w jakimś zakamarku 2. zdołać poruszyć pchaniem 
UCIÓMPANY - zmmoczony, ubryzgany 
UCIUCIANY - bojaźliwy, przesadnie skromny 
UCIUPAĆ - urąbać 
UCIYRKA - ścierka 
UCMECHTANY - ubrudzony 
UCMURANY - jw. 
UCYRPKAĆ - udoić 
UCZES - fryzura 
UCZOPRAĆ SIE - zabrudzić się i przemoczyć 
UCZYNI - nauka 
UDAĆ - 1. o pieniądzach - wydać 2. zaskarżyć 
UDOJYWKO - mleko z jednego udoju 
UDOWIĆ SIĘ - udławić się 
UDUDANY - pobrudzony wskutek kataru lub uśliniony 
UDZIERŻEĆ, UDYRŻEĆ - utrzymać, utrzymać w rękach 
UFULTAĆ SIE - ubrudzić się np. jedzeniem 
UFÓRKNÓĆ - wzlecieć w powietrze 
UGIBAĆ SIE - uginać się 
UGNIATAĆ - o butach - uwierać 
UGOWIĆ - dogodzić 
UGÓNDELOWAĆ - ustalić w drodze rozmowy, dyskusji 
UGÓNIĆ - upolować 
UHERKA - śliwka węgierka 
UHERSKI - węgierski
UHÓLAĆ, UHÓLKAĆ - ułagodzić, uspokoić 
UHROCY - Węgrzy 
UHRY - Węgry 
UJEC - 1. wujek 2. tytuł grzecznościowy, którym młodzi zwracają siędo starszych mężczyzn 
UJEDNAĆ SIE - 1. umówić się 2. pogodzić się 
UJMA - wstyd 
NA UJME - na przekór 
UJODAĆ, UJODAĆ SIE - kłócić się 
UJÓNĆ - 1. zebrać część czegoś 2. skrócić 
UJSZCZYWAĆ, UJSCOWAĆ - oddawać mocz po trochu 
UKALIĆ SIE - ubrudzić się 
UKIELZNÓĆ - poślizgnąć się 
UKLUDZAĆ - sprzątać 
UKLUDZIĆ - 1. uprzątnąć 2. zdołać prowadzić zwierzęta 
UKROĆ - ukroić 
UKRÓCIĆ - o ubraniu - skrócić 
ULEGNÓĆ - położyć się w czasie choroby 
ULICHA - ulewa 
ULÓNGNÓĆ, ULYNGNÓĆ SIE - o zwierzętach - przyjść na świat 
ULYGOWAĆ - położyć się, kłaść sięod czasu do czasu 
ULYWAĆ SIE - leniuchować 
UŁOCHAĆ - uspokoić 
UŁOCHAĆ SIE - urobić się 
UMAMIĆ SE - ubzdurać sobie 
UMASTA - tłuszcz
UMAŚCIĆ - polać obficie tłuszczem 
UMAZANY - ubrudzony 
UMIYNIĆ SE - postanowić 
UMIYROCZEK - mały dzwonek oznajmujący o zgonie parafianina 
UMKNÓĆ SIE - 1. usunąć się, zrobić miejsce 2. zbiec, umknąć 
UMORYSANY - umorusany 
UMRZIĆ - umrzeć 
UMRZIK - zmarły, nieboszczyk 
UMRZITY, UMRZYTY - zmarły 
UN, UNA, UNO - on, ona, ono 
UNAKI - możliwy, na ogół dobry 
UNAKO - dobrze 
UNAWIĆ SIE, UNOWIĆ SIE - zmęczyć się 
UNIESKORZAĆ - o zegarze - spóźniać się 
UNO, UNO TAM, HAN UNO - zaimek wskazujący na odległy przedmiot 
UNUCA - onuca 
UPADAĆ - podupadać 
UPADOWAĆ - 1. opadać 2. podupadać - o gospodarce 
UPLÓNGNÓĆ SIE - urodzić się - pogardliwie 
UPŁAKANY - zapłakany - ze śladami płaczu na twarzy 
UPOZORNIĆ - ostrzec 
UPRAWIĆ - przygotować pole pod zasiew 
URAMYNTNIE - często, co chwilę 
URAZIĆ, URAZIĆ SIE - dotknąć bolącego miejsca 
URAŹNE ZIELI - ziele - krwawnik kichawiec (Achillea Ptarmica L.) 
URAŹNO ZIELINA - jw. 
URAŻOWAĆ - dotykać bolącego miejsca 
URODA - urodzaj 
URODY - urodzaje, plony 
URWA - duży wydatek, uszczerbek 
URWAĆ KOSE - spowodować pęknięcie częsci metalowej kosy 
URWAĆ SIE - 1. nabawić się przepukliny 2. przetrzeć się - o obręczy koła 
URWISZ - urwis, łobuz 
URZEC, URZEKNÓĆ - rzucić urok 
URZINAĆ SE S KOGO - kpić 
URZÓNDZIĆ SIE - umówić się 
URZYKAĆ - narzekać 
URZYKOWAĆ - jw. 
USIOTAĆ SIE - zmęczyć się 
USIOTANY - zmęczony 
USKIPIEĆ - wykipieć 
USKIPIANY - o garnku - zbrudzony przelewającą się podczas wrzenia cieczą 
USKLIWIE - niecierpliwie 
USMARKANIEC - o chłopcu z lekceważeniem 
USMARKANY - zakatarzony 
USMOLIĆ - uderzyć 
USMOLÓNY - dokuczliwy 
USNACHTOWAĆ - zabiegać o czyjeś względy 
USNÓĆ - zasnąć 
USPOWAĆ - usypiać 
USRANIEC - pogardliwie - lekceważące określenie kogoś 
USRANY - pobrudzony kałem, łajnem 
USTAĆ - zmęczyć się 
USTANIÓNY - zmęczony, utrudzony 
USTRZIŻEK - gałganek, kawałek materiału 
USUĆ - 1. usypać 2. o pierzynie, lub poduszce - sporządzić 
USYSOWAĆ - pojękiwać, uskarżać się 
USZCZYPIĆ - o owadach - użądlić, ukłuć 
USZLÓNDRANY - przemoczony 
USZPOROWAĆ - uzbierać przez oszczędzanie 
USZULAĆ - uformować w palcach wałek lub kulkę 
UŚLIMTAĆ SIE - pobrudzić się 
UŚLINTAĆ SIE - zaślinić się 
UTARGAĆ - uderzyć 
UTARŻYĆ - utargować, zarobić na sprzedaży 
UTŁOCZYĆ - udeptać 
UTOPIEC - wg wierzeń - mieszkaniec stawów i rzek 
UTOPLAĆ SIE - zmoczyć się 
UTRATY - wydatki 
UTREFIĆ - 1. trafić 2. napotkać, zostać 
UTROCAĆ SIE - czynić wydatki 
UTROPA - kłopot, zmartwienie, utrapienie
UTROPEK - utrapieniec, kłopot dla innych 
UTROPIĆ SIE - zmęczyć się 
UTROPIÓNY - zmęczony 
UTRZIDUPSKI - sługus na każde zawołanie, lizus 
UTRZIĆ - wytrzeć 
UTRZIĆ GYMBE - spowodować, że ktoś nie ma nic do powiedzenia 
UTYNÓĆ, UTÓNÓĆ - utonąć 
UTYPIĆ - wziąść coś ukradkiem, szybko coś porwać 
UTYRTKOWAĆ - o kroczku szybkim, nierównomiernym 
UTYTŁAĆ SIE - ubrudzić się 
UWACHOWAĆ - upilnować 
UWALIĆ - uderzyć 
UWARZIĆ - ugotować 
UWAŻOWAĆ - 1. zwracać uwagę 2. zastanawiać się 
UWCZAŚNIAĆ - o zegarze - spieszyć 
UWIÓNZGNÓĆ, UWIYNZGNÓĆ - uwięznąć, utknąć 
UWIDZIEĆ - 1. zobaczyć 2. przekonać się 
UWIYŚĆ - namówić 
UWIJAĆ SIE - spieszyć się 
UWODZAĆ - zwodzić 
UWOŻIĆ - rozważyć, zastanawiać się i zdecydować 
UWROCI - miejsce do nawracania końmi w czasie prac polowych 
UWROĆ - nie uprawiany kawałek pola np. nad potokiem 
UWRZYĆ - uchylić, trochę otworzyć 
UWZIMAĆ SIE - upierać się, dopominać się 
UWZIÓŃĆ SIE - uprzeć się 
UWZIYNTY - uparty 
UZBIYROWAĆ - zbierać resztki, zbierać po trochu 
UZDAĆ SIE - 1. spodobać się 2. przyjść do głowy 
UZGRZIWY - skąpy 
UZIÓMBNÓĆ - przemarznąć 
UZNAĆ - przyznać 
UZNOWAĆ - osądzać, decydować 
UZOLAĆ SIE - o człowieku, który ma przyczepione grudki śniegu do ubrania 
UZOLANY - ubielony np. śniegiem 
UZYZOWAĆ - narzekać bez powodu 
UŻ - już 
UŻ - CIĆ - tak oczywiście 
UŻ TAM - partykuła wzmacniająca 
UŻRAĆ - ukąsić 
UŻYRA - kłopot 
UŻYWIĆ - wyżywić 

W

WACH - skrzynia na zboże 
WACHOWAĆ - pilnować 
WACHÓWKA - mała skrzynia na zboże 
WACHTORZ - wartownik 
WACZEK - smoczek zrobiony ze szmatki z cukrem 
WADZIĆ SIE - 1. robić komuś awanturę 2. kłócić się 
WAJCO - jajko 
WAJDA, IŚĆ NA WAJDE - 1. iść na zaloty 2. łazić bez celu 
CHODZIĆ NA WAJDE - żebrać 
WAJECZNICA, WAJESZNICA - jajecznica 
WAJECZNY - delikatny, nietykalny, nieodporny, mięczak 
WAJUSZKO - jajeczko 
WAJZER - wskazówka zegara 
WALCER - walczyk 
WALCÓWKA - bita droga 
WALCWERK - walcownia 
WALIĆ - bić 
WALKOWNICA - magiel ręczny 
WAŁASKI - o stroju ludowym na Śląsku Cieszyńskim 
WAŁASZCZOKI - wełniane spodnie góralskie 
WAŁKA - warsztat do wytwarzania sukna na gunie 
WANDER - wędrówka, dłuższe odwiedziny 
WANDROK - 1. żebrak 2. lubiący się wałęsać 
WANDROL - jw.
WANDROWNY - jw. 
WANIELICZKA, WANELICZKA - 1. kobieta wyznania ewangelickiego 2. jakieś zioło 
WANIELIK, WANELIK - ewangelik 
WANTELER - ozdobny talerz ścienny z różnokolorowej marszczonej bibułki 
WANTULISKO - kamienisty grunt 
WAŃTUCH - 1. wydatny brzuch 2. duży wór 
WAR - 1. wrzątek, gotujący się pokarm 2. miejsce w rzece, gdzie woda płynie szybciej 
WARCZEĆ - gderać, stale zwracać komuś uwagę 
WARCZEK - 1. płaczliwe dziecko 2. chorowite prosię 
WARGATY - 1. posiadający duże wargi 2. kłótliwy 
WARGOWAĆ - wyzywać 
WARMUSZKA - chuchro, malutki pies, co dużo szczeka, ale nie jest groźny; też o słabowitym człowieku 
WARÓWKI - kluski gotowane na parze 
WARTKI - szybki 
WARTKO - szybko 
WARYJOT - wariat 
WARZECHA - 1. warząchew 2. człowiek wszczynający zwadę, plotkarz, krętacz 
WARZECHOWAĆ - wtrącać się, wymądrzać się, dużo gadać 
WARZIĆ, WARZYĆ - gotować 
WARZÓNKA - przepalanka, napój alkoholowy 
WARZYNI - gotowanie 
WASERMÓN - utopiec 
WASERSZLOG - płytki rów w poprzek drogi lub miedzy do odprowadzenia wody 
WASERWOGA - poziomica 
WASZTROK - koryto do prania bielizny 
WCHYNÓĆ - 1. zbić kogoś 2. wrzucić 
WCZAS - wcześnie 
WCZAŚNY - wczesny 
WCZEPURZIĆ SIE - wcisnąć się, wsunąć się, wepchnąć się 
WCZORAJSZY - o człowieku spotkanym rano, który nie zdołał wytrzeźwieć 
WDERZIĆ, WDERZYĆ - wpaść do domu na bardzo krótko 
WDYCKI - zawsze, wciąż 
WEĆPAĆ - pogardliwie - zjeść 
WEDLA, WEDLE - obok 
WEJRZYNI - spojrzenie 
WELA - 1. fala na włosach 2. tuleja 
WEN, WON - precz 
WEPRAĆ SIE - wepchnąć się na siłę, wejść nieproszony 
WERCAJG - 1. wnętrze zegara 2. narzędzia pracy 
WERK - 1. huta, fabryka 2. narzędzia pracy 
WERSZ - zwrotka
WERT - wart, mający wartość 
WERZEJNIE - dobitnie, dosadnie, wprost 
WESTA - kamizelka 
WETERKA - szyb wiatrowy 
WEWALIĆ SIE - wepchnąć się brutalnie, wprowadzić się na siłę 
WEZROK - wzrok 
WIATER - wiatr 
WIATROWE BÓMBÓNY - cukierki miętowe 
WIÓNZAĆ - o belkach - łączyć 
WIC - żart 
WICA - żarty 
WICHLARSTWO - nieuczciwe interesy 
WICHLIĆ SIE - wikłać się 
WICHLARZIĆ - kombinować, nie całkiem uczciwie prowadzić interesy 
WICHLYRZ - kłamczuch, kombinator
WICHÓWKA - poczęstunek po wystawieniu więźby na budynku 
WIĆ - kłamać 
WIDEŁKA - widelec 
WIDLICZKA - jw. 
WIDNIĆ SIE - świtać 
WIDNO - jasno 
WIDOK, PO WIDOKU - za dnia, przed zmrokiem 
ZA WIDOKA - jw. 
WIDZIANY - znany 
WIDZIK, NA WIDZIKU - na widocznym miejscu 
WIEC - rzecz, sprawa
WIECHA - ucięte małe drzewko, bądź średniej wielkości gałąź przybita przez robotników - 
murarzy na budowie z okazji zakończenia jakiegoś etapu pracy, np. zrobienia stropu bądź więźby 
WIECHEĆ - 1. wiązka, wiązka słomy 2. ścierka 
WIECHETEK - 1. malutka wiązka 2. szmatka 
WIECZERZA - kolacja 
WIECZERZAĆ - jeść kolację 
KU WIECZORU - pod wieczór 
WIEDZIEĆ - znać 
WIEJACZKA - drewniana łopata o lekko wygiętych brzegach do czyszczenia zboża 
WIEKOWAĆ - długo przebywać, żyć wiecznie
WIELA, WIELA TELA - choć odrobinę
WIELA, WIELAŻ - ile, jak dużo 
WIELEBNY, WELEBNY - ksiądz katolicki 
WIELEBNICZEK - pieszcz. ksiądz katolicki 
WIELI - jak duży 
WIELI CZASY - jak długo 
WIELI TYDZIYŃ - Wielki Tydzień 
WIELKI - główne nabożeństwo w kościele zarówno ewangelickim, jak i katolickim 
WIELKO - suma w kościele katolickim 
WIELKUCERNY - bardzo wielki, ogromny 
WIELKUCNY - jw. 
WIERGAĆ - wierzgać 
WIERTEL. WIYRTEL - 25 litrów
WIERTELIK, WIYRTELIK - miara do mierzenia zboża, naczynie drewniane, kwarta 
WIERZEJNIE - dobitnie, dokładnie 
WIESIELI - wesele 
WIESIELNICZKA - członkini orszaku weselnego 
WIESIELNIK - członek orszaku weselnego 
WIESIELOWY - jw. 
WIESIOŁO - wesoło 
WIESIOŁY - wesoły 
WIKSA - pasta do butów 
WIKT - wyżywienie, utrzymanie 
WIKTOWAĆ SIE - otrzymywać jedzenie 
WILA - 1. willa 2. dom wczasowy 
WILCZOK - wilczur 
WILGŁY - wilgotny 
WILGNÓĆ - wilgotnieć 
WILIJA - wigilia 
WILIJICZKA, WILIJECZKA - zdrob. wigilia 
WILIJÓWKA - 1. w wigilię Bożego Narodzenia przed południem gospodarz odwiedzał sąsiadów i częstował ich napojem alkoholowym 
2. właściciele sklepów swoim stałym klientom dawali tuż przed Wigilią prezenty w postaci towaru 
WILK - dolegliwość polegająca na bólu i szczypaniu w okolicy odbytnicy 
WINCEK - mały żelazny piecyk 
WINIEC - wianek, wieniec 
WINKIEL - 1. węgieł 2. przyrząd do oznaczania kąta prostego 
Z WINKLA - z ukosa 
WINOWATY - winny 
WINSZOWAĆ - składać życzenia 
WINSZOWNIK - osoba składająca życzenia 
WINTEROK - ciepły płaszcz zimowy 
WIOĆ - 1. czyścić zboże młynkiem 2. uciekać 
WIOŚNIOK - prosiak z wiosennego miotu 
WIÓNEK - wianek - symbol dziewictwa 
NA WIOTKU - o kwadrze księżyca
WITACZKA - przywitanie
WITKA - 1. ogniwo żelazne 2. powitanie 
WIYJSZOWAĆ - składać życzenia 
WIYNCEL - więcej 
WIYRBA - wierzba 
WIYRBINA - pastwisko porosłe wierzbami 
WIYROWAĆ - o mleku - wirować, odtłuszczać 
WIYRÓWKA - 1. wirówka do mleka 2. mleko odtłuszczone 
WIYRSZTLA - parówka 
WIYR-ZGAĆ, WIYRGAĆ - 1. wierzgać, skakać 2. za wiele sobie pozwalać 
3. stale otwierać (drzwi)
WIYRŻDŻEĆ, WYRŻDŻEĆ - skrzypieć 
WIZYTYRKA - urzędowa kontrola w domach 
WKLUDZIĆ - wprowadzić 
WKLUDZIĆ SIE - wprowadzić się 
WKURZIĆ SIE - zdenerwować się 
WLEPIĆ - 1. uderzyć 2. nałożyć karę pieniężną 3. powiedzieć komuś przykrą prawdę w oczy 
WLYŹĆ - wejść 
WLYŹĆ DO RZECZY - wtrącić się do rozmowy 
WŁOŚNY - własny, rodzony 
WŁÓCZYĆ - bronować 
WŁÓKA - duży łan pola 
WNETKA, WNETKI - zaraz 
WODA, DZIESIÓNTO WODA Z PIECZEK - o dalekich krewnych 
WODZICZKA - pieszcz. woda 
WODZIĆ - prowadzić krowę do byka 
WODZIÓNKA - 1. zupa chlebowa z czosnkiem 2. zupa z zasmażką 
WOGA - ciężarek u zegara ściennego 
WOJOK - żołnierz 
WOLACO, WÓLACO - niewiele 
WOLANT - kierownica 
WOLAĆ - 1. wałkować 2. o budynku - burzyć 
WOLAĆ SIE - turlać się po trawie lub po łóżkach 
WOLATY - z powiększoną tarczycą 
WOLATY WIYDYŃ - żart. Jabłonków 
WOLE - tarczyca chorobliwie powiększona 
WOLEK, WOŁEK - wałek do ciasta 
WOLI OCZY - bodziszek żałobny 
WOLORZ - 1. pasterz wołów 2. człowiek z tarczycą 
WOŁAĆ - 1. wzywać 2. zapraszać 
KOMUŚ WOŁAJÓM - ogłasza się w kościele czyiś zamiar zawarcia małżeństwa 
WOŁEK - 1. długi rządek z zasadzonymi ziemniakami czy burakami 2. wąski pas pola obejmujący kilka rządków 
WOŁKOWAĆ - tworzyć radliny w polu przed sadzeniem 
WOR - wrzątek 
WORÓWKI - potrawa z mąki żytniej lub pszennej, gotowana na wodzie, potem wybierana łyżką na talerze i kraszona 
masłem lub słoniną 
WORTAĆ, WORCE - warto 
WORŻEL - gruby fałd w jakiejś części ubrania 
WOŹBA - zwózka 
WOŻYĆ - ważyć
WOŻYĆ SE - cenić sobie 
WÓJKI - cienkie warkoczyki z włosów plecione na okres wesela 
WÓL NIE WÓL - chcąc nie chcąc 
Z WÓLI - z powodu 
WÓLKA NIE WÓLKA - chcąc nie chcąc 
WÓLKI NIE WÓLKI - jw. 
WÓNGLI - węgiel 
WÓNGLICZEK - węgielek rozżarzony 
WÓNIAĆ - 1. wąchać 2. pachnieć 
WÓNIÓNCZKA - mały bukiecik ze sztucznego kwiatu, gałązki tui lub mirtu i wstążeczki, noszony na ubraniu 
przez uczestników orszaku weselnego 
WÓNSOK - postrzał w krzyżach 
WÓŃ, WÓNIA - zapachy 
WÓNTOR - wgłębienie w klepkach beczki na osadzenie dna 
WÓŃKA - mały bukiecik ze sztucznego kwiatu, gałązki tui lub mirtu i wstążeczki, noszony na ubraniu 
przez uczestników orszaku weselnego 
WÓRSZT - kiełbasa 
MIE TO WSZECKO WÓRSZT - jest mi to obojętne 
WÓZ - wóz konny 
WPARZIĆ - wpaść nagle, znienacka 
WPOLIĆ - 1. ukarać (dziecko) 2. uderzyć z impetem 3. wpaść 
WPRYKOWAĆ - wcisnąć, wtłoczyć 
WRACAĆ SIE - o krowie, przejawiać ponownie popęd płciowy, mimo wcześniejszego pokrycia 
WRAZIĆ - włożyć, wsadzić 
WRAZIDLATY - natrętny, wścibski 
WRAŹNY - natrętny, wścibski 
WRAŻÓNY - ciekawy, nietaktowny w dociekaniach 
WRECO - wymię kozy 
WREĆ - wrzeć 
WROT, NIE MA KÓMUŚ WROTU - nie można sobie z kimś poradzić 
WROTA - 1. dwuskrzydłowe drzwi w stodole lub ogrodzeniu 2. obraźliwie do mówiącego - zawrzij wrota (usta) 
WROZ - razem, równocześnie 
WRÓCIĆ - oddać 
WRÓMBEK - 1. wgłębienie 2. fałdka 
WRÓNI OKO - odcisk 
WRÓTKA - drzwiczki wejściowe w ogrodzeniu 
WRÓTYCZ - wrotycz pospolity 
WRÓŻ - wróżbita, znachor 
WRZASZCZEK - krzykacz np. o dziecku, które krzyczy 
WRZAWY - bardzo gorący
WRZECKO - wymię owcy 
WRZECZENICA - złośnica 
WRZESZCZEĆ - krzyczeć 
DO POTARGANIO - krzyczeć na całe gardło 
WRZÓD - padaczka, epilepsja 
WSTAWIĆ SIE - wstąpić gdzieś po drodze 
WSTYRCZYĆ - wsunąć, włożyć, wsunąć komuś coś np. łapówkę 
WSTYRKAĆ, WSTYRKAĆ NOS - wtrącać się 
WSUĆ - wsypać 
WSUĆ KÓMUŚ - zbić kogoś 
WSUSZYĆ - uderzyć kogoś 
WSZA - wesz 
WSZARNIA - pogardliwie o głowie 
WSZECEK, WSZECKO - wszystek, cały, cała, całe 
WSZECKO, WSZYCKO - wszystko 
WSZECY - wszyscy 
WSZELI - wszelki, cały 
WSZELIJAKI - rozmaity, różnego rodzaju 
WSZELIJAKO - o sytuacji krytycznej 
WSZETECZNY - niegrzeczny 
WSZORZ - 1. wyzwisko 2. gęsty grzebień do wyczesywania wszy 
WSZÓNOCZIEK - mała wesz 
WSZYMNÓĆ SE - 1. pojąć, zrozumieć 2. zauważyć kogoś 
WSZYNDY - wszędzie 
WSZYNDZI - jw. 
WSZYNOCZEK - mała wesz 
WSZYNOK - 1. gnida 2. wesz 
WSZYWOK - 1. gnida 2. wyzwisko
WŚCIEKLIZNA - wściekłość, pasja, furia 
WTRYNIĆ KÓMUŚ - uderzyć kogoś 
W TY PIYNTY - natychmiast 
WUBEC - w ogóle 
WZIÓŃĆ ZA SWE - adoptować 
WZIÓŃĆ SIE - 1. zabrać się do czegoś 2. udać się 3. pobrać się
WZUĆ - o obuwiu - włożyć 
WYBAGI - wymysły 
WYBAGOWAĆ - wybrzydzać, być wybrednym 
WYBARANIĆ - zachować się niewłaściwie, nietaktownie 
WYBAWA - wyprawa ślubna, wiano 
WYBIĆ KÓMUŚ - zbić kogoś 
WYBIYRAĆ SIE - 1. wybierać się 2. o pogodzie: przejaśniać się 
WYBIERZYCZNY, WYBIYRZICZNY - wybredny 
WYBIGLOWAĆ - wyprasować 
WYBIOKNO - łobuz 
WYBIYRAĆ - zbierać datki pieniężne 
WYBLYSZCZAĆ OCZY, WYBLYSZCZAĆ SIE - wytrzeszczać oczy, patrzeć na kogoś lub na coś gapiowato 
WYBLYSZCZKI - gapienie się przez okno w dniu wesela na zabawę weselową, na którą się nie było zaproszonym 
WYBLYSZCZKORZ - człowiek nie biorący udziału w jakiejś imprezie (np. na weselu) ale tylko przypatrujący się 
WYBLYSZCZÓNY - z szeroko otwartymi, wytrzeszczonymi oczyma 
WYBLYSZCZYĆ OCZY - wytrzeszczyć oczy 
WYBRAĆ - zebrać datki 
WYBRAĆ SIE - 1. wybrać się 2. rozpogodzić się 
WYCAJCHNOWAĆ SIE - nie spisać się w czymś 
WYCEBULIĆ SIE - przewrócić się 
WYCHACHRAĆ SIE - z trudem wyleczyć się 
WYCHCIYWAĆ - wyłudzać 
WYCHLADAĆ - wyszukać 
WYCHLUSTAĆ - wypłukać wypraną bieliznę w czystej wodzie 
WYCHODZISKO - wyjście 
WYCHYBAĆ - wyrzucić 
WYCHYBOWAĆ - wyrzucać 
WYCHYNÓĆ - wyrzucić 
WYCIEPAĆ - wyrzucić 
WYCIÓĆKAĆ - z talerza lub rondelka zebrać resztki tłuszczu lub sosu kawałkiem chleba 
WYCIÓNGNÓĆ - 1. wydostać od kogoś tajemnice 2. wyprosić w natrętny sposób 
WYCUG - dożywocie 
WYCUPKAĆ KÓMUŚ - zbić kogoś 
WYCYCKAĆ - 1. wyssać 2. wykorzystać, wyłudzić 
WYCYKAĆ SIE - oddać mocz 
WYCYRKLOWAĆ - skąpo odmierzyć, wyliczyć 
WYCZKOWAĆ - wspominać 
WYCZOCHRAĆ SIE - wykąpać się 
WYCZOCHTAĆ - z talerza lub z rondelka zebrać resztki tłuszczu kawałkiem chleba 
WYCZOCHTAĆ SIE - wykąpać się 
WYCZYTAĆ - wypomnieć 
WYCZYTOWAĆ - wypominać 
WYĆPAĆ SIE - wypchać się - wyrażenie na określenie dezaprobaty 
WYĆWIKA - wychowanie w surowej dyscyplinie 
WYDAĆ, WYDOWAĆ - zwykle o córce - wydać, wydawać za mąż 
WYDAĆ SIE, WYDOWAĆ SIE - wyjść, wychodzić za mąż 
WYDARZÓNY - udany 
WYDARZIĆ SIE - udać się 
WYDERZIĆ - uciec 
WYDOJ - zamążpójście 
WYDOLIĆ - podołać, wytrwać 
WYDOWKA - reszta z pieniędzy 
WYDRZIDUCH - zdzierca, chciwiec 
WYDRZISTAĆ - wypaplać, wygadać niepotrzebnie, zdradzić tajemnice 
WYDZIERŻEĆ, WYDYRŻEĆ - wytrzymać 
WYFACKAĆ - spoliczkować 
WYFAFLAĆ - nie utrzymać tajemnicy, wypaplać 
WYFAFRAĆ SIE - ubrudzić się 
WYFAŃTAĆ - zużyć bez umiaru 
WYFARAĆ - wyjechać windą z kopalni
WYFASOWAĆ - dostać z przydziału 
WYFIKAĆ - wystrychnąć na dudka 
WYFIOCZYĆ SIE - ubrać się za lekko 
WYFIUCZYĆ SIE - wystroić się 
WYFOCHROWAĆ - zbić 
WYFOROWAĆ - opróżnić 
WYFUKAĆ - wydmuchać 
WYFULAĆ - wygadać niepotrzebnie 
WYFYRKNÓĆ - wylecieć 
WYGANIAĆ - 1. wypędzać 2. wyprowadzić na pastwisko 
WYGARBAĆ - wygarnąć 
WYGARBOWAĆ - wygarniać 
WYGLANCOWAĆ - wyczyścić do połysku 
WYGORZEĆ - spalić się, wypalić 
WYGÓN - droga do wypędzania bydła na pastwisko 
WYGRAMULIĆ SIE - z trudem wyjść 
WYGRYFCZYĆ SIE - ubrać się elegancko 
WYGRYFTOWANY - ładnie, porządnie ubrany 
WYGRZMIEĆ - uciec, zniknąć 
WYHARATAĆ - zrobić otwór niezgrabnie 
WYHÓCZEĆ - spalić się szybko, gwałtownie 
WYHÓCZEĆ Z GŁOWY - zapomnieć, wylecieć z pamięci 
WYHÓDOWAĆ - spłonąć 
WYIMAĆ - wyjmować 
WYJIMOWAĆ - jw. 
WYJSCAĆ SIE - oddać mocz 
WYKAP - miejsce, skąd spada woda z dachu 
WYKIDAĆ - wyrzucić, odrzucić 
WYKLEPAĆ - 1. wytrzepać 2. naostrzyć przzez klepanie 
WYKLUDZAĆ - 1. wyprowadzać 2. o większej ilości rzeczy - wyciągać ze schowka, z szafy itp. 3. wynosić trumnę ze zmarłym z domu 
WYKLUDZIĆ - wyprowadzić 
WYKLUDZIĆ SIE - wyprowadzić się 
WYKŁODAĆ - opowiadać, tłumaczyć 
WYKMINIĆ - oszukać 
WYKOŁTAĆ SIE - wybrudzić się mocno w błocie 
WYKOPYRTNÓĆ SIE - wywrócić się 
WYKORMIĆ - utuczyć
WYKOŚLANY - o bucie - schodzony, wykrzywiony 
WYKOTYCZYĆ - zwichnąć nogę lub rękę 
WYKROĆ - wykroić 
WYKROĆ - dół po korzeniach przewróconego drzewa 
WYKRZEŹBIEĆ, WYKRZYŹWIEĆ - wytrzeźwieć
WYKULAĆ - przetoczyć na miejsce położone wyżej 
WYLAZOWAĆ - wyłazić, wychodzić 
WYLEWOK - garnek z lanego żelaza 
WYLEŻENI, WYLEŻYNI - miejsce do spania 
WYLIZEK - policzek, uderzenie w twarz 
WYLYNKAĆ SIE - przestraszyć się 
WYLYNKANY - wystraszony 
WYŁOTAĆ KÓMUŚ - zbić kogoś 
WYŁOŻYĆ - wytłumaczyć 
WYŁOŻYĆ NA TALYRZ - wygarnąć, powiedzieć prosto w oczy 
WYŁUPEK - oskubana i wypatroszona gęś 
WYŁUPKAĆ - sprawić lekkie lanie 
WYMAMLASIĆ - zrobić coś nieumiejętnie, źle załatwić 
WYMARASIĆ - 1. pobrudzić 2. zrobić coś niewłaściwego 
WYMASTA - oferma, niezdara 
WYMAŚCIĆ - zbroić 
WYMAZAĆ - wybić, wygrzmocić 
WYMELSZOWAĆ - ukarać przez uderzenie 
WYMIGAĆ - sprytnie oszukać 
WYMIÓNCZKO - wymię 
WYMISZKOWAĆ - wykastrować 
WYMISZYĆ - jw. 
WYMIYŃ - wymię 
WYMOL - 1. dół na rupiecie 2. podebrany brzeg rzeki, zagłębienie pod brzegiem 
WYMORESZÓNY - człowiek obyty towarzysko 
WYMORZÓNY - wycieńczony
WYMOSKAĆ - wyczyścić resztki tłuszczu np. z talerza 
WYMOTAĆ SIE - wyplątać się 
WYMOWA - dożywocie - prawo do mieszkania
WYMOWNICA - kobieta na dożywociu - z prawem do zamieszkania 
WYMOWNIK - mężczyzna na dożywociu - z prawe do zamieszkania 
WYMYSKI - zachcianki 
WYN, WEN - precz 
WYNDLINIORZ - pracownik zatrudniony przy wędzeniu produktów masarskich 
WYNDZOK - urządzenie do wędzenia mięsa i słoniny złożone z paleniska i umieszczonej nad nim budki, 
zwykle zbitej z czterech desek i zadaszonej 
WYNOGA - wynoś się, precz stąd 
WYNOKWIAĆ, WYNOTWIAĆ - wymyślać jakieś psoty
WYNIKWIĆ, WYNOTWIĆ - wymyślić jakąś psotę 
WYNÓJŚĆ - odszukać 
WYNUCHCIĆ - wyszperać, znaleźć 
WYNZEŁEK - dar dla nowonarodzonego dziecka (zwykle ubrania lub pieniądze) 
WYŃŚĆ, WYŃŚ - wyjść 
WYÓNACZYĆ, WYŁÓNACZYĆ - wytłumaczyć 
WYŁOŚLIĆ - dokładnie wytłumaczyć 
WYPAŃTAĆ SIE - wyplątać się, wyjść z kłopotu 
WYPARADZIĆ SIE - wystroić się - na jakąś uroczystość 
WYPIDLIĆ SIE - ubrać czepiec i chustkę zawiązać na pidło 
WYPISKAĆ SIE - oddać mocz 
WYPITFANY - 1. wypatroszony 2. wymęczony 
WYPIYRZIĆ SIE - 1. zgubić pióra 2. ubrać się za lekko 
WYPLYNZIAĆ JYNZYK, WYPLYNZIAĆ SIE - pokazywać język 
WYPLYNZIĆ JYNZYK - pokazać język 
WYPŁACAĆ - robić awanturę 
WYPŁACIĆ - zrobić awanturę 
WYPŁATA - lanie 
WYPOLIĆ - ekspres, wybiec szybko i niespodziewanie
WYPOSEK - o człowieku - dobrze odżywiony, wypasiony 
WYPRAĆ - wyrzucić 
WYPRASK - kłopot, trudności 
WYPROŚCIĆ - 1. wyprostować 2. umrzeć 
WYPROŚCIĆ NOGI - jw. 
WYPUCOWAĆ - wyczyścić 
WYPUCOWAĆ Z WOLA - wytknąć komuś błędy, przygadać komuś 
WYPUTAT - deputat 
WYPUCZYĆ - wycisnąć
WYPYRCIĆ SIE, WYPYRCZYĆ SIE - ubrać się zbyt lekko
WYPYTKI - wypytywanie 
WYRACHOWAĆ - wyliczyć, odliczyć np. określoną sumę 
WYRAFICZYĆ - okłamać, wyprowadzić w pole 
WYRAJBOWAĆ - wyczyścić, wytrzeć 
WYRAJBOWAĆ SIE - wytrzeć, zużyć się 
WYRCH, WRCH - 1. wierzch, górna część 2. teren kopalni znajdujący się na powierzchni
BYĆ NA WYRCHU - mieć rację 
WYRCHNI - 1. zewnętrzny, wierzchni  2. górny 
WYRCHNICZEK - 1. część maśniczki 2. pokrywka na bańkę, garnek 
WYRCHOWIEC - górna część ściętego drzewa 
WYRCHOWINA - wierzchołek góry 
WYRCHOWISKO - wykarczowany las na szczycie 
WYRCHÓWKA - ziemia napowierzchniowa, urodzajna 
WYRCHY - 1. górna część butów 2. górna część roślin pastewnych 
WYRCZEĆ - strofować kogoś wciąż bez przerwy 
WYROBIĆ SIE - oddać kał 
WYROSOLIĆ - zasolić mięso po uboju żeby zabezpieczyć przed zepsuciem 
WYRSZCZEK - wierzchołek, czubek 
WYRSZLA, WIYRSZLA - parówka 
WYRUSZAĆ SIE - wyrosnąć - o cieście drożdżowym lub zaczynionym kwasem chlebowym
WYRYCHTOWAĆ - przygotować, uporządkować i przyozdobić 2. nabrać, oszukać 
WYRYCHTOWAĆ SIE - wystroić się 
WYR-ZAĆ - 1. wciąż otwierać i zamykać drzwi 2. o nowych butach - skrzypieć 
WYRZAZAĆ, WYRZEZAĆ KÓMUS - zbić kogoś 
WYRZAZANY - wykastrowany 
WYR-ZGAĆ - biegać tam i z powrotem 
WYR-ZNYĆ, WYR-ZNÓĆ - wykastrować 
WYRZOZKI - odkrajane kawałki mięsa przy świniobiciu 
WYRZÓNDZIĆ - dokładnie opowiedzieć, załatwić ustnie ważną sprawę 
WYR-ZUKAĆ - skrzypieć 
WYRZYKAĆ - wymodlić 
WYRZYKAĆ SIE - wypierać się 
WYRŻDŻEĆ - skrzypieć 
WYRŻINO - cienkie cygaro ze słomianym ustnikiem 
WYSIODKA - 1. weranda 2. altana 
WYSKAĆ - 1. wydawać przeciągły, gardłowy dźwięk podobny po jodłowania 2. przedwcześnie się cieszyć 3. nieładnie śpiewać 
WYSKIPIEĆ - wykipieć 
WYSKOCZEK - człowiek przesadnie energiczny 
WYSKOCZYĆ, CO WYSKOCZYĆ - bardzo szybko
WYSKUMAĆ SIE - wybadać 
WYSŁÓŻKA - 1. artykuły żywnościowe wydane pasterzowi, gdy szedł do domu na Nowy Rok 
2. ciasto wręczane odchodzącym gościom po weselu
WYSMOLIĆ SIE - zrezygnować, przestać się interesować 
WYSMOLÓNY - 1. niedobry, fatalny 2. chciwy 
WYSMYCZYĆ - wydobyć, wyciągnąć 
WYSNOŻYĆ SIE - o krowie, owcy, kozie - wydalić łożysko
WYSOKUCNY - bardzo wysoki 
WYSRAĆ SIE - 1. oddać kał 2. zostawić coś, zrezygnować z czegoś 
WYSRANY - chciwy
WYSTAWIĆ SE - wyobrażać, uzmysławiać sobie 
WYSTOĆ - wycierpieć 
WYSTRUGAĆ - wyrzeźbić 
WYSTRZEBAĆ - o zupie - zjeść do końca 
WYSTURZIĆ - wypchać, wypędzić 
WYSTYMPEK - podium w klasie 
WYSTYRKOWAĆ - wypychać, kogoś do przodu 
WYSUĆ - wysypać 
WYSUĆ SIE - o dużej ilości ludzi - wyjść 
WYSUKAĆ - o nogawkach - podwinąć 
WYSZCZUĆ - wyśledzić 
WYSZCZUWY - zwiady
WYSZETRZIĆ - wyśledzić, wykryć 
WYSZKIYRZAĆ SIE - uśmiechać się pokazując zęby 
WYSZKLIĆ - 1. wybić okno 2. wyprowadzić w pole, okłamać 
WYSZKRABOWAĆ - zgarniać łyżką resztki jedzenia z naczynia 
WYSZKROBAĆ - zgarnąć łyżką resztki jedzenia z naczynia 
WYSZKROBAĆ SIE - wydostać się lub wdrapać się 
WYSZLAJFOWAĆ - 1. wyostrzyć 2. wyhamować 
WYSZMAJDANY - o bucie - schodzony, wykrzywiony 
WYSZMATŁAĆ - wydeptać 
WYSZMATŁAĆ SIE - wyjść z trudem 
WYSZNI - górny 
WYSZNUPAĆ - wyszperać, znaleźć
WYSZPEKULYROWAĆ - wykombinować 
WYSZPLUCHAĆ - wypłukać 
WYSZPYRTNÓĆ - usunąć, wyrzucić niepostrzeżenie 
WYSZPYRTNÓĆ SIE - zręcznie się wywinąć 
WYSZTRYCHNÓĆ SIE - wystroić się 
WYSZTUDYROWAĆ - wykształcić się 
WYSZTYMOWAĆ - wykuć np. dziurę, rowek w ścianie 
WYSZETRZIĆ - wpaść na trop, wykryć talemnicę 
WYSZYPŁAĆ - o drobnych pieniądzach - wydobyć ze skrytki, kieszeni, portfela 
WYSZYPŁAĆ SIE - pozbyć się pieniędzy, wydać pieniądze 
WYSZYWAĆ - haftować 

WYŚMIYWNY - lubiący żartować z kogoś 
WYTARGAĆ - wyrwać 
WYTLANY - spróchniały 
WYTLEĆ - przestać się żarzyć 
WYTŁOCZYĆ - udeptać 
WYTRACIĆ SIE - odejść cichaczem 
WYTRÓMBIĆ - szybko, łapczywie wypić 
WYTRZASKAĆ - 1. stłuc 2. zbić 
WYTRZÓŃŚĆ - wytrząsnąć 
WYWACHOWAĆ - wyśledzić, zauważyć 
WYWALIĆ - przewrócić 
WYWALIĆ SIE - przewrócić się 
WYWAŁOWAĆ - wykrzykiwać na kogoś 
WYWIYŚĆ - spłątać figla 
WYWODZAĆ - dokazywać, szaleć 
WYWODZANI - obrzęd weselny poprzedzający wyjście  (wyjazd) do kościoła
WYWOŁANY - znany, popularny 
WYWOŁOWAĆ - rozgłaszać 
WYWÓNIAĆ - 1. wywąchać 2. zorientować się, wyczuć 
WYWÓZ - wąwóz 
WYWÓZEK - polna droga w górę 
WYWSTAĆ - podnieść głos na kogoś 
WYWSTOWAĆ - podnosić głos 
WYZDRZIĆ, WYZDRZYĆ - wyjrzeć 
WYZGIERNIE - wyzywająco 
WYZGIERNY - bystry, szybki, pełen życia 
WYZIÓMBNÓĆ - ochłodzić się 
WYZOLAĆ SIE - wytarzać się 
WYZUBROWAĆ - o intensywnym, gwałtownym deszczu 
WYZUĆ - o obuwiu - zdjąć 2. okłamać kogoś 3. pozbawić kogoś majątku 
WYZUWACZ - drewniany przyrząd do zdejmowania butów 
WYZUWOK - jw. 
WYZWALOWAĆ SE - zażyczysz sobie 
WYZWOLIĆ SE - zażyczyć sobie
WYZWYRTAĆ - wytańczyć
WYZYGŁAĆ - pozbawić pieniędzy 
WYZYZOWAĆ - podglądać, wyglądać ukradkiem, wyglądać spoza czegoś 
WYŹDZIYWAĆ - 1. sterczeć 2. być zadziornym, prowokować 
WYŻGAĆ - wykłuć np. oko 
WYŻRAĆ - pozbawić pracy, stanowiska
WYŻRANY - wypasiony, tłusty 
WYŻURKOWAĆ - zawiązać chustkę na głowie w tzw. żurek 
WYŻYNÓC - wypędzić 
WZIÓNTEK - upominek, podarunek 

Z

ZA - w czasach 
ZABABULAĆ - dobrze osłonić przed zimnem 
ZABIJACZKA - 1. świniobicie 2. mięso i przetwory jako podarunek dla sąsiadów po świniobiciu 
ZABIJACZKA - 1. świniobicie 2. mięso i przetwory jako podarunek dla sąsiadów po świniobiciu   
ZABIJAĆ SIE - pracować ponad siły 
ZABIJOK - awanturnik 
ZABÓNCZANY - mamroczący, niezadowolony 
ZABREDNÓĆ - posunąć się za daleko w podejrzanych poczynaniach lub ocenach 
ZABURZIĆ - zastukać mocno w w drzwi czy okno 
ZABUDNYTY - zamyślony, zatroskany 
ZABYĆ - 1. zapomnieć 2. być zbyt długo u kogoś, zapomnieć o powrocie do domu 
ZABYŁO (KOMUŚ, KOGOŚ) ŻOL - zrobiło się komuś kogoś żal 
ZABYTY - 1. zapominalski 2. zamyślony, wyobcowany 
ZABŹDZIEĆ - wypuścić gazy z charakterystycznym odgłosem 
ZABŹDZIGORSTKA - człowiek tchórzliwy 
ZACHMULÓNY - zachmurzony 
ZACHRAPŁY - mający chrypkę 
ZACHRAPNÓĆ - dostać chrypki 
ZACHYBOWAĆ - o wykopie zasypywać 
ZACHYNYĆ, ZACHYNÓĆ - 1. wyrzucić 2. zgubić, zarzucić 3. zaniechać 4. rzucić 
ZACIEPAĆ - zgubić, zarzucić, zawieruszyć 
ZACIÓNĆ, KÓMUŚ RZECZ ZACIYŁO - ktoś nie mógł przemówić na skutek zdenerwowania 
ZACIÓNGAĆ SIE - chmurzyć się 
ZACŁANIAĆ - zasłaniać 
ZACUDAĆ SIE - zapatrzyć się 
ZADZIUBOWAĆ - prowokować słowami, zaczepiać 
ZADZIYRŻOWAĆ - przetrzymywać kogoś 
ZADZIYRGNÓĆ - zarzucić, zadzierżgnąć 
ZADZY - bardziej z tyłu 
ZAFACHLOWAĆ - 1. rozpalić (w piecu) 2. rozpalić ognisko pasterskie 
ZAFAJCZYĆ - odgryźć się komuś 
ZAFOROCIĆ SIE, ZAFOROWAĆ SIE - zaopatrzyć się w potrzebne towary 
ZAFUJAĆ - zawiać śniegiem 
ZAFULTANY - zabrudzony 
ZAFYRTAĆ - zabełtać 
ZAGACIĆ - 1. ocieplić 2. zatkać, zastawić 
ZAGANNY - zapobiegliwy 
ZAGAŃBIĆ SIE - zawstydzić się 
ZAGIBAĆ - zaginać 
ZAGIBOWAĆ - zanikać 
ZAGIYRZIĆ SIE - zamierzyć się na kogoś ręką (lub czymś trzymanym w ręce), zamachnąć się 
ZAGŁOBIĆ - zaklinować 
ZAGNAĆ, GŁÓD ZAGNAĆ - chwilowo zaspokoić głód 
ZAGNAĆ SIE - przyjść zbyt wcześnie na spotkanie 
ZAGOREĆ, ZAGORZEĆ - zaczadzić się 
ZAGRABKI, ZOGRABKI - resztki siana lub słomy zgrabione na polu po zebraniu już do stodoły zasadniczych zbiorów
ZAGROBKI - resztki resztki kłosów na ściernisku po zbiorze zboża 
ZAGRZOĆ - 1. podgrzać 2. zemścić się 
ZAHAJCOWAĆ - 1. mocno napalićw piecu 2. zbić 
ZAHÓCZEĆ - ZAGRZMIEĆ 
ZAHRÓMOWAĆ - zaklnąć 
ZAHRUZIĆ SIE - zadziwić się 
ZAIM, ZANIM - w tym czasie gdy 
ZAISTE - na pewno, zapewnie 
ZAJÓNCZEK - grzyb jadalny podobny do borowika ale mniejszy, z cienkim trzonkiem 
ZAJYNCZO KAPUSTA - szczawik leśny
ZAJYNKOWAĆ SIE - jąkać się 
ZAKALIĆ - 1. zamącić, zabrudzić (wodę) 2. zachmurzyć się 
ZAKATRUPIĆ - zabić 
ZAKAZOWAĆ SIE - wynosić się nad innych 
ZAKIYL - w tym czasie gdy 
ZAKLAGAĆ - zakwasić mleko owcze podpuszczką 
ZAKLUDZIĆ - zaprowadzić 
ZAKLUPKAĆ - zapukać 
ZAKŁÓCIĆ - rozmieszać mąkę z mlekiem, śmietaną, wodą 
ZAKOPNIOK - okaleczony przy kopaniu ziemniak 
ZAKOSMAĆ SIE - zabrnąć, utknąć 
ZAKOTLANY - pokryty śniedzią 
ZAKÓN - ustawa, przepis 
ZAKRZOS - ustalony znak na rosnącym drzewie 
ZAKRZYSIĆ SIE - zaspokoić pragnienie 
ZAKULAĆ - zatoczyć 
ZAKURZINCZÓNY - zaniedbany, zatęchły 
ZAKUTAĆ SIE - 1. okryć się mocno 2. zabrnąć, utknąć 
ZAKWANCKAĆ SIE - z trudem, nieudolnie dojść 
ZALECKA - w kościele katolickim - modlitwa za zmarłych 
ZALEZIÓNY - zanieczyszczony sadzą, pajęczyną itp. 
ZALEŻANY - o owocu - należycie pielęgnowany przez leżakowanie w piwnicy 
ZALÓNKNÓĆ SIE - o cieście - zapaść się 
ZAŁKNÓĆ SIE - zakrztusić się 
ZAŁOŻYĆ - 1. o koniach - zaprzęgnąć 2. pomóc wyjechać (drugą parą koni)
ZAŁOŻYĆ NA ŚLIWKE - wziąć do ust tytoń używany do żucia - prymkę 
ZAMAMRANY - gderliwy 
ZAMAMULIĆ - dobrze otulić, osłonić przed zimnem
ZAMANIEĆ SIE - o kaprysie, zachciance
ZAMARASIĆ - zabrudzić 
ZAMATŁAĆ - 1. zaplątać 2. zagmatwać
ZAMECIOKI - spodnie ze sztruksu 
ZAMEK - poszewka 
ZAMET - aksamit 
ZAMETOWY - z aksamitu 
ZAMIER-ZIEĆ - poczuć wstyd 
ZAMOCZYĆ - namoczyć 
ZAMORUSANY - zabrudzony 
ZAMRUŻYĆ - tylko o oczach - zamknąć 
ZANIEWIDZIEĆ - przestać widzieć
ZANIMÓC - zachorować 
ZAOBYŃŚĆ SIE - obejść się 
ZAODZIOĆ SIE - ubrać sięjak najcieplej 
ZAOPATRZIĆ - u katolików - udzielić choremu sakramentu namaszczenia 
ZAOŚNIK - metalowa część hamulca w wozie 
ZAOZIÓMBAĆ - odczuć silny ziąb nóg w czasie postoju czy siedzenia w chłodzie 
ZAPACHANIĆ - zagubić 
ZAPACIEPIĆ - zarzucić 
ZAPALITY - 1. nieustępliwy 2. pobudliwy, porywczy 
ZAPASTYRZIĆ - ubrać (chustkę) na głowę, zawiązując końce pod brodą 
ZAPATNOŚCIĆ - zawieruszyć 
ZAPEKLOWAĆ - ułożyć i zabezpieczyć mięso w drewnianej fasce na dłuższe przechowywanie 
ZAPIYRAĆ - zamykać drzwi na zasuwę lub na klucz 
ZAPIYRAĆ SIE - wypierać się popełnionego czynu czy słów 
ZAPLYNŚĆ SIE - zgubić się w tłumie 
ZAPOBOGNÓĆ SE - zapragnąć czegoś niecodziennego 
ZAPOKANIĆ - zagubić, zawieruszyć 
ZAPOLIĆ SIE - zachorować na zapalenie płuc 
ZAPOSTRZIĆ - zasłonić 
ZAPRAĆ - zarzucić 
ZAPRZANIEC - o człowieku który się zaparł 
ZAPRZIĆ - zamknąć drzwi na zasuwę lub na klucz 
ZAPUCOWAĆ - zatynkować 
ZARAZIĆ - 1. uniemożliwić 2. porazić 
ZAROBIAĆ - o cieście - zaczyniać 
ZAROWNO - 1. równo 2. równocześnie 
ZAROZINKO - bardzo szybko, natychmiast 
ZARYMPLOWAĆ - załomotać dobijając siędo drzwi 
ZAR-ZOWIEĆ - zardzewieć 
ZASADZITY - mocno zbudowany, krępy i silny 
ZASANDRZEĆ  - 1. o zasolonej, długo przechowywanej słoninie - zjełczeć 2. zaśniedzieć
ZASIPNIYNTY - zakatarzony 
ZASKRZANY - o dziecku - płaczliwy 
ZASMOLIĆ - zapalić (np. fajkę)
ZASMOLIĆ SPRAWE - zaniedbać, przegapić 
ZASRANIEC - pogardliwie - zwykle o dziecku 
ZASRANY - pogardliwie o człowieku lub rzeczy 
ZASTARANY - zatroskany 
ZASTAWIYNI - obstrukcja 
ZASTODOLNIOK - ludzkie odchody koło domu 
ZASTÓMPIĆ - 1. zastąpić 2. stanąć w obronie 
ZASTRUGAĆ - zatemperować 
ZASTYMPOWAĆ - stawać w obronie 
ZASTYRCZKA - zawleczka 
ZASUĆ - o człowieku - oddać gazy 
ZASUKAĆ - o rękawach - zakasać 
ZASYCIĆ SIE - zjeść trochę, przegryźć coś 
ZASZAŁOWAĆ - 1. zaszalować 2. zabezpieczyć materiał budowlany 
ZASZEROWAĆ - założyć uprząż koniowi 
ZASZKAMRANY - stale niezadowolony, gderliwy 
ZASZKRABNÓĆ SIE - zadrasnąć się, lekko się skaleczyć 
ZASZMATŁAĆ SIE - zaplątać się 
ZASZPÓNTOWAĆ - zakorkować 
ZASZTOPOWAĆ - zatkać, zabezpieczyć 
ZASZTRAJCHOWAĆ - zamalować 
ZASZTRAJKOWAĆ - zastrajkować 
ZASZUWIERZIĆ - zarzucić gdzieś 
ZAŚCIEBOLIĆ - zaszyć szybk, byle jak
ZAŚCIGNÓĆ - złapać na gorącym uczynku 
ZATELA - wystarczająco 
ZATOPIĆ - zapalić w piecu 
ZATRAJKOLIĆ - umiejętnie kogoś zagadać 
ZATYL - za ten czas 
ZATYCZKA - 1. metalowa część homonta przytrzymująca boczny pas 2. część wozu - żelazny pręt wkładany do otworu na końcu 
osi, żeby koło z niej nie spadło 
ZAWACHOWAĆ - zaczaić się na kogoś 
ZAWADZAĆ - przeszkadzać 
ZAWARCZANY - gderający, mruczący 
ZAWARCZUCH - schorowany kot, pies 
ZAWARZECHOWAĆ - 1. spowodować ferment niepotrzebnym mówieniem czegoś 2. zbyt długo gdzieś zabawić 
ZAWARZELINY - zagotowane owoce w słojach 
ZAWCZASU - na czas 
ZAWDY - zawsze 
ZAWEKSLOWAĆ - zamienić coś omyłkowo lub świadomie 
ZAWIESIĆ SIE - zachmurzyć sięna dłużej 
ZAWIJOK - makowiec 
ZAWIYL - dopóki
ZAWIYRAĆ, ZAWIERAĆ - zamykać (nie na klucz)
ZAWRZANY - senny 
ZAWRZITY - 1. o drzwiach, oknie - zamknięty 2. o człowieku w więzieniu - zamknięty 
ZAWRZYĆ, ZAWRZIĆ - 1. zamknąć (nie na klucz) 2. zamknąć do więzienia 
ZAWZIYNTNIK - człowiek zawzięty, pamiętliwy 
ZAZRAK - zły duch 
ZAŹDZIOĆ - zahaczyć o coś 
ZAŻGAĆ - o zwierzęciu hodowlanym - zabić 
ZBABRAĆ - 1. zbrudzić 2. o pracy - zepsuć 
ZBACHTAĆ SIE - zorientować się, uzmysłowić sobie 
ZBANKROCIĆ - zbankrutować 
ZBAŁAMÓNCIĆ - zbałamucić 
ZBEŁKNÓĆ - szybko się spalić 
ZBEREŹNIK - o człowieku nie mającym poczucia przyzwoitości 
ZBIJACZKA - pneumatyczny młot górniczy 
ZBIYR - zbieranie suchych gałęzi w lesie
ZBIYRACZ - fałda 
ZBIYRACZE - część stroju ludowego - czarna drobno plisowana spódnica płócienna rozcięta na całej długości 
i wiązana z przodu w pasie 
ZBIYRAĆ SIE - ubierać się, przygotowywać się do wyjścia 
ZBLINDOWAĆ - oślepić światłem 
ZBOCZYĆ - zauważyć 
ZBORGOWAĆ - dać na kredyt 
ZBÓJNIK - członek bandy łupieskiej 
ZBÓNEK - dzbanek 
ZBRÓJ - narzędzia rolnicze 
ZBROJA - narzędzia rzemieślnicze np. kaflarza 
ZBUCZEĆ, ZBYCZEĆ - o chorobie krowy polegającej na zaniku mleka, zdziczeniu i agresywności 
ZBUJ - rozbójnik 
ZBULIĆ - o dniu pracy - opuścić 
ZBYĆ - o nie zużytej części - pozostać
ZBYĆ SIE - skończyć się 
ZBYTE - nieodmienne - skończone 
ZBYTEK - 1. reszta 2. luksus
ZBYWAĆ - 1. lekceważyć 2. być w nadmiarze 
ZBYWAĆ SIE - sprzeczać się o coś 
ZDAĆ SIE - wydawać się 
ZDECHLINA - 1. padlina 2. o człowieku - słaby 
ZDECHLOK - pogardliwie - o człowieku lub zwierzęciu chorowitym 
ZDECHŁY - 1. o zwierzęciu, które zdechło 2. chory, zmęczony 
NA ZDELKĘ - na długość 
ZDRAPIĆ - porwać 
ZDREĆ - dojrzewać 
ZDRZADŁO - lustro 
ZDRZAŁY - dojrzały 
ZDRZIĆ - gapić się na kogoś, lub coś 
ZDRZÓDŁO - źródło 
ZDRZÓNZGAĆ - 1. o odgłosie młockarni, łamiącej w bębnie coś twardego 2. schrupać 3. zniszczyć 
ZDYBAĆ - przyłapać 
ZDYRBAĆ - potrząsnąć, wstrząsnąć 
ZDZIADOWAĆ - zaniedbać, zniszczyć 
ZDZIERŻEĆ - wytrzymać 
ZDZIORB, częściej w l. mn. ZDZIORBA, ZDZIORBY - nieużyteczne rzeczy, przede wszystkim stare ubrania 
ZDZIORDAĆ - jeść ponad miarę 
ZDZIYRAĆ - umierać 
ZDZIYRGAĆ - zszywać, fastrygować 
ZDZIYROK - zdzierca 
ZEBRAĆ SIE - 1. spotkać się 2. pobrać się 3. ubrać się 
ZEBURYJA - małowartościowa, niezbyt smaczna potrawa 
ZEĆKAĆ - zjeść 
ZEDRZEĆ SIE - o czasie - zużyć 
ZEDRZIĆ - przeżyć 
ZEDRZYĆ - o ubraniu - zużyć 
ZEDRZYĆ SIE - minąć szybko 
ZEGŁÓWEK - poduszka 
ZEGNAĆ - 1. zbudzić i polecić wstać 2. o drobiu - wypędzić ze szkody 3. zdobyć atrakcyjny towar 
ZEGÓN - działka pola uprawnego 
ZEGRZOĆ - podgrzać 
ZEGZIĆ SIE - o krowach - rozbiec się wskutek gorąca lub ukłucia owadów 
ZELTERKA - woda musująca
ZEŁGAĆ - okłamać 
ZEMGLEĆ - zemdleć 
ZEMRZIĆ SIE - umrzeć 
ZENGRUBA - betonowy zbiornik w ziemi na gnojówkę w pobliżu obory lub chlewni 
ZEPRAĆ - 1. zrzucić 2. zbić kogoś 
ZESIADAĆ SIE - o skórze na rękach i nogach - popękać pod wpływem nadmiaru wilgoci i zimna
ZESIOTAĆ SIE - zmęczyć się intensywną szybko wykonywaną pracą 
ZESUĆ SIE - wypuścić gazy 
ZESYRZIĆ SIE - o mleku - zwarzyć się 
ZESZKWARZIĆ - o słoninie, boczku itp. - stopić na skwarki 
ZESZLÓMPOWANY - przemoczony 
ZESZMATŁAĆ - zdeptać (zboże, trawę itp.)
ZESZRÓTOWAĆ - o myszach lub szczurach - pogryźć jakby na grubo zmielone 
ZESZTELOWAĆ - zmieszać z wodą 
ZESZTYMOWANY - zestrojony 
ZESZURZIĆ SIE - wypaczyć, wykrzywić się 
ZETRWAĆ - zaczekać 
ZETRWANI - cierpliwość 
ZEZDRZIĆ - spostrzec 
ZEZUĆ - o obuwiu - zdjąć 
ZEZUWAĆ - o obuwiu - zdejmować 
ZEŻRAĆ - 1. o zwierzęciu - zeżreć 2. zjeść łapczywie 3. zniszczyć 
ZGAGNÓĆ, ZGAGNYĆ - pogard. umrzeć, zginąć 
ZGANIAĆ - 1. budzić i polecać wstawać 2. o drobiu - wypędzać ze szkody 3. zabiegać o coś 
ZGAROWANY - zmęczony, spracowany 
ZGIBAĆ SIE - zginać się, schylać się 
ZGIZNÓĆ SIE - o zamiarze - nie udać się 
ZGIŹDZIĆ SIE - narobić do spodni 
ZGŁOWEK - drewniany wspornik nad osią tylnych kół wozu konnego 
ZGŁYMBSZKA - głębina 
ZGODLIWY - zgodny 
ZGOREĆ, ZGORZEĆ - spalić się 
COŚ GORE NA KIMŚ - komuś coś ujdzie 
ZGRABACIAŁY - o rękach - zesztywniały 
ZGRABIEĆ - o dłoniach - zdrętwieć z zimna 
ZGRUCHNÓĆ SIE - o ludziach - zbiec się szybko
ZGRUSZEĆ - spaść z hałasem 
ZGRYZ - ustnik (fajki)
ZGRZEBIELCO - zgrzebło 
ZGRZIBACÓNY - o zmarszczonym czole 
ZGRZIPIEĆ - 1. chrzęścić 2. o drzwiach, wozie itp. - skrzypieć 
ZGRZOĆ SIE - spocić się 
ZGRZUTAĆ - zgrzytać 
ZGRZYBIĆ SIE - źrebić się 
ZGRZYBIEC - żrebak 
ZGRZYBIOK - jw. 
ZGRZYPIĆ - zgrzytać 
ZGUPNYĆ - zwariować 
ZHÓRCZEĆ - spaść z hałasem 
ZHÓRDZIĆ SIE - o mleku - zwarzyć się 
ZHÓRKAĆ - o gwałtownym odgłosie wydawanym przez świnię 
ZHRUBNÓĆ - utyć 
ZHYŁCIĆ - zgarniać tylko dla siebie 
ZHYRKNÓĆ SIE - zbiec się szybko razem 
ZIC - siodło rowerowe
ZICHERKA - agrafka 
ZIELAZO - żelazo 
ZIELEŹNIK - jakaś roślina używana przeciw reumatyzmowi 
ZIELEŹNIOK - żelazny garnek do gotowania 
ZIELEŹNY, ZIELAZNY - żelazny 
ZIELINA - 1. zioło lekarskie 2. nać ziemniaczana 
ZIELINIORKA - kobieta sprzedająca zioła i objaśniająca ich użyteczność 
ZIELOZKO - 1. żelazko do prasowania 2. lemiesz w pługu 
ZIELYNINA - jarzyny 
ZIMA - 1. zimno 2. dreszcze 
ZIMNICA - gorączka 
ZIMZIELÓN - ozdobny pnącz - barwinek 
ZIOBRO - żebro 
ZIOĆ - ziewać 
ZIOPAĆ - 1. wykrzykiwać na kogoś bez umiaru 2. pożerać oczyma 
ZIORKO, ZORKO - ziarenko 
ZIYM - podłoga, ziemia 
ZIYMECZKA - 1. pieszcz. ziemia 2. region np. Ziemia Cieszyńska 
ZIYMIOK - ziemniak 
ZIYMNIACZÓNKA - nać ziemniaczana 
ZIYMNIOCZYSKO - pole po wykopanych ziemniakach 
ZIYMNIOCZÓNKA - zupa ziemniaczana 
ZJECHAĆ - złajać 
ZLÓNTRASIĆ SIE - zubożeć 
ZLUTOWAĆ SIE - zlitować się 
ZŁACNIEĆ - potanieć 
ZŁAPNÓĆ - złapać 
ZŁODZIEJKA - 1. kradzież 2. oprawa żarówki umożliwiająca pobieranie dodatkowe prądu elektrycznego 
ZŁOTANY - połatany 
ZMARNIĆ - o pieniądzach - roztrwonić 
ZMASZKIECÓNY - rozgrymaszony w jedzeniu 
ZMAZAĆ - zabrudzić 
ZMAZAĆ SIE - 1. zbrudzić się 2. stracić dobre imię
ZMIARKOWAĆ SIE - zorientować się 
ZMIER-ZŁY - przykry w obejściu 
ZMIER-ZNÓĆ - 1. o odczuciach - wstrząsnąć, przejąć 2. sprzykrzyć się 
ZMIYŚĆ - 1. zjeść szybko 2. zgarnąć 
ZMIZNÓĆ - zgubić się bez śladu 
ZMŁÓCIĆ - zjeść ze smakiem 
ZMORYSAĆ - pobrudzić 
ZMUSTROWAĆ KOGOŚ - obejrzeć kogoś wnikliwie 
Z NIENAZDANIO - znienacka
ZNIEPODOBAĆ SIE - zacząć budzić zastrzeżenia
ZNOCHWIAĆ - myszkować za czymśw domu 
Z NOWA - od początku 
ZNÓMOŚĆ - znajomość 
ZNÓMY - znajomy 
ZNÓŃŚĆ - znaleźć 
ZO - zza 
ZOBAĆ - dziobać 
ZOBI - ziarno 
ZOBNÓĆ - dziobnąć 
ZOBOK - usta dziecka 
ZOCA, MIEĆ W ZOCY - szanować, poważać, cenić 
ZOCNY - szanowany, cenny 
ZOCHCIOŁKA - krosta na języku 
ZODA - 1. proszek do prania 2. lemoniada 3. lek - soda kaustyczna 
ZODÓWKA - butelka po lemoniadzie 
ZOFT - sok 
ZOFTOWITY - soczysty 
ZOGLYNDZINY - odwiedziny matki po porodzie przez sąsiadki 
ZOGŁÓWEK - poduszka 
ZOGRODA - ogród 
ZOGRODNIK - taniec ludowy - inaczej trojak, tańczony trójkami (tancerz i dwie tancerki) z zachowaniem lokalnych odmian 
ZOGRÓDKA - ogródek 
ZOIMAĆ - zapraszać kogoś napotkanego do domu 
ZOJÓŃĆ - zaprosić kogoś napotkanego do domu 
ZOKLE - krótkie skarpetki 
ZOKRYNTA - długi, elastyczny bukowy drąg do mocowania łańcucha obejmującego kloce drewna na wozie w czasie transportu 
ZOL - sala taneczna w gospodzie 
ZOLA - podeszwa w bucie 
ZOLAĆ - brodzić (w śniegu)
ZOLAĆ SIE - tarzać się np. w śniegu 
ZOLOWAĆ - przybijać podeszwy do butów 
ZOLYTNICA - dziewczyna starająca się pozyskać względy chłopaka
ZOLYTNIK - zalotnik 
ZOLYTY - zalety 
ZOŁA - śnieg zmarżnięty górą a zapadający się pod stopami 
ZOŁDANEK, ZOWDANEK - zaliczka pieniężna na wybrany (zamówiony) towar 
ZOŁGOWKA, ZEŁGOWKA - pretekst
ZOŁOGA - gęsta warstwa chmur deszczowych na niebie, zazwyczaj o zachodzie słońca 
ZOMIYNT - zaspa śnieżna 
ZOPATRZEĆ, ZOPAR, ZOPARCIE - popatrz, popatrzcie 
ZOPLATKA - wstążka do włosów 
ZOPORA - drewniany drąg do zamykania drzwi w starych chatach na wsi 
ZOPASKA, ZOPOSKA - fartuch roboczy 
ZOPROŻKA - zasmażka 
ZORKO - ziarno 
ZORÓMBEK - ogrodzona łąka do wypasu owiec czy bydła 
ZORTA - odmiana 
ZORTOWNIA - miejsce do sortowania węgla 
ZORYMBA, ZORUBA - drewniane ogrodzenie z żerdzi, przybitych poziomo do palików wbitych w ziemię 
ZOWDY - zawsze 
ZOTYLNIK - tylna wystająca poza zgłowek, część rozwory wozu konnego 
ZOWISNY - zawistny 
ZOWIŚCIĆ - zazdrościć 
ZOWIŚNIK - zazdrośnik 
ZOWITKA - panna z dzieckiem 
ZOWÓJ - gatunek kosa 
ZOZDRZIĆ, ZAZDRZIĆ - 1. odwiedzić kogoś 2. zaglądnąć 
ZOZGRZIWIĆ - zazdrościć 
ZOZIYRAĆ, ZAZIYRAĆ - zaglądać 
ZOZIYRKI - odwiedziny kobiety po urodzeniu dziecka, ale jeszcze przed dniem chrztu 
ZOZWORKI  ciastka imbirowe 
ZOZWORÓWKA - wódka z dodatkiem imbiru 
ZOZWÓR - imbir 
ZÓŃŚĆ - zajść 
ZRADZIĆ - pomóc w osiągnięciu czegoś 
ZROBIÓNY - spracowany 
ZROŚLOKI - 1. drzewa zrośnięte razem 2. dawny kombinezon dla małych dzieci 
ZRÓMPLOWAĆ - załomotać 
ZRYCHTOWAĆ - 1. naprawić, poprawić 2. przygotować 
ZRYĆ - otrzymać ocenę niedostateczną w szkole 
ZRYMPLOWAĆ - zniszczyć, uszkodzić 
ZRYMPOLIĆ - zniszczyć, zepsuć 
ZUBER - stara krowa nie nadająca się do hodowli 
ZUBROWAĆ - o odgłosie szybkich, krótkich uderzeń o twardą powierzchnię 
ZUCHTAĆ - myszkować, szukać 
ZUCHTANI - myszkowanie 
ZULC - galareta
ZUTAŻ - wężowate naszywki na żywotku stroju cieszyńskiego 
ZUZANKI - niezapominajki 
ZWADLIWY - kłótliwy 
ZWALITY - potężny 
ZWIEDAWY - ciekawy 
ZWIELEBIĆ - postarać się, zdobyć 
(NA) ZWIELKOŚĆ - na wysokość 
ZWINCZEĆ, ŹWINCZEĆ - dzwonić, wydawać dźwięczny odgłos 
ZWIOĆ GROCH - wyjść cichaczem 
ZWIYNGNÓĆ - zwiędnąć 
ZWIYRAĆ - o początku wrzenia 
ZWIYRKA - silna metalowa obręcz spinająca tylne sznica konnego wozu z rozworą
ZWIYRZ - wszelka leśna zwierzyna 
ZWODZAĆ - zwodzić np. przez obietnice 
ZWORNICA - obręcz łącząca tylną część wozu z rozworą 
ZWOZY - rodzaj zaraźliwej choroby u koni objawiającej się wyciekiem żółtej, ropnej wydzieliny z nozdrzy oraz brakiem łaknienia 
ZWOŻAĆ - zwozić plony z pola 
ZWÓLA - samowola 
ZWÓN - dzwon 
ZWÓNEK - dzwonek
ZWÓNIBUŁA - człowiek uparty, namolny 
ZWÓNIORZ - dzwonnik
ZWRACAĆ - wymiotować 
ZWUCZEĆ - jęczeć 
ZWUK - płacz, lament 
ZWYK - zwyczaj 
ZWYKNÓĆ - przyzwyczaić się 
ZWYNDZIĆ - ukraść jakąś drobnostkę 
ZWYRT - o nagłym zwrocie 
ZWYRTAĆ - obracać 
ZWYRTAĆ KOLE KOGOŚ - zabiegać o czyjeś względy, troszczyć się o kogoś przesadnie 
ZWYRTAĆ SIE - 1. obracać się 2. uwijać się (przy pracy)
ZWYRTNÓĆ SIE - odwrócić się 
ZWYRTOK - o człowieku zaradnym, przedsiębiorczym 
NA ZWYŻ - na wysokość 
ZYNGIEL - uchwyt metalowy
ZYGŁAĆ - 1. podbierać jedzenie 2. o gąsięciu lub gęsi zmiękczającej dziobem trawę lub słomę 
ZYGNÓĆ SIE, ZZYGNÓĆ SIE - ominąć - tylko w zwrocie 
ZYGOR - zegar 
ZYNGRUBA - zbiornik na gnojówkę czy fekalia 
ZYŃŚĆ SIE - spotkać się 
ZYMBADŁO - część uzdy końskiej - wędzidło 
ZYMBY SUSZYĆ - szczerzyć zęby do kogoś, uśmiechać się zalotnie 
ZYMRZIĆ SIE - umrzeć
ZYNFT - musztarda 
ZYZAĆ - zerkać ukradkiem 

Ź

ŹDZIEBŁO - źdźbło
ŹDZIEBOLIĆ - szyć byle jak 
ŹDZIUCH - 1. liche zboże 2. poślad 3. skąpiec 
ŹDZIURDZIEĆ - o mleku - zwarzyć się 
ŹDZIYRŻ, ZDYRŻ - 1. łańcuch łączący chomonto konia z końcem dyszla w celu kierowania wozem i hamowania 
2. o zwieraczu cewki moczowej lub kiszki stolcowej 
ŹDZIYRŻAĆ - wstrzymać
ŹLE SIE KÓMU ROBI - ktoś odczuwa mdłości
ŹNIEĆ - 1. dźwięczeć 2. o głosie - roznosić się, rozbrzmiewać

Ż

ŻABA - pleśniawka na języku 
ŻABI KRAJ - obszary stawów od Strumienia po Oświęcim
ŻABINIEC - stawek przydomowy lub leśny 
ŻABI OCZKA - niezapominajki
ŻABKA - 1. rodzaj żelaznej zawleczki na osi konnego wozu mocującej koło aby nie spadło 
2. motyw koronki szydełkowej 
ŻAŁOBA - skarga (do sądu)
ŻAŁOWAĆ - wnosić skargę na kogoś do sądu 
ŻAŁOWNIK - skarżypyta 
ŻARNA - kamienne urządzenie do mielenia zboża, składające się z dwu obrobionych kamieni zwanych biegunkiem i spodkiem 
oraz długiego drążka zwanego żarnówką 
ŻARNIORZ - człowiek wykonujący żarna 
ŻARNÓWKA - 1. mąka grubo mielona 2. potrawa z pszennej mąki gotowana w wodzie lub mleku
3. długi drążek do obracania górnego kamienia żaren 
ŻBER - duże drewniane naczynie z klepek z dwoma uchwytami 
ŻBLUCHAĆ - 1. bulgotać 2. pluskać 
ZBÓN, ZBÓN - duży dzban 
ŻBÓNEK, ZBÓNEK - dzbanek, gliniane naczynie na mleko
ŻBULKAĆ - bulgotać 
ŻDORAĆ - zaczepiać, trącać 
ŻDUCHAĆ - bóść, trącać 
ŻDUCHNÓĆ - lekko trącić 
ŻEBRACZ - biedota wiejska pogardliwie nazywana przez zamożnych 
ŻEBRACTWO - o jakiejkolwiek rzeczy ze złością lub zniecierpliwieniem 
ŻEBROCZKA - zapiekana potrawa z tartych ziemniaków z dodatkiem kaszy, mięsa i słoniny 
ŻEBYCZKI - goździki, przyprawa 
ŻGAĆ - 1. kłuć, pchać 2. wtrącać się, zaczepiać, prowokować 
ŻGOL - żart. lub niechętnie o małym dziecku 
ŻŁOBINA, ŻŁABINA - koleina 
ŻŁÓB - 1. podłużne naczynie na paszę dla bydła lub koni 2. wydrążony pień drzewa, do którego 
wlewa się woda ze strumyka lub źródła przez drewnianą rynienkę umieszczoną nad nim 
ŻŁÓBEK - stajenka betlejemska 
ŻOCZEK - 1. ministrant 2. mały chłopiec 
ŻODYN - nikt 
ŻOR - wypalone miejsce w lesie 
ŻOŁNA - czarny dziecioł 
ŻÓŁTKA - ziemniaki koloru żółtego 
ŻÓNĆ - kosić 
ŻRAĆ - 1. o zwierzęciu - jeść 2. jeść łapczywie jak zwierzę 
ŻRAĆ SIĘ - kłocić się 
ŻRANI - pokarm dla bydła czy nierogacizny 
ŻRANICA - gościna 
ŻROCZ - świnia dobrze żrąca 
ŻRÓŃ - o człowieku dużo jedzącym, też o zwierzęciu 
ŻUCHŁAĆ - żuć 
NA ŻUREK - sposób wiązania chustki na głowie zob. czepiyni
ŻURZIĆ SIE - boczyć się na siebie 
ŻWANDLOWAĆ - gderać 
ŻYDLA - drewniane oparcie krzesła lub ławki 
ŻYDLIK - gliniany kufel na piwo 
ŻYMŁA - bułka 
ŻYNICH - pan młody 
ŻYNIACZKA - ożenek 
ŻYNIĆ SIE - 1. zawierać małżeństwo 2. wyprawiać burdy w domu po pijanemu 
ŻYNÓĆ - o bydle - gnać 
ŻYŃCZYCA, ŻYNTYCA - serwatka z owczego mleka 
ŻYŃSKO - kobieta 
ŻYR - duża ilość czegoś małego 
ŻYRKA - 1. kolka 2. zapalenie wyrostka robaczkowego 
ŻYROK - żarłok
ŻYWE STRZYBŁO - 1. rtęć 2. miłe i ruchliwe dziecko 
ŻYWNIE - wzmocnione przy okreleniu ilości tylko
ŻYWOBYCI - życie 
ŻYWOTEK - górna część sukni cieszyńskiej 
ŻYŻMÓN - sknera 
ŻYŻYŃ - pragnienie