Skiyl sie wziyny przisłowia, powiedzynia a ponikiere ausdruki na Cieszyńskij Ziymi?

 

Hań downij gor starzi ludzie radzi prawili przisłowia, lebo powiedzynia, w kierych przeca je cało móndrość ludu, kiery bywoł na Cieszyńskij Ziymi. Ale skiyl sie wziyny, gdo jich wymyślił, to Wóm o tym kapke napiszym.

„Dzier-ży sie, jako lutersko wiara kole Cieszyna”. „Twardy, jako luter spod Cieszyna” - kiejsi jak była wojna trzicetletnio, to fest sekirowali wanielików na Cieszyńskij Ziymi a óni sie musieli sie brónić.

„Gdo chce, coby mu zagrali, musi se zapłacić”, „Gdo se koże grać, musi zapłacić”, „Gdo płaci, tymu grajóm”, „Za mało grejcarów – mało muzyki” - Kiejsi ci, kierzi tańcowali na muzykach sami se musieli płacić muzykantóm. Dzisio to znaczy tela, że jak sie nie zapłaci, to ni ma nic.

„Wyglóndo, jakby go z Mirowa puścili”, „Wyglóndo, jakby z Mirowa uciyk”, „Wyglóndo, jakby na Mirowie dziesiynć roków siedzioł” - Mirów, to było miasto na Morawach, kany był ciynżki hareszt dlo wojoków, tóż jak gdosik tam siedzioł, to musioł wyglóndać jak borok.

„Chodzi jak fyrula” – nó, dzisio uż mało gdo wiy, co to znaczy. Kiejsi, jak fojt chcioł cosik ogłosić ludzióm na dziedzinie, to to napisoł na arch papióru a przibił do fyrule. Posłoł z tym swojigo człowieka, kiery z chodził od nómera, do nómera. Gdo chodzi jak fyrula, je fest plotkawy.

„Ucieko, jak biyda do Ameryki” - hań downij kupa ludzi musiało pojechać precz, bo u nas była biyda.

„Hawiyrzu, postroszcie mi to dziecio, bo je przeciwne” - kiejsi hawiyrze jak szli ze szachty, to byli czorni jako diobły, bo sie po szychcie hned nie umyli, tóż niejedyn by móg dziecka straszyć.

„Hawiyrz se doł na śliwke, aż sie mu lica świycóm”, „Hawiyrzowi trzeja yny baga a wozów” - hawiyrze radzi żuli bago (tabake) tóż skyrs tego sie tak o nich prawiło a eszcze:

„Prziklnij se, strziknij se a ciep” - tak prawili hawiyrze, jak gdosik uż na dole ni mioł siły do roboty.

„ Kieby głowa była ze szkła, to by hawiyrz jich musioł mieć każdóm szychte z dziesiynć” - na dole, trzeja chodzić opaternie, coby se głowy nie strzaskać.

„Nie piskej, bo cie Pustecki posmyko”, „Nie rób krawalu, bo cie Fóntana obudzi” -  Pustecki, na kierego sie prawiło aji Fóntana to był duch szachty. Ni mioł rod, kiej gdosik robił na dole rajwach.

„Hóczy jak w Dymbowcu” - tak sie prawiło, jak se gdosik fest drzisnył, a wziyno sie to skyrs tego, że kole 1908 roku w Dymbowcu wiertali, bo chledali wónglo, ale trefili na gaz, kiery fuczoł pore miesiyncy.

„Gaździno podojiła dymbowóm krowe” - gaździno nabrała z beczki kapuśniónki a uwarziła bigus.

„Hrómsko dziedzina – trzinost numer a szternosto kapusta” - kiejsi kapusty było kupa w każdej chałupie, a po dziedzinie drepsiły wandroki, kiere pytały ludzi o cosik do jedzynio, tóż sie jim dowali gor kapuste.  

„Ucieko, jak Niymiec spod Stalingradu” – Po wojnie prawiło sie tak o kimsikej, gdo wartko uciekoł.

„Mo borok hitlera na rzici” - jak gdosik na rzici mioł jakisik bolok, abo wrzód.

„Bij diobła, aż go czerci zebieróm” - tak trzeja było robić z każdym podciepym.

„Dziywka sie rodzi, pachołek za płógym chodzi, a eszcze sie ji godzi” - hań downij wiela razy było tak, że synek se wzión dziołuche fest młodszóm od siebie.

„Chudy, blady, jakby go wszystki mory po nocach cyckały” - jak gdosik biydnie wyglóndo.

„Bydzie to kiepski z twojóm duszóm – to nieba nie patrzi a diobły sie cie bojóm” - o człowieku, kiery wszystkich dokoła dożyro.

„Co diobeł ni może, to baba dokoże, a co diobeł nie skusi, to baba musi”, Kaj dioboł ni może, tam staróm babe poszle” - starsze paniczki poradziły niejednóm chałupe powadzić.

„Mamulko, a bryja soli sie?”  - tak sie prawiło młodej żónce, jak eszcze nie poradziła dobrze warzić.

„Tak sie Cygóna nie bije” - jak gdosik uciecze, bo go chcieli pokorać.

„Lepszy dóma kapuścina, niż na wojnie owiynzina”, „Lepszy dóma żur, kapusta, niż na wojnie kura tłusto” - lepszy siedzieć dóma, jako sie kansik smykać po Świecie.

„Płacz Haniczko, płacz, bydymy ci grać, przidzie po cie czorne kocie, do ci pomuldać”, „Pódźmy uż, pódźmy uż, bo nas uż wołajóm, bo tam uż gałuszki masłym polywajóm”, „Pluła baba do popioła, narobiła knedli, napytała muzykantów, coby ji to zjedli” - to sóm przisłowia, kiere ludzie wziyni z pieśniczek.    

„Isto żeś je z Błyndowic, bo fest smerdzisz knoblochym” - kiejsi w Błyndowicach ludzie na zogródkach mieli kupa knoblochu.

„Po mietłe do Gródku” - kiejsi jak gdosik potrzebowoł mietłe, bo kiejsi w Gródku było kupa mietlorzi.

„ Kaj Nydek a kaj Frydek” - tak sie prawiło na cosik, co je daleko od siebie.

„ Mosz szłape jak Stónawa” - tak sie prawiło, jak gdosik był wielkucny a mioł wielki szłapy.

„ Myśli, że Cieszyn je jego” - jak gdosik był chrampym a myśloł se kupa o sobie.

„Polsko Ostrawa po deszczu” - jak cosik sie fest blyszczało.

„Wyglóndo jak suski owies” - o kimsikej, gdo był mały.

„ Mo sie po strumiyńsku” - o kimsikej kómu sie nie darziło.

„ Trómba sztrambersko” - prawiło sie tak na kogosik, gdo był trómpetóm.

„Drziśla z Drogomyślo” – o kimsikej, gdo wszystko inkszym wyfaflo.

„Żebrok kalwaryjski”, „wół abisyński mamucij rasy” - prawiło sie tak, jak sie chciało kómusik ubliżyć.

„Majóm go w Szónowie radzi”. Wszónowie: wszy go majóm rade.

„W Gutach kościół z jedli” - w Gutach nie zeżrali kościoła,  ale go postawili z jedli.  

„ Muchy dojić do Amsterdamu” - posyłało sie tam kogosik, kogo sie chciało pozbyć.

„ Lepszy, coby sie Kraków obalił, coby sie miała kapka gorzołki rozloć” - tak prawili ożralce w gospodach, kiej jim gospodzki loł do sztamperli.

Głupczyce – miasto skiyl sóm wszyscy przigłupi.

Klinkowice – tam chodzóm szewcy na torg.

Zbytków – dziedzina, w kierej wszyscy majóm wszystkigo kupa.

Łóżkowice – tam „Pod Pisanóm” na bale chodzóm wszyscy, kierzi balów ni majóm radzi. 

„Sodóma – Gómora” - tak sie prawi o bajzlu, krawalu, lebo sumeryji.

„Poszła Ewa do Raju” - jak sie rodzina powiynkszy, bo w Karwinie - Raju był szpitol, w kierym baby rodziły.

„Sagi jak Adam”, „Sago jak Ewa”, „Kudłaty jak Ezaw”, „Niewierny Tómasz”, „Móndry jak Salómón”, „Ryszawy Judosz” – powiedzynia z Biblije.

„ Leży jak Łazarz” – leży fest nimocny.

„ Wszystko sie z czasym zmiyni, Łazarz w niebie, bogocz w siyni” – ludzki żywobyci sie zmiynio.

„Uwidzieć Abrahama” – dożyć do pindziesióntki.

„Odynść do Abrahama” – umrzić.

„Od Annasza d Kajfasza a od Kajfasza do Annasza” – drepsić fórt dokoła a nic z tego ni ma.

„Mieć pietra” – boć sie czegosik.

„To je taki Wojtek” – na kogosik, gdo nic nie poradzi zrobić, abo błoznuje.

„ To je wszystko jedyn Wojtek” – to je wszystko to samo.

„ Robić z kogosik Wojtka” – robić z kogosik błozna, abo go wyraficzyć.

„ Mieć Filipa w głowie” – mieć w głowie nasrane.

„Mrózek prawi do Fukały – jak jo idym sóm, to se chłopek kroczy jako pón, ale jak idym z tobóm, to se chłopek ruszo sobóm” – jak je mróz, to idzie drepsić, ale jak ku tymu fuko wiater, to uż człowiekiym szkubie.

„Ścisko Ściskała, przidzie na to Wyskała”, „Ściskała ściskoł aż uściskoł, Wyskała wyskoł aż przewyskoł” – lachko idzie pokozać, gdo poradzi szporować a gdo rod marni grejcary.

„ Niurała poniuroł a niechoł” – jak gdosik sie do wszystkigo styrko.

„Trefić do Żurka na obiod” – jak gdosik nóm do biydny obiod.

„Świynty Szykowniczku, nie opuszczej mie!” – jak nóm cosik nie idzie.

„Na świyntego Dygdy, nie bydzie to nigdy”, „Zapłacić na świyntego Nigdy” – jak cosik sie nigdy nie stanie.

„Bydzie sie tam u nich jedyn roz piec buloł” – urodzi sie jim dziecio.

„Baba pojechała do Rzimu” – o babie, kiero urodziła a siedzi dóma.

„Czym wiyncyj duszyczek, tym wiyncyj zasług u Pón Bóczka”, „dziecek jak apostołów” – o familijach, w kierych było kupa dziecek.

„Majóm yny jednóm kukuczke” – o familijach, w kierych było yny jedno dziecio.

„Co rok to prorok, a jak przestympny, to dwa” – o Fotrach, kierzi mieli kupa dziecek.

„Doł Pón Bóczek dziecka, to do aji na dziecka” – każde dziecio pójdzie jakosik wychować.

„Skyrs jednego synka – siedym dziołucho w rodzie”, „Siedym córek a siódmy Jurek” – jak gdosik chcioł mieć synka a fórt sie mu rodziły cery.

„Lepszy co sie dioboł za stodołom okoci, niż co sie dziołucha urodzi – kiejsi było lepszy, jak sie urodził synek.

„Dziołucha w kolybce – sto tysiyncy długu” – jak sie dziołucha urodzi, to ji trzeja dać wiano.  

„Dómbek trzeja ogibać za młodu, bo na starość nim nie ruszy”, „Biyda buczka na starość ogibać”, „Ogibej mie mamko, pokiel mi je Janko, jak mi bydzie Jano, nie ogniesz mie mamo”, „Czego sie Jónek nie nauczy, tego Jón nie bydzie umioł” – dziecka trzeja chować od małego.

„Małe dziecka, mało starość, wielki dziecka, wielko starość”, „Małe dziecka, mało biyda, wielki dziecka, wielko biyda”, „Małe dziecka nie dowajóm spać, wielki dziecka nie dowajóm żyć”, „małe dziecka srajóm do klina a wielki na głowe” – czym wiynksze dziecka, tym wiynksze z nimi sóm

kurowody. 

„Pryndzyj sie uwachuje kope błech, jako młodóm dziołuche” , „Niejedyn synek mo mlyko na brodzie a uż by gónił za dziołuchami” – jak sie synkóm zaczynajóm podobać dziołuchy a dziołuchóm syncy.

„Miłość je gorszo, jako złość, bo od złości pómoże a od miłości bróń Boże”, „Dziywka rośnie do pachołka a nie do kołka, a pachołek rośnie ku dziywce a nie ku śliwce” – młodzi jak bydóm chcieć, to i tak sie zyndóm.

„Do szternostego roku czesz, do osimnostego strzeż, a potym przipłoć kómu, coby ci wzión diobła z dómu”, „dziołucha mo na czakanóm, a synek na wybranóm” – tak sie srandownie prawiło o dziołuchach a że majóm czakać na galanów.

„Piekno, pilno, poczciwo, porzóndno, posłeszno a piniynżyto – 6 razy P, kiere syncy chcieli dostać od dziołuchy na wiano.

„Nie chcym go, choćby był z miodu a bogaty jako grof, choćby mi złote gory obiecowoł”, „ Z takim bych nie szła ani na roraty, ani po ćmoku” – jak sie dziołusze synek nie podoboł.

„Z tej mółki chleba nie bydzie” – synek a dziołucha sie nie bydóm galanić.

Nie weznym ji choćby dodali miech złota, ani choćby była z miodu, abo ze złota, abo nie wiym z czego” – jak synek nie chcioł dziołuchy.

„Dziołucha jak obrozek”, „Synek jak cumel” – jak szumno dziołucha sie galani ze szumnym synkiym.

„Nie pómogom ludzki gany, jak przidzie tyn obiecany”, „Nie pómoże żodno gana, jak przidzie ta wybrana” – jak sie młodzi chcóm galanić, to nic jim nie stanie na ceście.  

„Se poczynała, jakby sie cały świat kole nij kuloł”, „Jakby sie milijón za nióm kuloł, zustała na ocet”, „Moc było chcioczy, ale mało broczy”,  – o dziołusze, kiero zustała staróm pannóm.

„Potym uż je dobry byle kiery, byleby yny był, choćby był o jednym oku, kieby yny tego roku, choćby pił, choćby bił, coby yny był” – o dziołusze, kiero  była wybiyrziczno a potym uż musiała brać to co było.

„Je za nióm cały gupi a dziwo sie na nióm jako na obrozek”, „Cióngnie za nim, jako ryba za wodóm,że skoczyłaby za nim do ognia” – jak synek je gupi za dziołuchóm a dziołucha za nim.

„Idzie pod czepiec”, „Lezie do chumónta” – óna sie wydowo a ón sie żyni.

„Eszcze nie beczała ta, co sie wydała, yny ta, co zustała” – tóż lepszy sie jednako wydać.

„Gdo sie żyni dobrze czyni, a gdo sie nie żyni – eszcze lepszy czyni” – ponikierzi jednako prawili inakszy.

„Gryźć swoji ucho a cióngnónć tyn wózek swojigo żywobycio” – żyć w małżyństwie.

„Majóm sie radzi, jako dwa gołómbki” – majóm sie fest radzi.

„Oba cióngnóm za jedyn porwóz”, „Ni ma Jadamowi samociónż, dy z Jewkóm cióngnie” – jak chłop a baba żyjóm pospołu we szczynściu a w nieszczynściu.

 „Jak je zgoda, to sie dwo wyspióm na jednym szyndziole” – zgoda je lepszo, jako krawal.

„Chłop chodzi we spodku a baba w galotach” – to ni ma dobre, bo chłop mo być chłop a baba babóm.

 „Czubić sie jak dwa kokoty” – fórt sie wadzić a robić se na złość.

„Błogosławióno baba, kiero chłopa bije, a przeklynty chłop, kiery sie ji do”.

„ Baba z kurzimi nogami” – baba niegospodarno.

„Co dobry gazda na wozie prziwiezie, to zło gaździno we fortuchu wyniesie” – też o niegospodarnej babie.

„Ponikiedy słómianny chłop dostanie złotóm babe” – to zaś je jak chłop wszystko marni a baba je gospodarno

„Choćby mu na korbie rzazoł, fórt mo mało a choćby mu wiertelikiym mierził, nigdy nie bydzie mioł dość” – o kimsikiej, kómu żodyn nie wygodzi.

„Gront bez gaździnej je jako człowiek bez prawej rynki” – jak baji baba chłopu umrze.

„Chałupa bez płota, a baba bez płota to je jedno” – jak babie umrze chłop.

„Ón dziepro pozno Pón Bóczka w kożuchu” – jak sie po drugi ożyni chłop, kiery ni mioł w zocy piyrszej baby.

„Prziszła wyćwika za nieboszczyka”, „Dostała ćwika za nieboszczyka” – jak baba miała piyrszego chłopa z Boga a drugigo mo ostrego, jako siykiyrka.

„Stary z młodóm, jako ogiyń z wodóm”, „Milijóński żywobyci, jak sie stary młodej chyci” – jak se stary weźnie młodóm.

„ Urodził sie pod ławóm, wyszkroboł sie na nióm” – jak sie gdosi urodził chudobny ale do czegosik w żywobyciu doszeł.

„Jak sie stanie z chłopa pisorz, to se myśli, że je cysorz”, „Jak górol zustanie farorzym, toby yny w ornacie społ”, „ Jak sie stanie z dziada pón, pómoże ani hróm” – jak sie kómusik zacznie darzić a myśli se kupa o sobie.

„Mo zieleźne zdrowi”, „Je zdrowy jako buk, dómb, pinióndz, ryba abo zwón” – jak gdosik mo dobre zdrowi.

„ Mo jedwobne zdrowi” – ni mieć zdrowio.

„Piszczy w hóślach, jak starymu kocurowi” – jak gdosik je nimocny na płuca.

„Czyrwióny jak miech od mółki”, „Szary jak kóńczynisko na jor”, „Mo oczy skalóne, jako owca na zdechnyci ”, „Ledwa oczami świyci” – gdosik fest nimocny.

„ Blady, żeby sie krwie na nim nie dorzazoł”, „Yny go dać do trówły”, Leży na umór, z ostatnigo młóci, uż je jednóm nogóm w grobie” – o człowieku na umrziciu.

„Boli kaj jako kosteczka, tymu uż ani fajfka nie szmakuje” – jak fest cosik boli.

„Uż było z nim na dwoje”, „Choć była z niego skóra a kość, to eszcze prziszoł do siebie a eszcze sie wylizoł z nimocy” – gdosik jednako obył a żyje.

„Uż mu kónajónczke zwónili a ón eszcze kopidołowi uciyk spod łopaty” – gdosik był uż ganc na umrziciu a jednako żyje.

 

Przisłowia stela, kiere mi posłoł Roman Kristen s Trzińca...
 

Dóm i gospodarka
W chałupie je pokój, jak je chłop głuchy a baba ślepo.
Biada dómowi, kaj ciele rozkazuje wołowi.
Choć je chałupeczka same tlołki , nima nigdzi bez gorzołki.
Gospodarstwo bez chłopa, to jak człowiek bez duszy.
Grónt bez gospodynie - jako człowiek bez prawej rynki.
Jaki dóm, taki pón.
Podle płota poznosz chłopa.
Jaki gazda, taki porzóndek.
U porzóndnego gazdy aj świnie majóm połednie.
Co dobry gazda na wozie prziwiezie, to zło gospodyń we fortuchu wyniesie.
Taki pole dobrze rodzi, po kierym sóm gazda chodzi.
Pole po tela je dobre, po wiela kohóta słyszeć można.
Gdo mo żytko, mo wszystko.
Nejlepsze to, co na swojim gnoju wyrośnie.
Lepszy dóma chlyb, kapusta niż kaj indzi kura tłósta.
Lepszo dóma kapuścina niż na wojnie owiynzina.
Kaj dobro gospodyń warzi, tam sie dycki dobrze darzi.
Wartko gospodyni trzi roboty czyni.
W próznym chlywku nic nie zdechnie.
Powiado świynty Tóma: wszyndzi dobrze, a nejlepszy dóma.
Błogosławióny dóm, kaj człowiek w nim sóm.

Rodzina
Głos matki – głos Boga.
Do ludzi po rozum, do mamy po serce .
Co mamine, to cerzine, a co cerzine, do tego mamie nic.
Nigdy z głowy nie wyhóczy, czego mama roz nauczy.
Jabko od jabłónie daleko sie nie odkulo.
Jaki chlebuś – tako skurka, jako matka – tako córka.
Jaki ziymiok – tako nać, tako cera – jako mać.
Jako matka – tako cera: od jednego Lucypera.
Jaki drzewo – taki klin, jaki ojciec – taki syn.
Jaki korzyń - taki piyń, jaki ojciec - taki syn.
Jaki ogiyń – taki dym, jaki ojciec – taki syn.
Jako stare woły ryczóm, tak sie młode od nich uczóm.
Jak żeś chowoł syna, tak ón z tebóm poczyna.
Jedna matka uchowo siedym dziecek, ale siedym dziecek jednej matki nie uchowo.
Małe dziecka – mało biyda, wielki dziecka – wielko biyda.
Małe dziecka nie dajóm spać, wielki nie dajóm żyć.
Dziecka majóm płacz i śmiych w jednym miyszku.
Jak sie ci cera urodzi, mosz trzicet tysiyncy dłógu.
Ni ojciec, ni matka ceruszke wydaje: robota, ochota, piekne obyczaje.
Nie paskudź gniozda własnego, bo nejpiyrw wylecisz z niego.

Robota
Robota – chachar, a gdo robi – dziod.
Robota mo głupich strasznie rada.
Bez proce nie bydóm kołocze.
Pieczóne gołómbki nie lecóm do gómbki.
Praca mo ciyrpki korzyń, ale słodki owoc.
Powiedzioł Job: gdo nie bydzie robił, nie bydzie jod.
Kiery przez dziyń nie robi, na wieczerze gwiżdże.
Gdo sie za dnia nie utrudzi, tyn sie w nocy czynsto budzi.
Lyniwymu je droższy krok niż siedlokowi zogón.
Lyniwy marznie przi robocie, a jak jy, to cały w pocie.
Każdy je lyniwy, jak nimoże.
Zima gryzie chachara.
Na poły zrobióno robota je jak zogroda bez płota.
Co mosz zrobić jutro, to zrób dzisio, a co mosz zjeść dzisio, to niechej na jutro.
Rób, jak byś tu mioł być na wieki, a żyj, jak byś mioł umrzić jutro.
Choćby szeł do Rusi, wszyndzi robić musi.
Lepszy sie trzi razy spytać niż roz źle zrobić.
Samo dzieło majstra chwoli.
Kómu gymba jedzie, tymu rynce stojóm.
Lepszy dycki zły kszeft niż dobro robota.
Robota nima zajónc - nie uciecze.
Gdo robi, tyn mo niewiela, a gdo nie robi, też mo tela.
Po co sie zgibać, jak sie możesz wyprościć.
Lepij umrzić, a być świyntym, jako robić, a być zgiynty.
Kaj jedzóm – jydz, kaj robióm – nie zawadzej!
Z roboty kónie zdychajóm.

Pinióndze
Pinióndz rzóndzi światym.
Pinióndze wszystko zrobióm.
Gdo mo pinióndze, tyn mo aj świyntego.
Za pinióndze ksióndz sie modli, za pinióndze świat sie podli.
Za pinióndze w Pradze dóm.
Znómość kosztuje pinióndze.
Gdo maże, tyn jedzie.
Nie wyleziesz z nyndzy, jak nimosz piniyndzy.
Gnoja i piniyndzy dycki chybio.
Bez grejcara nie bydzie ryńskigo.
Grejcar ku grejcaru, aż bydzie czeski, czesku ku czeskimu, aż bydzie ryński.
Choćby była wielko grómada, kiej sie ku ni nie przikłada, jyny sie z ni ubiyro, potym niedostatek bywo.
Snop do snopa, bydzie kopa.
Tysiónc korón pieszo nie chodzi.
Gdo chce, aby mu grali, tyn musi zapłacić.
Kanyś nie doł grosza, tam nie wtykej nosa.
Żarłeś, pysku, zapłoć, miyszku!
Trzeba dycki dzierżeć miyszek w gorści.
Czego nie trzeba, to aj za darmo je drogi.
Cóż mi po hónorze, kiej pusto w kómorze.
Do łacnych papuczy to hneda nafuczy.
Łacne miynso psy żeróm.
Gdo bez rachónku żyje, bez testamyntu umiyro.
Gdo sie za dziyń zbogaci, za rok bydzie wisioł.
Gdo mo stodołe, mo myszy, gdo mo skarby, tyn od strachu dyszy.
Dobrze tymu, co nic nimo: wieczór legnie, rano stanie, żodyn mu nic nie ukradnie.
Jałmużna nie uboży.

Biyda
Świat je szkołóm a biyda nejlepszym rechtorym .
Tak to bywo na tym świecie: każdy swojóm biyde gniecie .
Biyda na dziecka bogato.
Staro biyda lepszo niż nowo, bo jóm znosz.
Jak biyda – to do Żyda, jak nyndza – to do ksiyndza, jak trwoga – to do Boga.
Każdo okruszynka zocno dziepro w biydzie.
Jak sómsiedzi żyjóm w zgodzie, to jim biyda nie dobodzie.
Na biydnego wszystko kapie.
Na chudobnych ludzi wszyndzi paści.
Kiej ubogi jy kure, to albo ón je nimocny, albo kura była nimocno.
Nejpryndzy stanie u celu ubogi, bo mu złodziyj nie zastómpi drogi.
Każdo potrzeba potrzebuje swojóm potrzebe.
Niż bogocz schudnie, to biydny downo zdechnie.


Chłop – pón
Chłopsko rzecz robić, pańsko rozkazować.
Pańsko rzecz obiecować, chłopsko dować.
Panowie wiedzóm, jak biyde nagnać do roboty.
Panowie wiedzóm, jak chłopu dokuczyć.
Panowie wiedzóm, jak robotnika zaprzóngnóć.
Panowie sóm móndrzejsi, kiej idóm z rotuzu, niż kiej idóm na rotuz.
Czego panowie nawarzóm, tym sie poddani poparzóm.
Pański spani – żebrocze śniodani.
Pańsko łaska mo krótki chwost.
Pańsko łaska na zajóncu jeździ.
Pańsko prośba gorszo niż rozkozani.
Jak je synek piernikorzym, musi skokać, jak mu kożóm.
Słóżba pańsko na pstrym kóniu jeździ.
Jak sie stanie z chłopa pisorz, to se myśli, że je cysorz.
Jak sie stanie z dziada pón, nie pómoże ani hróm.
Lepij być dobrym chłopym jak biydnym panym.
Lepszy być piyrszym chłopym niż ostatnim panym.
Lepszy chłopski rozum niż pańsko nauka.
Lepszy ciynko biyde klepać niżli panu dziecko niechać.
Co pón mo, to sie chłopu przido.
Do małego pana przidzie łaska sama.
Dwiyma panóm nie lza słóżyć.
Rozkoż se pón, a zrób se sóm.
Chłopa poznosz przi robocie, a pana przi stole.

Chlyb - jedzyni

Cesty po krajach i dziedzinach
Wszyndzi chlyb o dwóch skurkach.
Wszyndzi sie nóndzie kónkol w pszynicy.
Ani w Paryżu nie zrobióm z bobu ryżu.
W mieście wszystko świynte, a na wsi przeklynte.
Co jedna wieś, to inszo pieśń.
Co dziedzinka, to inszo dziywczynka.
Co kraj – to obyczaj, co chałupa – to inszo nauka.
Jak chcesz, chłopie, fórmanić, musisz cesty nie ganić.
Gdo granice przekroczuje, tyn se życio ukrócuje.
Kaj cie nie proszóm, tam niech cie czerci nie noszóm.
Cudzy kroj chwol, a swojigo sie dzierż.
Cudzy kroj chwol, a we swojim biyde klepej.
Kaj indzi inakszy – u nas po naszymu.

Uczyni i nauka

Głupi – móndrzi

Ludziska

Pómbóczek z Koszarzisk
Bóg człowieka człowiekym korze.
Człowiek sóndzi, Pómbóg rzóndzi.
Bez Bożego pożegnanio marne ludzki namoganio.
Cysorz daleko, Pómbóg wysoko.
Kaj zgoda, tam Pómbóg miyszko.
Kogo Bóg mo w swej obrónie, tyn i w morzu nie utónie.
Kogo Pómbóg miłuje, tego też aj krziżuje.
Kogo Pómbóg stworzi, tego nie umorzi.
Bóg nima rychliwy, ale sprawiedliwy.
Pómbóg nima mściwy, ale pamiyntliwy.
Bóg sie takim brzidzi, co sie ojca stydzi.
Czego ciało potrzebuje, tego Bóg nie zakazuje.
Wszeteczorze Pómbóg korze.
Łgorze Pómbóg korze: czasym, mrozym i porwozym.
Opaternego Pómbóg strzeże.
Jak Pómbóg nie doł rozumu, to go kowol nie ukuje.
Jak Pómbóg roczy, to aj stary wyskoczy.
Doł Pómbóg owieczke, do do ni troweczke.
Doł Pómbóg zymby, to do aj chleba do gymby.
Jak do Pómbóg krowiczke, do do ni aj trowiczke.
Jak do Pómbóg urode, do aj pogode.
Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie, ale Bóg Kubie bardzi wyszkubie.
Na daryboka se dycki Pómbóczek spómni.
Co mi po kościele, jak żech zdrowy na ciele.
Jak dobre, to Pómbóg zapłać, jak złe, to mie całuj w kapse.
Starej sie sóm o siebie, a Bóg ci dopómoże.
Osieł Pana Boga nosił.
Pómbóczek mo fachówke bez wieka, pożegno każdego człowieka.
Pómbóczek mo szyroki rynkowy i nie do se do nich zaglóndać.
Widzi Pómbóg z nieba, czego kómu trzeba.
Co ci po pinióndzach, jak ci Pómbóg do zdrowi.
Wiyrz w Boga, ni w pańskóm stodołe.
Stydź sie ludzi a bój sie Boga.
Bydź z Bogym, a Bóg bydzie z tobóm.
Wszystkigo do czasu, Pómbóg na wieki.

Kościół
Klynczyncy bliży do nieba.
Ubogi kościół, kaj sóm farorz zwóni.
Chudo fara – tłósty ksióndz.
Gdo mo ksiyndza w rodzie, tymu biyda nie dobodzie.
Ksiyndza oko – wilcze garło, co uwidzi, to by żarło.
Ksióndz, adwokat i zima nie podarujóm.
Ksióndz i dochtór sie niczym nie brzidzóm.
Lepszy być ksiyndzym na włóce niż dziadym na zogónie.
Lepszy być ksiyndzym niż organistóm.
Organista i ksióndz, ci by jyny radzi wziónść; a kościelny też prziświyci, bo aj ón rod co pochyci.
Jak gorol zustanie ksiyndzym, to by jyny w ornocie społ.
Jednymu sie podobo farorz, drugimu kucharka.
Ostatni w kościele bywajóm, co pod zwónicóm miyszkajóm.
Kościoła nie narzykosz a gospody nie nasiedzisz.
Modlij sie, nie modlij sie – nie nawarzisz, nie najysz sie.
Podziwej sie do nieba, a spadnie ci kyns chleba.
Trzeba chleba i nieba.

Świynci
Gdo mo świyntego w niebie, tyn sie tam aj dostanie.
Gdo mo w niebie świyntych, tymu sie nie trzeba piekła boć.
Gorszy wszyscy świynci niż Pómbóg.
Ni każdy świynty, co nosi do kościoła piynty.
Każdy świynty mo wykrynty.
Świynty – z piekła wyjynty.

Anioły i djobły
Anielski słóweczka, djobelski serdeczka.
Co nogle, to po djoble.
Co było łóni, tego ani djoboł nie dogóni.
Gdo za kogo rynczy, tego djoboł mynczy.
Co djobli skrziwióm, tego człowiek nie wyprości.
Kaj djoboł nimoże, tam staróm babe poszle.
Kaj staro baba, tam aj djoboł miyszko.
Jak sie baba gniywo, to sie djoboł śmieje.
Jak sie chłop rozgniywo, to djoboł wiesioło śpiywo, jak baba ze złości płacze, to djoboł z radości skacze.
Zło baba, zły sómsiod i djoboł trzeci – to sóm jednej matki dzieci.
Kaj sie djobli bojóm, tam dobry agynt wlezie.
Kaj Pómbóg kościół buduje, tam djoboł karczme fónduje .
Je źle, jak djoboł przichodzi, ale gorszy, jak ucieko.
Trzeba też czasym aj djobłu w połednie świyczkóm zaświycić.
Jak idziesz kole piekła, to aj czerta musisz strykym nazwać.
Kaj cie nie proszóm, tam niech cie czerci nie noszóm.
Ni taki djoboł straszny, jak go malujóm.
Gdo pije, labuje, muzyke płaci, weznóm go po śmierci anieli rogaci.

Pici
Gorzolinka – dobre zieli, bo człowieka rozweseli.
Gdo gorzołke rod pijuje, tyn bóty bez podeszw miywuje.
Gdo gorzołke wieczerzo, rano wode śniodo.
Lepij aby sie chałupa obaliła, jak gorzołka wyloła, bo chałupe postawi, a gorzołki ani kura nie pozbiyro.
Gdyby ni gorzoła, była by stodoła.
Co gdo myśli po krziźbymu, to mówi po pijanymu.
Co mo trzyźwy na sumiyniu, to ożrały w gymbie.
Gorszy niedbalec jako ożralec.
Lepij zaniyść do karczmy jak do aptyki.
Lepszy z rana jednóm półke jako cały dziyń nic.
Piwa za żywa a po śmierci wody.
Woda czyści żołóndek a piwo kapse.
Woda nima dobro ani w bótach.
Wiyncyj ludzi utonyło w kieliszku jako w morzu.
Popij wódki, bo czas krótki.

Czas i zmiana
Czym czynstszo zmiana, tym lepszo uroda.
Nejsnadnij zbłóndzi, gdo rychło sóndzi.
Co sie wartko niyci, to niedłógo świyci.
Rychli ustanie, gdo rychli bieży.
Z małego gorneczka pryndko przekipi.
Ranne słóńce ni cały dziyń świyci.
Pómału nejdali zóndziesz.
Pómału zrobisz za godzine, a wartko za dwie.
Wielki rzeczy pómału rosnóm.
Czym deli kamiyń leży na miejscu, tym bardzi do mechu obrośnie.
Potel żbón chodzi po wode, aż sie rozbije.
Tak dłógo jabko wisi, aż spadnie.
Wszystko sie czasym zmiyni: Łazarz w niebie, bogocz w siyni.

Nimoc
Dobro boleść, co do pojeść.
Dobro nimoc, jak ji ni moc. Gorszy z chorobóm, dy o ziym rznie z tobóm.
Lepszo wielko choroba ciała niżli duszy mała.
Lepszy dziesiynć razy ciynżko zachorować niż roz leko umrzić.
Czymu ubodzy zdrowi a bogaci chorzi? – Bo ubogich proca lyczy, bogatych dochtorzi.
Grómada dochtorów – śmierć gotowo.
Grómada lykorza zabiła cysorza.
Gdo dłógo krzipie , tyn dłógo żyje.
Gdo chyrczy, tyn dłógo tyrczy.
Co moc, to niezdrowo.

Boleść, nieprzijymność
Co cie nie boli, na to nie duchej .
Co ci nie miło, to ani drugim nie wyrzóndzej.
Co bardzi dokuczy, to pryndzy nauczy.
Sprawiedliwego nie poli.
Skoczno muzyka siedym boleści lyczy.
Od przibytku głowa nie boli.

Chcieć i (nie)chcóncy
Jak sie nie chce, to gorszy jak by nimóg.
Chcóncymi sie krziwda nie dzieje.
Gdo chce na dwóch stołkach siodać, tyn siednie na dłożce .
Gdo chce na wieże lyźć, musi se przistawić dobróm drabine.
Prowda, sumiyni, sprawiedliwość
Co prowda, to ni grzych, nie starej sie o pośmiych.
Na prowde nie trza świadczyć.
Prowda dycki na wyrch wyndzie .
Gdo je czysty na sumiyniu, tyn sie wyspi na kamiyniu.
Choć sumiyni zymbów nimo, ale ugryźć może.

Cnota i zocność, zgoda
Co je zocne, nima łocne .
Lepszo cnota w błocie niż niecnota w złocie.
W pieknym ciele cnoty niewiele.
Lepszo krziwo zgoda niż prosto niezgoda.
Mo pierzina sztyry rogi, zgodzi rynce aj nogi.
Lepszo chudo zgoda niż tłósty proces

Śmiych, śpiyw, radość, szczynści
Gdo se rod zaśpiywo, tyn sie nierod gniywo.
Gdo sie śmieje, tymu sadło rośnie.
Tyn sie śmieje nejlepszy, gdo sie śmieje ostatni.
Jak szczynści padnie, to aj do krowińca.
Szczynści z nieszczynściym jednym wózkym jeżdżóm.

Dować czy pojczować
Co pojczane, to wracane.
Brzitwy, baby, zygarka i koła sie nie pojczuje.
Pojczanej rzeczy sie zaroz cosi stanie.
Darowanymu kóniowi nie zaglóndej na zymby.
Gdo sie do pytać, tyn by rod wzión.
Gdo sie moc pyto, tyn nierod do.
Jaki czynstowani, taki dziynkowani.
Lepszy mało dować niż moc obiecować.
Lepszy mieć niż darmo chcieć.
Na łacnej kupi nejrychli sie oszydzi.

Starość i młodość
Biyda buczka na starość ogibać.
Stary stróm sie szpatnie przesadzo.
Czym bliży ku starości, tym bardzi trza ogibać kości.
Im starszy korzyń, tym hrubszo karkoszka.
Gdo chce być dłógo starym, musi być krótko młodym.
Starymu wszyndzi zima.
Stary człowiek sie małym dzieckóm równo.
Jyny mrowiec sie na starość raduje, bo mu skrzidła urosnóm.
Czego za młodu nie użyjesz, tego na starość nie uwidzisz.
Czym garniec nawre, tym smerdzi aż do kóńca.
Młodego człowieka krosa zdobi a starego szaty.
Młody może, stary musi.

Śmierć
Śmierć se dycki prziczyne nóndzie.
Mus – to je umrzić.
Lepszy słómiany żywot jak jedwobno śmierć.
Chroboczek mały, a śmierci sie bróni.
Gdo jy a pije, tyn sie śmierci bróni.
Kaj nic nima, tam ani śmierć nie biere.
Gdo umrził – niech leży, gdo żyje – niech bieży.
Dziury w niebie nie bydzie, jak jednego zabijóm.
Szofer je jednóm nogóm w trówle a drugóm w kryminale.

Łakómstwo, chwała
U łakómego dycki po obiedzie.
Łakómy człowiek dwa razy płaci.
Łakómiec przidzie do piekła na kóniec.
Skómpy dycki dwa razy traci.
Pycha idzie przed upadkym.
Gdo sie sóm chwoli, tyn chwały nie wort.
Gdo sie sóm chwoli, mo złych sómsiodów.
Gdo sóm głosi swojóm chwałe, tego dzieła bydóm małe.

Dobre – złe
Dobre sie samo chwoli.
Dobre słowo mało kosztuje, a moc pómoże.
Co dobre – nie bywo dłógo, a co złe – bywo deli.
Dobrego karczma nie zepsuje a złego kościół nie naprawi.
Nima złego, co by na dobre nie wyszło.
Dobry żywot sie rychli zmierznie niż tyn zły.
Nie czyń żodnymu nic dobrego, nie bydzie ci sie złym odpłocoł.

Dobrze – źle
Nie rób drugim dobrze, a nie bydzie ci źle.
Rób kómu dobrze, ón cie za to odrze.
Gdo dobrze orze, mo chlyb w kómorze.
Gdo dobrze rozkoże, to lepszy jak by zrobił.
I to dobrze, choć sie nie leje, kiedy choć kapie.
Tam dobrze, kaj nas nima.
Dy je dobrze – nie wyskać, dy je źle – nie styskać.

Dyby
Kieby a dyby mo dwie chyby.
Gdyby ni to „gdyby“, nie było by biydy.
Gdyby mo śliski chwost .
Dyby koziczka nie była skokała, nie była by se nożyczki złómała.
Gdyby ciotka miała fusy, to by była ujcym.
Gdyby moja starka miała sztyry kolca, to by jo uż downo mioł auto.
Gdybych był prorokym, nie był bych żebrokym.
Gdyby nie było zowiści, starczył by jedyn chłop na całóm dziedzine.

Dycki
Co roz, to ni dycki.
Roz – ni dycki, kapka – ni wszystko.
Roz ni zowdy, dwa razy ni czynsto, trzi razy ni gynsto.
Szydło z miecha dycki wylezie.
Nowo mietła dycki dobrze zamiato.
Na złodzieju dycki czopka gore.

Przijacielstwo
Przociele po ciele – kapsowi złodzieje.
Kapsa – przociyl, miyszek – brat.
Chcesz mieć przijociela dobrego, nie chodź czynsto do niego.
Gdy biyda tłoczy, przijaciel odskoczy.
Jak je kapsa jako ciele, to sóm bracio i przociele, jak je kapsa jako łata, nima siostry, nima brata.
Szczynści ustało, przijaciół mało.
Kolegami bydźmy, każdy swoji jydzmy.
Lepszy bliski sómsiod niż daleki brat.

Serce
Co idzie ze serca, to do serca trefi.
Co oczy nie widzóm a uszy nie słyszóm, to sercu nie żol.
Hawiyrz mo czornóm skure, ale czyste serce.
Miłość je gorszo niż wściekłość, bo od wściekłości pómoże, od miłości – bróń Boże!
Nima bez miłości ani kónska kości.
W każdym fusie – sto miłości.
Miłuj bliźnigo, a jak możesz, liźnij go!
Miłuj bliźniego, a koszule drzij z niego.
Miłuj bliźniego, a miyj kij na niego.

Bici
Gdo bijuje, tyn miłuje.
Jak chcesz kogo rznóć, to dycki kij na niego nóndziesz.
Każdy kij mo dwa kóńce.
Gdo chodzi po nocy, hlado kijowej pómocy.
Lepszy sie pieknie pobić niż szpatnie powadzić.

Gdo – tyn
Gdo sie na wrzóncym spolił, tyn na zimne chucho .
Gdo sie umywo, tego ubywo.
Gdo nimoże przeskoczyć, musi podlyźć.
Gdo na cudze bóty czako, musi dłógo boso chodzić.
Gdo mo dłógi rynce, tyn daleko dostanie, a gdo mo dłógi palce, tyn moc nabiere.
Gdo wysoko loce, tyn nisko spadnie .
Gdo chodzi na raki, myśli że drugi też taki.
Gdo drugimu jame kopie, sóm do ni wpadnie.
Kiery rynczy, tego drynczy.
Kogo nie ścignie, tego nie śmignie.
Kómu nima rady, tymu nima pómocy.
Kómu sie nie lyni, tymu sie zielyni.

Kaj – tam
Kaj sie dwa bijóm, tam trzeci skorzisto.
Kaj sie moc chodzi, tam trowa nie rośnie.
Kaj drzewo rómbióm, tam trzoski lecóm.
Kaj sie merty darzóm, tam sie dziywki starzóm.
Kaj sie piere w sobote, tam w niedziele chodzóm czorni.

Jak – tak
Jaki pióntek, taki świóntek.
Jaki piyń, taki ciyń.
Jaki poczóntek, taki kóniec.
Jaki posłani, taki wyspani.
Jaki rechtór, taki szkolnik .
Jak ty kómu, tak ón tobie.
Jakóm miarkóm mierzisz, takóm ci odmierzóm.
Jak sie dwa spiknóm, to trzecigo ofiknóm.
Jak sie dwa zbieróm, to sie hned trzeci nóndzie.
Jak je zgoda, to sie dwo wyspióm na jednym szyndziole.
Jak sie rano dobrze obuje, to cały dziyń nie oziómbo.
Jak zwyknie, to aj wisieć poradzi.
Jak sie nie uzdosz brudno, to aj czysto trudno.
Jak schnie, to sie grabi.
Jak mo być kwaśne, to niech bydzie ocet.
Jak żeś sie urodził pod ławkóm, to sie na ławke nie dostaniesz.

Mało czy moc
Czym wiyncyj żróni na szachcie, tym miyni hawiyrz zarobi.
Czego je nejwiyncyj, tego nejrychli pochybi.
Czego je mało, tego sie nejwiyncyj zachciywo.
Wielko chmura – mały deszcz.
Jak moc grzmi, mało deszcza spadnie.
Gdo moc szumi, mało umiy.

Fatalizmy, wieczne prowdy

Porady
Swojigo sie dzierż a na czyji sie nie ogaw .
Każdymu dobrze czyń a sobie nejlepi.
Dosz pokuj – mosz pokuj.
Dwa razy mierz a roz rzeż.
Trzeba zgryźć orzech, gdo chce zjeść jóndro.
Nie lotej wysoko, bo nisko spadniesz.
Nie mów hop!, pokiyl nie przeskoczysz.
Przed kim brame zawrzóm, niech do fórtki klepie.
Użyj świata, pokiyl słóżóm lata.

Żydzi
Choćby Żyd był z nieba, wierzić mu nie trzeba.
Gdo wierzi w Żydy, nie ujdzie biydy.
Bioły Żyd gorszy niż dziesiynć czornych.
Jak je biyda – to do Żyda, nima biydy – wio na Żydy!
Żyd gorzołke sprzedowo, ale ji nie pije.
Miłujmy sie jak bracia, rachujmy sie jak Żydy.

Cygóni
Cygón nie sieje, nie orze, a żyje.
Cygón po sóndzie móndry.
Jak sie Cygón doparzi do kóni, to go ani djoboł nie dogóni.
Szkoda myć Cygóna, aj tak czorny zustanie.
Złodziyj Cygón, dy je bity, to na klynczkach pyty-pyty.
Gdo cygani, tyn aj kradnie.
Gdo nie cygani, nie kradnie – do wielki biydy wpadnie.

Zwiyrzynta
Wszyndzi psy boskym chodzóm.
Kiery pies moc szczeko, tyn mało gryzie.
Pies nejwiyncyj szczeko, jak gdo ucieko.
Bitymu psu dość kij pokozać.
Od biydy pies muchy chyto.
Kiedy psa kościóm piźnie, to nie kwiczy.
Jak kocura nima dóma, to myszy tańcujóm po stole .
Na dobrego kónia nie trzeba bicza.
Jak dosz kónióm jeść, tak cie bydóm nieść.
Gdo kónia głodzi, tyn pieszo chodzi.
Z cudzego kónia wpostrzód drogi zsiodej.
Ku chałupie kóń nejlepszy cióngnie.
Kiedy kóń zdycho, to jeszcze nogóm kopnie.
Kowolowo kobyła a szewcowo baba chodzóm jednako.
Gdo nie umiy klónć, niech se kupi koze.
Dobro świnia wszystko zjy.
Nejwiynkszo świnia dycki do koryta wlezie.
Gdo sie z otrymbami zmiyszo, tego świnie zjedzóm.
Jak dosz wołowi szustke , to se kupi siana, bo inszymu nie rozumi.
Po wole sie nie spodziywej niczego wiyncyj jak owiynzigo miynsa.
Aj wół je drogi za grejcar, jak nimosz grejcara.
Kiero krowa moc ryczy, mało mlyka dowo.
W nocy każdo krowa czorno.
Gołymbie, króliki – ostatnio gospodarka.
Lepszy wróbel w gorści jak gołómb na dachu.
Wróbel nigdy nie bydzie kanarkym, choć go na żółto pomalujymy.
Żodno kura za darmo nie gdocze.
Co je z taki kury, co złote wajca niesie, a każde zeżro.
Dej kurze miejsce na grzyndzie, to mówi, że wyży wyndzie.
Kaj wróny krakajóm, tam dycki cosik majóm.
Kiedy przidziesz miyndzy wróny, musisz krakać jako óny.
Nie pómoże krukowi mydło a mortwymu kadzidło.
Kawka dycki czorno bydzie.
Dwie sroki za ogón nie udzierżysz.
Każdy dudek mo swój dzióbek .
Jedna jaskółka nie stanowi wiosny.
Sowa nie wysiedzi sokoła.
Jak ptoka chytajóm, pieknie mu śpiywajóm.
Jak ptoka chytajóm, to na niego nie hószkajóm .
Ostatni taki ptok, co do swojigo gniozda świni.
Gdo dwa zajónce chyto, żodnego nie chyci.
Każdo liszka swój chwost chwoli.
Jak na niedźwiedzia listek spadnie – to mamrze, a jak go tróm prziwali – to nie prawi nic, pomyśli se: stało sie – i idzie dali.
Cudzymi rynkami dobrze gady chytać.
Gość i ryba na trzeci dziyń smerdzóm.
Nie sóndź owieczki podle wełny.
Czym miynszo błecha, tym wiyncyj gryzie.
Każde drzewo mo swojigo chroboka.
Każdy mo swojigo mola, kiery go gryzie.
Każde stworzyni mo swoji sużyni.
Każde howado nosi mikado .

Guwno w rzici
Co głowa – to rozum, co dupa – to fundamynt.
Co głowa – to rozum, co rzić – to płoszczyca.
Lepszo chłopsko głowa jako pańsko rzić.
Człowiek z wielkóm dupóm wszyndzi wlezie, ale człowiek z wielkim pyskym nigdzi.
Dość na chudobnego jedno oko a pół rzici.
Cóż głupimu po bótach, kiej se do nich nasro.
Daleko oko od rzici.
Nóndzie wiecheć rzić, miech łate a kałuża błoto.
Bardzi sie zabijo o skurke z guwna niż o guwno całe.
Co mi po tytule, jak psińco w szkatule!
Obesrano mietła nejlepi miecie.
Po kiermaszu sraczka.
Prociw wiatru nie idzie jscać.
Równo z równym, guwno z guwnym.
Wartki guwno rzić targo a bździna galaty.
Siła żelazo łómie, sraczka gacie targo.
Wszyndzi rzicióm trzynsie.
Zesrany mo fórt strach, że smerdzi.
Gdo pierdzi, tymu nie smerdzi.
Taniec, to je nic, a gdo go nie umiy, to je rzić.
Nie tańcuje szumno suknia, ale syto dupa.
Gdo przez dziyń spi, tyn w nocy guwno zjy.
Gdo sie chwoli, tyn jak by sie guwnami mazoł.
Gdo wierzi w powiarki, mo rzić jak trzi miarki.
Gdo wierził w gusła, tymu rzić uschła.
Gdo chce wszystko wiedzieć, musi trzi dni w rzici siedzieć, a na sztworty wylazować, a na piónty dowiadować, a na szusty wszystko wiedzieć, a na siudmy opowiedzieć.
Gdyby były w dupie ryby, nie było by trza rybnika.
Gdyby w dupie był cukier, to by sie do kawy srało.
Czym wiyncyj sie żgo do guwna, tym wiyncyj smerdzi.
Nie dziubej do guwna, bo sóm bydziesz smerdzioł.
Jak sie guwno dostanie na łopatke, to se myśli, że je kołocz.
Jaki nabyci – taki pozbyci, chałupa gore – pinióndze w rzici.
To je na to, to do tego, a po śmierci guwno z tego.
Darmo do pokuty, jak śmierć je u dupy.
Jak głowa siwieje, to dupa szaleje.
Chłop ślónski – w plecach szyroki a w dupie wónski, baba ślónsko – w dupie szyroko a w plecach wónsko.
Co chłop – to siła, co baba – to bździna.
Co chłopa ksztołci? – Fus, faja i morowe jaja.
Co babe ksztołci? – Cyc jak myc .
Chłop je głowa, baba rzić, co ón powiy, musi być.
Gdo nie kurzi a nie sznupie, tyn sie równo babski dupie.
Gdyby ni ta rzić, to by baba była gor nic.
Jak nima prawiczki, dobre aj kurwiczki.
Jak nima panny, tak musisz z kurwóm do tańca.
Jako brwiczka, tako piczka.
Moda je moda, rzić do galot patrzi.
Moda modóm musi być, rzić do galot musi wlyźć.
Małe dziecka seróm do klina a wielki na głowe.
Biyda z nyndzóm żrać nie dajóm, a srać pyndzóm.
Kany sie Nimiec wysro, tam siedym roków trowa nie rośnie.
Jak głowa boli, to dupa rośnie.
Jak w dupie świyrzbi, to je w piekle kiermasz.
Moja bździnka - jak malinka, twoja bździna - jak zdechlina.
Słóż ty panu wiernie, ón ci za to pierdnie.
Na każdóm rzić mo Pómbóg bicz.
Pómbóg mo dłógi bicz, każdego śmignie w rzić.
Kiedy trwoga – to do Boga, kiedy nyndza – to do ksiyndza, kiedy biyda – to do Żyda, a jak nima biydy – to srać na Żydy.
Świynci byli, a pierdzieli.
Odważny aj w kościele pierdnie.
Djobli sie wyseróm dycki na wielkóm kupe.
Guwno djoboł wiy, co Pómbóg do.

 

Hań downij na Cieszyńsij Ziymi nie trzeja sie było dziwać do telewizora, jaki bydzie czas. Stykło sie podziwać za okno, abo wylyźć na pole a hned człowiek wiedzioł, jako bydzie aji za pół roku. Ludzie wiedzieli aji co sie mo a co sie nie śmi robić wtedy a wtedy. Wiedzieli aji, że jak cosik prziroda pokoże, to potym nieskorzi cosik sie na Świecie stanie. 

 

Świynto Barbora (04.12) po wodzie, Godni Świynta (25.12) po lodzie

Jak padze na Świyntego Floryjana (04.05), to bydzie jakisik czas pogoda fórt zasrana

Co Marek (25.04) nagrzeje, to Pankracy (12.05) wywieje

Czyrwióne niebo o zachodzie słóńca, jutro wiatrowi nie bydzie kóńca.

Co zima przichłódzi, to lato wynagrodzi.

Jak je mlyczne kolco kole miesiónczka, to przidzie wiater a ślómpiónczka.

Jak nieskoro liści opaduje, to ostro zima rada bywuje.

Jak bez  zakwitnie po drugi – śniyg wczas spadnie a bydzie leżoł czas długi.

Jak je na jesiyń orzechów moc, to w zimie bydzie tyngi mróz.

Na jesiyń, jak sóm tłuste ptoki, to w zimie mróz nie lecyjaki .

Jak kukuczka przileci na suchy las, to bydzie isto głodny czas.

Na jesiyń wielki roje ós, znaczóm w zimie wielkucny mróz.

Na człowieka w każdy dziyń przed burzóm idzie lyń.

Jak starzika w kościach drze, to co nie widać bydzie deszcz.

Kiej starzec przeżił marzec – bydzie zdrów, a jak baba w maju słabo, to uż  paciyrz zmów.

Kiej Medard (08.06) sie rozwodni bydzie deszcza sześć tygodni.  

Jak Gerwazy a Protazy (19.06) zapłacze to sztyrycet dni płakać nie przestanie.

Deszcz na Jóna Krzciciela (24.06) – przez trzi dni bydzie fórt padać. A esi deszcza ni ma, to bydzie eszcze pieknie.   

Nie trzeja w czerwcu o deszcz prosić, przidzie kiej zacznymy kosić.

Deszcz na Świyntego Wita (15.06), źle z jynczmiyniym, źle na żyta.

Suchy marzec, mokry moj, bydzie obili jako goj.

Jak moj przitrefi sie chłódny, dlo obilo a trow je niewygodny.

Chłódny a wilgły maj, prziniesie gazdóm raj.

Ciepły a suchy maj, bydzie wielki nieurodzaj. 

Jak Świynto Agnieszka (21.01) skowrónka puści z miyszka, to uż zima niedługo na ziymi pomiyszko.

Jak na Grómnice (02.02) z dachów ciecze, zima długo eszcze sie powlecze.

Jak Jakub (25.07) idzie z pogodóm, bydzie w zimie kupa lodu.

Jak trzi dni przed Jakubym ulywa (22.07) żniwo czynsto liche bywo.

Hróm w marcu  - śniyg  moju.

Wiela w marcu dni jasnych, z rana mglistych, tela we żniwa czasów dżdżystych.

Panserbóni (12,13 a 14.05) zime góni

PANkracy, SERwacy a BÓNifacy (12 – 14.05) dlo strómów wielcy niedoracy.

Jaki dnie od Świyntej Łucyje (13.12) do Wilije (24.12), taki miesiónce na prziszły rok.

Dwanoście nocy od Wilije (24.12) do Trzech Króli (06.01) przepowiado czas dlo nowych dwaności miesiyncy.

Esi Nowy Rok (01.01) w pyndziałek, bydzie ostro zima, powodzie a nimoce.

Na Wielkanoc deszcze – posucha urode zniszczy.

We Wielki Pióntek deszcz – rok żyzny, do nieźle żyć z gotowizny.

Lichy tyn siedlok, co na św. Michoł (29.09) dziepro kopy z pola spychoł.

Szymóna a Judy (28.10) wszystko uż do budy pozbiyrali, poskludzali pilne nasze ludy.

W listopadzie kapustę sie kładzie.

W krótki dziónki października wszystko z pola a sadu zniko.

Gdo sieje groch w marcu, bydzie go warził w garcu, a gdo go sieje w maju, tyn warzi w jaju.

Na Wojciecha z kobyły pociecha.

Czego lipiec nie dowarzi, tego siyrpiyń nie dosmażi.

W marcu – jak w garcu.

Dnia na Nowy Rok przibywo o zajynczy skok.

Styczyń rok stary z nowym rokiym styko, gdo we starym nie robił, tyn w nowym utyko.

W moju korzec deszcza – kapka bagna.

Radowoł sie starek, jak minół marzec. Starku nie baj, baju, bo umrzesz w maju.

Czy rok był suchy, czy było błoto, nigdy w Sylwestra nie padze złoto.

Grudziyń zimie zgrudzi a izby wychłódzi, Ale za to na Gody skocze, użyje swobody.

Po świyntym Marcinie gynsina nejlepszy szmakuje.

Na Świynty Walynty uciekajóm z chałupy cynty.

Po świyntym Jakubie każdy we swojim gorku dłubie.

Szczynśliwy, go na Anne nóndzie se panne.

Na jor słóneczny czas zapowiado luft cieplejszy w nocy na kympce jako w dolinie.

Po przimrozkach na jor hned przidzie deszcz.

Jak wczas na jor pajynczyny sóm na polach, to przidóm w nocy przimrozki.

Posuchy marcowe wynagrodzóm deszcze kwietniowe.

Co marzec wypiecze, to apryl wyciecze.

Marzec suchy, mój przechłódny, apryl mokry – rok przegłodny.

Jak mgła je w marcu – za sto dni powódź.

Sztyrycet mynczynników jakich – sztyrycet dni bydzie takich.

Na świyntego Grzegorza gnie sie Olza do morza.

Od Cypryjana aż do Jana Kapistrana, kiej pogoda je zasrano, to od Jóna do Jurzigo fórt eszcze nic nowego.

Jak długo żaby wylazujóm przed Zwiastowanim, tak długo sie tracóm po nim.

Co marzec wyłudzi, to apryl przismudzi.

Suchy marzec – kupa siana , pola wszak sóm okradana.

Kiej w marcu deszcza wiela, nieurodzaj pola ścielo.

Na świyntego Wincynty nieroz mrozik ciynty.

Świynty Jozef kiwnie brodóm – zima idzie na dół z wodóm.

Po marcu grzmióncym  - moj śniegiym ćmióncy.

Łopata prochu marcowego wert j aji ryńskigo.

Oblubiyniec kiej nie płacze, bydóm na jesiyń kołocze.

Ciepłe deszcze w kwieciyń – piekno bydzie jesiyń.

Hróm w aprylu – dobro nowina, uż mrozik listków nie pościno.

Apryl jak je suchy  - nie dowo otuchy.

W aprylu czysty hrómu trzask – siano a reż – jedyn blask.

Jak Jura sie roześmieje, to za pore dni uż leje.

Kiej Jura pogodóm czynstuje, to nhed sie czas zepsuje.

Świynty Jurzi trowe burzi.

Po Wojciechu, co rano poleje – pół lata posuchóm zieje.

Na świyntego Marka sieje sie ostatnio jarka.

Jak Marek przipiyko, to chłop eszcze na zime ponarzyko.

Jak na Marka dmuchosz, tak w moju pochuchosz.

Jak na Marka pot ociyrosz, tak w Serwacego kożuch oblykosz.

Co Marek nagrzeje, to Pankracy wywieje.

Suchy post – urodzajny rok.

Co na Marka sie stanie, to na Ogrodników odstanie.

Na Marka chłop bez koszuli, a w Ogrodników sie ku piecu tuli.

Jak na Marka chłop nie chucho – w Ogrodników kożuch oblyko.

Jak w moju plucha – w czerwcu posucha.

Moj – bydłu dej, a sóm za piec uciekej.

Deszczyk mojowy, jak łzy młodej wdowy.

Rój pszczół w moju wert je fure siana, ale za gówno stoj od świyntego Jóna.

Piyrszomajowy szrón ukazuje hojny plón.

Jak padze na świyntego Floryjana, potrwo jakisikej czas pogoda zasrana.

Jak sie zasieje lyn na Stanisława, urośnie jak dymbowo ława.

Na świyntego Stanisława dóma pustki, w polu sława.

Pankracy, Serwacy a Bónifacy źli na zogródki a sady chłopacy.

Na Wniebowstómpiyni – Pón Bóczek w niebo, chrobok w miynso, Żyd w kapse, a dioboł w sumiyni wlezie.

Świynto Zofija kłóska rozwijo.

Na Świyntóm Zofije deszcz po polach bije.

Do świyntego Ducha nie ściepuj kożucha, a po świyntym Duchu chodź dali w kożuchu.

Na Świynty Duch do wody buch!

Gdo robił w lecie, tymu powiy wrzesiyń: ciesz sie gazdoszku, bo tłusto bydzie jesiyń.

W lecie przed burzkóm je parno, a słóńce praży.

Jak czerwiec w słóńcu sie parzi, wielko to radość dlo gospodarzi.

Jaki czerwiec – takowny wrzesiyń.

Deszcz w troicznóm niedziele zaśmiyco pszynice.

Jak je pogoda na Nikodyma, to sztyry tydnie deszcza ni ma.

Kiej chłop miedze kosi, byle jako baba deszcz uprosi.

Na Boże Ciało do wody śmiało.

Świynty Jón niesie jagód żbón.

Jak sie Świynty Jón rozczuli, to go dziepro Nejświyntszo Panna utuli.

Na Świynty Jón każdy se pón. Nie udowej biydo póna, bo ni ma dycki świyntego Jóna.

Czerwiec tymu sie zielyni, kierymu do roboty sie nie lyni.

Pieter i Paweł grziby siejóm.

Do Jóna Krzciciela nie chwol jynczmiynia.

Jak nadchodzi lipiec – ostatki starej mółki wypiyc!

Deszdcz na Nawiedzyni Panny potrwo isto do Zuzanny.

Na Nawiedzyni Matki Boski chylóm sie ciynżki kłoski.

Na świyntego Jakuba ostatnio siywu próba.

Na Jakuba chmury – bydóm śniega fury.

Od świyntej Hanki sóm chłódne poranki

Jak padze na Prokopa, zmoknie każdy mendel, każdo kopa.

Jak na Małgorzate kropi, siano sie źle skopi.

Jaki Jakub do połednia, tako zima do grudnia.

Jak padze na Elijasza, zgnoji sie nóm pasza.

Hyca lipcowe – mrozy styczniowe.

Tyn, gdo patrzi w siyrpniu chłodu, naciyrpi sie w zimie chłodu.

W siyrpniu żodyn zbytek nie idzie na pożytek.

W siyrpniu tak je rosy trzeja, jak nóm powszednigo chleba.

W piyrszym tydniu siyrpnio pogoda kiej stało, bydzie zima długo bioło.

Wawrziniec nóm pokazuje, jako jesiyń postympuje.

Jak Wawrziniec nadchodzi, ostatni raps sioć sie godzi.

Na Maryje Wniebowziynci ostatni uż na polu żynci.

Czas na Bartłómieja apostoła bocónia na ceste, dziecka do szkoły woła.

Jak Bartłómiej nie zasieje, nie pokropi Idzi, to sie obilo ozimego mało w polu widzi.

Bartłómiej ukazuje jako jesiyn nastympuje.

Na Bartłómieja jesiyń skocze do wody.

Po świyntym Wawrzińcu możesz chodzić po polach jako po gościńcu.

Siyrpniowe mgły na wyżynach znaczóm pewne wody.

Kaj je stokłosa, mo chlyb i chasa, a kaj mietlica, gazdowi wychudnóm lica.

Świynty Wawrziniec latu biere winiec.

O świyntym Rochu targej groch po trochu.

Na Świynty Jacek z nowej mółki placek.

Susza na Bartłómieja, mroźnej zimy je nadzieja.

Jak w siyrpniu z północy fuko, to bydzie wielki sucho.

Tóż wrzesiyń – jesiyń, gazdo rynce w kieszyń.

Wrześniowo słota – kapka deszcza, korzec błota.

Wielko dlo ziymi a obilo wygoda, jak na Świynty Idzi prziświyco pogoda.

Na świyntego Idzi radujóm sie Żydzi.

Jak je Idziego, to idź sioć na niego.

Jak na Siywnóm pieknie, bydzie tak sztyry tydnie.

Po silnych deszczach we wrześniu zasiywy ozimin sie podarzóm.

Maryja sie rodzi – jaskółka odchodzi.

Na Świynty Krziż owoce strziż.

Na świyntóm Jadwige jak nie padze to do kapusty Pón Bóczek miodu dodo.

Po Jadwidze – śniegym kidze.

Po świyntym Mateuszu chodź uż w kłobuku.

Kiej noc trwała na Michoła, to nastómpi zima trwała.

Lichy tyn gazda, co na Świynty Michoł dziepro kopy z pola spychoł.

Jak Kleofas we mgle chodzi, mokróm zime dycki rodzi.

W krótki dziónki października wszystko z pola a sadu znika.

Miesiónc październy – marca obraz wierny.

Na świyntego Franciszka smutno w polu pliszka.

Świynty Gaweł stoji za to jaki bydzie prziszłe lato.

Świynto Urszula – perły rozsypała, rano stanyła a wszecki pozbiyrała.

Jak minie Szymóna a Judy, spodziywej sie śniega a grudy.

Szymóna a Judy  - wszystko uż do budy pozbiyrali, poskludzali pilne nasze ludy.

Jak październik je mroźny, to styczyń nie bydzie groźny.

Małgorzata zapowiado jaki bydzie w połówce lato.

Wiater od połednia na Marcina – bydzie isto lechko zima.

Jaki Marcin – tako zima.

Od świyntego Marcina zima sie zaczyno.

Katarzyna po lodzie – Gody po wodzie.

Miynko na Andrzeja – niedobro nadzieja.

Na świyntego Andrzeja dziywkóm z wróżby nadzieja.

Po świyntym Marcinie wolno paść w każdej dziedzinie.

Jak w listopadzie grzmi, bydzie urodzajny rok.

Mroźny grudziyń wiela śniegu – żyzny roczek bydzie w biegu.

Jak mróz je ostry piyrszego grudnia, to wyschnie niejedna studnia.

Na  świyntóm Barbórke błoto – bydzie zima jak złoto.

Niech każdy pamiynto: Jako Barbórka, taki świynto.

Na świyntóm Barbórke mróz  - chowej sanie, rychtuj wóz.

Świynty Amboży zimy przisporzi.

Na Łucyje po wodzie – na Gody po lodzie.

Na Tómasza nie chodź do lasa.

Na Wilije po wodzie, na Wielkanoc po lodzie.

Ćma na Gody – widne stodoły.

We Wilijym dziecka bijóm.

Bój sie we styczniu wiosny, bo marzec zazdrosny.

Jak styczyń sie wydarzi, to lato nas pieknie obdarzi.

Jak we styczniu pszczoła z hóla wyfurguje, to zły rok nóm zwiastuje.

Na Nowy Rok dnia przibywo na zajynczy skok.

Nowy Rok jaki – cały rok taki.

Kiedy Paweł sie nawróci, zima spadki sie obróci.

Zgniło zima, zgniłe lato – tak powiadoł stary tato.

Luty, jak luty – dycki ostro kuty.

Luty – pluty, obuj dobre bóty.

W lutym w polu lepszy wilk, jako gazda za płógym.

Jak kocur w lutym na słóńcu sie grzeje, to w marcu sie ciśnie na przipiecek.

Bioły luty pola sili, a słóneczny stodoły biyli.

Na Grómnice pół piwnice.

Jak słóńce świyci jasno na grómnice, to przidóm wielki mrozy a śnieżyce.

Grómnica pogodno – bydzie jesiyń dorodno.

Na Grómnice po wodzie – na Wielkanoc po lodzie.

Na Grómnice mróz  - rychtuj chłopie wóz.

Jak na Grómnice roztaje – biydne bydóm urodzaje.

Na Oczyszczyni Panny bliży sie kóniec sanny.

Jak je uroda grzibów, to bydzie biyda.

Kiej o wschodzie słóńca abo o zachodzie słóńca je kole niego biołe koło, to przidzie  wielkucny wiater z tej stróny, z kierej pokozało.

Jak sie ukoże wielucno kómeta a długo jóm widać, to przidzie posucha abo wielucne wiatry.

Jak we śliwkach ni ma chroboków, to wczas przidzie ostro zima.

Na jesiyń jak sóm wielki mgły, to w zimie bydóm takowne zomiynty.

Jak kury sie chowajóm przed deszczym, to uż padać nie bydzie długo.

Kohót jak śpiywo na ziymi, to sie pogoda zmiyni, a jak śpiywo na grzyndzie, to jako było tak bydzie.

Jak kole strómków śniyg je wyfukowany, to urośnie wielkucno kapusta aji kwaki.

Jak gwiozdy w zimie ostro świycóm, to przidzie wielkucny mróz.

Jak miesiónczek ukoże sie ćmawszej farby, to przidzie ziómb na długi czasy.