To co kiejsi było w izbie w chałupie, to zoleżało od tego gdo w nij miyszkoł, wiela mioł grejcarów, a co potrzebowoł. Inakszy wyglóndała izba bogatego siedloka, inakszy wielkigo gazdy a eszcze inakszy hudobnego kumornika. Gorole kierzi miyszkali w Beskidach mieli inksze izby jako Cieszyniocy czy Skoczowiocy. W drugij połówce dewatnostego wieku w izbie na dziedzinie było niewiela mebli. Naprociw dwiyrzi, w kóncie stoł wielkucny stół, pod ścianami stoły szyroki stolice, pod oknym stoła wielko malowano trówła, a pod ścianóm stoł ajnfachowy legier, a łodmaryja s garcami. W gorach izby też były wtynczas ajnfachowe – pod ścianami stoły szyroki stolice, w kóncie ciynżki, wielkucny stół, kiery ponikiedy mioł płyte s kamiynio, na sztyrech hrubych nogach. W inkszym kóncie stoła ponikiedy łodmaryja s garcami. Bogatsi gazdowie mieli izby wiynksze a meble były droksze a lepsze. Ci co robili meble dziwali sie dycki jaki óny sóm w pańskich chałupach a potym robili podobne dlo hudobniejszych ludzi. Poradzili jich jednako szumnie prziosdobić. Izby na dziedzinach hań downij były ćmawe, skuli tego, że okna były małe, powół czorny, a ściany też były czorne od dymu s pieca. Żodyn nie malował mebli bo by sie zaros zamazały. Nieskorzi, jak ludzie zaczli biylić izby to stolorze zaczli malować meble w rostomajte kwiotki, róże, tulipany, abo całe pukiety pstrokatych kwiotków. Wtynczas kwiotki a osdoby sie zaczło szyć aji na oblyczkach. Izba na dziedzinie w dewatnostym wieku była ajnfachowo. Stoł w nij stół na skrziżowanych nogach, stolica do siedzynio, a do spanio, półka, lebo łodmaryja na garce, a potym nieskorzi stołki s żydlami a hólka. Hań downij w chałupie nie było ani legiera. Potym jak sie ludzióm zaczło lepszy płóżyć, to mieli w izbach uż aji lepsze meble, a bogatsi siedlocy mieli meble s lepszego, twardszego drzewa, kiere były szumnie sdobióne. Każdy mebel mioł swój plac w izbie. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Stół strugany gorolski na krziżokach 

 

Stół stoł w kóncie obrazowym, naprociw pieca, stolice pod ścianóm, a półka kole dwiyrzi. Przi piecu stoły eszcze stolice bes żydla. Na postrzodku izby nie śmiało być nic. Potym nieskorzi sie to zaczło miynić, jak s miasta na dziedzine ludzie zaczli skludzać lepsze meble. Na poczóntku siedymnostego wieku w chałupach na Cieszyńskij Ziymi zaczło sie robić kuminy, a izbów sie też robi wiyncyj. Ludzie zaczynajóm osdabiać swoji meble, a wtynczas wszecko se człowiek robiuł sóm. Dziepro potym nieskorzi na dziedzinach byli stolorze, a tesorze, kierzi aji malowali meble. Nejstarsze meble na Cieszyńskim sóm s osimnostego wieku, a nejwiyncyj sie jich robiło w drugij połówce dewatnostego wieku. Hań downij chałupy gorolski miały dwie izby, pomiyndzy kierymi była siyń, kiero szła w poprzyk drzewiónki. Izba po lewej strónie to była izba czorno, a naprociw nij po prawej strónie była izba bioło – świetnica. Hudobniejsi Gorole miyszkali w drzewiónkach s jednóm izbóm. W nejstarszych chałupach gorolskich czasym nie było żodnych mebli, a to co było to se Gorol sóm ustrugoł, podle tego co potrzebowoł. To wszecko było ajnfachowe, a niewiela s tego dotrwało do dzisia. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Stół szafkowy 

 

Ledzy kany sóm starucne stoły s kamiynnóm płytóm, a ciynżki skrzinie bukowe. Nejstarsze skrzinie gorolski były sdobióne takimi wyrzazanymi linijami – ryzowanim. To były skrzinie wołoski – przeogrómnie ajnfachowe – miały sztyry słupki, kiere były na dole połónczóne sprzyczkóm – to był taki szkielet tej skrzini. We ścianach były deski, kiere nachodziły jedna na drugóm, a wlazowały w rowki na słupkach. Taki skrzinie były sbite kołkami, a miały twarde, strugane deski bukowe. Były sdobióne prostymi linijami, kiere sie rzazało na całej skrzini. Ty linije sie krziżujóm, a robi sie s nich tako siatka. Na ścianach s boku tóm siatke przecinajóm pasy, kiere idóm s wyrchu na dół, a miyndzy nimi je linija zygzakowato. Wieko skrzini je pół okróngłe, kapke wygiynte a siedzi na drzewianych czopach, kiere sóm miasto bantów. Na wieku sóm też osdoby, ale ajnfachowe. Taki skrzinie to były tróhły wiesielne Hań downij snoci żynich se takóm trówłe robiuł sóm, a pieknie jóm musioł osdobić. Szło jóm wartko rosebrać na kónski, a przeniyść kansik w inksze miejsce. Taki skrzinie były w Małopolsce, na Słowacyji, na Bukowinie, a w Siedmiogrodzie. Nejdłukszy taki skrzinie sie robiło we Szwajcaryji, kany ty osdoby sóm szumniejsze. Kapke podobne do trówłów były faszki – skrzinie na obili. Miały plaski wieko, a ni miały żodnych osdób. Hań downij w izbach wszecko musiało mieć swój plac. Baji ciynżki stół, kiery stoł w kóncie izby naprociw pieca, a kole niego stoły szyroki stolice. Stół to był nejważniejszy mebel w całej chałupie. Nad nim były powieszóne świynte obrozki. Starucne stoły były ciynżki a porzóndnie srobióne. Nejstarsze s nich sóm s siedymnostego wieku, a sóm ganc ajnfachowe. Baji stół s Istebnej s 1610 roku mo hruby blat, a sztyry nogi, kiere sóm do niego wpuszczóne przes dziury. Stół s Wiseł s roku 1621 mo kamiynnóm płyte, kiero stoji na sztyrech skrziżowanych nogach. Kupa stołów z Cieszyńskigo je s dewatnostego wieku. Nejbarży ajnfachowe a nejstarsze stoły na dziedzinach stoły na dwóch wyrzazanych nogach, srobiónych s hrubej deski s twardego drzewa. Majóm hrubóm płyte, kieróm idzie ruszać. Ta płyta mo kształt kwadratu, lebo prostokónta, a była srobióno s szerokich desek, kiere miały s dołu sprzyczki, coby sie dzierżały kupy. Nogi też miały taki sprzyczki, kiere były do nich zaklinowane. U bogatych gospodorzi były stoły barży prziosdobióne. Płyta leżała na sztyrech nogach – stołygach, kiere stoły szregym do dłaszki. Stołygi były srobióne s hrubej, szyrokij deski s twardego drzewa. Tak po prowdzie to były taki dwa krziżoki, kiere potym sie zaczło robić barży sdobióne, a wygiynte. Płyta stoła była srobióno s drzewa topolowego, a stołygi s jaworowego. Stołów sie nie malowało. Inksze stoły miały szumnie osdobiónóm płyte. Nogi miały szyroko powyginane, a na bokach sóm szumnie osdobióne – wyrzazane fale, łuki, lebo spirale. Stołygi majóm poprzibijane belki, w kierych sóm kołki – coby sie dzierżały kupy. Potym stoły miały pod płytóm podstoli s szyrokóm szuflodóm, kiero miała przednióm ściane szregym. W podstolu były aji dwie szuflody wedle siebie. Szumne sóm taki stoły, kiere majóm plaskóm skrzinie, a szuflode pod blatym. Ta skrzinia stoji na pudle s dwiyrkami do szafki, a pudło stoji na podstawce podobnej do podstawek kiere majóm malowane skrzinie. Taki stoły były barży w miastach, jako na dziedzinach. We świetnicy Buzków w Kónskij stoł stół sztrajchowany, na sztyrech toczónych nogach, kiere miały na dole dwie szyroki sprzyczki – coby wszecko sie dzierżało kupy. Płyta była okróngło na rogach, a pod nióm była skrzinka sztrajchowano ze sztyrech strón w kwiotki. Cały stół był sztrajchowany na modro, a mioł szuflode. Kwiotki na stole były podobne do tych, kiere były na ścianach świetnicy. Hań downij stół sie mało używało, a gdo przi nim móg siedzieć tyn był hyrny. Siedzieli przi nim baji farorz, rechtór, fojt, lebo bogaty gazda. Przi stole siodywali aji gazda s gaździnóm. We świynta, a oto baji na krzciny, jodało sie przi nim obiod. Pod kóniec dewatnostego wieku zaczło sie robić stoły, kiere prziszły s miasta. Ty stoły miały nogi proste do dłaszki, płyte prostokóntnóm, s ajnfachowóm szuflodóm w podstolu. Stoły na postrzodku izby. Na Cieszyńskij Ziymi po chałupach ludzie mieli sztrajchowane skrzinie na oblyczki – tróhły (cieszyński), trógły (Jabłónków), lebo trówły (Zagłymbi). Robiło sie jich na całym Ślónsku, a były rostomajte. Żodyn nie wiy, kiej ludzie jich zaczli robić. Nejstarsze tróhły na cieszyńskim sóm s poczóntku osimnostego wieku. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Przednio ściana tróhły s Bukowca s 1700 r. 

 

W Muzeum Macierzy szkolnej była kiejsi tróhła ze Sibice s roku 1766. Jednako je kupa takich skrzyń, co żodyn nie wiy wiela majóm roków. Na tróhłach, s przodku na ścianie, był czasym napisany rok, w kierym jóm srobili. Ponikiere tróhły majóm aji napisane miano tego, gdo jich mioł. Czasym sóm na tróhłach yny wypisane piyrsze litery miana. Ludzie mieli po chałupach kupa takich skrzyń, a gor w drugij połówce dewatnostego wieku. Tróhły dlo młoduch robiło sie na całym Ślónsku do piyrszej wojny, a w Beskidach eszcze dłukszy. Tako tróhła to było całe wiano młoduchy, tóż wszyjscy w chałupie jóm szanowali, a nie wyciepowali ji, tóż mógła być we familiji długi roki. Każdo starszo gaździno miała kiejsi jednóm, lebo dwie taki sztrajchowane tróhły, jednóm swojóm, a drugóm po matce. W tróhłach były schowane lepsze oblyczki, kiere sie oblykało przi świyncie. Starsze gaździny ukłodały w tróhłach swoji suknie, na świynto, jedwabne fortuchy, kabotki, chustki, a wołki płótna. Czym szumniejsze i paradno tróhła, tym młoducha bogatszo a hyrno, tóż tatowie nieros dowali na nióm kupa grejcarów. Tróhła musiała być wielko, pieknie srobióno, a szumnie sztrajchowano. Hań downij stoła w izbie niedaleko okna, tak coby jóm każdy widzioł. Potym nieskorzi sie jóm dowało do kumory, a potym uż na góre. Tróhły sie robiło gor w Cieszynie, we Skoczowie, a w Jabłónkowie. Robili jóm aji tesorze na dziedzinach, a szło jich kupić na torgu. Sztrajchowane skrzinie robiło sie aji daleko od Ślónska – nad Bałtykiym, w Czechach, na Słowacyji, na Ukrajinie, a w Niemcach, ale tam sie jich robiło inakszy. Tróhła to było taki pudło, kiere sie robiło ze struganych desek, kiere były na rogach łónczóne. Na skrzini było plaski wieko, kiere sie otwiyrało na bantach s oceli. Pudło skrzini w postrzodku na krawyndziach było sdobióne, a cało tróhła leżała na rómie s desek. Miasto rómu tróhły miały czasym nogi srobióne s dwóch kónsków deski, kiere były sdobióne. Deski na kierych stoła tróhła były na rowno ze ścianami, ale czasym były wysuniynte. W postrzodku tróhły, na wyrchu, przeważnie po lewej strónie był prziskrzinek s ruchómym wyrszczkym. Wyrszczek sie swyrtoł na takich czopach. W ponikierych tróhłach były dwa prziskrzinki – jedyn na drugim – s dołu a s wyrchu. W tym na wyrchu gaździno miała schowany maszki, modlitewnik, kancynoł, pisma, a inksze rzeczy, a na dole chowała grejcary, oryngle, lebo strzybne łańcuszki. Prziskrzinek na dole swyrtoł sie na czopach, a coby sie do niego dostać, trzeja było naciść dynko, a ón sie sóm swyrtnół. Ponikiere prziskrzinki miały dwa dna, coby słodziyj tak wartko niczego nie ukrod. Tróhły sie robiło ponikiedy s miynkigo drzewa, coby były łacniejsze. Robiło sie jich gor s drzewa sosnowego, bo óno mo w sobie kupa żywicy, kiero je snoci dobro prociw molóm. W goraliji sie jich robiło s drzewa ze smreka, a s jedli sie robiło yny prziskrzinki. Yny ponikiere, bogatsze dziołuchy dostowały tróhłe s drogigo drzewa jasiyniowego. Skrzinie sie robiło dycki s ostruganych, szyrokich desek, bes synków. Dowało sie pomiyndzy nich kołki, coby sie dzierżały kupy, a klejiło eszcze klejym do drzewa. Deski pudła sie robiło na cynki. Dynko też sie przibijało kołkami a klejiło ze spodku do ścian tróhły. Tróhły miały ocelowe banty a zómek. Banty były czasym ajnfachowe – jedna czynść była wbito we wieko, a drugo w zadnióm ściane. Lepsze były banty pasowe – majóm krawyndzie wyrzazane. Jedyn kóniec bantów je wbity w zadnióm ściane, a drugi do wieka, od postrzodka. Ty drugi był czasym sdobióny. Zómek tróhły był ajnfachowy i skłodoł sie ze sprynżyny, a s hoka. Potym nieskorzi zómki były uż lepsze. Plechy na zómkach – szyldki miały rostomajte kształty. Nikiere tróhły miały ocelowe ucha, za kiere sie chytało jak sie jich chciało przeniyjść. Na Ślónsku tróhły były rostomajte. Szumne tróhły miały bogate dziołuchy, a mniyjsze, ajnfachowe miały ty na słóżbie. Wielki skrzinie miała sto dwacet cyntymetrów, a miynsze szejdziesiónt. Nogi miały przeważnie od dwanost do trzicet cyntymetrów. Stolorze s jednej dziedziny robili tróhły jednakowo wielki. Tróhły były szumnie sztrajchowane, lebo miały yny jakisi ajnfachowe wzorki. Na cieszyńskim jedne sztrajchowane tróhły miały gładki ściany, spodek, na kierym stoły, a malowane kwiotki na dwóch placach na ścianie. Miały też sztrajchowany rómek naokoło kwiotków, a tło kwiotków było szare, lebo modre. Rzadko kiej miały kwiotki bes osztrajchowanego placu. Inksze tróhły były posztrajchowane na zielóno, a jedyn, lebo dwa place majóm inakszy kolor. Na placach sóm szumne kwiotki, a pukiety. Każdy plac mo dookoła sdobióny drzewiany rómek. Taki skrzinie sóm przeogrómnie szumne. Nejbarży ajnfachowe tróhły miały jedyn plac, kiery był osdobióny.  Majóm óny jedóm wiynkszóm osdobe na całej ścianie s przodku kiery je od postrzodka ku krajóm. Na Cieszyńskim sie robiło tróhły, kiere miały jedyn, lebo dwa place s osdobami. Osdoby na tróhłach to sóm gor zieliny a kwiotki, kiere sóm ganc szumnie srobióne. Czasym to sóm kwiotki, kiere nie rosnóm nigdzi na miedzach. Malyrze jich sztrajchowali s głowy – to co zapamiyntali. Baji tulipan może mieć kwiotki modre, a liści czyrwióne. Nejczynścij sztrajchowało sie na tróhłach wielkucne pukiety, w kierych sóm kulate kwiotki, lebo taki podobne do gwiozdek. Ty kwiotki sóm wrażóne do wazónu, lebo do źbónka, a gałónzki majóm swónzane maszkóm. Na deklu tróhły był nasztrajchowany tako wielkucno pukieta – gor na dziedzinach pod gorami. Oprócz pukietów a wiónków na tróhłach sztrajchowało sie eszcze małe drobniejsze kwiotki, a zieliny kiere były porościepowane na wolnych placach po całej ścianie s przodku tróhły, na bokach a na rogach. Sóm to gor małe gałónzki kwiotków. Rzadko kiej na tróhłach sie sztrajchowało ptoszki dziubami do siebie. Taki tróhły sie robiło yny w Jabłónkowie a po dziedzinach kole niego. Nejszumniejsze osdoby na tróhłach sie robiło kole ślónskich miast, a czym bliżyj goraliji tym były barży ajnfachowe. Źbónki a wazóny sztrajchowane na tróhłach miały rostomajte kształty. Ponikiere s nich były maluśinki, inksze zajś wielkucne, ponikiedy wiynksze jako pukieta, kiero była w nich wrażóno. Były eszcze na cieszyńskim taki małe tróhełki, w kierych sie chowało grejcary. Taki skrzinki miały wieko kiere sie wysuwało a stoła na toczónych nożkach. Tróhełki były sdobióne jak wielkucne skrzinie na lónty. Dziepro w dewatnostym wieku zaczło sie na Cieszyńskij ziymi stawiać do izby łodmaryje – sztrajchowane szafy na oblyczki. Miały jedne, lebo dwoje dwiyrzi, a na dole czasym eszcze szuflode. Nejstarsze łodmaryje miały jedne dwiyrze s kutymi bantami, kiere wystowały. Łodmaryje sztrajchowane zaczło sie stawiać w izbach dziepro nieskorzi jako sztrajchowane tróhły. To były taki ganc ajnfachowe, plaski skrzinie. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Olmaryja ze Skoczowa s XVIII w. 

 

Łodmaryje sie robiło s miynkigo drzewa, a były rostomajcie wielki. Sztrajchowało sie jich farbami na brónzowo, zielóno lebo na modro. Ściany s przodku miały osdoby podobne jako tróhły. Na dwiyrzach były place, na kierych też były osdoby – kwiotki, strómek życio, pukieta we wazónie, lebo ajnfachowo pukieta. W łodmaryjach, kiere miały dwoje dwiyrzi były sztyry place na osdoby. Dwa na dole majóm ponikiedy ganc inaksze osdoby w kwiotki. Łodmaryje, kiere miały yny jedne dwiyrze majóm jedyn, abo dwa place, na kierych sóm osdoby. Ty place majóm tła, kiere sóm sztrajchowane inakszy jako cało łodmaryja – sóm jaśniejsze – podobnie, jako w tróhłach. Kolory sztrajchowane na łodmaryjach sóm świyże, a wiesiołe. Spodek łodmaryji to był rómek s desek. Łodmaryje hań downij ni miały szuflody. Dziepro nieskorzi sie jóm zaczło robić na spodku. Szufloda miała kapke inksze kolory, jako cało łodmaryja. Zómki były przeważnie żeleźne, zawiyrane na klucz. Szuflody ni mały zómków. Hań downij łodmaryje robili stolorze, kierych nie znómy ani, a nie wiymy ani jako mieli na miano. Zaczło sie jich u nas na Cieszyńskij ziymi robić w dewatnostym wieku, a s poczóntku jich kupowali yny bogatsi siedlocy. Nejstarszo łodmaryja w Muzeum w Cieszynie je s roku 1722, a inksze sóm przeważnie s dewatnostego wieku. Ślónski łodmaryje sóm ajnfachowe, majóm osdoby w kwiotki, a ponikiere majóm taki osdoby, jaki robili kiejsi tesorze po dziedzinach. Wiynkszo czynść łodmaryj była robióno w miastach. Czeski łodmaryje majóm eszcze filunki kiere były malowane w rostomajte figury, a yny krawyndzie szafy były osdobióne w kwiotki. Pod kóniec dewatnostego wieku łodmaryje zaczło sie sztrajchować yny na jedyn kolor, a robiło sie jich uż yny w miastach. W ponikierych ślónskich chałupach w izbie w kóncie stoła szafa na ksiónżki do kojścioła na msze. Na bokach były wyrzazane a profilowane. Były sztrajchowane tak jako szafy na oblyczki – gor na zielóno. Ty szafy były srobióne tak, coby wlazły do kónta izby, a s przodku były jedne dźwiyrka s dwuma placami, na kierych była osdoba – pukieta kwiotków we wazónie. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Szafa s Wisły, w kierej sie chowało jodło  

 

Pod dwiyrkami była mało szuflodka, na kierej był napisano data, s kierego szafka je roku. Robiło sie jich gor w piyrszej połówce dewatnostego wieku. W siyni stoła hań downij szafka, w kierej gaździno miała jodło. Miała jedne dźwiyrka, na bantach, kiere wystowały s przodku, a były kute w rynkach. Potym nieskorzi w takich szafkach było eszcze pore szuflod. Na spodku tako szafka była szumnie warzazano, a miała osdoby. Szafy na jodło sie sztrajchowało na jedyn kolor, gor na żółto. Naprociw pieca, w kóncie izby, naprociw dwiyrzi ze siyni stoła szafka na garce, gorki a talyrze. Tesorze robili taki szafki s miynkigo drzewa, gor ze smreka. Sztrajchowało sie jich na jedyn kolor gor na żółto, lebo na brónzowo. Mało kiej sie na nich sztrajchowało kwiotki. Półka na gorki była podobno do kredynsów kiere sie potym nieskorzy zaczło robić na Cieszyńskim. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sztrajchowano szafka na talyrze a na garce. 

 

Dołu miała dźwiyrka na bantach, nad kierymi była szufloda, a na wyrchu były trzi odewrzite półki. Pod kóniec dewatnostego wieku półki na wyrchu zawiyrało sie dwóma dźwiyrkami ze szkła. Dolu gaździno chowała garce w kierych warziła, a na wyrchu były pochowane miski, a talyrze. Ty szafki sie nie sztrajchowało tak szumnie, jako inksze meble. Nie było na nich osdób s kwiotków, jako na trówłach. Na wyrchu szafki miały ajnfachowóm lajśnie. Dzisio taki szafki sóm uż yny w  muzeum, lebo w starucnych chałupach. Aji szafki bes osdób uż je biyda nalyźć. Na poczóntku dwacatego wieku w kuchyniach sie zaczło stawiać kredynsy s dwóma dźwiyrkami ze szybami, a dwóma szuflodami dolu. Szafki na garce były ajnfachowe, a yny osdoba ornamyntowo była szumno a było widać, że je ludowo. Na ścianie w izbie wisiała aji półka s lajśnióm na kieróm sie ukłodało talyrze, a wieszało gorki. Ty półki były krótsze, lebo delsze. Były sztrajchowane na zielóno, lebo na brunatno. Ponikiere ś nich miały osdoby – kwiotki, lebo inksze zieliny. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Stolica s osdobiónym zopleckiym 

 

Półka na talyrze to były dwie lajśnie sbite ze sobóm tak, że jedna była oprzito o ściane, a drugo była leżmo. Do lajśni, kiero była leżmo była przibito eszcze jedna lajśnia, szumnie wystrugano, oprzito na dwóch podpórkach, kiere też były szumnie wyrzazane. Kraje lajśni były osdobióne czyrwiónym poskiym, a były na nich eszcze żółte oczka w jdnakowych odstympach. W lajśni, kiero była oprzito o ściane były powbijane kołki. Na lajśni, kiero była leżmo stawiało sie miski s gliny, a biołe talyrze sztrajchowane w kwiotki. Na kołkach były powieszane sztrajchowane gorki – glinioki, a źbónki. Krótszo półka wisiała gor nad dwiyrzami ze siyni do izby. U bogatszych gazdów półki delsze wisiały aji na inkszych ścianach we świetnicy. Wszecko co stoło na tych półkach to były pamióntki, kiere sie prziwożało s pónci, s odpustów, a czasym aji od gańczorza. Nie jodało sie s tego na kożdo, bo to były barży osdoby. Półka na talyrze pospołu ze sztrajchowanymi garcami, to była szumno osdoba w izbie w dewatnostym wieku. Hań downij w izbach pod dwóma ścianami, pod oknami, stoły aji stolice s galandrami, s nogami kiere były szregym. Zadni oprzici było rowne, lebo szregym do lajśni, na kierej sie siedziało. To były dwie lajśnie połónczóne dwóma małymi lajśniami, lebo kołkami. Stolice miały dycki swój plac pod ścianóm, kole stoła. 

 

 

 

 

 

 

 

Półka s lajśnióm na talyrze s Kóńskij s 1782 r. 
 

Na stolicach sie siedziało, ale aji spało. Krótsze stolice to były stolice żydlowe. Inksze stolice szło przenoszać. Miały óny oprzici srobióne s pieknie wyrzazanej, nikiedy osztrajchowanej lajśni. Ta lajśnia sie dzierżała na dwóch słupkach, kiere były przimocowane do lajśni, na kierej sie siedziało. Oprzici stolicy było nikiedy osdobióne zielinami, kiere były na nim nasztrajchowane. S drugij stróny stoła a przi piecu stoły krótsze stolice bes oprzicio, kiere stoły na sztyrech nogach, kiere były szregym. Na inkszych stolicach sie siedziało a aji czasym spało. Miały oprzici, kiere szło posuwać na drugi brzyg lajśni, na kierej sie siedziało. Taki stolice były w chałupach, kany była wiynkszo familija, a gor jak było wiyncyj dziecek, bo na nich spały. Stolice, kiere sie robiło potym nieskorzi sóm uz ajnfachowe, miasto nóg majóm dwie szyrsze lajśnie s krajami kiere sóm sdobióne ze zadku a aji s przodku. W chałupach, kany miyszkali chałupnicy były taki małe stolice, kiere szło przeniyjść – stoliczki. Siedziało sie na nich w kuchyni, przi robocie. Miały prostokóntnóm lajśnie, na kierej sie siedziało s dziuróm w postrzodku, coby jich szlo chycić przi przenoszaniu. Stolice a stoliczki robili se gazdowie sami, gor s sosnowego drzewa. Nie sztrachowało sie jich farbóm, ale niechalo sie dycki kolor jaki miało drzewo. Wielkucne stolice robili po dziedzinach tesorze, lebo stolorze. Meble, kiere szło przesunónć s placu na plac to były gor stołki, na kiere sie eszcze prawiło żydlok, lebo zydel. Miały zaplecek – oprzici było kapke szregiym do lajśni na kierej sie siedziało. Lajśnia do siedzynio miała rogi ściynte, lebo kulate, a miała kształt jak trapez. Do nij był przimocowany zoplecek  a eszcze sztyry nogi, kiere były szregiym. Stołki ze zopleckiym robiło sie s drzewa jesiónowego, lebo jaworowego, czasym s bukowego a aji s lipowego. Drzewo ze smreka a s jedli sie strugało tam, kany nie było drzewa twardszego. Stolorze po dziedzinach jak wybiyrali materiał, to dycki sie dziwali jako sie drzewo strugo, a co idze ś niego srobić, wiela go je, a czasym aji jaki sóm kole takigo drzewa obrzyndy, a wierzynia. Zoplecek był osdobióny dziurami kiere sie wykrowało, a każdo dziura miała jakisi kształt. Nejprzód sie rysowało jakisi kształt a potym sie go wyrzało piłkóm. Nejprzód sie robiło dziure w postrzodku w kształcie serca. Za tóm dziure sie chytało żydel, jak sie go chciało przeniyść, ale to była aji tako osdoba. Tam kany miała być dziura nejprzód sie rysowało podle szblónu s papióru  (deszczółki) kształt, a potym sie rzazało. Jak zoplecek był symetryczny to sie pisało yny na jednej strónie, a rzazało. Czynść lajśni, kiero odpadła sie przikłodało potym do drugij stróny, znaczyło sie blajstyftym a zajś rzazało. Jak zoplecki były niesymetryczne, to nowy sie robiło dycki podle starszego. Zoplecki slónskich stołków sie kiejsi osdobiało a sztrajchowało w taki ajnfachowe kwiotki, ale jak jich gaździny pucowały to sie ty kwiotki ściyrały. Yny resztki czyrwiónych rómków a słabe ślady tulipana ze zadku zoplecka kole wyrzazanej dziury a na krajach to sóm ty osdoby kwiotkowe, kiere tam kiejsi były. W dewatnostym wieku każdy gazda mioł aspóń dwa taki stołki, na kierych sie nie siedzialo na kożdo. Na nich siedzieli yny ci ważniejsi kierzi prziszli na nawszczywe, a yny we swiynta siedzieli na nich ci, co miyszkali w chałupie. Czym stołek był szumniejszy, tym wiynkszóm hyre mio tyn, gdo na nim siedzioł. Starzi ludzie prawili, że jak byli młodzi to kiejsi na dziedzinie stołek ze sztrajchowanym zopleckiym był yny u hrubych gazdów. Potym w drugij połówce dewatnostego wieku takich stołków uż było wiyncyj po chałupach. Stołki s miasta prziszły na dziedzine dziepro nieskorzi. Ty stołki s zopleckiym nejdłukszy sie używało po chałupach w goraliji. Były jednako kapke mniyjsze, miały szyroko postawióne nogi, a zoplecek – opiyrok był ajnfachowo wyrzazany. W gorolskich izbach były zaji stołki robióne w miastach, kiere były sdobióne w geómetrycznie motywy razowe. W kóncie isby w każdej chałupie przi ścianie stoło jedno lebo pore legierów. Legiery w dewatnostym wieku były niski, szyroki a miały ściany heblowane na gładko. Legiery były do siebie kapke podobne, yny osdoby miały kapke inksze. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Legier gorolski

 

Nejstarsze legiery miały sztyry, niski kołków, kiere były na wyrchu wyrzazane szregiym, a dołu były swynżane. Miyndzy nimi na wyrchu a dołu była lajśnia. Przigłówek – zadnio czynść – mioł dwie lajśnie, kiere były leżmo. Wyrch lajśni przigłówka był sdobióny wyrzazanymi welami, a s boku długi, a miyndzy rowne lajśnie a słupki dowało sie kołki, coby sie to wszecko dzierżało kupy. Postrzodek wyrchu lajśni kiero była s przodku była kapke niży a było tam wyrzazane. Na spodku legiera były lajśnie, szyroki tak, jak szyroki był legier. Cały legier był osztrajchowany olejnóm farbóm żółtóm, lebo brunatnóm. Mało kiej legiery były sdobióne – mało je takich na Cieszyńskij Ziymi. Legier sie zaczło stawiać w isbie dziepro nieskorzi, tóż nie sdobiło sie go tak jak baji tróhły. Legiery robili tesorze a stolorze, ale szo jich kupić aji na torgu. Jedne były wiynksze, dugi mniyjsze – podle tego jaki gdo potrzebowoł. Miały aji rostomajte sdobiynia a wyrzazani w lajśni. Legiery sie filowało słómóm a przikrywało płachtóm s lnu. Hań downij w chalupach na dziedzinach legierów było mało, aji wtynczas kiej familija była wielko. Spowało sie na stolicach, lebo za piecym. W isbie kole legiera Matki stoła kolybka – hólka, kiero była podobno do skrzini, a była postawióno na kozidłach - biegunach. Była podobno jak legier. S przodku a ze zadku były posklejane lajśnie, kiere były leżmo. Lajśnia w postrzodku była kapke ciyńszo, a ta na wyrchu miała wyrzazane osdoby, a miała dziure w postrzodku, za kieróm sie chytało. Miyndzy lajśniami były kołki ze słupkami – kozidłami, kiere były na biegunach. S boku kolybka miała jednóm lebo dwie lajśnie, kiere w postrzodku były wyrzazane. Yny hólki u bogatszych gazdów miały wyrzazane osdoby. Ponikiere sie sztrajchowało jako tróhły na oblyczki. U bogatszych gazdów kolybki miały bogate osdoby – na wszeckich sztyrech ścianach były osdoby s kwiotków. Pod kóniec dewatnostego wieku zaczło sie robić kolybki bez osdób a sztrajchowanych kwiotków. Miały yny wyrzazane kozidła a wyrchy lajśni ściany s przodku a ze zadku. Do poczóntku dwacatego wieku hólki były yny ledzy kany po biydniejszych chałupach. Miasto kolybek ludzie zaczli kupować wózki s obchodów. Hólki na Cieszyńskij Ziymi nie różniły sie kupa od inkszych, kiere sie robiło dokoła. Pod kóniec dewatnostego wieku w chałupach a w isbach zaczło sie smiyniać. Coros wiyncyj ludzi zaczło robić na szachtach a we werkach. Chłopi zaczli zarobiać lepszy, s miasta prziwożali nowe meble a inksze rostomajte rzeczy, a ty stare wyciepowali. Stawiało sie nowe chałupy, a bulało stare, gor młodzi se kupowali nowe rzeczy, a ty stare wyciepowali na wyrch, lebo polili. W goraliji, kany do miasta było daleko ludzie dłukszy mieli po chałupach starucne meble a rzeczy.