Ślónsk Cieszyński (w jynz. czes. Těšínské Slezko lebo Těšínsko) to je terytorium byłego Ksiynstwa Cieszyńskigo, kiere po 1920 roku zustało podzielóne miyndzy Polske a Czechosłowacje. Ksiynstwo Cieszyński miało wtynczas 2,3 tys. km2 a roscióngało sie na zachodzie od Moraw do rzyki Ostrawicy, na połedniu od Słowacji – od gor Beskidu Ślónskigo, na wschodzie od rzyki Białki razym s gorami s goróm Klimczok a Baranióm, a na północy od Górnego Ślónska od rzyki Wisły. Pod kóniec IX wieku Ślónsk Cieszyński był pod Państwym Wielkomorawskim Mojmirowiczów. Wtynczas to państwo było przeogromnie silne. Ci kierzi wtynczas miyszkali miyndzy górnóm Odróm a Wisłóm nie byli Morawiokami. Na Cieszyńskij Ziymi miyszkali wtynczas Wiślanie  lebo Opolanie. Tak pisoł Geograf Bawarski, bo prawił, że nieskorzi Ślónsk Cieszyński był pod archidiakonatym opolskim. Po walkach miyndzy Przemyślidami a Piastami, pod kóniec koniec w., lebo XI w. Ślónzocy Cieszyńscy byli uż pod Polskóm. Wtynczas w Cieszynie postawili zómek, w kierym miyszkoł ksiónże, a kole zamku postawili kojściół – rotunde, kany miyszkoł farorz a mioł tam aji swojóm kancylaryj. Piyrszy zapis o Cieszynie je w dokumyncie papieża Hadriana IV do biskupa wrocławskigo Waltera s 23 kwietnia 1155 r. Ksiynstwo Cieszyński powstało, jak umrzuł ksiónże opolski Władysław, a po nim ksiónżyntami chcieli być jego sztyrej syncy: Miyszko, Kazimierz, Władysław, a Przemysław. Ci sztyrej syncy pozakłodali górnoślónski gałynzie dynastyji Piastów. Kole roku 1290 Mieszko dostoł ziymie cieszyńskóm, a oświyncimskóm. Miyszko sie stoł piyrszym ksiynciym cieszyńskim, a założył cieszyńskóm linije Piastów, kiero rzóndziła w tym ksiynstwie do 1653 r. Ksiónże Miyszko, a aji jego bracio chcieli być kamratami wielkigo króla czeskigo Wacława II, bo w Polsce wtynczas było rozbici dzielnicowe – po roku 1138. Skamracili sie óni eszcze barży, kiej cera Miyszka – Viola, sie wydała w 1305 r. za nowego króla czeskigo Wacława III. Ksiynstwo Cieszyński było wtynczas pod Czechami. 18 lutego 1327 r. Kazimierz I przijón zwierzchność lynnóm króla czeskigo Jana Luksemburczyka. Wtynczas sie zaczón tworzić dwór ksiyncia cieszyńskigo, powstowały urzyndy, a becyrki, ziymski a dworski, a na dworze było kupa szlachty a pónów. Wtynczas na Cieszyńskij Ziymi była kólónizacyj nimiecko, a potym nieskorzi było wiyncyj kólónizacyji słowiańskij. Po Cieszynie powstowały nowe miasta – Frysztat, Frydek, Skoczów, Jabłónków, a inksze. W Ksiynstwie Raciborskim powstało wtynczas miasto Bogumin (Oderberg). W XVI – XVII w. na Ślónsku Cieszyńskim była gospodarka folwarczno, a miasta (gor browary, a sukiynnictwo). Na Cieszyńskóm Ziymie prziszli wtynczas Wałasze – drugo fala kolónizacyji. Prziszli óni do Beskidów przes łuk Karpatów od wschodu, a byli pastyrzami. 

    W połówce XVI w. ksiónże Wacław przijón wiare protestanckóm. Za nim poszła prawie cało szlachta, a panowie. Ksiónże wygnoł s cieszyńskigo dominikanów, franciszkanów, a benedyktynów tyńskich, kierzi byli w Orłowej. Jego synek Adam Wacław zaros na poczóntku XVII w. przijón spadki katolicyzm, a srobiuł na cieszyńskim kóntrrefórmacyj. Jednako kupa ludzi, a gor szlachta zustała przi luterskij wierze. Wtynczas na Cieszyńskij ziymi miyszkoł, a tworził Jerzy Trzanowski, kiery mioł talynt muzyczny. Skómpónowoł gor Citharze Sanctorum – sbiór pieśniczek do nabożyństw. Tyn kancyjónał eszcze w XIX w. był najważniejszym śpiywnikiym na Słowacji, kany Trzanowski umrzuł w 1637 r. We wojne trzicetletnióm na Cieszyńskij Ziymi było przeogrómnie źle. Przes cieszyński szło kupa wojoków, a smiyniały sie władze w Cieszynie. Przes to rodziło sie miyni dziecek a było miyni ludzi, bo kupa pozabijali, a aji kupa pozumiyrało. W 1623 r. na cieszyńskim było eszcze wielkucno epidymia dżumy. W 1648 podpisali pokój Westfalski, ale to wiela nic nie smiyniło. Fórt przes cieszyński szli wojocy polskiego króla Jana Kazimierza, wojocy cysorza, wojocy szwedzcy, a sbójnicy. Były wtynczas rostomajte niemoce – gor dżuma, a co chwila cosi gorało. W 1653 r. umrziła ostatnio ksiynżno piastowsko – Elżbieta Lukrecyja, a całe ksiynstwo cieszyński, jako lynno czeski poszło pod Habsburgów. Habsburgowie kozali srobić w 1653 r. kómisyj religijnóm, kiero powiynkszyła kóntrreformacyj, a s Cieszyńskij Ziymi zaczli uciekać ludzie. Katolikóm wrócili spadki 49 kojściołów, wygnali wszyjstkich wanielickich farorzy, a nabożyństwa wanielicki mógły być odprowiane yny w kojściołach, kiere nie były katolicki, lebo po chałupach, gor u szlachty. 24.09.1706 r. podpisali umowe altransztadzkóm, kiero dała wanielikóm jakisi nadzieje. W Cieszynie postawili w 1781 r. jedyn s szejściu kojściołów miłosierdzia, wyszoł aji patynt tolerancyjny. Jednako wanielicy i tak musieli czakać aż do połówki XIX w., kiej dostali pełne prawa. Ślónsk Cieszyński, na kierym było kupa wiar był aji przikładym tego, że ludzie poradzóm ze sobóm jednać, a żyć kole siebie. Dowodym na to był Leopold Szersznik (1747 – 1814), kiery był cieszyniokiym, a Jezujitóm. Sztudyrowoł na uniwersytetach, a potym przijechoł spadki do Cieszyna, jako farorz, rechtor a naukowiec. W 1802 r. pospołu s inkszymi założył piyrsze muzeum na ziemiach Austryjo – Wyngier. W piyrsze połówce XIX w. na Cieszyńskij Ziymi sie zaczón rozwijać przemysł. Razym s tym prziszły smiany społeczne, ekónomiczne, a gospodarcze. Porobiły sie wtynczas aji smiany narodowościowe a zawodowe. Od połówki XIX w. (gor od 1848 r.) zaczyna sie tworzić świadómość narodowo Cieszynioków - Poloków, Niymców, a Czechów. Jednako wszyjscy zaczli ze sobóm walczyć o prawa jynzykowe a polityczne. O prawa narodowościowe walczyli gor farorze, rechtorzi, prawnicy, a dochtorzi. Symbolym czeskigo ruchu narodowego był Jan Winkler, a s Poloków – Paweł Stalmach, dr Andrzej Kotula, lebo Andrzej Ciynciała. Na poczóntku oba ruchy były blisko siebie, bo byli pospołu prociw Niymcóm. Czescy posłowie – Karel Kotek, a Věnčeslav Hrubý, a aji polscy posłowie – Jerzy Ciynciała, Jan Michejda, a Ignacy Świyży pospołu wystympowali o czeski, a polski interesy. Piyrsze pismo w Ksiynstwie - Tygodnik Cieszyński (1848 r.) pisoł o słowiańskij współpracy. Dziepro nieskorzi s Tygodnika sie srobiła Gwiazdka Cieszyńsko (1851 r.). Polocy byli barży aktywni, jako Czesi. Gor w postrzodku, a na wschodzie Ślónska Cieszyńskigo Polocy byli fest aktywni. Wydowali polski ksiónżki, modlitewniki a kancyjónały – katolicki a wanielicki. Zakłodane były aji czytelnie polski w Cieszynie, Jabłónkowie, a we Skoczowie. Powstowały aji polski organizacyje społeczne, religijne a inksze. Bywało tak, że Cieszyniocy poradzili wyciść jynzyk nimiecki s administracyji, a miasto niego srobić Polski. Jednako potym Ślónsko Partyja Ludowo, kierej szefym był Jozef Kożdóń, kiery był kamratym Niymców, był prociw Polokóm, a wszyjstkigo, co było polski. Potym nieskorzi Kożdóń stanył po czeskij strónie, jak sie wadzili s Polokami, kany mo ijść czynść Ślónska Cieszyńskigo. Czesi a Polocy sie zaczli wadzić, a potym nieskorzi w XX w. wadzili sie eszcze barży po piyrszej wojnie, kogo mo być Cieszyńsko Ziymia. Po piyrszej wojnie, jak sie rozpadły Austryjo – Wyngry, o Cieszyńskóm Ziymie sie wadziły Polska, a Czechosłowacja. 19.10.1919 w Cieszynie powstała Rada Narodowo Ksiynstwa Cieszyńskigo, kiero sie ogłosiła, że je reprezyntantym ludzi, kierzi miyszkajóm na Cieszyńskim. W Ślónskij Ostrawie powstoł wtynczas Krajowy Kómitet Narodowy dlo Ślónska, kiery założyli Czesi. Polocy a Czesi chcieli zachodnióm czynść Ślónska Cieszyńskigo. 2 listopada 1918 r. w Orłowej Polocy a Czesi podpisali umowe o tym, gdo bydzie zarzóndzoł tym rejónym. Potym nieskorzi 5 listopada we Ślónskij Ostrawie podpisali aneks do tej umowy. W tej umowie nie było jednako napisane, kany mo ijść granica. To miała wyrzóndzić władza polsko, a czesko. Polski rzónd uznowoł umowe s 5 listopada, jednako władza czesko nie chciała sie sgodzić na to, co było w nij napisane. Czechosłowacja chciała, coby granica szła tak, jako było kiejsi – Ślónsk Cieszyński od 1327 r. był pod Czechami.

   Czesi chcieli Ślónsk Cieszyński dlo siebie, bo kutej szła jedyno kolyj zielazno, kiero łónczyła wschodnióm czynść Republiki ze zachodnióm. Ślónzokowcy, kierzi byli we Ślónskij Partyji Ludowej chcieli srobić osobne państwo cieszyński. Rzónd polski, kiery chcioł, coby Ziymia Cieszyńsko była przi Polsce ogłosiuł wybory do sejmu aji na Cieszyńskim. Czesi tego nie chcieli, a protestowali prociw tymu we Warszawie. Jak Polocy sie na to nie sgodzili, to Czechosłowacja wysłała wojoków, kierymi dowodziuł gen. J. Šnejdárek. Ci wojocy przeszli przes linije demarkacyjnóm. Polocy sie zaczli bronić, a strzylać tóż byli zabici s obu strón. Frónt sie zastawiuł dziepro pod Skoczowym. Potym wojocy czescy sie musieli cofnónć za granice za Olze. Polscy a czescy dyplómaci zaczli ze sobóm rzóndzić, a dorzóndzili się, że na Cieszyńskij Ziymi bydzie plebiscyt. Jednako potym s obu strón sie zaczły akcyje terrorystyczne, tóż plebiscytu nie było. Jako bydzie podzielóny Ślónsk Cieszyński mieli sie dorzóndzić ambasadorzi na kónferyncyji w Paryżu 28 lipca 1920 r. Dorzóndzili sie tak, że lepszy na tym wyszli Czesi, ale ani Polocy ani czescy nacjónaliści, kierzi chcieli cały Ślónsk Cieszyński nie byli radzi. Republika Czechosłowacko miała dostać 1271,8 km2 a 311 tys. ludzi, cały región karwiński, kany je wóngli, a szachty, a eszcze kolyj bogumińsko – koszycko. Cieszyn podzielili na dwie czynści. Po czeskij strónie powstało nowe miasto – Czeski Cieszyn. Przes cały czas aż do drugij wojny burmistrzym miasta był Jozef Kożdóń. Na Ślónsku Cieszyńskim było wtynczas 6 powiatów sóndowych – Frydek, Ślónsko Ostrawa, Bogumin, Frysztat, Czeski Cieszyn, a Jabłonków. Polocy mianowali ty powiaty Zaolzi – bo były za Olzóm. Smiyniło sie kupa na Cieszyńskim. Podle piyrszego powojynnego spisu ludzi w 1921 r. na Zaolziu miyszkało 64 034 Poloków (w 1910 było 123 923), 88 556 Czechów (w 1910 było 32 821), a 18 260 Niymców (w 1910 było 22 312). Na Zaolziu było miyni Poloków, bo ci co tam zustali sami nie wiedzieli kim sóm, tóż zapisali sie jako Czesi. Kole 15 000 Poloków uciykło ze Zaolzio, a tymu tyn spis tak wyszoł. Ci, co rachowali ludzi we spisie czasym cyganili, a nie podowali wiela je po prowdzie Poloków, a wiela Czechów. Ciynżko było aji sie wtynczas wyznać gdo je gdo. Ci, co sie nie przyznali, że sóm Czechami mieli ciynżko. Jak uż podzielili Ślónsk Cieszyński miyndzy Polske a Czechosłowacje, to Polocy s Czechami zaczli sie dorzóndzać jako tako. 7 listopada 1921 r. oba państwa podpisały porozumiyni o granicach. Rzóndy obu państw miały aji tłumić wrogóm propagande. Ta umowa jednako nie zustała podpisano. Dziepro 23 kwietnia 1925 r. Polska, a Czechosłowacja podpisały umowe, kiero regulowała sprawe mniyjszości. Potym Polocy na Zaolziu, jak uż wiedzieli, jaki majóm prawa to zaczli działać politycznie, gospodarczo, a kulturalnie. Zaczły powstować polski partyje polityczne, a ś nich nejwiynkszo to był Swiónzek Ślónskich Katolików (León Wolf, Karol Junga) Cyntrum prasowym tego swiónzku była Polska. Swiónzek wspópracowoł s czeskóm partyjóm rolniczóm (republikańskóm), a reprezyntowoł gor interesy bogatszych gazdów. Na jesiyń 1922 r. powstało Polski Strónnictwo Ludowe (Jozef Berger, Jarosław Waleczko). Cyntrum prasowym było Prawo Ludu. Ta partyja miała barży demokratyczny program, byli w nij gor polscy wanielicy. Trzecióm wielkóm partyjóm była Polsko Socjalistyczno Partyja Robotniczo (Emanuel Chobot, Antóni Stefek, Wiktor Sembol). Cyntrum prasowym był Robotnik Ślónski. Należeli do nij gor robotnicy, kierzi robili na szachtach, a we fabrykach. Byli to kamraci s czeskimi socyjaldemokratami. Kómunistyczno Partyja Czechosłowacyji (Karol Śliwka, Fryderyk Kraus, Paweł Klus) była nejbarży aktywno, jak Polocy, a Czesi mieli dónżynia narodowojściowe. S tóm partyjóm sie kamraciło kupa Poloków, a po drugij wojnie Polocy, kierzi zustali na Zaolziu mieli nadzieje, że komuniści s tej partyji jim załatwióm lepsze prawa. Miyndzy wojnami srobiło sie kupa polskich partyji, a organizacyji (180) kulturalno-oświatowych, młodzieżowych, wyznaniowych, spółdzielczych, sportowo-turystycznych, charytatywnych a inkszych. Polska a Czechosłowacyj sie dobrze kamraciły aż do trzicatych roków XX w. Dyplomaci s obu strón sie jakosi nie poradzili ze sobóm dorzóndzić. Kiej Polska podpisała s Niymcami pakt o nieagresyji w 1934 r. to sie to przeogrómnie nie spodobało dyplómatóm z Czechosłowacyji. Zaczły sie breweryje. W partyjach ZŚK a PSL Zaczły sie robić tyndyncyje nacyjónalistyczne. Ponikiere polski partyje w 1934 r. chciały, coby Zaolzi sie prziłónczyło do Polski. Wtynczas eszcze nie było na to szans, ale za pore roków uż to było możne. W 1937 r. ZŚK a PSL razym ze Swiónzkiym Organizacyji Młodzieży Polskij srobiły pospołu ponadpartyjny Swiónzek Poloków w Czechosłowacyji. Mieli óni uż kónkretny program, a wiedzieli czego chcóm – autónómie dlo polskij mniyjszojści, bo prawili, że to je warunek dobrych relacyji miyndzy oboma państwami. Chcieli też coby wszecki problymy zustały roswiónzane. W połówce 1938 r. rzónd czechosłowacki srobiuł projekt nowej ustawy o mniyjszojściach narodowych w Czechosłowacyji, ale wszyjscy uznali że ni ma za dobry. Polocy na Zaolziu czuli sie gorsi od Czechów. Polski organizacyje w Czechosłowacyji nie poradziły normalnie działać, a aji polski szkoły też ni miały lekko. Polocy mieli ciynżko w robocie, a czasym nie poradzili przelazować przes granice. Wszecko to było prociw tymu, co prawiuł rzónd w Pradze, a s jego politykóm. Pretynsje Poloków na Zaolziu wykorzystywali inksi, kierzi byli prociw Czechóm, a aji prociw Polokóm. Sprawa Zaolzio sie ruszyła do przodku na jesiyń 1939 r. Hitler chcioł wziónść Czechóm Sudety. Rzónd polski się dziwoł, jak dyplomaci angielscy a francuscy ustympujóm Niymcóm, a potym chcioł, coby Polocy na Zaolziu mieli taki same prawa, jako Czesi. Potym Organizacyj Bojowo zaczła na Zaolziu robić dywersyj. Dlo propagandy Polocy skludzili na granice wojoków – Samodzielnóm Grupe Operacyjnym „Ślónsk” generała Władysława Bortnowskigo. 30.09.1938 rzónd Czechosłowacyji przijón dyktat mónachijski. Józef Beck – polski minister spraw zagranicznych, jak sie o tym dowiedzioł, to zaros wysłoł rzóndowi w Pradze ultimatum, a kozoł wrócić ty teryny na Zaolziu, kany miyszkało kupa Poloków. Czesi to ultimatum przijyni, a 1.10.1938 oddali Polsce Zaolzi. 

   Zaolziocy sie przeogrómnie cieszyli, ale nie wszyjscy. Granice trzeja było kapke poprawić na Morawie, a na Słowacyji, a do Polski sie prziłónczyło 869 km2 ziymi. Ta granica była podobno do tej, kieróm dorzóndzili Polocy a Czesi 5 listopada 1918 r. w Polskij Ostrawie. Polocy szli na Zaolzi po kapce. Od 2 do 11.10.1938 nowe ziymie zustały włónczóne do województwa ślónskigo. Prziłónczyni Zaolzio do Polski to było to miało być zjednoczyni Ślónska Cieszyńskigo – bo Zaolzi było spadki w Macierzy. Zaolzi dostało jedyn mandat posła, a sztyry mandaty do Sejmu Ślónskigo. Na Zaolziu Polocy wprowadzili jynzyk polski, kierym sie miało rzóndzić w urzyndach. 30 tysiyncy Czechów poszło ze Zaolzio, a byli to gor ci, kierzi sie skludzili na Zaolzi po 1920 roku – narodowcy, a aji całe rodziny. Ze Zaolzio poszło aji 5 tysiyncy Niymców. Niemcy zajyni całe Czechy 15.03.1939, a srobili ś nich 28.04.1939 Protektorat Czech a Moraw. Hitler wypowiedzioł polsko – nimieckóm deklaracyj ze stycznia 1934 r., a wszyjscy uż wtynczas wiedzieli, że bydzie wojna. Niemcy sie powiynkszyły o Protektorat Czech a Moraw, a Słowacyj była jich kamratym. Hitler se móg postawić wojoków na całej południowej granicy s Polskóm, a aji na granicy przi Ślónsku Cieszyńskim. Wojna sie zaczła 1 września 1939 r. Na Ślónsk napadła nimiecko armia „Połednie”. Na Ślónsku sie bróniły słabsze od Niymców grupy operacyjne „Ślónski”, a „Biylsko” armii „Kraków”. Polocy nie bronili Ślónska Cieszyńskigo tak zawziyncie, jako inkszych ziym, tóż Niemcy go zajyni uż w piyrszych dniach wojny. * października 1939 Hitler wydoł dekret, w kierym napisoł, że zachodni ziymie Polski zustały prziłónczóne do Niymiec. 26 października Niymcy snióśli zarzónd wojskowy, a czynść Górnego Ślónska prziłónczyli do prowincyji Ślónskij, jako rejyncyj katowickóm. Ziymie nowej rejyncyji, do kierej Niymcy prziłónczyli aji Zaolzi, smiyniuł sie na poczóntku 1941 r. Wtynczas Ślónsk zustoł podzielóny na dwie prowincyje – dolnoślónskóm (s rejyncjami wrocławskóm, a legnikóm), a górnoślónskóm (s rejyncjami katowickóm, a opolskóm). Uż od piyrszych dni okupacyji Niymcy robili terror. Rosstrzyliwali ludzi – gor inteligyncyj. Kupa ludzi poszło do nimieckich harestów na wiosne 1940 r., kiej Niymcy chcieli sniszczyć polskóm inteligyncyj przes akcyj „AB”. 1500 ludzi wywióźli do kóncyntraków. Ty ofiary to byli gor rechtorzi, dochtorzi, inżynierzi, farorze, a inksi s polskij inteligyncyji. Niymcy na terynach całej rejyncyji katowickij chcieli sniszczyć wszecko, co było polski. Na terynie byłego Ksiynstwa Cieszyńskigo – w Boguminie, Frysztocie, a w Petrowicach Niymcy srobili taki obozy, kiere się mianowały pollenlagry. Niymcy rosstrzyliwali Ślónzoków Cieszyńskich – na przikład 20 marca 1942 r. „Pod Wałkóm” w Cieszynie rosstrzylali 24 ludzi. 6 siyrpnia 1944 w Żywocicach rosstrzylali 36 ludzi. W Ustróniu 9 listopada 1944 rosstrzylali 32 ludzi. W siyrpniu 1944 Niymcy spacyfikowali dziedzine Hażlach. 13 kwietnia 1945 w Jabłónkowie Niymcy pomordowali 12 ludzi s Istebnej a s Jaworzinki. 1 moja 1945 r. na starym kierchowie żydowskim w Cieszynie Niymcy rosstrzylali 81 ludzi, s tego 65 Poloków w Cieszynie Zachodnim (dzisio Czeski Cieszyn). Niymcy srobili aji wielkucny obóz dlo jyńców s rostomajtych krajów, kiery sie mianowoł Stalag VIII D. Podle rostomajtych niesprawdzonych zdrzódeł na Cieszyńskij Ziymi Niymcy pomordowali kole 3 tysiyncy Poloków, s czego 1500 na Zaolziu. Niymcy mordowali aji cieszyńskich Żydów, kierych zabili kole 2-3 tysiyncy. Nie śmi sie aji zapómnieć o tych co sginyli pomordowani przes Stalina. Byli to gor wojocy, milicjanci, a rostomajci inksi ludzie, kierzi działali prociw Niymcóm, a Rusóm. Na poczóntku wojny uciekali óni przed Niymcami na wschód, kany uciekała władza, a wojsko. Ci ś nich, kierzi trefili na ziymie okupowane przes Rusów zustali zabici w Katyniu, w Ostaszkowie, a w Starobiylsku. Czeski historyk Mečislav Borák spisoł jich wszyjstkich na liste, na kierej je niecałe 600 ludzi. Niymcy chcieli coby cały Ślónsk szwandrosiuł po nimiecku. Za okupacyji srobili ekstra kategoryj ludzi, do kierej zapisowali Ślónzoków. Podle Niymców ta grupa miała wiyncyj do czyniynio s Niymcami, jako s Polokami. Ci, kierzi sie podowali za Ślónzoków musieli sie wpisać na Folksliste numero 3. Tacy ludzie nie byli tak tropieni przes Niymców, ale musieli ijść do nimieckij armii. Wiela ludzi poszło do nimieckigo wojska tego żodyn nie wiy. Na Zaolziu było jich kole 2 tysiyncy. Poreset Cieszynioków, kierzi służyli we Wermachcie na fróncie zachodnim, poszło do niewoli aliantów, a potym się sgłosili do polskigo wojska generała Władysława Andersa. Do nimieckigo wojska nie musieli ijść Czesi, kierzi nie płacili ani 15 procyntowego podatku od zorobku. Ślónsk Cieszyński zustoł wyswolóny przes Rusów w piyrszych dniach moja 1945 r. Piyrsze tydnie po wojnie Polska a Czechosłowacyj zajś sie zaczły wadzić o Ziymie Cieszyńskóm. Kiej Niymcy poszli ze Zaolzio, to Polocy, kierzi tam miyszkali w poru gminach zaczli organizować polskóm administracyj, a na urzyndach powiesili polski fany. Potym jednako Czesi, kierzi tam miyszkali, a Rusi poroswiónzywali ty polski kómitety. Na Zaolziu nie było polskigo wojska, jak Rusi do niego wleźli, tóż Polocy nie poradzili srobić granice, jako była w 1939 r. Czechosłowacyj chciała unieważniynio zebranio Zaolzio w 1938 r. Czesi chcieli eszcze od Polski czynść Ślónska - Raciborza, Koźla, Głogówka, Głubczyc, Prudnika, Głuchołaz, Nysy, Otmuchowa, Paczkowa, a Kłodzka. Jednako pod kóniec 1945 r. dorzóndzili sie, że granica bydzie tako, jak przed ustalyniami mónachijskimi, ale Czechosłowacyj chciała dali Kłodzko, Racibórz, a Głubczyce. Władze polski były uzależnióne od Moskwy, a nie chciały oddać Zaolzio. Chciały miasto Zaolzio oddać Czechóm Kotline Kłodzkóm. Srobiła sie fest breweryja, a polscy, a czescy wojocy zaczli aji do siebie strzylać. W kóńcu jednako Zaolzi poszło do Czechosłowacyji, Polska dostała cały Ślónsk, kiery był przed 1939 rokiym pod Niymcami. Na północy stejizbianym Czechosłowacyji była Polska – od Olzy aż po Nyse Łużyckóm. Potym nieskorzi 10 marca 1947 roku, Polska a Czechosłowacyj podpisały Układ o Przijaźni, a Współpracy Wzajymnej. Potym jak uż ta umowa była podpisano, to było możne robić nowe organizacyje, ale nie śmiały to być ty same, kiere były przed 1 października 1938 roku. Powstoł Polski Swiónzek Kulturalno – Oświatowy (PZKO), a Stowarzyszyni Młodzieży Polskij (SMP) – po jednym w powiecie cieszyńskim, a frysztackim. W lipcu 1947 roku powstały dwa zarzónd PZKO, kiere rychtowały w 1948 roku sjazdy powiatowe, na kierych uchwolili zarzónd powiatowe. Potym ty zarzóndy slikwidowali w 1952 roku. Wszyjstkim, co było polski na Zaolziu zaczón kierować zarzónd główny PZKO. Kierowoł ón wszystkimi kołami PZKO. W 1950 roku SMP rasym ze wszyjstkimi agendami zustało wrażóne pod Czechosłowacki Swiónzek Młodzieży. Od tego czasu PZKO to był jedyny Swiónzek, kiery kultywował polski tradycyje w Czechosłowacyji. Tak było do 1989 roku. Po wojnie Polocy zaczli robić swoji szkoły na Zaolziu, jednako administracyj czesko jim to zakozały. Jednako po jakimsik czasie Ministerstwo Szkolnictwa, a Kultury sgodziło sie w lecie 1945 roku. Polski szkoły miały być odewrzite tak, jako to było przed wojnóm, od roku szkolnego 1945/46. Szkoły polski miały funkcjónować podle tych samych przepisów, co czeski. Ponikierzi czescy działacze byli prociw polskim szkołóm, jednako we wrześniu 1945 roku odewrzili 74 szkół ludowych, a 10 szkół wydziałowych. Uczyło sie w nich 7665 dziecek. Odewrzite zustało Gimnazjum Polski w Orłowej. Drugi gimnazjum było w Czeskim Cieszynie (1949). W 1949 szkół polskich było uż 86, a uczyło sie w nich 7536 dziecek. W lutym 1948 roku w Czechosłowacyji był przewrót publiczny, a władze przejyni kómuniści. Polocy na Zaolziu byli za kómunistami, a prociw antykomunistóm. Wiedzieli, że downij wszecki problymy ze Zaolziym było skuli antykomunistów, kierzi chcieli se Poloków podporzóndkować. Byli gor prociw narodowych socyjalistów Františka Uhlířa. Kómuniści jednako nie chcieli państwa, w kierym sóm mniyjszojści, ale chcieli państwa, w kierym wszyjscy myślóm tak samo. Problymy mniyjszojściowe to były podle kómunistów problymy burżuazyji. Nowo ustawa nie uznowała inkszych mniyjszojści narodowych niż Słowocy, a Czesi. Tak było aji napisane w nastypnych kónstytucyjach. Polocy po 1948 roku nie śmieli robić żodnych organizacyji, kiere były przed wojnóm, bo kómuniści prawili że sóm faszystowski, lebo beckowski. W 1968 prziszła „Prasko Wiosna”. Polocy se myśleli, że to bydzie dlo nich jakosik szansa, coby sie cosik smiyniło. Wtynczas odrodziły sie dwie stare organizacyje – Harcerstwo Polski, a SMP. Polocy chcieli srobić na nowo powiat cieszyński, kiery zustoł slikwidowany w 1960 r., a Polocy zustali podzielóni. Chcieli też, coby we statucie państwa było napisane o mniyjszojściach, a o dwu jynzykach, kierymi sie rzóndziło na Zaolziu. Polocy chcieli też, coby PZKO był oficyjalnym swiónzkiym Poloków w CSRS. Nadzieje jednako sie skóńczyły, kiej wojska Układu Warszawskigo najechały na Czechosłowacyj. Od 1981 roku skuli wystómpiyń Solidarności granica polsko – czechosłowacko je zawrzito dlo małego ruchu granicznego. Kómunistyczno normalizacyj trwała od kóńca 60 – tych roków, aż do „rewolucyji aksamitnej” w 1989 r.