Pore legynd o świyntych...

Świynty na noclygu
Szoł ros Świynty Pieter s Chrystusym, a ni mieli sie kany przespać. I prziszli do jednej izby, strasznie biydnej, bo gazda był pijok, a kany je pijok, tam uż ni mosz co do garca wrazić, co zjejść, s czego dach sprawić. Tóż na takigo ożralca trefili tyn Świynty Pieter s Chrystusym.
Pytali coby jich wziyni na noc. Baba prawi:
– Jo by was, moi kochani, wziyna na noc, ale móm chłopa okropnego pijoka. Może wóm wchynóć.
– Ale, my sie tam nie bojymy. Niechby my aji byli bici, nejważniejsze coby my mieli dach nad głowóm.
Narychtowała im legier, bo ich miała wiyncyj, poszli spać. Jezus se legnył u ściany, a Pieter s brzegu, od stróny izby. Naros sie w nocy otwiyrajóm dwiyrze (baba ich nie zapiyrała, bo jakby było zamknióne, tóż by był ogiyń na dachu), otwiyrajóm sie ty dwiyrze, wlos pijok do chałupy i wrzeszczy:
– Babo, dej co zjejść!
– Mosz w piecu.
– Toż mi prziniyś!
Miała jakisi kukurziczne placki napieczóne, sióngła, przyniósła na stół a dała ich tak, coby nie uwidzioł tych w łóżku. Ale kierysi ś nich krzónknół – Pieter abo Chrystus – pijok sie dziwo: tu dwo chłopi w legrze.
– Cóż wy tu chcecie?
– Wyboczcie, ni mielimy kany spać, pytalimy o noclyg i gaździno nas niechała na noc.
Nejprzód wyfackoł babie, że wziyna chłopów, a potym sie ich chyciuł. Wchynył Pietrowi, bo był s kraja, a Chrystusowi doł pokój.
– Dostalijście, tóż możecie spać dali.
Przespali całóm noc, rano podziynkowali, poszli. Zajś sie ni mieli kany przespać i wieczór zajś tam prziszli.
– Gaździno, róbcie, co chcecie, ale nas eszcze musicie wziónść na noc.
– Nale dyć jo uż przi was dostała, a wy też – mało eszcze tego mocie?
– Ni mómy kany iść, tóż niech uż bydzie, co chce, ale nas weźcie na noc.
Tyn zajś prziszoł ożrały. Dziecka uż spały, ale tyn na to nie zważoł, taki zrobiuł krawal, że wszyckich pobudziuł. Jak to wandrowni uwidzieli, to Pieter prawi:
– Wiysz ty co, Chrystusie, jo uż dojść dostoł. Idź teraz ty na kroj, tyjś je na raji.
Chrystus na to przistoł, legnył s kraja, a Świynty Pieter ku ścianie.
Zjod tyn pijok cosi, podziwo sie: ci dwo zajś leżóm.
– Cóż wy tu, chachary jakisikej, chledocie?!
Wzión, wiycie, takóm brzozowóm palice i idzie ku legierze. Prawi:
– Wczorajś dostoł ty s kraja, dzisio dostaniesz ty przi ścianie.
I świynty Pieter zajś, borok, dostoł. Myśloł, że jak se legnie ku
ścianie, to sie uchyli, ale był eszcze barży bity.

Panna Maryja a djobeł
Jedyn chłop szoł do lasa cosi zastrzelić, bo dziecka, a baba były a mieli biyde, jejść nie było co. Ale sie mu nic nie trefiło i ón smutny idzie na spadek, i naros gojny przed nim stanył i prawi: „Nie bój sie, jo ni ma gojny – co tu robisz?” – Zajónca chcym ułowić, abo co, bo dóma baba ni mo co do garca wrazić. – A ón prawi: „Jo ci dóm miech grejcarów, yny mi dej to, o czym dóma nie wiysz. A za trzi dni musisz s tym przijść” – prawi tyn djobeł. „Na przeca jo o każdym grzebyku wiym, co mi trzeja, wszecko – chłop se myśloł. Tam jakómsik fabułe, możne grzebyk zarzowiany, to ci dóm”. Djobeł prziniós miyszek grejcarów, a chłop leci uż do chałupy. Ale cóż – przidzie, a tu dziecko sie urodziło, eszcze chłapiec ku tymu, a ón o tym nie wiedzioł.
„Cożeś tak prziszoł?” Pyto sie go baba. „Naszoł żech miech piniyndzy”. Nie prawiuł, że tyn djobeł mu doł miech grejcarów. Ta baba uż stowała, jako mógła a ónymu warziła. A ón prawi: „Dzisio pujdymy do lasa, tam kany żech ty grejcary naszoł. A ty to dziecko weź.” Bo tyn djobeł nie chcioł, coby go okrzcił. A szli. A tam była bożo mynka. A baba prawi: „Ty idź, jo se tu wlezym porzykać.” I rzyko. Tu naros slazuje Paniynka Maryja i prawi: „Dej mi dziecko!” Dała ji tóm hacke. I eszcze prawi: „jo przidym hned”. I niesie to dziecko ta Paniynka Maryja. Djobeł uradowany, że mu go niesie, ale naros sie djobeł dziwo i prawi: „Nale, s jakóm mi tu babóm idziesz!”. Jak jóm łupnył, Paniynke Maryje, tak piynć palców było znać. I chłop lecioł – poznoł Paniynke Maryje, óna wlazła do kapliczki, oddała dziecko babie. Tóż ón tak klynknył i rzykoł i dziynkowoł. A tyn chłapiec rosnył i był szykowny aż hruza.

Śmierć i siyroty
Ros prziszła śmierć ku jednej matce – ta matka była nimocno a miała dziewiynć dziecek. A ty dziecka wiedziały, że to je śmierć, tak jóm pytały rostomajcie, aż też nie biere tej mamy, że jako bydóm żyć! Śmierć szła ku Pón Bóczkowi i prawi, że przeca sie ji serce kraje, że tak jóm wszyjscy pytajóm, coby też nie wziyna jim tej mamy. Pón Bóg prawi: „Idź na dno morza, na samiutki dno, tam jest taki piosek.” Prziniósła go. Szła ku tej matce. Ta matka zajś okropnie pyto tóm śmierć: „Nie bier mie, śmierciczko, dyć jakóż tu ty dziecka bydóm?” A Pón Bóg stanył przi tym łóżku i prawi: „Dziwej sie! Tu jest piosek!” i prawi tej śmierci: „Rozgryź to!” Ta śmierć gryzła tyn piosek, a tam był malusińki chroboczek. A Pón Bóg prawi: „Jakóż bych nie wiedzioł o tych siyrotach, jak jo o tym malusińkim chroboczku wiym, co je w tym piosku. Też go tam muszym czymsik żywić!”. No i potym uż ta baba prawi: „Niech sie stanie wóla Bożo!” I umrziła. Tóż tak ty dziecka były wszecki zaopatrzóne, że rosły i wszecki sie pomiyndzy ludzi smieściły. 

Czymu sie biere lyń s robotnym?
Pón Jezus, jak eszcze chodziuł po tej ziymi, szoł se ros s Pietrym. Prziszli na pustynie i straszne sie im chciało pić. No i terazy rosmyślajóm: tóż jako by na takij pustyni nalyźć zdrzódło, coby sie wody napić. Idóm przez takóm miedze, bo tam co jakisi czas padze deszcz i trowa je, i leży w tej trowie chłapiec. Pieter sie go pyto: „Posłuchej nie wiysz kaj tu je jaki zdrzódło? – Bo sie nóm chce przeogrómnie pić.” A ón sie obróciuł w tej trowie na bok a pokozoł nogóm: „Tam!” I szli dalij. Idzie dziołucha, tako żywo, chyżno. Niósła wode. I pytajóm sie ji, kaj tu je to zdrzódło. A óna prawi, że im te wode swojóm do, a zaleci se spadki po wode do siebie. A óni, że ni, bo by chcieli widzieć, kany je to zdrzódło, coby sie sami napili. I óna niechała na ziymi swoji garce s wodóm i zakludziła Pietra a Jezusa do tego zdrzódła. Jak uż doszli, to ji pieknie podziynkowali, a terazy Pieter prawi Jezusowi: „Ale Jezusie, co dómy tej dziołuszce za to, że była tako szykowno i nóm chciała dać tej wody?”. A Jezus mu na to: „Tego lyniwca, co leży w tej trowie, bo by zgniuł”. I tak przeważnie sie biere lyniwy s robotnym.

Jako sie Czubaniok dostoł do nieba
Wiycie, we Wiśle, na farce, we Wniebowziynci bywała hań downi uroczystość poświyncynio zielin. Bo downij tam tela dochtorów nie było, jako teraz. Ale baby tam stela – nie jyny tu po Istebnym, ale aji po Wiśle, wszyndy – sioły se dóma, na swojich zogródkach rostomajte ziylska, zieliny. Tych zielin znały przeogrómnie moc, a potym ty zieliny przed Świyntym Jónym skosiły, ususzyły pod dachym, kansik w szykownym
miejscu. No i potym, jak było świyncyni zielin we Wiśle, na farce, tóż potym gaździnki s całej tej parafije sie schodziły i ty zieliny dowały świyncić. Wtynczas było taki wierzyni, że ty zieliny miały eszcze lepszóm, takóm cudownóm moc, jak były poświyncóne. A tóż Czubaniok też tam na ty zieliny na te Wisłe chodziuł. Ale Czubaniok zajś był nie taki robotny, jako inksze gaździnki, bo ón tam jyny, wiycie, na Wisłe prziszoł a spytoł sie tej gaździnki i też nasbiyroł łowiynzełko tych zielin i też słószny szoł se ku chałupie s poświecónymi zielinami. Ale, wiycie, potym sie uż gaździnki jedyn ros dowiedziały, że Czubaniok to je miglanc, że sie mu zogródki dóma nie chce srobić, że sie ze zielinami nie tropi, a ón by to tak chcioł yny wypytać, coby mu też babki naskłodały zielin. I tak sie baby dorzóndziły, jak Czubaniok prziszoł na odpust na Wisłe, tóż mu żodno nie dała ani jednej. Pytoł tej, pytoł tej, pytoł tej – żodno nie do mu zielin! Nó i tóż potym Czubaniok taki smutny był do ostatka w kojściele. Jak sie uż wszyjscy rozeszli, tóż eszcze poszoł za ołtorz, esi tam
kany kiero baba nie straciła aspoń jednej parożinki. Ale nigdzi nic nie naszoł, prawie jedno jedyne zorko owsiane naszoł za ołtorzym w kojściele. I tóż zgión sie po niego, podniós nabożnie, nó i utargoł na placu listek pobabczany, zawinył, wraziuł do kapsy do bruclika i poszoł do chałupy. Prawi se: „Nó dobre, aspóń tela. Dyć uż wiyncyj ni ma, tóż aspóń tela”. Jak prziszoł do chałupy, na Czubanulym, zorko zawinył do szróteczka, zadziyrgnył do porwószczka i wylos na wyrch, zawiesiuł u krokwie, coby mu tego zorka żodyn nie zeżroł, baji myszy. Babie nie prawiuł nic, ani żodnymu też nic nie prawiuł. Nó dobre i jedno zorko. Na tóż potym, jak uż prziszoł marzec, baba wylazła s motykóm do zogródki, bo chciała grzóndke oto ukopać, bo trzeja przeca kapke przisady zasioć. No tóż srobiła grzóndke, obtoczyła, ogrodziła. A jak to miała gotowe, Czubaniok też wyszoł na wyrch, zorko sniós, odwinół s papiórka i też go wraziuł do przisady, do tej grzóndke, a poznaczył patyczkiym, w kierym miejscu je to zorko owsiane zasadzóne. „Dyć przeca ś niego cosi urośnie, bydym wiedzioł, co też z tego zorka bydzie”. Przeszoł dziyń, przeszoł drugi, przeszoł trzeci a tu przi patyczku zorko zeszło. Zorko owsiane. Uż tako parożinka owsiano tyrczała. Czubaniok podziwoł sie, prawi se: „Co strasznego, przisada eszcze ani nie puko, a zorko owsiane zeszło! Cosi bydzie ś niego, to isto bydzie jakisi wczaśny owiesek”. A potym tam kansik poszoł na Pietroszónkym za swoimi sprawami. Za trzi dni, jak sie podziwoł: nó, tu uż ściebełko owsiane je równo z przilepóm. Tak strasznie hute rosło. Potym zajś go nie było ze trzi dni dóma. Jak prziszoł ku chałupie, tóż rynce słożył. Co strasznego! Jego zorko owsiane uż wyrosło s kalynicóm jego chałupy. Tak straszecznie hute to zorneczko owsiane rosło. A tóż potym, kić był owczorzym, tóż go napytali, zajś poszoł tam kansik ku Magórce owce pajść na sałasie. No i poszeł. A chałupe niechoł, babe, tak. Jak prziszoł w lecie kole Jakuba ku chałupie, a pozdrził na chałupe, tóż sie zadziwił. Bo to jego zorneczko owsiane było uż taki hrube jako oto dobrze pału, co sie przipino oto baji na wozie siano. Taki hrube ściebełko a ściebło do samych chmor. Tam, kany chmory, tam sie dziepro zaczynała wiecha. Rynce słożył i dziwo sie, dziwo sie: co strasznego! Teli owies urós s poświyncónego zorka. Na gdóż by też to był powiedzioł! I tak sie dziwo, dziwo miyndzy ty chmory, a miyndzy tóm wiechóm owsianóm, aż na ostatku uwidzioł brame do nieba. Tam, w tym miejscu, kany ta wiecha dostowała. Rynce słożył i prawi: „Co strasznego! Na dyć jo uż tu telki roki na Czubanuli żyjym a dyć jo też nie wiedzioł, że nad mojóm chałupóm je brama do nieba!”. Tóż uż też sie nie dziwoł nic yny zaszoł do lasa, nasbiyroł smoły po smrekach, napchoł do bruclika do jednej kapsy, do drugi kapsy, rynce namazoł smołóm, szłapy ze spodku i s boku namazoł smołóm i hajdy! Zaczón sie czołgać po tym ścieble do nieba. Na, wiycie, Czubaniokowi to była nie sztuka po takim ściebie hrubym do nieba ijść, bo te sztuke ón tam umioł, bo dojść sie nałaziuł po lasach, a kany yny za ptokami, a rostomajtymi wiewiórkami. Nó i tóż idzie, idzie, czołgo sie i czołgo. Czubaniok aż po samóm wieche. Jak do tej wiechy tak wlos ze swoim czołganim, tak sie troche rozhóśtoł, aże to ściebło sie przihósiało ku bramie niebieski, popod sie krowyndzi i uż był w niebie. Do nieba Czubaniok prziszoł. Nó, wloz tam do tego nieba – wszycko czyściuńki, bieluśki, tak sie yny świyci, a tu tako sala wielko. Ale żywej duszy nie było. Bo to eszcze nie było niebo, to dziepro była siyń niebiesko. Czubaniok sie tak na wszecki stróny obziyroł – tu w te stróne, tu w te stróne – nó, myśli se: „żodnego tu nima”. I tak se odkrzipnył, tak „khy, khy”! Bo chcioł dać znać o sobie, że tam prziszoł. Tu sie odewrziły taki wielki dwiyrze i wylos starzik s takóm siwóm brodom aż pod kolana. A w rynce mioł taki klucz wielkucny, co sie nim podpiyroł. Naszymu Czubaniokowi uż tam nie było trzeja wiyncyj wykłodać, gdo też to je. Po razu poznoł, że to je Świynty Pieter. Nó i tóż jak Czubaniok Świyntego Pietra uwidzioł, poroz upod przed nim na kolana, a całowoł go po jego stopach, a prawi:
– Świynty Pietrze, Świynty Pietrze, bydź też nady mnóm łaskawy a przijmij mie też do tego nieba twoigo.
Nó, świynty Pieter nie prawiuł nic. Tak sie dziwoł i dziwoł na niego, na Czubanioka, a potym sie go pyto:
– A cóżeś ty je za jedyn?
– A jo – powiado – jo je Czubaniok. S tej oto Czubanuli, co tu pod wami je ta miedza.
– Aaa, Czubaniok. A na jaki żejś ty je miano krzczóny?
– Na – powiado – jo je okrzczóny... na miano mi je Jyndrys.
– A prawi – kaj żejś ty je, w kierym kojściele okrzczóny?
– Jyndrys móm na miano, nazywóm sie Martynek.
Świynty Pieter poszoł tam kansik, prziniós takóm okropnóm ksiynge, a od zadku do przodku przewracoł i potym prawi:
– Ja, je tu taki Jyndrys Martynek. We Wiśle w ewangelickim kojściele okrzczóny. Ale – prawi – tyś eszcze ni ma wykryślóny s ksiyngi żywota. Na dyć tyjś je człowiek żywy. Na jakóż żejś tu prziszeł?
A ón też prawi:
– Nale świynty Pietrze, podziwejcie sie, jo sie tu oto po tym ścieble wyczołgoł, co tu urosło aże do nieba.
Świynty Pieter sie podziwoł, prawi:
– Nó, człowiecze, my cie tu ni mogymy przijónć. Tu sie żywych ludzi nie przijmuje. Tu sie yny przijmuje umrzite duszyczki a tyjś żeś je człowiekiym żywym. Nó i tu dlo ciebie ni ma miejsca w niebie. Ty musisz eszcze ijść na ziym. Ale Czubaniok przeokropnie pytoł, coby mu też tam pozwolili w niebie umrzić, a coby go uż też nie pociskali na ziym, że ón tam uż chce umrzić w niebie. A świynty Pieter prawi:
– Ja, Martynku - Czubanioku, to jo wiym, ale podziwej sie, jakijś je smorysany. Ani żejś ni ma ogolóny, ani żejś ni ma ostrzigany. Smorysany, nogawczyska mosz stargane, rynczyska od smoły, rynkowy na łokciach dziurawe. Nó, choćbych uż nic na ciebie nie prawiuł, ale takigo smorysańca a takigo obtargańca nie przijmujymy do nieba. Nó i kozoł aniołkóm, i aniołkowie odkludzili go ku bramie. Ja, dobre, ale dyć gdosi zatyl na Czubanuli owies śción. No i jakóż ón terazy sie wróci na ziym? Nó i tóż strasznie pytoł aniołków, coby mu też pumógli wymyślić jakisi spusób, coby sie też móg jako na ziym dostać. Nó cóż tu aniołkowie w niebie ś nim zrobióm? Ale tóż mieli tam eszcze w stodole, w niebie, jako to, wiycie, u każdego gazdy... Jak gazda wymłóci, tóż jeszcze mo w sómsieku kapke takich trzin. Słómy uż tam nie było, owsa uż tam nie było, yny kapke takich trzin, takich plyw czystych. Tóż mu odpowiadali:
– Dyć byjś móg s tego jaki porwósło ukryncić, tóż na tym byjś sie móg spujścić spadki na Czubanulym. Czubaniok tam porwósła kryncić umioł, klynknył ku tymu i krynciuł, i krynciuł porwósło i owijoł na taki wielki kłymbo. I potym uż tego było na taki wielki kłymbo jako ón. Wszycki ty plewy, ty trziny, co tam eszcze były w tym brogu w niebie, wszycko skryncił na to jedno porwósło. A potym takóm wielkóm kule, taki woł zakuloł ku bramie niebieskij, a tyn kóniec dokryncóny uwiónzoł u piyntki, u bramy niebieskij, a tóm wielkóm kule, to porwósło sturził z nieba na ziym. Tóż tam wielki kłymbo sie odwijało, odwijało, odwijało, odwijało, aż sie cały sznór odwinył. Czubaniok pozdrził: dobre porwósło wisi w doline s nieba. I tóż teraz zaczón sie po tym porwóśle spuszczać. Szoł po tym porwóśle w doline, szoł, szoł dłógi czasy, bo porwósło było dłógi. Nó i jedyn ros porwósła chybiło. Tóż cóż tu teraz robić? Pozdrził na Wisłe, tóż kojściół ewangelicki na Wiśle widzioł taki maluczki jako jego palec. Taki kojściółek. Eszcze strasznie daleko. Myśli se: „Puszczym sie, no tóż sie zabijym. Cóż sy mie? I tak sy mie nic nie bydzie”. Ale Czubaniok mioł dycki dobre filipy. Mioł przi sobie w kapsie, w brucliku nóż, sióngnył se po tyn nóż, nad głowóm to porwósło urznył, a pod sobóm nadwiónzowoł. I tak po tym porwóśle fórt slazowoł; coros niży, coros niży. Ale cóż, od tych wynźlisków a od nierówności tego porwósła przedrzuł na dobre nogawice, tu na kolanach. A koszule na łokciach przedrzuł i uż sie mu s rónk, s nóg krwawiło i uż nie szło sie dali po tym porwóśle posunóć, pomykać. Uż nie szło. Nó i tóż cóż tu teraz zrobić? I darmo, Czubaniok sie pujściuł. „Zabijym sie, nie zabijym sie, wszycko jedno”. Toż prawi: „Jakech lecioł, tożech lecioł jako anioł. A jakech muhnył o ziym, tóżech muhnył jak djobeł. Ale – prawi – gdybych był spod na Czubanule, tóż yny taki placek sy mie by zustoł. To bych sie zabiuł. Ale na szczynści Czubaniok spod u Hrubowski. Jakby gdo nie wiedzioł: u Hrubowski to jest tam taki dojść wielki obszar, a to tam jest tako okropno młaka. Jak sie tam dzisiejszego dnia idzie, tóż tak dwacet, trzicet metrów sie tak tyn wyrch hósio. Tak sie ruszo, tak sie ogibo. I tam w to miejsce u Hrubowski do tej młaki Czubaniok spod. Toż, wiycie, gdyby zajś zustoł na wyrchu, na tych mechach, tóż jeszcze nic. Ale ty mesziska sie zarwały i Czubaniok wpod do bagna. A tak głymboko wpod, co prawie tak mu jyny gymba tyrczała a nos. A tu wszecko w bagnie. A jak sie chcioł kapynke ruszyć, coby sie jakosi wyszkroboł, tóż sie coroz barży zagłymbioł. I musioł se tak cichutko siedzieć, nic sie nie ruszać, coby sie w bagnie nie utopiuł. Ale se myśli: „Cóż tu teraz robić?” Ale umyślił se tak: zaszoł do chałupy i wykidoł sie. Uratowoł sie Czubaniok.

O Świyntym Mikołoju s Pierśćca

Hań downi żył w Pierśćcu biydny synek, kiery był pastuchym. Ojcowie mu umrzili i ni mioł żodnego. Jónkoł się przeogrómnie, mioł krosty na gymbie i dycki chodził z krziwóm głowóm. 
Pos se ty biyrki i cieliczki, chodzil po calutki dziedzinie i mioł yny to co mu dali siedlocy. Na miano mu było Mikoła i tak na niego wszyjscy wołali. Żodyn się nim nie przejmowoł ani litowoł. Chodził w potarganych galatoch, mioł zmazany kabot, bo siedlocy mu prawili, że wiyncyj nie musi mieć, kie fórt yny s gowiedzióm siedzioł. 
Do kościoła nie chodził, bo tóż kaj by tam szeł do Skoczowa, abo do inkszej dziedziny. Każdy dziyń musioł pajś tóm gowiydź. Jak prziszła zima to dycki se strugoł z drzewa roztomajte rzeczy: talyrze, rogolki, sztwiertki. Chodził po ludziach i dostowoł za to czasym jakisi lepsze jedzyni od gaździnej. 
Roz jak chodził po lesie naloz wielki lipowy piyń. Wzión go na swój kwartyr i umyślił se, że s niego zrobi swoigo patróna, a kapke wiedzioł jak wyglóndo, bo jak był eszcze małym synkym i ojcowie żyli, był s nimi roz w Cieszynie i tam przi zómku w kościele widzioł pieknóm figure tego świyntego. 
Żodnymu nic nie prawił, bo by się s niego śmioli, że je jakisi gupielok i zachciywo sie mu gupot. Ani ni mioł bardzo czasu strugać, kie caluśki dziyń musioł pajś tóm swojóm gowiydź na miedzach i po dziedzinach. Móg se robić w nocy, ale też jyny jak miesiónczek świycił coby mioł światło. Wycióngoł tyn kónsek lipowego drzewa i strugoł se tego swoigo patróna. Jak uż widniało chowoł kulok pod ławe, przikrył jakómsik dzichtóm i zas czakoł aż się zećmi. 
Sztyry roki strugoł tóm figure i coroz barżi się s ni robił taki słuszny panoczek. Jak uż było wszyjstko gotowe postawił patróna na środku szopki. Uznoł se, że to je świynty i musi go kajśikej postawić w dobrym miejscu. Zustawił jóm w szopce i spokojnie poszeł spać.
Naroz, w środku nocy obudził się i usłyszoł jakisi larmo i krawal. Ludzie wołali że kansik gore. Mikoła się zerwól, leci ku chałupie a gazda go przezywo i bije – wrzeszczy, że skyrs niego się poli. Ludzie lecóm s toporami, amprami wody, chcóm to gasić, ale nie widzóm żodnego ognia. Odewrzili dwiyrze do kómórki, dziwajóm się a ta figura tak pieknie świyci, że aż wsyjstkich oślepio.
Żodyn nie wiedzioł skónd się to wziyno i pomysleli se, że ta cudowno figura tu isto prziszła s nieba od Pón Bóczka. Uradzili se, że jóm postawióm na takim kopieczku kole bagiyn, coby wachowała ludzi i całej dziedziny.
No i ta figura tam stoła i stoła długi czas, a ludzie byli radzi, że jóm majóm i że ich chroni od tych bażołów. Mikoła się postarził i kiesi go ludzie nalyżli pod figuróm jak uż był umrzity. Bele jak go pochowali i chónym go zapómnieli. Ale to eszcze ni ma kóniec. 
Prziszły czasy luterski i kierysi z bogatych siedloków se uznoł, że tóm dziwnóm figure, kiero w nocy świyci trzeja spolić, abo wyciepać. Tóż tak zrobili. Nejprzód jóm podpolili. Poliła się calutkóm noc, a rano wszyjscy się dziwali, że piyniek się spolił, ale patrón dali stoi na ziymi.
Panoczek pierściecki się przeogrómnie znerwowoł i kozoł tóm figure wywiyjść do Rudzice. Tam był klasztor i siostrziczki się uradowały, że bydóm mieć takóm świycóncóm figure. Jak prziszeł wieczór uż były ciekawe na to świycyni. Dziwajóm się a tu figury ni ma. Straciła sie. W Pierśćcu zaś ludzie się dziwali, że figura stoi tam, kaj downij i jóm niechali. Za pore roków inkszy panoczek se uznoł, że jóm trzeja wyciepać. Najón wóz, wojoków – coby ludzie ji nie ukradli i wywiyźli tóm figure do Świyntoszówki i ciepli jóm do jaru, w kierym płynyła rzyczka i było pełno krzoków. 
Wieczór ludzie sie dziwajóm a na kopieczku zas cosik świyci. Mikołaj zaś stoi na swoim miejscu tam kaj stoł. Potym zaś jedyn z bogatych panoczków chcił sie pozbyć figury na amyn. Wzión chłopów z sikiyrami, załadowali tóm figure na drabinioki pojechali s nióm aż do Krakowa. Jak tam dojechali to jóm chcieli porómbać, ale jak odrómbali rynce i nogi to się zaczyna s tej figury loć krew. Przeogrómnie się zlynkli i wciepali jóm do Wisły. No i Mikołaj popłynół . Jak jechali spatki do Pierśćca uż była noc i było tak ćma, że pobłóndzili i wjechali na barzoły. Zdowało się że s nich nie wyjadóm i się potopióm. Naroz jedyn chłop woło: „No! Sóm my uratowani, bo ktosik nóm świyci i mogymy teraz wyjechać na ceste”. Jak sie kapke przibliżili dziwajóm sie a figura tego świyntego dali stoi yny bez nóg i rónk, ale stoi i świyci tak, jak dycki. Teraz uż se ludzie uznali, że lepij tej figury nie ruszać i niechać jóm tam, kaj je. I aji tyn panoczek, kiery był luteranym – a óni w świyntych nie wierzóm – prawił, że trzeja zbudować tam kapliczke, a po paru rokach kościółek. 
Roztomaite cuda się tam zaczyny dzioć i dali się dziejóm. Póntnicy tam chodzóm z calutki Polski. 

Bożatka

Bożatka to sóm taki małe duszyczki. Siedzóm po chałupach, miyszkajóm razym z myszami w dziurach. Sóm taki małe że ich nie lza uwidzieć. Ledwo ich ze ziymie widać, sóm szare i maluczki, tóż mało kiery o nich wiy. Bożatka sóm dobre – jak im kiery postawi miske mlyka pod stolicóm, abo za piecym, pozamiato dłaszke coby se nie słómały nogi, jak skoczóm miyndzy słómkami, to powadzóm aji czarować. A czarowały, coby sie darziło gazdowi i gaździnej. Coby sie im szczyńściło, mnożiło, coby sie im rodzili syncy jak dymby, dziołuchy jak malowane, coby krowy dowały kupa mlyka i coby czarownice nie wlazowały do chałupy. Eszcze coby kury nosiły kupa wajec, coby sie Grejcary i Ryński suły do geldtaszki, coby w trówle każdo dziołucha miała szumne wiano, coby cery gazdów miały szykownych galanów, a syncy galanki, coby sie dobrze powydowały i pożynili. I eszcze kupa inkszych rzeczy, coby tóż bożatka jak uż mieszkały w chałupie to trzeja było o nich kapke dbać. A starczyło im wieczór dać pod stolice kapke mlyka, abo syra, abo dłaszke pozamiatać.